وبلاگ

۴- شاخص سرمایه فکری
این روش در تلاش است تا شاخص های پراکنده را در مجموعه ای واحد ارائه نماید و میان تغییرات حاصله در سرمایه فکری و تغییرات در ارزش بازاری شرکت ها همبستگی ایجاد نماید.
مزایای این روش آن است که معیاری غیرمتعارف را ارائه می نماید، برنظارتی پویا در خصوص سرمایه فکری متمرکز می باشد، توان احتساب عملکرد دوره های قبلی را داشته و نگرشی واحد، کلی و جامع از شرکت را ارائه می نماید (سلیمی، شریفی راد، ۱۳۹۰).
۵- کارگزار تکنولوژی^[۷۱]
این نگرش نوعی پیشرفت در امر سنجش و اندازه گیری سرمایه فکری به شمار می آید چرا که شرکت ها را قادر می سازد تا ارزش پولی سرمایه فکری شان را محاسبه نمایند. بروکینگ سرمایه فکری را ترکیبی از ۴ جزء دارایی های بازار، دارایی های مبتنی بر انسان، دارایی های مالکیت معنوی و دارایی های زیربنایی می داند (بروکینگ، ۱۹۹۸). دارایی های بازار مزایای بالقوه ای که یک سازمان از دارایی های غیرملموس مرتبط با بازار کسب می کند را متعادل می نماید. دارایی های مبتنی بر انسان به تخصص ها و توانایی های تخصص موجود، ظرفیت خلاقیت و حل مساله، رهبری و مهارت های مدیریتی که در شکل کارکنان سازمان ارائه می گردند مرتبط می باشند. دارایی های مالکیت های معنوی به مکانیزم های قانونی لازم جهت حفظ شرکت و دارایی های زیربنایی آن نظیر دانش فنی، حقوق تکثیر، حقوق طراحی و نشانه های تجاری و خدماتی مرتبط می باشند. در نهایت دارایی های زیربنایی شامل آن دسته از تکنولوژی ها، متدولوژی ها و فرایندهایی است که سازمان را قادر می سازد تا به وظایف خود عمل کند و در برگیرنده فرهنگ شرکت، روش های ارزیابی ریسک، روش های های مدیریت نیروهای فروش، ساختار مالی، پایگاه اطلاعاتی بازار و یا مشتریان و سیستم های ارتباطی می باشد (رودوو و لیلیارت، ۲۰۰۲).
۶- روش جهت یابی (مرورگر) تجاری اسکاندیا
این روش براساس منطق و مفهوم ارائه شده در ترازنامه نامرئی بنا نهاده شده است. این مرورگر توسط شرکت اسکاندیا که یک موسسه خدمات مالی در سوئد می باشد، طراحی شده و بخوبی توانسته است در اندازه گیری دانش پیشگام شود. این روش با اغلب ابزارها و روش های اندازه گیری سرمایه فکری متناسب بوده و ابزار خاصی را در این رابطه طراحی نموده است و همچنین ابزاری برای ارزیابی دارایی های نرم افزاری سازمان و دارایی های نامشهود می باشد. این مرورگر سرمایه فکری را برحسب ۱۶۴ شاخص، ۹۱ مورد فکری و ۷۳ مورد مالی اندازه گیری می کند.

این روش علاوه بر زمینه سنتی مالی، به مشتریان، فرایند منابع انسانی، توسعه و بازار آفرینی نیز توجه فراوانی می نماید. در این روش شاخص های مشتری محور عبارتند از: تعداد حساب های مشتریان، تعداد واسطه ها، و تعداد مشتریان از دست رفته. شاخص های فرایند محوری در آن عبارتند از:
تعداد حساب های مشتریان به ازای خالص تعداد کارکنان و هزینه های مدیریتی به خالص کارکنان و شاخص های انسان محوری در آن عبارتند از: میزان گردش پرسنل، نسبت مدیران، نسبت مدیران زن و نسبت هزینه های آموزش کارکنان و در نهایت شاخص های مبتنی بر توسعه و بازار آفرینی در آن عبارتند از: شاخص رضایت کارکنان، هزینه های بازاریابی به خالص مشتریان و سهم ساعت های آموزشی. این روش در دنیای امروز روشی آرمانی و مطلوب به شمار می آید. این روش علیرغم کامل تر بودن در زمینه تشریح بهتر عملکرد تجاری، قادر به کمّی سازی سرمایه فکری نمی باشد (Ibid p9).
در مرورگر اسکاندیا، شاخص های سرمایه فکری طراحی شده که به مدیران در ترسیم افق رشد سازمان کمک می کند. شرکت های بزرگ متعددی مانند داوکمیکال^[۷۲] از این مرورگر برای تعیین ارزش سازمان خود استفاده می کنند.
۷- مدل مدیریت سرمایه فکری
زمانی که از سنجش و اندازه گیری صحبت می کنیم ابتدا ضروری است تا منابع غیرملموس و حیاتی شرکت (که نیازمند نظارت و مدیریت هستند) را به منظور نیل به اهداف استراتژیک یا برای ارتقای مزیت اصلی آنها شناسایی نموده و سپس باید اشخاص ثابتی که دارای اطلاعات مفیدی درباره ارزش واقعی شرکت هستند را شناسایی کنیم. فرایند مدیریت سرمایه فکری دارای سه مرحله اساسی، شناسایی، اندازه گیری، و مدیریت این منابع می باشد (Ibid p8).
۸- روش جویا^[۷۳]
ادوینسون و مالون عنوان کردند که سرمایه فکری، پس از محاسبه اجزای آن محاسبه خواهد شد. آنها معتقدند که سرمایه فکری شامل اجزای زیر است: (ادوینسون و مالون، ۱۹۹۷)
۱- سرمایه انسانی ۲- سرمایه نوآوری ۳- سرمایه فرآیندی ۴- سرمایه مشتری (ارتباطی)
که با قرار دادن این اجزاء در یک فرمول مالی، می توان گفت:
MV=BV+IC
که در آن:
BV=Mc+Pc
MV= ارزش بازار
BV= ارزش دفتری
MC= سرمایه مالی (پولی)
PC= سرمایه فیزیکی

