جانی، ۱۳۸۰).
تعریف مساله و بیان سوالهای اصلی تحقیق:
سالهاست روان شناسان درصدد هستند به این سؤالات پاسخ دهند که چرا برخی از مردم نسبت به بعضی دیگر از بهداشت روانی بهتری برخوردارند؟ این سؤال، سؤال دیگری را به همراه میآورد که چرا بر خی نسبت به برخی دیگر در زندگی موفقترند؟ چه عواملی این تفاوتها ر ا رقم میزند؟(گلزاری و یزدی،۱۳۸۴). ازدواج بهعنوان یکنهاد اجتماعی است که پایه و اساس ارتباط انسانی را تشکیل میدهد و در آن زن و مرد از طریق یک نیروی رمزی ناشی از غرایز و آیین و شعائر و عشق به هم جذب میروند و بهطور آزادانه و کامل تسلیم یکدیگر شده تا واحد پویایی را بهعنوان خانواده ایجاد کنند (برنو[۷]،۲۰۰۹، به نقل باقریان و بهشتی،۱۳۹۰).
یکی از جنبههای اثرگذار اجتماعی حاضر بر سلامت افراد، حرفه و شغل هست که پرداختن به آن حائز اهمیت بوده و جای بحث دارد (حدادی، کلدی، سجادی و یوسفی،۱۳۹۰). حدود نیمی از نیروی کار جامعه را زنان تشکیل میدهند و گذشته از نقش فعال و چشمگیری که در عرصه خانواده ایفا میکنند، اشتغال اجتماعی آنها امری ضروری و اجتنابناپذیر است. در حال حاضر زنان در عرصه کار و فعالیت اعم از بخش صنعت، کشاورزی، بهداشت و درمان، تعلیم و تربیت و غیره حضوری قابلتوجه دارند و با توجه به نقشهای متعدد و چشمگیر آنها در عرصه خانواده و اجتماع، سلامت و ارتقاء سطح سلامتی آنها اهمیتی خاص مییابد (شاهرخی،۱۳۸۰). زنان یکی از گروههای حساس بهداشتی بوده که نسبت به مردان درخطر بالاتری برای اکثر اختلالات روانی هستند. سلامت روان زنان، سلامت خانواده و متعاقب جامعه را تضمین میکند (سپهرمنش،۱۳۸۷).
در سالیان اخیر رویکرد آسیبشناختی به مطالعه سلامتی انسان موردانتقاد قرارگرفته است. برخلاف این دیدگاه که سلامتی را بهعنوان نداشتن بیماری تعریف میکند، رویکردهای جدید بر “خوب بودن[۸]” بهجای “بد یا بیمار بودن[۹]” تأکید میکنند. از این منظر، عدم وجود نشانههای بیماریهای روانی، شاخص سلامتی نیست. بلکه سازگاری، شادمانی، اعتمادبهنفس و ویژگیهای مثبتی ازایندست نشاندهندهی سلامت بوده و هدف اصلی فرد در زندگی، شکوفاسازی قابلیتهای خود است. گروهی از روانشناسان بهجای اصطلاح سلامت روانی[۱۰] از بهزیستی روانشناختی[۱۱] استفاده کردهاند. زیرا معتقدند این واژه ابعاد مثبت را به ذهن متبادر می کند.(میکائیلی منیع،۱۳۸۹).
معنی لغوی بهزیستی یک حالت رضایت از شاد بودن، سلامتی و موفقیت است که به تجربه و عملکرد روانشناختی مطلوب اشاره میکند (دسی و ریان[۱۲] به نقل از عایشه گورل[۱۳]، ۲۰۰۹).
اصطلاح بهزیستی اصطلاحاً بهعنوان احساسی مثبت و احساس رضایتمندی عمومی از زندگی که شامل خود و دیگران در حوزههای مربوط به خانواده و شغل و … میباشد، تعریفشده است (چاو،۲۰۰۷، به نقل چالمه،۱۳۹۰). مفهوم بهزیستی روانشناختی یک ساختار چندبعدی نگرش به زندگی است. ریف (۱۹۸۹) اشاره میکند که برای توصیف بهزیستی روانشناختی رویکرد نظری خاصی وجود ندارد. او مطالعاتش را بر پایه روانشناسان رشد و شخصیت یعنی توضیحات نظری روانشناسان مثبت نگر[۱۴] بنا میکند و نیز مدل چندجانبه بهزیستی روانشناختی را ایجاد میکند (رجب اوزپولات[۱۵]، یوجل اسکور[۱۶]، سزر[۱۷]،۲۰۱۲). طبق گفته ریف (۱۹۹۵) بهزیستی چندبعدی است و شامل ابعادی میشود مانند خویشتن پذیری[۱۸]، رشد فردی[۱۹]، هدف زندگی[۲۰]، روابط مثبت با دیگران[۲۱]، تسلط محیطی[۲۲] (توانایی مدیریت مؤثر زندگی شخص و جهان پیرامون) و حس خودمختاری[۲۳]. همچنین برحسب دو مؤلفه تعریفشده است؛ یک مؤلفه عاطفی که شامل هیجانات مثبت و منفی میشود و یک مؤلفه شناختی، برای مثال رضایت از زندگی که به قضاوت کلی زندگی شخصی اشاره میکند درحالیکه حوزههای خاصی (شامل سلامتی، دارایی و روابط) همه قضاوتها را تعیین میکند. همهی حیطهها اهمیت یکسانی برای افراد ندارد (تارین[۲۴]،۲۰۱۰).
درحالیکه بعضی ازدواجها موجب رشد و شکوفایی زوجین است، بسیاری از زن و شوهرها نیز میتوانند به مصیبتهایی در مقابل همدیگر بدل شوند، ایجاد و حفظ روابط صمیمانه و ارضای نیازهای عاطفی و روانی در جریان ازدواج، هنر و مهارتی است که علاوه بر سلامت روان و تجارب سالم اولیه، نیازمند داشتن و کسب نگرشهای منطقی، مهارتهای ارتباطی، مهارتهای زندگی و انجام وظایف خاص خویش است.(اعتمادی، نوابی نژاد، احمدی و فرزاد، ۱۳۸۵؛ به نقل عطاری، حسین پور، راهنورد، ۱۳۸۸).
ازجمله مخاطرات ازدواج و روابط بین زن و شوهر دلزدگی زناشویی است. دلزدگی زناشویی وضعیت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است که کسانی که توقع دارند عشق رویایی و ازدواج به زندگیشان معنا بخشد را متزلزل میکند. دلزدگی زمانی اتفاق میافتد که زوجین متوجه میشوند علیرغم تلاشهایشان رابطهشان به زندگی معنا نداده و نخواهد داد (پاینز[۲۵]، به نقل شاداب ۱۳۸۱).
فرسودگی یکروند تدریجی است و بهندرت بهطور ناگهانی بروز میکند. درواقع صمیمیت عشق بهتدریج رنگ میبازد و به همراه آن احساس خستگی عمومی عارض میشود. کایزر[۲۶] (۲۰۰۳) معتقد است باوجوداینکه برخی ازدواجها بهنوعی سرخوردگی را تجربه میکنند اما بسیاری از آنها باکیفیتی پایین ادامه یافته وزندگی متأهلی بیثباتی را تشکیل میدهند که متمایل به فروپاشی است و مسلماً با فراوانی افکار و تصورات درباره جدایی همراه خواهد بود (شریفی، کارسولی، بشلیده،۱۳۹۰). فرسودگی جسمی با نشانگانی مانند احساس خستگی، کسالت و بیحالی بروز میکند که با خواب رفع نمی شود. فرسودگی عاطفی بااحساس آزردگی، ناامیدی، غمگینی، تنهایی و بیهودگی مشخص می شود. فرسودگی روانی معمول بهصورت کاهش خودباوری و منفی نگری نسبت به روابط به خصوص رابطه با همسر و احساس یاس و سرخوردگی نسبت به همسر بروز می کند (ادیب راد،۱۳۸۴).