HC= سرمایه انسانی
IVC= سرمایه نوآوری
RC= سرمایه مشتری/ سرمایه ارتباطی
SC= سرمایه فرآیندی/ سرمایه ساختاری
که این محاسبات پیشرفته، توسط اصول حسابداری (GAAP) پذیرفته شده است و منطبق بر ترازنامه شرکت می باشد.
۹- مدل محاسبه بر مبنای متغیرهای زبانی فازی
این مدل در سال ۲۰۰۸ توسط چن تانگ و وی شن ابداع شد (تای و چن، ۲۰۰۸). براساس این مدل ابتدا باید اقلام و شاخص های سرمایه فکری را تعیین نمود و با بهره گرفتن از پرسشنامه، اطلاعات این شاخص ها را براساس خیلی ضعیف تا خیلی خوب و نیز خیلی بی اهمیت تا خیلی با اهمیت بدست آورد. با بهره گرفتن از مدل ها و برنامه ریزی های فازی، مقدار هر یک از شاخص ها و وزن هر یک محاسبه می شود که این مقادیر، مقادیر اعلامی سرمایه فکری می باشد.
این مدل از آن جهت با اهمیت میباشد که در محاسبات آن به علت استفاده از مدل فازی اقلام تأثیرگذار دیگری که ذکر نشده اند را نیز پوشش می دهد و تأثیرات آنها را نیز تا حدود زیادی پوشش خواهد داد.
۲-۶-۴-۲- نمونه هایی از مدل های سنجش مالی سرمایه فکری
۱- ارزش افزوده اقتصادی (EVA)
در دهه ۱۹۹۰ EVA توسط شرکت «استرن استوارت» در یک موسسه مشاوره در نیویورک مطرح گشت، این روش بر حداکثر کردن ارزش ثروت سهامداران تاکید دارد (بوون و والاس^[۷۴]،۱۹۹۷). سپس در مقاله ای که در سال ۱۹۹۳ در مجله فورچون چاپ شد به تشریح جزئیات مفهوم EVA پرداخته شده و توسط شرکتهای مادر در آمریکا به کار برده شد.
در این روش از معیارهایی نظیر بودجه بندی سرمایه ای، برنامه ریزی مالی، تعیین هدف، اندازه گیری عملکرد، ارتباط با سهامداران و جبران خدمات تشویقی برای تعیین راههایی که از طریق آنها ارزش شرکت، افزوده یا کم می شود استفاده می شود (رودو و لیلیارت^[۷۵]، ۲۰۰۲). نقطه قوت این روش همبستگی آن با قیمت سهام است. با توجه به این که این روش بطور گسترده ای در مجامع مالی پذیرفته شده و از مقبولیت برخوردار است، می تواند مشروعیت شرکت را در بازارهای مالی افزایش دهد. عیب عمده این روش پیچیدگی آن می باشد. از آنجایی که این روش از دارایی های دفتری با اتکاء به هزینه های تاریخی بهره می گیرد و ارزش دفتری نیز با ارزش بازار فعلی مطابقت چندانی ندارد، ممکن است جهت بیان ارزش دارایی های غیرملموس چندان مطلوب نباشد.
رویکرد مبتنی بر EVA مدیران را در سرمایه گذاری بهتر در مدیریت سرمایه فکری یاری می دهد. EVA همچنین معیاری اثر بخش برای کیفیت تصمیمات مدیریتی است و شاخص مناسب برای رشد ارزش شرکت در آینده می باشد.
در حقیقت EVA، اختلاف بین سود خالص عملیاتی پس از کسر مالیات و بهره از جمع حقوق صاحبان سهام و بدهی ها می باشد (چن و داد، ۲۰۰۱). فرمول محاسباتی EVA به صورت زیر می باشد (ایونز^[۷۶]، ۱۹۹۹).
EVA=NOPAT_t-WACC(capital_t-1)
که در آن:

انحراف معیار

۷۷/۰

۸۵/۰

۸۹/۰

۸۱/۰

۸۶/۰

آماره کولموگروف

۲۲/۱

۲۵/۱

۱۹/۱

۵۸/۱

۵۳/۱

سطح معنی‌داری آزمون

۰۷۵/۰

۰۶۸/۰

۰۶۹/۰

۰۷۶/۰

۰۶۴/۰

نتیجه آزمون

نرمال است

نرمال است

نرمال است

نرمال است

نرمال است

نتیجه طبق حد مرکزی

نرمال است

نرمال است

نرمال است

نرمال است

نرمال است

تحلیل جدول ۴-۵ بر اساس آزمون کلموگروف – اسمیرنوف
- متغیر درخور بودن محصول؛ با توجه به نتیجه آزمون کلموگروف - اسمیرنف دارای توزیع نرمال می‌باشد چون سطح معنی‌داری به دست آمده از این آزمون برابر ۰۷۵/۰ بوده و این مقدار بزرگ‌تر از ۰۵/۰ می‌باشد. از طرفی حجم نمونه برابر ۲۵۰ بوده و بیشتر از ۳۰ می‌باشد، طبق قضیه حد مرکزی توزیع این متغیر نرمال است.
- متغیر نگرانی های حریم شخصی؛ با توجه به نتیجه آزمون کلموگروف- اسمیرنف دارای توزیع نرمال می‌باشد چون سطح معنی‌داری به‌دست‌آمده از این آزمون برابر ۰۶۸/۰ بوده و این مقدار بزرگ‌تر از ۰۵/۰ می‌باشد. از طرفی حجم نمونه برابر ۲۵۰ بوده و بیشتر از ۳۰ می‌باشد؛ طبق قضیه حد مرکزی توزیع این متغیر نرمال است.
- متغیر امنیت وب ادراک شده؛ با توجه به نتیجه آزمون کلموگروف- اسمیرنف دارای توزیع نرمال می‌باشد چون سطح معنی‌داری به‌دست‌آمده از این آزمون برابر ۰۶۹/۰ بوده و این مقدار بزرگ‌تر از ۰۵/۰ می‌باشد. و بنا بر اینکه حجم نمونه برابر ۲۵۰ بوده و بیشتر از ۳۰ می‌باشد؛ طبق قضیه حد مرکزی توزیع این متغیر نرمال است.
- متغیر خودکفایتی اینترنتی؛ با توجه به نتیجه آزمون کلموگروف- اسمیرنف دارای توزیع نرمال می‌باشد چون سطح معنی‌داری به‌دست‌آمده از این آزمون برابر ۰۷۶/۰ بوده و این مقدار بزرگ‌تر از ۰۵/۰ می‌باشد. و بنا بر اینکه حجم نمونه برابر ۲۵۰ بوده و بیشتر از ۳۰ می‌باشد؛ طبق قضیه حد مرکزی توزیع این متغیر نرمال است.
- متغیر پذیرش نوآوری در فناوری اطلاعات؛ با توجه به نتیجه آزمون کلموگروف- اسمیرنف دارای توزیع نرمال می‌باشد چون سطح معنی‌داری به‌دست‌آمده از این آزمون برابر ۰۶۴/۰ بوده و این مقدار بزرگ‌تر از ۰۵/۰ می‌باشد. از طرفی چون حجم نمونه برابر ۲۵۰ بوده و بیشتر از ۳۰ می‌باشد؛ طبق قضیه حد مرکزی توزیع این متغیر نرمال است.
۴-۳-۲- محاسبه همبستگی بین متغیرهای پژوهش
برای محاسبه همبستگی بین کلیه متغیرهای پژوهش به دلیل نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.

ضریب همبستگی شدت رابطه و همچنین نوع رابطه (مستقیم یا معکوس) را نشان می‌دهد. این ضریب بین ۱ تا ۱- می‌باشد و در صورت عدم وجود رابطه بین دو متغیر برابر صفر می‌باشد. این آزمون با توجه به فرضیات زیر به بررسی ارتباط بین دو متغیر می‌پردازد.
فرضیه (H₀): همبستگی معنی‌دار بین دو متغیر وجود ندارد.
فرضیه (H₁): همبستگی معنی‌دار بین دو متغیر وجود دارد.
نحوه داوری در مورد وجود یا عدم وجود ارتباط بر اساس سطح معنی‌داری به‌دست‌آمده صورت می‌پذیرد. بدین ترتیب که اگر sig آزمون کوچک تراز ۰۵/۰ باشد فرضیه H₀ رد شده و بین دو متغیر ارتباط معنی‌داری وجود دارد.