ضرورت انجام تحقیق
در سالهای گذشته دیدگاه زنان و مردان درباره زندگی تغییر کرده است. امروزه، دیدگاه مردان وزنان درباره مفهوم خود تغییر کرده است. همچنین ایدهها درباره نقش سنتی زنان ومردان تغییر کرده است. امروزه زنان برای به ظهور رسانیدن توانمندی های خود افزایش عزت نفس و خود شکوفایی به اشتغال علاقه مند شده اند (نظری،۱۳۸۶).
تغییر نقش های سنتی زنان و تقاضای روزافزون آنها برای مشارکت در عرصه های مختلف، به واقعیتی انکار ناپذیر در جامعه ایران تبدیل شده است (جواهری، سراج زاده، رحمانی،۱۳۸۹). اغلب زوجین علاقمند به اشتغال بوده یا شاغل هستند و حتی طبق آمار گرفته شده (زوج های دو شغلی) و دو درآمدی رو به افزایش است. مشاهده میشود که هرکدام از زوجین بیش از نیمی از ساعات روزانه خود را در محیط کاریشان سپری می کنند (کارلسون،۱۳۷۸). با رشد روزافزون و گسترش اشتغال ساخت خانواده و نقش های والدین دچار دگرگونی شده و در روابط همسران با یکدیگر و روابط مادر و پدر با فرزندان نیز تغییراتی به وجود آمده است (پارسل[۲۷] و مناغان[۲۸]، به نقل از اقدامی وحسین چاری،۱۳۸۷).
زن موجودی است که می تواند سرمایه ای برای اصلاح جامعه باشد و انسان های والا پرورش دهد. آسایش خانواده و جامعه به برکت وجود زن و طبیعت او تحقق می یابد. ورود زنان به محیط های اجتماعی وایجاد فرصت های شغلی وگزینش آن ها برای شغل های موجود در جامعه سبب تنوع نقش های آنان در اجتماع وخانواده وتعدد روابط اجتماعی وتعلقات گروهی شده است. این پدیده موجب تغییر دیدگاه ها و نگرش آنان شده و مسائل جدیدی را بوجودآورده است (محمدی، بلوریان، عارفی، ۱۳۸۹).
از نظر کارلسون[۲۹] (۱۳۷۸) یکی از دلایل تنیدگی زنان شاغل داشتن مسئولیت های متعدد در محیط حرفه ای و خانوادگی است که یکی از مسائل اصلی روابط کار و خانواده را تشکیل می دهد یعنی زنان شاغل به دلیل انتظارات سنتی که از آنان می رود از یک سو مسئولیت انجام وظایف خانه داری، تربیت فرزندان و انجام وظایف زناشویی را به عهده دارند و از سوی دیگر ضرورت های اقتصادی همراه جنبش های دفاع از حقوق زنان، آنان را در جهت یک زندگی فعال سوق داده است. یعنی به دلیل تغییرات بنیادی در نقش زن در روابط کار و خانواده زنان دیگر نمی توانند به عنوان مادر در خانواده، همه عمر خود را در کانون خانوادگی بگذرانند. لذا زنان علاوه بر تنیدگی های ناشی از خانه و خانواده، با تنیدگی های ناشی از کار هم مواجهند (ادیب راد،۱۳۸۵).
برای اکثر مردم کار چیزی فراتر از وسیله تأمین معاش تلقی می گردد. کار سبب بالارفتن موقعیت اجتماعی و موجب فعالیت ذهنی و جسمی می شود. به اوقات زندگی فرد نظم و ساختار می بخشد و سبب گسترش تلاش های انسانی می شود و حس هدف و مقصود مشترک می آفریند. افراد بیکار در مورد وضعیت جسمی خویش دچار نگرانی هستند و از مراجعان دائمی پزشکان به شمار می روند (فدایی و علی بیگی،۱۳۹۰).
بعلاوه زمانی که زن و شوهر هردو شاغل بوده و زندگی متحرک و سازنده ای دارند جنبه های مثبتی در زندگی آنها وجود دارد (گیلبرت به نقل از نظری،۱۳۸۶). همسری که علاقه های مخصوص به خود دارد دارای هیجان بیشتری است (روسو به نقل از نظری،۱۳۸۶). علی رغم مسائل حرفه ای، کیفیت محاوره ها و حمایت شخصی این فرد ممکن است رابطه را غنی تر کند (باروک و اسکوآرتز به نقل از نظری،۱۳۸۶).
با افزایش زنان تحصیلکرده در ایران و درخواست آنها برای اشتغال، مطالعه وضعیت سلامت زنان شاغل از اهمیت زیادی برخوردار است. تداخل نقش های چندگانه سبب کاهش کیفیت کار، اختلافات زناشویی، انتقال رنج وناراحتی روانی به کودکان، صدمه به کیفیت زندگی و کاهش سلامت روان آنها می گردد (حدادی، کلدی، سجادی، صالحی، ۱۳۹۰).
اختلاف دیدگاه ها مربوط به تاثیر شغل بر زندگی زنان و اختلاف پژوهش های پیشین در این زمینه و تحول جامعه نسبت به دهه های گذشته ایجاب می کند که تحقیقی در این زمینه صورت گیرد تا بتواند تضاد های مربوط به این زمینه را پاسخگو باشد.
اهداف
هدف کلی:
بررسی مقایسه ای بهزیستی روانشناختی و دلزدگی زناشویی بین زنان شاغل (معلم) و خانه دار
اهداف جزئی:
فرضیه ها (سؤالهای تحقیق)
فرضیه های اصلی:
فرضیه های فرعی:
بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی جسمانی زنان شاغل و خانه دار رابطه وجود دارد.
بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی عاطفی زنان شاغل و خانه دار رابطه وجود دارد.
بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی روانی زنان شاغل و خانه دار رابطه وجود دارد.
تعریف متغیرها و اصطلاحات
تعریف مفهومی و عملیاتی
بهزیستی روانشناختی: داشتن احساس مثبت و رضامندی عمومی از زندگی است که خود و دیگران را در حوزه های مختلفی چون خانواده، دوستان، شغل را در بر می گیرد. این تحقیق از مدل ۶ بعدی کارول ریف برای تعریف و سنجش بهزیستی استفاده می شود. این ۶ بعد عبارتند از: خود تعیین گری[۳۰]، تسلط بر محیط[۳۱]، رشد و بالندگی شخصی[۳۲]، خویشتن پذیری[۳۳]، روابط مثبت با دیگران[۳۴] و هدف داشتن در زندگی[۳۵]. در این تحقیق به منظور بررسی بهزیستی روان شناختی کلی و ۶ مولفه آن از مقیاس ۸۴ گویه ای بهزیستی روان شناختی ریف استفاده می شود که ۶ مولفه دارد. به هر بعد ۱۴ سوال اختصاص دارد.
خود تعیین گری: فرد خود تعیین گرا (خود پیرو و مستقل) در مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف، در این بعد، نمره بالایی می گیرد. وی فرد مستقلی است که توانایی مقاومت در مورد فشارهای اجتماعی را دارد وبر اساس ارزش های شخصی خود و به طریقی که معتقد است درست است، رفتار می کند. قدرت کنترل و تنظیم رفتارهای خود را دارد و خود را بر اساس معیارها و استاندارد های خویش ارزیابی می کند بر عکس، کسی که در این بعد نمره پایینی می گیرد، به انتظارات و ارزیابی دیگران توجه دارد. برای تصمیم گیری در مورد امور مهم زندگی اش به نظرات دیگران توجه دارد و آنطور که دیگران دوست دارند رفتار می کند.
تسلط بر محیط: کسی که در این بعد نمره بالایی می گیرد، احساس می کند بر اوضاع مسلط است و توان آن را دارد که مدیریت اوضاع پیرامون خود را در دست داشته باشد. وی از فرصت های موجود استفاده موثر می کند و قادر است بر اساس نیازها و مقتضیات شخصی اش شرایط مناسب را فراهم سازد. بر عکس کسی که در این بعد نمره پایینی بدست می آورد برای روبرو شدن با تقاضاهای زندگی روزمره احساس ضعف می کند و احساس می کند که نمی تواند در شرایط موجود تغییری ایجاد کند به طور کلی احساس کنترل جهان پیرامون خود را ندارد.