نرم فروبنیوس ماتریس را با نمایش داده و بصورت زیر تعریف می­ شود:
در ادامه به تعریف دو نوع تجزیه یک ماتریس می­پردازیم.
۱-۵ تجزیه و
الف- فرض کنید یک ماتریس باشد، آن­گاه یک ماتریس متعامد و یک ماتریس بالا مثلثی وجود دارد به طوری که ، که در آن ماتریس به فرم می­باشد و ها هریک ماتریس هاوس­هولدر می­باشند.
ب- فرض کنید یک ماتریس باشد، تجزیه ماتریس عبارت است از تبدیل ماتریس ضرایب به حاصل ضرب دو ماتریس و ، که در آن یک ماتریس پایین مثلثی و یک ماتریس بالامثلثی واحد است (یک ماتریس بالامثلثی که همه عناصر روی قطر اصلی آن یک هستند).
۱-۶ فضا­های ضرب داخلی
الف: یک ضرب داخلی روی زیر فضای برداری عبارت است از یک تابع حقیقی که به هر زوج از بردار­های و عدد حقیقی را اختصاص می­دهد بطوریکه برای بردار­های و اسکالر چهار اصل زیر برقرار باشد:

به ازای هر ؛
اگر و فقط اگر
به ازای هر داشته باشیم:
به ازای هر و داشته باشیم: .
یک فضای برداری همراه با یک ضرب داخلی را یک فضای ضرب داخلی می­نامند.
ب: دو بردار از یک فضای ضرب داخلی متعامد نامیده می­ شود، هرگاه
ج: یک مجموعه از بردار­ها مانند را متعامد گویند، هرگاه
د: مجموعه U را متعامد یکه گویند، هرگاه متعامد باشد و نرم هر بردار متعلق به برابر یک باشد، یعنی
و: مجموعه همه ترکیبات خطی یک مجموعه از بردارهای یک زیر فضای برداری است که مجموعه­ همه ترکیبات خطی متناهی نامیده می­ شود و به صورت زیر نمایش داده می­ شود:
ه: فرض کنید ، در این­صورت فضای برد و پوچ ماتریس به ترتیب به صورت زیر تعریف می­ شود:
بنا به تعریف هرگاه ماتریس نامنفرد باشد، آن­گاه . اما اگر منفرد باشد، در این­صورت، لذا صفر یک مقدار ویژه ماتریس می­باشد، حال اگر بردار­های ویژه نظیر صفر را به دست آوریم اعضای خواهند بود.
۱-۶-۱ زیر فضای کرایلف
یک زیرفضای کرایلف از بعد کمتر یا مساوی متناظر با ماتریس و بردار بصورت زیر تعریف می شود:
هر بردار بصورت نوشته می شود، که در آن یک چندجمله ای از درجه کمتر یا مساوی است.
در ادامه الگوریتم متعامدسازی گرام­اشمیت را بطور مختصر شرح می­دهیم.
۷-۱ الگوریتم متعامدسازی گرام اشمیت
مجموعه از بردارهای مستقل خطی را در نظر بگیرید. با بهره گرفتن از الگوریتم متعامدسازی گرام اشمیت می­توان این مجموعه را به مجموعه ­ای متعامد یکه تبدیل کرد.
۱-۷-۱ الگوریتم گرام اشمیت
ورودی الگوریتم: مجموعه­­ای از بردارهای مستقل
خروجی الگوریتم: مجموعه ­ای بردارهای متعامد یکه
قرار دهید: ؛ اگر پایان روند، در غیر این­صورت .
به ازاء و مقادیر زیر را بدست آورید.
هرگاه ، پایان روند، در غیر این صورت .
الگوریتم فوق روند گرام اشمیت استاندارد نامیده می­ شود. الگوریتم مشابهی وجود دارد که از لحاظ ریاضی معادل با روند گرام اشمیت استاندارد است، ولی خصوصیات عددی بهتری دارد که آن را روند گرام اشمیت اصلاح شده می­نامندکه در ادامه بطور مختصر توضیح داده می شود.
۱-۷-۲ الگوریتم گرام اشمیت اصلاح شده
قرار دهید: ؛ اگر پایان روند، در غیر این­صورت .
به ازاء مقادیر زیر را بدست آورید.
به ازای مقادیر زیر را بدست آورید:
,
هرگاه ؛ پایان روند، در غیر اینصورت .
در این فصل تعاریف لازم که در پایان نامه استفاده می­ شود بیان شد. در مورد تجزیه­ی و توضیح مختصری داده شد، هم چنین فضاهای ضرب داخلی به ویژه زیرفضای کرایلف معرفی شد و در آخر فصل الگوریتم متعامدسازی گرام اشمیت که برای تبدیل مجموعه­های بردارهای مستقل به مجموعه­ بردارهای یکه استفاده می­ شود بیان شد. درادامه به معرفی روش­های زیرفضای کرایلف برای حل مسائل مقدارویژه می­پردازیم.
فصل ۲
روش­های زیر فضای کرایلف
برای حل
مسائل مقدار ویژه
فصل ۲ روش­های زیر فضای کرایلف برای حل مسائل مقدار ویژه
۲-۱ مقدمه
از جمله روش­های مهم برای محاسبه مقادیر ویژه و بردارهای ویژه ماتریس­های بزرگ، روش­های تصویری متعامد و متمایل است. در این فصل دسته­ای از مهم­ترین روش­های تعیین مقادیر ویژه ماتریس­های بزرگ بر اساس این روش­ها بررسی می­ شود.
۲ـ۲ زیرفضای کرایلف
قضیه ۲ـ۱: زیرفضای کرایلف از بعد است اگر و فقط اگر درجه چندجمله­ای مینیمال در رابطه با ماتریس بزرگ­تر از باشد .
اثبات: بردارهای تشکیل یک پایه برای زیرفضای کرایلف می­ دهند اگر و فقط اگر برای هر سطر , ترکیب خطی ناصفر باشد و این شرط معادل با این است که چندجمله­ای از درجه کمتر یا مساوی ، برای وجود ندارد، و این اثبات را کامل می­ کند.
تعدادی از روش­های زیرفضای کرایلف عبارتند از:
۱ـ روش­ آرنولدی

همچنین شفاف‌سازی ارزش‌های پیچیده، ماهیت پیچیده منابع آن را بیان می‌کند. ارزش‌هایی که از فرایندهای شفاف سازی متعدد به دست می‌آید، استانداردهایی را برای بهبود عملکرد کرده و شکل‌دهی به وظایف آن‌ها صورت می‌بخشد. افراد این ارزش‌ها را از دیدگاه‌های متفاوت خود تعبیر می‌کنند و در انجام امور و مقاصد شخصی خود از آن‌ها برداشت‌هایی را می‌کنند. ارزش‌ها را می‌توان در قالب استانداردهای ملموسی که از تاریخ، قوانین و رفتارهای معاصر یا ایده‌آل‌های فلسفی که مدلی مفهومی را برای دستیابی به آن ایجاد می‌کنند، ایجاد کرد. تصمیم‌گیران دولتی باید در وظایف خود و پرهیزگاری خود تعادل ایجاد کنند و آرمان‌ها را با واقعیت‌های موجود تطبیق دهند، و در جهت کسب تقاضاهای رقابتی تلاش کنند.

تصمیم‌گیران دولتی باید سطح ارزش‌هایی که آن‌ها را برای دستیابی در اولویت قرار داده‌اند، تعیین کنند. در سطح بالاتر، مفروضات پایه‌ای موجود در سیستم نظام سیاسی آمریکا، نظام اقتصادی و نظام اجتماعی چیستند؟ تغییر مفروضات پایه‌ای سال‌ها و قرن‌ها به طول می‌ انجامد. سطح پایین عقایدی است که در طول دهه ‌ها تغییر می‌کند و سبب یک تعبیر مجدد از مفروضات پایه‌ای می‌شود. این عقاید در نهایت تحت عنوان سلایق اداری مشخص می‌شود: فرایندهای مورد استفاده الگوهای مشهود رفتاری، توجیحاتی که در کوتاه مدت به سرعت تغییر می‌کند. برای مثال آگاهی از ارزش‌های قانون اساسی برای تصمیم‌گیران دولتی ضروری است تا بتوانند آن‌ها را از عقاید متغیر و سلایق متغیر در طی سال‌ها تمییز دهند.
منابع و مأخذ

1. 1. ابطحی، سید حسین (۱۳۷۷)” مدیریت منابع انسانی وفنون امور استخدامی ،” تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

1. 1. آرمسترانگ، مایکل ( ۱۳۸۱ ) . مدیریت استراتژیک منابع انسانی، ترجمه محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران : انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول .

1. 1. استونر، جیمز، و دیگران، (۱۳۷۹). مدیریت، ترجمه علی پارسیان و سید محمد اعرابی، چاپ اول، جلد اول، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

1. 1. اسکات، ریچارد (۱۳۸۲). سازمان‌ها: سیستم‌های حقوقی، حقیقی و باز، ترجمه محمدرضا بهرنگی، تهران: انتشارات کمال تربیت، چاپ دوم، ۱۳۸۲٫

1. 1. اشنایدر، سوزان، سی و لویی بازسو، ژان، (۱۹۹۷). مدیریت در پهنه فرهنگ ها، ترجمه محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول.

1. 1. اعرابی، سید محمد .(۱۳۷۰) «نظریه حرکت»، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره جدید، شماره ۱۵ .

1. 1. اعرابی، محمد، (۱۳۷۱). تحقیق: الزام بنیادین انسان کمال خواه، مطالعات مدیریت، شماره ۵٫

1. 1. اعرابی، سید محمد (۱۳۷۹). طراحی ساختار سازمانی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ دوم.

1. 1. اعرابی، سید محمد (۱۳۸۷)، مجموعه مقالات مدیریت، مبانی روش‌شناسی تئوری‌های مدیریت، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

1. 1. اعرابی، سید محمد (۱۳۸۵)، جزوه کلاسی مبانی فلسفی روش تحقیق، دوره دکتری رفتار سازمانی و منابع انسانی ، تهران: مرکز آموزش بانکداری.

1. 1. اعرابی، سید محمد، برنامه ریزی استراتژیک گمرک، تهران؛دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۸۴

1. 1. اعرابی، سید محمد، دستنامه مدیریت استراتژیک، تهران؛دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۸۵

1. 1. اعرابی، سید محمد، جزوه درسی تئوری سازمان و مدیریت ، دوره دکتری مدیریت دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۸۲-۱۳۸۶ .

1. 1. اولیور، ساندرا (۱۳۸۸). استراتژی روابط عمومی. (ترجمه سید محمد اعرابی و مرجان فیاضی). تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول.