رشد شخصی: کسی که در این بعد نمره بالایی می آورد، احساس رشد مداوم و پیوسته دارد. از احساس رشد و پیشرفت برخوردار است و نسبت به تجارب جدید از گشودگی برخوردار است یعنی پذیرای تجارب نو و تازه است. بر عکس کسی که در این بعد نمره نمره پایین می گیرد، احساس رکود می کند و فاقد احساس رشد و بالندگی شخصی در طول زمان می باشد. چنین شخصی نسبت به زندگی احساس کسالت و دلزدگی دارد و احساس می کند که در ایجاد رفتارها و نگرش های جدید و نو ناتوان است.
بر دریا. (لنگرودی،۱۳۹۳،ص.۳۰۲)
۴-۳-۲- ۳- ۱-۲-گذر عمر
در این دوره شمس لنگرودی از گذر سریع عمر میگوید دوره جوانی به سرعت طی میشود. گرچه این دوره به ظاهر طولانی بود اما به سرعت از دست رفت :
جوانی ما
پله برقی بیمقصدی بود…
اقیانوسی بود
که در ته استکانی غرق شد. (همان،ص.۵۳۳)
آخر ببین چگونه سراپایم سفید می شود
بی آنکه دانهای گندم
در هیچ آسیابی
آرد کرده باشم. (لنگرودی،۱۳۹۰،ص.۵۳۳)
در بسیاری از سرودههای شمس توصیه به غنیمت دانستن وقت ذکر میشود. او فردا را آمدنی میداند اما با تلنگری به خواننده او را به فکر وا میدارد که ممکن است فردا را نبینیم. فلسفه ای که در اشعار خیام و حافظ بارها ذکر میشود:
فردا آمدنی است
حرفی در میان نیست
اما از کجا در ارّابهی او ما نیز بوده باشیم. (لنگرودی،۱۳۹۳،ص.۱۹۹)
عمر
با دهان تشنه
پی خرده نانی پی بادها روان است. (همان،ص.۲۱۱)
۴-۳-۲- ۳- ۲-گذر زمان
همانگونه که در دوره اول گفته شد زمان یکی از مهمترین عناصر سازندهی شعر شمس است و در تمام اشعار او جاریست و نمود پیدا میکند.
۴-۳-۲- ۳- ۲-۱- دیر گذر بودن
اما تفاوت زمان در این دوره حذف ویژگی ابهامآمیز و گنگ بودن آن است .دیگر شاعر در سرودههایش زمان را گم نمیکند . زود گذر بودن یا دیرگذر بودن زمان در این دوره مطرح است و اغلب به دیرگذر بودن اشاره میکند چرا که در این دوره شاعر به مفهوم هجران پرداخته همین امر باعث تلخی زمان و ناگذرا بودن آن شده است.
ثانیههای متمرّد
به زخم عقربهها فرو میریزند
و نام ترا
تکرار میکنند. (لنگرودی،۱۳۹۰،ص.۵۱۲)
در این دوره تمام تکیهگاه شاعر عشق است .دوری از معشوق برای او رنگ دیگری از زمان میآفریند. زمان نیز مانند شاعر، از نبودن معشوق خسته و دچار بیحوصلگی شده است :
بهار خسته
بر نیمکت پارک نشسته
پاهایش را تاب میدهد
وقتی تو نیستی . (همان،ص.۵۱۳)
زمان خسته ورنجور است گویا سختی هجران آن را نیز از پای در آورده است.
چه روزگار درازی
در انتظار تو بودهام. (همان،ص.۵۲۳)
ثانیهها برای شاعر آنقدر ایستا شده که یک سال طول میکشد تا ثانیهای فراتر رود.
عقربههای تباه شده را میشمارم
که به سالی
ثانیهای
پیش میروند. (همان،ص.۵۷۸)
برای شاعر با گذشت هر ثانیه تکّهای از زمان هجران بریده میشود و به کناری میرود:
عقربهها کاردهای تکه تکه کنندهی انتظارند. (همان،ص.۷۶۰)
۴-۳-۲- ۳- ۲-۲- زود گذر بودن
دیگر آنکه شاعر گذر شتابان زمان را با دگرگونیهایی که در چهره همگان می بیند ترسیم میکند. گذر شتابان عمر شیارهایی در چهره مادر ایجاد میکند :
و بسا از این روست
که چهرهی مادر
تند و شتابان
شخم میخورد
تعاریف مختلفی از مفهوم توسعه ورزش ارائه شده است. البته این مفهوم را میتوان همان سیاست ورزشی نامید. مفهوم توسعه ورزش بسیار کلی است و می تواند توسعه ورزش را در کلیه سطوح همگانی، نخبه و… در برگیرد. در این بین، سیاست ها و برنامه ریزی های مسئولان ورزشی در هر کشور می تواند جهت گیریها و مفهوم توسعه در هر سطح از ورزش را، پررنگ تر یا کمرنگ تر کند. اما نکته قابل تامل و مورد بحث، تفکیک سطوح توسعه ورزش و میزان توسعه در هر سطح است که غالباً بسیار مشکل بوده و بسیار تحت تأثیر سیاستگذاران و برنامه ریزان ورزش هر کشوری است(بولک[۴۵]،۲۰۰۶).
«توسعهی ورزش» عبارت است از: فرآیندی که بواسطهی آن فرصتها و موقعیتها، سیستمها و ساختارهای مناسب و ثمربخش فراهم میگردد که بواسطه ی آن مردم قادر خواهند بود در همهی حوزه ها و یا در حوزه های خاص ورزشی و یا فعالیتهای تفریحی شرکت کنند و اجرای فعالیتهای ورزشی را تا سطوح مورد نظر و مطلوب خود بهبود بخشیده و ارتقاء دهند(سوتریادو[۴۶] و همکاران،۲۰۰۸). ورزش دیگر یک فعالیت تفننی نیست بلکه به یک نیاز اساسی در کشورها تبدیل گردیده است. فوائد مادی و غیرمادی ورزش را نمی توان نادیده گرفت هم از بابت منافع مادی آنی که برای شرکتهای تجاری صنعتی به دنبال می آورد و هم از بابت منافع درازمدتی همچون افزایش سطح سلامت و تندرستی بهره گیری بهتر از نیروی کار و افزایش اشتغال در بخش های ورزشی و غیرورزشی به دنبال می آورد. لذا لازم هست تا دولتها برای بهره گیری از مزایای درازمدت ورزش آن را یک کالای سرمایه ای به حساب آورده و برای رونق آن بخصوص در بخش همگانی توجه لازم را برای پیشرفت آن مبذول دارند(کارتوکولیس و همکاران[۴۷]،۲۰۰۹).
بنابراین امروزه اغلب کشور های پیشرفته جهان در برنامه ریزی و سازماندهی ورزش کشور خود با دیگر کشور ها رقابت می کنند و به طور مستمر در حال ارائه برنامه های خلاق برای رشد این ورزش هستند. در اروپا حدود ۴۰۰ میلیون نفر زن و مرد به فعالیت های ورزشی می پردازند که ۲۵ درصد آنان را زنان و ۷۵ درصد را مردان تشکیل می دهند(پریرا و همکاران[۴۸]،۲۰۰۲). تحقیق و بررسی های موشکافانه در خصوص عوامل موثر بر همگانی نمودن ورزش و ایجاد نگرش مثبت به ورزش در کشور آلمان باعث شد تا تعداد افرادی که در سال ۱۹۵۲ در این کشور ورزش می کردند از ۳۲۰۴۰۰۵ نفر یعنی ۷/۶ درصد کل جمعیت کشور، در سال ۲۰۰۰ به ۲۶۸۱۵۷۱۷ نفر یعنی ۵/۲۸ درصد جمعیت آلمان افزایش پیدا کنند(رولند و هادمن[۴۹]،۲۰۰۰). در هنگ کنگ تعداد شرکت کنندگان در ورزش از ۴۰ درصد جمعیت در سال ۱۹۹۵ به ۴۵ درصد در سال ۱۹۹۹رسیده است(ساندرسون و همکاران[۵۰]،۲۰۰۲). توجه دستاندرکاران علوم ورزش دانشگاه های تایلند و بانکوک به ورزش همگانی، موجبات افزایش مشارکت مردم در ورزش همگانی را فراهم آورده است به طوری که در سال ۱۹۹۲ تعدا افراد شرکت کننده در ورزش های همگانی ۳/۵۰ درصد جمعیت تایلند بود اما این رقم در سال ۱۹۹۶ به ۶/۵۷ درصد و در سال ۱۹۹۹ به ۸/۵۸ درصد افزایش یافته است(ساماهیتو[۵۱]،۲۰۰۲). شواهدی از این دست بسیار است که نشان می دهند رشد و توسعه ورزش در سایه تحقیقات علمی و برنامه ریزی های دقیق امکان پذیر می باشد. ورزش نیاز به ارزیابی و تعیین نقاط ضعف و قوت دارد و همچنین باید مشخص شود که چه عواملی می توانند برای پیشرفت ورزش فرصت یا تهدید باشند.