1. 1. بارکینسون ، ‌نورث کوت ، رستم جی وسایر، ۱۳۶۹ ،” اندیشه های بزرگ درمدیریت ،” ترجمه مهدی ایران نژاد پاریزی ، تهران: مرکز آموزش بانکداری.

1. 1. بامبرگر، پیتر و مشولم، لین، (۱۳۸۱) . استراتژی منابع انسانی : تدوین، اجرا، کنترل، ترجمه علی پارساییان و محمد اعرابی، تهران : انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول .

1. 1. بورل، گیبسون و مورگان، گارت (۱۳۸۳). نظریه های کلان جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان: عناصر جامعه شناختی حیات سازمانی، ترجمه محمد تقی نوروزی؛ تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.

1. 1. بیات، علی (۱۳۸۷). ارزیابی عملکرد زنجیره تامین با رویکرد FMADM (موردکاوی: شرکتهای عمل‌آوری آبزیان دریایی در استان بوشهر) پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مهندسی.

1. 1. پیروز، الهام؛ رضوی، سید حسین؛ هاشمی، شیده سادات(۱۳۸۹)” طراحی و استقرار نظام ارزیابی عملکرد: مطالعه ی موردی ستاد تعزیرات حکومتی گندم، آرد و نان"، نشریه مدیریت دولتی،دوره ۲، شماره ۵، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

1. 1. جاویدان ، سهیلا، ارزیابی عملکرد حوزه معاونت آموزشی دانشگاه تربیت مدرس به کمک داده ­های موجود در کتاب عوامل و نشانگرهای دفتر برنامه­ ریزی ، نظارت و ارزیابی دانشگاه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

1. 1. دیوید، فرد آر ( ۱۳۸۱ ) . مدیریت استراتژیک، ترجمه علی پارساییان و محمد اعرابی، تهران : انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ سوم .

1. 1. ذکایی، محمد سعید (بهار ۱۳۸۱) ، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره ۱۷ ، ص ۵۸٫

1. 1. رفیع زاده بقرآباد، علاالدین(۱۳۸۸)” الگوی مناسب مدیریت عملکرد در بخش دولتی"، شماره ۲۰۵٫

1. 1. رفیع زاده بقرآباد، علاالدین؛ عفتی داریانی، محمدعلی؛ رونق، مریم(۱۳۸۹)"مدیریت عملکرد(با نگاهی به ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی)،تهران:فرمنش.

1. 1. سایمونز،رابرت ؛ نظامهای کنترل وسنجش عملکرد برای اجرای استراتژی ، ترجمه مجتبی اسدی ، گروه صنعتی پژوهشی آریانا ، تهران ،آسیا ، ۱۳۸۵٫

1. 1. سینجر. ج . مارک ،” مدیریت منابع انسانی ،۱۳۷۸ ،” ترجمه فریده آل آقا ، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

1. 1. شاه محمدی عبدالرضا (۱۳۸۴)، ارزیابی عملکرد بین‌الملل، انتشارات زرباف.

1. 1. شرمرهورن ، جان آر.، جیمزجی . هانت وریچارد ان. ازبورن (۱۳۷۸).” مدیریت رفتارسازمانی ،” ترجمه مهدی ایران نژاد باریزی ، محمد علی بابایی زکلیکی ، محمدعلی سبحان اللهی، ، چاپ اول ، ( تهران: موسسه آموزش وتحقیقات مدیریت وزارت نیرو.

1. 1. شفریتز، جی.ام ؛استیون اوت، جی. (۱۳۸۱). تئوری‌های سازمان: اسطوره ها، ترجمه علی پارساییان، تهران: انتشارات ترمه، چاپ اول.

1. 1. شهراسبی، ناصر (۱۳۸۸). ارائه روشی برای ارزیابی عملکردی معماری سازمان با بهره گرفتن از روش کارت امتیازی متوازن، ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

1. 1. شیخ زاده، رجبعلی(۱۳۸۸)” الگوی مفهومی مدیریت عملکرد در سازمان های ماموریت محور"، فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی دانشگاه امام حسین (ع)، سال اول، شماره ۲،صص ۸۳-۵۷٫

1. 1. صادقی، داود ( ۱۳۸۷ ). مدلی برای هماهنگی گونه یابی استراتژی های موضوعات تغییر سازمانی و رابطه آن با عملکرد سازمان با توجه به نقاط مرجع استراتژیک(مورد مطالعه: شرکت های هواپیمایی برتر خارجی)، تهران: دانشکده حسابداری و مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، رساله دکتری به راهنمایی سید محمد اعرابی

1. 1. صفری، سعید (۱۳۸۱). طراحی مدل ریاضی ارزیابی عملکرد مدیر در سازمانهای تولیدی - رویکرد تلحیل پوششی داده‌ها DEA ، تز دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

1. 1. طبرسا ، غلامعلی (۱۳۷۷). طراحی و تعیین الگوی ارزیابی عملکرد مدیران عامل (شرکت­های تابع سازمان صنایع و معادن بنیاد جانبازان و مستضعفان)، تز دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

1. 1. فرج­زاده ، محمد (۱۳۸۶). بررسی رابطه بین نسبت توبین و معیار سود هر سهم (EPS) و ارزیابی عملکرد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

1. 1. فرد لوتانز، (۱۹۷۳). تئوری مدیریت مبتنی بر اقتضا، راهی از میان جنگل تئوری، انتشارات افق بازرگانی.

1. 1. فرهنگی، علی اکبر (۱۳۸۶). ارزیابی عملکرد انسانی (جلد اول، مبانی)، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ دوازدهم.

1. 1. کاپلان، رابرت و نورتون، دیوید(۱۳۸۳). سازمان استراتژی محور، ترجمه پرویز بختیاری، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی، چاپ اول

1. 1. کمالی، میرمحمد(۱۳۷۷). فلسفه ارزشیابی در مدیریت، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره ۱۷٫

1. 1. مرکز مطالعات مدیریت و بهره­وری ایران (۱۳۸۰). طراحی نظام ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی کشور.

1. ملکی، محمدرضا؛ نصیری پور، امیراشکان؛ حجازی، علی؛ کاخانی، محمد جمیل(۱۳۸۸)"مطالعه تطبیقی س نجش عملکرد سازمانی در ایران و کشور های توسعه یافته"،مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی سبزوار، دوره ۱۶, شماره ۱٫

بررسی ویژگی های کیفی سود و نوع مدیریت سود

در شرکت های درمانده مالی و ورشکسته

رشید تاتلی دانشگاه آزاد واحد قزوین تابستان ۱۳۹۲

فصل اول

کلیات تحقیق

۱-۱٫ مقدمه

هدف از گزارشگری مالی فراهم آوردن اطلاعاتی مفید برای تصمیم گیری های تجاری است. از طرفی محصول اصلی گزارشگری مالی نیز سود خالص و یا سودی است که به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد شرکت بر مبنای حسابداری تعهدی مورد استفاده قرار می گیرد. اقلام تعهدی، می تواند کیفیت سود را تحت تاثیر قرار دهد. کیفیت سود نیز در تصمیم گیری های تجاری مورد توجه سرمایه گذاران است (بیزیسر، ۲۰۰۸). کیفیت سود ارتباط نزدیکی با مدیریت سود در ارزیابی سلامت مالی یک واحد تجاری دارد. مدیریت سود زیاد، می تواند کیفیت سود را کاهش دهد و اطلاعات ساختگی ممکن است به تصمیم گیری نادرست منجر شود. در حالی که، عدم وجود مدیریت سود، کیفیت سود را تضمین می کند. زیرا عوامل دیگری مانند بازار سرمایه و پاداش مدیریت به کیفیت سود کمک می کنند (لو، ۲۰۰۸).

از دیدگاه سابرا مانیام (۱۹۹۶)، دو نوع مدیریت سود وجود دارد: کارا و فرصت طلبانه. اگر مدیران از اختیارات خود نسبت به انتشار اطلاعات محرمانه در مورد سودآوری شرکت، که هنوز منعکس کننده سود مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی است، استفاده کنند مدیریت سود، کارا خواهد بود. اما اگر مدیران از اختیارات خود برای افزایش منافع شخصی، با میل بیشتری اقدام به انتشار اطلاعات محرمانه درباره سودآوری شرکت کنند، مدیریت سود فرصت طلبانه خواهد بود. در مدیریت سود کارا ، اقلام تعهدی اختیاری با سودآوری آتی ارتباط مثبت معناداری دارد. و در مدیریت سود فرصت طلبانه، اقلام تعهدی اختیاری با سودآوری آتی ارتباط منفی معناداری خواهد داشت (به نقل از فینگ لی و همکاران، ۲۰۱۱؛ سجادی و همکاران، ۱۳۹۱؛ بهار مقدم و کوهی،۱۳۸۹).

به طور خلاصه، مدیریت سود بر کل گزارشگری مالی تاثیرگذار بوده و به طور قابل ملاحظه ای تخصیص منابع را در شرکت تحت شعاع قرار می دهد (دچو و همکاران، ۱۹۹۵؛ هیلی و والن، ۱۹۹۹؛ به نقل از فینگ لی و همکاران، ۲۰۱۱).

۱-۲٫ بیان مساله

سود معیار خلاصه ای از عملکرد شرکت مبتنی بر حسابداری تعهدی است و توسط طیف وسیعی از استفاده کنندگان برای ارزیابی عملکرد شرکت مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل اهمیت سود برای استفاده کنندگان، مدیران سعی می کنند مبلغ و نحوه ارائه سود را دستکاری کنند. یکی از روش های دستکاری سود شرکت، استفاده از اقلام تعهدی است. زیرا حسابداری تعهدی حق انتخاب قابل توجهی به مدیران در تعیین سود در دوره های زمانی متفاوت اعطا می کند. در واقع مدیران در سیستم حسابداری تعهدی، با گزینه های متفاوتی در مورد زمان تشخیص درآمدها و هزینه ها روبه رو هستند. این گونه عملکردها از سوی مدیران را مدیریت سود گویند (دستگیر و رستگار،۱۳۹۰؛ مشایخی و همکاران، ۱۳۸۴).