۲.۳.۲. رویکردهای توسعه ورزش
رویکرد جامعه گرا: در این رویکرد تاکید بر این بوده است که جامعه به سوی ورزش روی آورد. افزایش نشاط و سلامت جسم و روان از آن جمله بوده است. این شیوه در میان کشورهای اروپای شمالی و نیز در آمریکای شمالی رواج داشته است. با رواج ورزش در جامعه امکان پرورش و شناسایی استعدادهای نامزد قهرمانی وجود دارد. به طور مثال یکی یکی از رویکردهای محوری توسعه فوتبال در چین، توجه به فوتبال مبتنی بر جامعه و افزایش مشارکت همگانی و گروه های پایه، نوجوانان و جوانان در فوتبال و جهت دهی آنها به سمت تیم های ملی در رده های مختلف است(نادری نسب،۱۳۹۰).
ورزش مبتنی بر نخبگان: در این رویکرد تلاش بر این بوده است که برتوسعه و ارتقای ورزش برگزیدگان و نخبگان تاکید شود. در واقع توسعه در عرصه ورزش قهرمانی محوریت ویژه داشته است. البته در این میان به رواج ورزش در جامعه نیز مساعدت می شده است. در پاره ای منابع، ورزش در بلوک شرق سابق را از این دسته شمرده اند(داسون و دابسون[۵۲]، ۲۰۰۶).
توسعه ورزش به مثابه صنعت(اقتصادی): پس از دهه ۱۹۵۰ و بهره گیری ورزش از رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون سبب اقبال بی سابقه جامعه از ورزش شد. در نتیجه ورزش به عنوان کسب و کار، بخشی از جامعه رواج یافت. کسب وکار ورزش نیازمند به مجموعه ای از ملازمات سازمانی، حقوقی و اجرایی بود. در برخی جوامع این ملازمات فراهم شد و ورزش به یک صنعت تبدیل شد. از این رو سهم ورزش در برخی از ملل به حدود ۲ تا ۳ در صد تولید ناخالص ملی رسید. این دستاوردها سبب شدکه برخی کشورها به توسعه ورزش از منظر توسعه یک صنعت می نگرند و از آن به عنوان وسیله ای برای رونق اقتصادی امید دارند(دلویت و تاچ[۵۳]، ۲۰۰۷).
توسعه ورزش به مثابه ابزار تربیت عام: اقبال گسترده همگان از ورزش در جوامع پیشرفته صنعتی موجب شده است که ورزش به مثابه تربیت عام در سال های اخیر بسیار پرطرفدار باشد. برای نمونه، اتحادیه اروپایی بر چنین رویکردی تاکید ویژه دارد. در امریکای شمالی نیز ورزش را دین جامعه مدنی قلمداد کرده اند. چنین پنداری نشان از اهمیت جایگاه تربیتی ورزش در جامعه معاصر دارد.
رویکرد سیاسی: ارتقای ورزش موجب زبانزد شدن نام ملت های پیروز در سطح جهان می شود. سرافرازی و افتخار ملی، یکی از عوامل روحیه بخش در میان ملت هاست و دولت ها برای تحقق آن به ملت ها تعهد دارند. حضور افراد سرشناس سیاسی در ورزش، نشان از اهمیت فوتبال به عنوان یک اهرم سیاسی دارد(نادری نسب و همکاران،۱۳۹۰).
رویکرد علمی: عرصه رقابت جهانی بسیار تنگ است، زیرا دوران روی آوردن به رویکردهای سنتی، موردی، مقطعی و تصادفی دیری است سپری شده و به جای آن رویکردهای علمی، فراگیر، پیوسته و سیستمی رواج یافته است. بدون بهر ه گیری از دستاوردهای علمی، فنون و تجارت متراکم سازمان یافته نمی توان موفق بود(نادری نسب و همکاران،۱۳۹۰).
رویکردهای ترکیبی: در واقعیت همواره ترکیبی ازچهار رویکرد بالا در میان ملل و مناطق جهان رواج می یابد. از این رو مطلوب است که به موارد چهار گانه به عنوان نقطه های مرزی رویکردهای توسعه تربیت بدنی و ورزش نگریسته شود (لطفی،۱۳۹۱).
۲.۳.۲. چالش مشارکت دولت ها در توسعه ورزش
اگرچه تمرکز دولت ها در ورزش نسبتا موضوع تازه ای است، اما نگرانی های ملی، منطقه ای و بین المللی در مورد ورزش، موضوع تازه ای نیست. در واقع، ساختارهای اولیه برای مدیریت سطوح مختلف ورزش دارای ماهیت غیرانتفاعی و غیر دولتی بود. اما با حضور پررنگ دولت ها و مشارکت آنها در سیاستگذاری های ورزش در سطوح مختلف، رویکردهای آنها نسبت به تمرکز بر هر کدام از سطوح (آموزشی، همگانی و نخبه) متفاوت بود. مثلا، کانادا نگرانی های خود را با تمرکز بر ورزش نخبه، قرار گذاشت. از طرف دیگر، دولت های اروپایی متعددی به ترویج و توسعه فرهنگ سلامتی از طریق فعالیت های فیزیکی و ورزش روی آوردند. آنها منابع متعددی را برای ترویج برنامه های ورزش همگانی نسبت به توسعه ورزش نخبه و تربیت ورزشکاران نخبه قرار دادند. در ایران، مشارکت دولت مشارکت غیرمستقیم از طریق وزارت تازه تاسیس ورزش و سازمان تربیت بدنی سابق داشته است و هیچگاه به طور جدی، حمایت خود را از سطوح متعدد ورزش به عمل نیاورده است(عیدی و همکاران،۱۳۹۰).
شکل ۲. ۲ مدل توسعه ورزش و اوقات فراغت
۱.۳.۳.۲. چالش توسعه از پایین به بالا در مقابل توسعه از بالا به پایین
در سیاست از پایین به بالا (شکل ۲-۳) هدف اصلی جلب مشارکت همه مردم و محبوبیت ورزش است. در سیاست از بالا به پایین، روی چند رشته ورزشی برای موفقیت های بین المللی سرمایه گذاری های خاص می شود به این امید که مشارکت ورزشی مردم نیز بیشتر خواهد شد(فارمر[۵۴]،۱۹۹۶)
شکل ۳.۲. مدل توسعه ورزش (از پایین به بالا)
به طور کلی برای اثر احتمالی این سیاست یا توسعه از بالا به پایین(شکل۲-۴)، می توان دو پیش فرض اساسی را مطرح کرد. اول اینکه ورزش سطح بالا (قهرمانی و حرفه ای) سبب توجه رسانه ها و عموم مردم می شود و ورزشکاران و پیروزی آنها نقش یک مدل یا الگو را برای مردم دارد، بنابراین افراد جدیدی جذب باشگاه ها می شوند و رویکرد رقابتی در ورزش های پایه و عمومی نیز، شکل می گیرد. دوم اینکه ورزش نخبه و سطح بالا، می تواند بازدارنده مشارکت عمومی و ورزش همگانی شود، چون شکاف زیادی بین ورزشکاران سطح بالا و ورزشکاران شایسته جدید ایجاد می شود(عیدی و همکاران،۱۳۹۰).
شکل ۴.۲. مدل توسعه ورزش (از بالا یه پایین)
۴.۳.۲. نیاز برای برنامه ریزی توسعه و پیشرفت در ورزش خاص
با تکامل تدریجی پیشرفت ورزش، هولیهان و وایت[۵۵](۲۰۰۲) معتقد است که شمار رو به افزایشی از کتاب ها، گزارشات، تحقیقات، مقاله ها و مدارک در زمینه پیشرفت ورزشی هستند که تایید شده اند و این یکی از شاخه های مدیریت ورزشی است که سزاوار توجه و ملاحظه بیشتری است. ارزش اساسی برنامه های در حال توسعه و در حال مدیریت، سیاستها و سیستم های موجود برای پیشرفت ورزشکاران از طریق روندهایی مثل شهرت بالای موقعیت های توسعه ورزشی برای مثال دفاتر توسعه ورزش نشان داده شد. این روندها نشان دهنده برتری و اولویت در حال تغییر در زمینه ورزش و نیاز به آموزش های سه گانه ای هستند که در دوره های خاصی ارائه می شوند. موقعیتهای بخصوصی مثل موقعیتهای موجود در دفاتر پیشرفت ورزشی برگرفته از لازمه آموزش به متخصصان و کارشناسان ورزشی است و این امر نیاز به توسعه در ورزش را در مفاهیم خاص نشان می دهد(شیبوری و کلت[۵۶]،۲۰۱۱). همانطور که چالیپ[۵۷] (۲۰۰۶) بیان کرد مدیریت در ورزش مثل نظم و قوانین والدین نیست بلکه نظم و قانونی است که بر اثر فاکتورهایی مثل بازاریابی در ورزش، جامعه شناسی ورزشی و پیشرفت ورزشی ایجاد شده است. بنابراین مطالعه مفاهیم خاص توسعه ورزشی دارای ارزش آموزشی می باشد(سوتیریادو[۵۸]،۲۰۱۲). دراین راستا سازمانهای ورزشی ابزاری برای دستیابی به اهداف توسعه ورزشی و فعالیت های مشابه می باشند و در فرایند برنامه ریزی فعالیت دارند. بنابر گفته ها دفاتر توسعه ورزشی(SDO)[59]، طراحان سیاستها و روشها و مدیران ورزشی از اصول و فرآیندهای مدیریت استراتژیک استفاده کردند تا برنامه هایشان را اجرا کنند. بنابراین بخاطر اینکه فرایند استراتژی بسیار پیچیده است و تکنیک مرحله بندی شده برای شکل گیری استراتژی باید از نظر مفهومی مورد بررسی قرار گیرد از اینرو مفاهیم خاص توسعه ورزشی در سازمان ورزشی نیاز به توجه خاصی دارد(سوتیریادو،۲۰۱۰).سازمانهای ورزشی در بسیاری از کشورها با چالش ها و معضلات بیشتری در ارائه برنامه های خاص توسعه ورزش به سازمانهای مادرشان روبرو شده اند تا بتوانند موارد مربوط به تعیین بودجه مالی یا سایر حمایت های دولتی را مشخص کنند. این شرایط نیاز به بررسی های خاص ورزشی و شکل گیری برنامه های توسعه ورزش را بیشتر می کند. اخیرا در شناخت این دسته از نیازهای خاص مفاهیم مدیران ورزشی و SDO شروع به استفاده از فرآیندهای برنامه ریزی خاص ورزش کردند(سوتیریادو،۲۰۱۲).
این تلاشها و تلاشهای قبلی باعث ایجاد چارچوب های غیر تجربی به شکل زیر شده است:
هرم توسعه ورزشی: یک مدل ثابت با مشارکت انبوه در زیر و مشارکت افراد ماهر در راس هرم.
مدل متوالی و زنجیروار توسعه ورزش: که از طریق هرم همراه با ۴ سطح نشان داده شد: پایه ریزی و فونداسیون در بخش زیر نشان دهنده سطح اصلی عملکرد و مهارت می باشد، مشارکت برای سرگرمی، لذت، سلامت و تناسب اندام، عملکرد در باشگاه ها در سطوح منطقه ای و کشوری و نیز عالی بودن در ورزش، براساس معیارهای بین المللی و داخلی
مدل بلند مدت توسعه ورزشکاران: یک مدل وابسته به علوم ورزشی و مربی گری است که بسته به نوع ورزش شامل ۶ سطح آموزشی می باشد: بخش اساسی (FUN) از یادگیری تا آموزش، از آموزش دادن تا آموزش گرفتن، از آموزش تا رقابت، از آموزش تا برنده شدن، بازنشستگی و حفظ کردن موقعیت(سوتیریادو،۲۰۱۲).
این چارچوب ها با اینکه مشهور هستند، بخاطر عدم اعتبار ساختاری شان بطور گسترده ای مورد انتقاد قرار گرفته اند زیرا بطور غیر تجربی بدست آمدند(شیبوری و کلت،۲۰۱۱). بنابراین بخاطر اینکه آنها از چارچوب های وابسته به علوم ورزشی هستند برای مربیان و کارشناسان ورزشی بسیار سودمندتر از سیاستمداران و SDO هایی هستند که وظیفه شان طرح ریزی برنامه هایی برای توسعه ورزشی می باشد. اساسا برنامه ریزی توسعه ورزش نیاز به چارچوب های وابسته به سازمان می باشد(سوتیریادو،۲۰۱۲). دراین راستا سوتریادو و همکارانش[۶۰](۲۰۰۸) ۴ سال را برای بررسی بر روی ۳۵ ورزش سپری کردند تا میزان جذابیت[۶۱]، حفظ[۶۲] و حرکت آن را و نیز تقویت مدل های شرکت کنندگان ورزشی را توسعه دهند(شکل ۲-۶). یکی از نقاط قوت این تحقیق موردی این است که از این مدل خاص توسعه ورزش و مدلی که تجربی است برای مطالعه بر روی برنامه ریزی توسعه ورزشی استفاده می کند. در این تحقیق موردی اهداف مدنظر از طریق ترکیب کردن مفاهیم اصلی مدیریت استراتژیک برنامه ریزی با مدل ARTN، بدست می آیند. این ترکیب قانونمند و مفهومی در شکل(۵.۲) در فرایند برنامه ریزی توسعه ورزشی(SDP)[63] نشان داده شد.
جذابیت[۶۴] فرآیندی است که استراتژیهای توسعه ورزش از طریق آن شرکت کنندگان جدید را به سمت سازمانهای ورزشی سوق می دهند. فرایند ایجاد جذابیت دارای ۲ هدف می باشد: برای افزایش آگاهی، مشارکت و عضویت کل شرکت کنندگان و تقویت کردن شمار زیادی از شرکت کنندگان جوان.
حفظ و حرکت[۶۵] فرآیندی است که سیاستها، استراتیها و برنامه ها از طریق آن اجرا می شوند تا (الف) تجربیات یکسانی برای شرکت کنندگان موجود ارائه دهند. (ب) فرصتهایی را برای آن دسته از شرکت کنندگانی که تمایل و توانایی زیادی برای رسیدن به سطوح بالاتری در مشارکت را دارند و می خواهند به استاندارهای بالاتری برسند ارائه می دهند.
مرحله تقویت کردن[۶۶]. فرآیندی است که از طریق آن برنامه ها و ورزش های خاص مورد بررسی قرار می گیرند تا این افراد را قادر سازند به درجه عالی در سطح داخلی و بین المللی برسند. هدف اصلی آن کمک به حرفه ای ترین شرکت کنندگانی است که در حوادث بین المللی موفق شدند و هدف دیگرش حفظ و پایداری فرهنگ موفقیت می باشد.
موفقیت ARTN به ۳ چیز بستگی دارد:(الف) سرمایه های بدست آمده از انواع سرمایه گذاران پیشرفت ورزشی(ب) بازده های بدست آمده مثل استراتژی ها، سیاست ها، رقابت ها، تسهیلات و برنامه های توسعه که به منظور نیاز هر یک از فرآیندهای ARTN بررسی شده اند. (ج) بازده هایی مثل مسیرهای توسعه ورزشی که شرکت کنندگان از یک سطح مشارکت تا سطح مشارکت دیگری از آن استفاده می کنند. بنابراین SDOS باید دقیقا هز یک از این فرآیندها و ویژگی های سرمایه داده شده، بازده و نتایج نهایی را مورد بازبینی قرار دهد تا آنها را با برنامه ریزی های صورت گرفته از سوی تک تک سازمانهای ورزشی وفق دهد(سوتریادو همکارانش،۲۰۰۸).
شکل۵.۲. فرایند برنامه ریزی توسعه ورزش
شکل ۶.۲. فرایند توسعه ورزش خاص
۱.۵.۳.۲. مدل اندیشه های هرمی[۶۷]
یک بنیان گسترده از مشارکت مهارت های اساسی با سطوح بسیار بالاتری از عملکرد که توسط کمتری از افراد بکار برده شد. کیرک و جورلی(۲۰۰۲)[۶۸] معتقدند که مدل هرمی توسعه ورزش به خوبی جای گرفته و برای بسیاری از افراد کاملا شناخته شده است. در گزارشات فیشر و بورمز[۶۹](۱۹۹۰) سیستم هرمی شکل توسعه به نفع اکثر کشورها می باشد. هولیهان[۷۰](۲۰۰۰) گزارش کرد که نسخه های این هرم، تعیین کننده ویژگی بسیاری از وضعیت های روش های توسعه ورزش در انگلیس هستند.کیرک و همکارانش گفته اند که تاثیرات می تواند در بسیاری از مدل های توسعه ورزشهای بین المللی دیده شود و این فرضیات که تایید کننده مدل هرمی هستند بطور مداوم تاثیرات قدرتمندی بر روی اندیشیدن راجع به مشارکت و توسعه ورزش ها اعم از ورزش های پایه و همگانی و قهرمانی و توسعه ورزش در سیاستهای ورزش می گذارند.
۷.۲. مدل هرمی توسعه ورزش
ازینرو بیلی(۲۰۰۵)، ۳ شکل اساسی را در اندیشه های هرمی بیان نمود:
مساله پیش بینی[۷۱]
مدل های هرمی، پیشرفت موفقیت آمیزی را از یک سطح تا سطح بعدی تصور می کنند که یکی از نشانه های توانایی نهایی و پدیدار شده می باشد در حالیکه در اکثر موارد این مطلب درست نیست. ابوت و همکاران[۷۲](۲۰۰۲)، دامنه گسترده ای از مدارک را ارائه داد که بطور موثر میزان اطمینان در توجه به ورزش های حرفه ای را بویژه در طول دوران کودکی را کاهش می دهد.
مساله مشارکت[۷۳]:
در مدل های هرمی بنظر می رسد که انتخاب سطوح پیشرفته بالاتر در سیستم به میزان شایستگی آن بستگی دارد، در حالیکه بطور عملی، مشارکت از طریق میزبانی عوامل محیطی و فیزیولوژیکی تنظیم می شود مثل توانایی برای توسعه در ورزش در وهله اول. این مساله برای تمامی مفاهیم پیشرفت در توسعه صدق می کند مثلا در [۷۴]PRE، [۷۵]ERE و [۷۶]PPW. برای مثال به نقش خانواده در عملکرد ورزشهای سطح بالا توجه کنید. جدا از اینکه خانواده به عنوان یک متغیر کلیدی در توسعه می باشد. ما باید فاکتورهای دیگری مثل قابلیت دستیابی، کیفیت مربی گری و تسهیلات، دستیابی بودجه و انتخاب ورزش را نیز مد نظر قرار دهیم. از آنجائیکه بازیکنان جوان می توانند تا حد زیادی مسئول ویژگی و کیفیت خانواده هایشان، مدارس، شهرها و … باشند. اما عادلانه بنظر می رسد که بگوییم موفقیت ورزشی آنها از طریق شانس های اتفاقی تنظیم می شود، البته بدون در نظر گرفتن توانایی هایشان در ورزش.(بیلی، ۲۰۰۷)
مساله توانایی و قدرت[۷۷]:
در این مدل ها از آن برای امتیازاتی استفاده می کنند بطوریکه عملکرد اخیر در حیطه ورزشی، توانایی بازیکنان را نشان می دهد، در حالیکه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد این مساله درست است. بعضی ها ماهیت نامعلوم مراحل ارزیابی های افراد با استعداد در بطور برجسته نشان می دهند. در آنجا بازیکنان در می یابند که به دلایل نسبتا اجباری از سیستم حذف شده اند . یکی از نمونه های بارز این اجبار،تاثیر سن بر روی عملکرد ورزش می باشد. آنهاییکه بخاطر داشتن چند ماه اضافه تر در توسعه و پیشرفت، سود بیشتری بردند احتمالا به عنوان افراد مستعدتر شناخته شدند و در سطح بعدی هرم پیشرفت بیشتری می کنند. در آنجا از آنها انتظار می رود تا مربی بیشتر بر روی آنها تمرکز کند، با معیارهای بالاتری از بازی ها ی تیمی و موقعیت های بهتر بازی کنند، با هم رقابت داشته باشند و بیشتر آموزش داده شوند(بیلی و همکارانش،۲۰۱۰).
۲.۵.۳.۲. مدل Balyi در رابطه با توسعه بلند مدت قهرمانان (ورزشکاران) [۷۸](LTA D)
LTAD از موثرترین مدل توسعه شرکت کنندگان در انگلیس در سال های اخیر بوده است. از تمامی افراد مهم و کلیدی برای ورزش خواسته شد تا نسخه LTAD را بپذیرند و آن را در بین سایر اعضایش رواج دهند.استافورد[۷۹](۲۰۰۵) هدف اصلی مدل را تصدیق کرد تا بتواند شمار بیشتری از عملکردها را که قادر به دستیابی به بالاترین سطح هستند را بوجود آورد اما بنابر بعضی ادعاها، سکویی را برای مربیان و شرکت کنندگان در هر سطحی ارائه می دهد تا توانایی هایش را به حد کمال برساند و در ورزش نقش اساسی داشته باشد. بیلی[۸۰] (۲۰۰۱) بیان نمود برای مهارت در کسب یک رشته حداقل باید ۱۰ سال تلاش کرد و این روشی از معرفی و توجیه مدلش می باشد. پیشرفت بلند مدت، بنیانی برای شناسایی و بهتر کردن توانایی هاست. این پیشرفت برحسب مجموعه ای از مراحل، مفهومی شده است که بازیکنان این مراحل را سپری می کنند و ماهیت و زمان بندی دقیق این مراحل از طریق نوع ورزش مد نظر تعیین می شود. بیلی اختلافات و تمایزاتی را بین ورزش های تخصصی در دوره های اولیه و نهایی ایجاد کرد. ورزش های تخصصی اولیه و پایه آن دسته از ورزش هایی است که بازیکنانش را ملزم می کند تا کارشان را با آموزش بخصوص و جدی از سن نسبتا کم مثل ژیمناستیک، شیرجه زدن و تنیس روی میز شروع کنند. ورزش های تخصصی نهایی شامل تمامی ورزش های دیگر می باشد. در مدل بیلی، یک مدل کلی تر با تاکید در مراحل اولیه در زمینه مهارت های اساسی حرکت، شرح داده شد. در جدول زیر مراحل LTAD و پیشرفتهای صورت گرفته برای ورزشهای تخصصی اولیه و نهایی، مطرح شد.
جدول ۱.۲. مراحل LTAD (استافورد،۲۰۰۵)
Late Specialisation( تخصص آخر) | Early Specialisation( تخصص اولیه) |
FUNdamental (مهارت های اساسی) | FUNdamental(مهارت های اساسی) |
در این فصل براساس نتایج تفصیلی ارائه شده در فصل چهارم، به مرور مختصری از کاربردها و یافته های این پژوهش پرداخته می شود و پیشنهاداتی برای مدیران سایت سازمان ها و نیز تحقیقات آتی ارائه می گردد.
۵-۲ نتیجه گیری
۵-۲-۱ نتایج آمار توصیفی
از بین ۲۲۶ نفر نمونه آماری، ۵۶ درصد مرد و ۴۴ درصد زن بوده اند. که نشان می دهد سعی شده است از هر دو گروه مشتری در جامعۀ آماری به نسبت مساوی استفاده شود.
نتایج حاصله در رابطه با وضعیت تحصیلی بیانگر این است که ۱۹ درصد افراد دارای مدرک دیپلم، ۷۵ درصد افراد دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم، ۸۲ درصد افراد دارای مدرک تحصیلی لیسانس، ۱۵ درصد افراد دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس و ۱۰ درصد افراد دارای مدرک دکترا می باشند. که این نشان دهندۀ افزایش سطح تحصیلات در جامعه مورد مطالعه می باشد.
نتایج حاصله در رابطه با وضعیت سنی بیانگر این است که کمترین سن در ردۀ سنی ۱۵ تا ۲۰ سال و بالاتر و بیشترین سن در ردۀ سنی ۲۵ تا ۳۰ سال می باشد. و به این ترتیب نشان دهندۀ این است که اکثر بیمه گذاران را اقشاری جوان شامل می شوند.
نتایج حاصله در رابطه با مهارت استفاده از اینترنت بیانگر این است که ۴۰ درصد از پاسخ دهندگان دارای مهارت استفاده از اینترنت در سطح خیلی خوب، ۴۵ درصد از پاسخ دهندگان دارای مهارت استفاده از اینترنت در سطح خوب، ۲۶ درصد از پاسخ دهندگان دارای مهارت استفاده از اینترنت در سطح متوسط، ۸ درصد از پاسخ دهندگان دارای مهارت استفاده از اینترنت در سطح کم، و ۳ درصد از پاسخ دهندگان دارای مهارت استفاده از اینترنت در سطح خیلی کم، می باشند. و به این ترتیب نشان می دهد که احتمالاً سطح مهارت استفاده از اینترنت رو به بهبود است و پاسخ دهندگان آشنایی کار با اینترنت را دارند.
نتایج آمار توصیفی متغیرهای تحقیق
۵-۲-۳ نتایج آمار استنباطی
۵-۲-۳-۱ فرضیه اصلی تحقیق
بین فروش الکترونیکی محصولات بیمه ای و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطه وجود دارد.
نتایج به دست آمده گویای آن است که بین فروش الکترونیکی محصولات بیمه ای و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد.
و اما در پیشینه ی تحقیق، نتیجه ی ما با نتیجه ی تحقیق khalifa & Shen و افخمی و ترابی مشابه است و تفاوتی یافت نشد.
۵-۲-۳-۱ فرضیه اول تحقیق
بین اطمینان و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطه وجود دارد.
نتایج به دست آمده گویای آن است که بین اطمینان و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد.
و اما در پیشینه ی تحقیق، نتیجه ی ما با نتیجه ی تحقیق Nik Mat و افخمی و ترابی مشابه است و تفاوتی یافت نشد.
۵-۲-۳-۳ فرضیه دوم تحقیق
بین سهولت استفاده و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطه وجود دارد.
نتایج به دست آمده گویای آن است که بین سهولت استفاده و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد.
و اما در پیشینه ی تحقیق، نتیجه ی ما با نتیجه ی تحقیق Nik Mat و افخمی و ترابی مشابه است و تفاوتی یافت نشد.
۵-۲-۳-۴ فرضیه سوم تحقیق
بین کیفیت اطلاعاتی سیستم و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطه وجود دارد.
نتایج به دست آمده گویای آن است که بین کیفیت اطلاعاتی و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد.
و اما در پیشینه ی تحقیق، نتیجه ی ما با نتیجه ی تحقیق Nik Mat و افخمی و ترابی مشابه است و تفاوتی یافت نشد.
۵-۲-۳-۵ فرضیه چهارم تحقیق
بین زمان واکنش و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطه وجود دارد.
نتایج به دست آمده گویای آن است که بین زمان واکنش و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد.
و اما در پیشینه ی تحقیق، نتیجه ی ما با نتیجه ی تعداد اندکی از تحلیلگران متفاوت بود، و این به دلیل این است که آن سازمان ها به دلیل حجم اندک کاربران از سرعت واکنش مطلوبی برخوردار بوده ولی پاسخگویان مورد مطالعه در جامعه آماری این پژوهش، تجربۀ خوبی نداشته اند و درصدد بهبود این عامل هستند.
۵-۲-۳-۶ فرضیه پنجم تحقیق
بین کیفیت بصری وب سایت و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطه وجود دارد.
نتایج به دست آمده گویای آن است که بین کیفیت بصری وب سایت و رضایتمندی بیمه گذاران بیمه ایران رابطۀ مستقیم و مثبتی وجود دارد.
و اما اگرچه در برخی پژوهش ها این متغیر کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. اما می توان گفت؛ شاید بنابر نوع فرهنگ و خلق و خوی افراد مورد مطالعه جامعه آماری، این وضعیت متفاوت می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اگر مدیران سایت ها به بهبود کیفیت بصری سایت خود بپردازند و سعی در هرچه بهتر نمودن فضای سایت خود نمایند، احتمالاً بیمه گذاران بیشتر رغبت می کنند که عملیات بیمه نامه ای خود را الکترونیکی انجام دهند و خیلی راحت تر می توانند قسمت های مختلف یک سایت را شناسایی کرده و به آنها دسترسی سریع تری داشته باشند.
-روش پایین به بالا: زمانی که گمانه هادرعمق های عمیق ترحفاری شوند،طول گمانه هارا به قطعات ۳تا۵متری تقسیم میکنند وتزریق راقطعه به قطعه از پایین به بالا انجام می دهند،درسدحوضیان ازاین روش استفاده شده است.
۳-۴-۴- مصالح یا مواد تزریق
-سیمان: کیفیت سیمان باید با استاندارد خواسته شده منطبق باشد.درسدحوضیان باتوجه به شرایط محیطی ونوع درزه هاازسیمان بسیار ریزدانه نوع۲و۱استفاده شده است(۲).
-بنتونیت: باید از بنتونیت تخلیص شده و فعال به صورت پودر و با کیفیت تأیید شده که دارای حد روانی بیش از ۴۰۰% است و ۹۰% اجزای آن ریزتر از ۰۸/۰ میلیمتر می باشد (۲۹)، استفاده گردد(۲۵و۲).
-رس: باید از رس با حد خمیری و روانی تعیین شده که بیش از ۹۰% اجزاء آن ریزتر از ۰۸/۰ میلیمتر باشد استفاده کرد . رس را باید از منابع قرضه ای که ذخیره آن حداقل ۱۲۰% مقدار لازم برای پروژه باشد، تهیه نمود(۲۵و۲).
-ماسه: ماسهای که در سوسپانسیونهای تزریق و یا ملات مصرف می شود بایستی با منحنی های دانه بندی شده منطبق و عاری از کانیهای مضر باشد(۲) .
-مواد مضاف یا افزودنی: مواد پلاستیسیته و از جمله هوا یا دیگر مواد مضاف برای سوسپانسیونهای تزریق باید به نسبتهایی که قبلاً شرح داده شده به آمیزه تزریق اضافه شود . برای این کار مواد پودری به صورت وزنی و مایعات به صورت حجمی تعیین می شوند(۲و۱) .
-آب: آب مصرفی در سوسپانسیونهای تزریق باید تمیز ، بدون مواد معلق یا دیگر مواد مضر مانند پساب فاضلاب ، روغن ، اسید ، قلیایی ها یا مواد آلی باشد(۲و۱) .
۳-۴-۵- پارامترهای طراحی برای پرده تزریق
پارامترهای اصلی برای طراحی پرده تزریق شامل نفوذپذیری زمین زیر سد و مشخصات درز و شکافهای زمین میباشد(۲۲)با توجه به زمین شناسی منطقه ، مسائل ژئوتکتونیکی و دادههای مربوط به نفوذپذیری سازنده ها، که حاصل عملیات اکتشافی می باشد ، بایستی برای مطالعه مسائل آن یک مدل تهیه نمود و برای این کار اطلاعات زیر نیز باید در اختیار باشد:
۳-۴-۶- احداث پرده تزریق تا رسیدن به نفوذپذیری استاندارد استاندارد نفوذپذیری پرده تزریق باید در طراحی قابل انعطاف باشد تابتوان به بهترین نحو، روش های تزریق را با شرایط نفوذپذیری و درز و شکاف سنگها تطبیق داد. جهت دست یافتن به بهترین نفوذپذیری یکنواخت استاندارد باید :
- تقسیم منظم فاصله گمانه های تزریق رعایت گردد
- یک گمانه یا تعداد فردی از ردیفهای گمانه تزریق شود
- ترکیب مناسبی برای آمیزه تزریق انتخاب شود
انتخاب مبنای فاصله برای گمانه ها، تعداد و ردیفهای گمانه های تزریق و ترکیب آمیزه تزریق به نوع سنگ ، وضعیت درز و شکافها و وجود آبهای زیرزمینی بستگی دارد . برای تعیین پارامترهای تزریق و بهترین روش تزریق ، یک یا چند گمانه آزمایشی روی یک خط از پرده تزریق و در سنگهای مختلف تزریق میگردد .برای رسیدن به نتایج آماری مناسب، باید حداقل در اطراف سه گمانه دسته اول، گمانه آزمایشی حفر شود . گمانه های فوق باید با مغزه گیری حفر شده و در آنها آزمایش فشار آب انجام شود. تفسیر زمین شناختی مغزه های حفاری الزامی است و باید شامل مطالعه مجموعه درز و شکافها نیز باشد به نحوی که جزئیات لازم برای ارزیابی نتایج گمانه های تزریق آزمایشی جمع آوری گردد. نتایج تزریق در هر دسته گمانه باید تفسیر شده و با دادههای ژئوتکنیکی و نفوذپذیری تطبیق داده شود به نحوی که بتوان فاصله مناسب گمانهها، عمق هر دسته از گمانهها و فشار تزریق را تعیین و مناسبترین ترکیب آمیزه تزریق و نسبت آب آن را مشخص کرد و به اینترتیب معیار اشباع مقاطع گمانه های تزریق را مشخص نمود(۵) . بهتر است که احداث پرده تزریق را در سه یا چهار گمانه از گمانههای دسته اول شروع کنیم . این گمانهها را در انتهای مقطع گمانه های اکتشافی حفر نموده که در آنها مغزهگیری و آزمایش فشار آب انجام گردیده و پس از آن تزریق را انجام دهیم . نتایج حاصل را با نتایج گمانههای آزمایشی ، مقایسه و جزئیات فرایند تزریق در مقاطع متناظر مطابقت داده می شود. سپس عملیات تزریق در گمانه های بین این دو دسته گمانه انجام می شود و پس از آن گمانههای دسته دوم ، دسته سوم و یا ردیفهای بالاتر، در صورت نیاز مورد تزریق واقع می گردند. اطلاعات مهمی که باید جمع آوری شود عبارت است از نوع و عرض درز و شکافها ، فاصله بین آنها، نفوذپذیری سنگ قبل از انجام عملیات تزریق و میزان ماده تزریق مصرف شده برای رسیدن به حداشباع. با این اطلاعات و داده های مربوط به گمانه های آزمایشی ، روش تفصیلی تزریق در دیگر گمانه های پرده تزریق تعیین میشود(۱۸).
گمانههای ثانویه را باید با چند مرحله تأخیر ، حداقل دو مرحله ، حفر و به عمق گمانههای اولیه رسانید و تزریق نموده به نحوی که تفاوت نفوذپذیری زمین بر اثر تزریق گمانههای دسته دیگر مشخص گردد . بر طبق تجربه ها محدود نمودن زمان تزریق در یک مقطع در گمانه با همان مقطع در گمانه های دسته بعد اهمیت ندارد ، زیرا ماده تزریق در شکافها در ضمن زمان مرحله اشباع پایدار می شود ، و چسبندگی آن به تنهایی برای جلوگیری از هر گونه دستخوردگی ناشی از تزریق در گمانه های دسته بعد و مجاور کافی خواهد بود.
۳-۴-۷- مشخصات فنی برای عملیات احداث پرده تزریق
یک شرح مختصر و مفید از وضعیت ژئوتکنیکی و هیدروژئولوژیکی زمین در طول پروفیل پرده تزریق باید ارائه گردد. زمان و روش اجرای کار باید تشریح شود .
یعنی پس از گود برداریهای شالوده، حفاری و تزریق باید از کف دره شروع شده به طرف و به سمت بالای تکیه گاه ها ادامه یابد یا حفاری و تزریق در تکیه گاه ها قبل از گودبرداری شالوده انجام شود تا به منطقه حفاری شالوده برسد ، سپس آن را به گالری تزریق در کف دره انتقال داد و از آنجا بقیه کار تزریق تکیه گاه ها به طرف بالا صورت خواهد گرفت(۱۸).خط مرکزی و عمق پرده تزریق که بر روی نقشه ها موجود است و همچنین فاصله و عمق گمانه ها ، حاصل عملیات اکتشافی و تغییر و تفسیرهای دادههای زمین شناختی و هیدروژئولوژیکی است . قبل از عملیات تزریق ، گمانه های اکتشافی اضافی در محل چهارمین و یا ششمین گمانه تزریق دسته اول باید حفر شود . این گمانه ها بایستی تا کف حفر شود و آزمایش فشار آب به طور پیوسته در مقاطع ۵ متری انجام شود و در صورت لزوم لولـه گذاری گردد(۲). این گمانه ها باید از پایین به بالا تزریق گردند . حجم نهایی و عمق تزریق باید براساس نقشهها و اطلاعات اضافی حاصل از این گمانه های اکتشافی باشد . محل یک یا چند تزریق آزمایشی باید تعیین گردد . با توجه به نتایج حاصل ا ز این گمانه های آزمایشی ، فاصله گمانهها، عمق و تعداد دسته گمانههای تزریق ، فشار تزریق ، معیار اشباع ، انتخاب آمیزه تزریق ، نسبت آب و دیگر جزئیات پرده تزریق تعیین میگردد.درسدحوضیان میزان نشت قبل از پرده آب بندبرابر۰٫۲۴لیتر درثانیه بوده که بعد از ایجاد پرده آب بنددرعمق۱۳متری میزان نشت به ۰٫۱۰لیتر درثانیه کاهش یافته،درعمق ۲۷متری برابر۰٫۲۱لیتردرثانیه بوده است(۲و۱).
۳-۴-۸- آرایش گمانه های تزریق پرده آببند
در هر جا باید حتیالامکان یک ردیف گمانه تزریق گردد . در این قانون کلی دو استثنا وجود دارد :
- در منطقه زیر سطح شالوده
- هنگامی که سنگ خیلی نفوذپذیر باشد
در مورد اول اختلاف فشار هیدروستاتیک از بالا دست به پایین دست زیاد بوده و لازم است که ضخامت منطقه تزریق بیشتر باشد . چون یک ردیف گمانه نمی تواند کارآیی لازم را ایفا کند . تزریق گمانهها در همه ردیفها باید استاندارد مشابهی داشته ، به نحوی که در طول پرده تزریق نفوذپذیری کم و یکنواخت انجام گیرد. قانون کلی و پذیرفته شده ای جهت انتخاب ضخامت منطقه تزریق وجود ندارد و تعیین ضخامت مناسب به قضاوت و نظر کارشناس بستگی دارد. ضخامت منطقه تزریق شده به عوامل زیر بستگی دارد :