مدیریت سود، ممکن است کیفیت سود را تحت تاثیر قرار داده و باعث تصمیم گیری نادرست شود. کیفیت سود نیز در تصمیم گیری های تجاری مورد توجه سرمایه گذاران قرار می گیرد. کیفیت سود ارتباط نزدیکی با مدیریت سود در ارزیابی سلامت مالی یک واحد تجاری دارد (لو، ۲۰۰۸).

بنابراین این تحقیق به دنبال پاسخی منطقی برای پرسش های زیر است:

آیا شرکت هایی که در وضعیت درماندگی مالی و ورشکستگی قرار می گیرند، اقدام به مدیریت سود می کنند؟ نوع مدیریت سود در این گونه شرکت ها چگونه است؟

آیا ویژگی های کیفی سود، بر نوع مدیریت سود و سودآوری آتی تاثیر دارد؟

آیا با آزمون توانایی ویژگی های کیفی سود و اقلام تعهدی اختیاری در پیام رسانی قدرت سودآوری آتی، فرصت طلبانه یا کارا بودن مدیریت سود را می توان تعیین کرد؟

۱-۳٫ هدف و ضرورت انجام تحقیق

در عصر حاضر تبعات و عواقب تصمیم گیری مالی، بدون داشتن اطلاعات درست و به موقع مشخص نیست. مالکان، سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان مایلند که اطلاعات صحیحی درباره عملکرد مالی واحدهای تجاری داشته باشند. از طرفی مدیران نیز به منظور حداکثر کردن مطلوبیت خویش، گزارش های مالی را از طریق قضاوت شخصی، تغییر می دهند به گونه ای که برخی از ذینفعان نسبت به عملکرد مالی شرکت گمراه شوند. اینکار ممکن است بیشتر از سوی مدیران شرکت هایی انجام شود که وضعیت مالی خوبی ندارند و برای بهتر نشان دادن عملکرد خود و ماندن در بازار سرمایه، سود را به صورت فرصت طلبانه گزارش کنند.

مطالعه وضعیت مالی و ارائه نتایج آن بر اساس تفکیک شرکت ها، بهتر می تواند بر تصمیم های مالی استفاده کنندگان موثر باشد. بنابراین هدف این تحقیق آزمون توانایی ویژگی های کیفی سود (کیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود و یکنواختی سود)، در پیش بینی قدرت سودآوری آتی و تعیین نوع مدیریت سود (فرصت طلبانه و کارا) در سه گروه شرکت های درمانده مالی، ورشکسته و سالم عضو بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

۱-۴٫ فرضیه های تحقیق

برای دستیابی به اهداف تحقیق، فرضیه های زیر تدوین شده است:

فرضیه اول: با کنترل کیفیت اقلام تعهدی، مدیریت سود در شرکت های درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکت های سالم کارا است.

فرضیه دوم: با کنترل پایداری سود، مدیریت سود در شرکت های درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکت های سالم کارا است.

فرضیه سوم: با کنترل قابلیت پیش بینی سود، مدیریت سود در شرکت های درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکت های سالم کارا است.

فرضیه چهارم : با کنترل یکنواختی سود، مدیریت سود در شرکت های درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکت های سالم کارا است.

۱-۵٫ روش انجام تحقیق

به منظور پیگیری فرضیه های تحقیق، ابتدا بر اساس مدل تعدیل شده آلتمن (کردستانی و همکاران،۱۳۹۲)، در بورس اوراق بهادار تهران، سه گروه شرکت های سالم، درمانده و ورشکسته به عنوان نمونه تحقیق دسته بندی می شوند.

در مرحله بعد چهار ویژگی کیفی سود شامل کیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود، یکنواختی سود و اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری، جریان های نقد عملیاتی، به عنوان متغیرهای مستقل و سودآوری آتی به عنوان متغیر وابسته برای سه گروه شرکت نمونه در بورس اوراق بهادار تهران، اندازه گیری می شود.

۱-۵-۱٫ روش و ابزارهای گردآوری و تحلیل اطلاعات

روش گردآوری اطلاعات این تحقیق، کتابخانه ای است. ابزارهای گردآوری اطلاعات، نرم افزار ره آورد نوین و صورت های مالی حسابرسی شده شرکت ها می باشد. صورت های مالی از طریق سایت مدیریت پژوهش و مطالعات اسلامی سازمان بورس اوراق بهادار تهیه شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در نرم افزار اکسل و آزمون فرضیه ها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS انجام می شود.

۱-۵-۲٫ جامعه آماری و نحوه انتخاب نمونه

جامعه مورد بررسی، ۱۱۰ شرکت تولیدی عضو بورس اوراق بهادار تهران بوده، که بر اساس مدل تعدیل شده آلتمن به سه گروه ورشکسته، درمانده مالی و سالم تقسیم شده است. دوره زمانی تحقیق با در نظر گرفتن متغیرهای سال قبل، سال جاری و آتی، سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ و بازه اصلی تحقیق از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۹، می باشد.

۱-۶٫ تعریف اصطلاحات

۱-۶-۱٫ مفهومی از شرکت های ورشکسته، درمانده مالی و سالم:

مطابق ماده ۱۴۱ قانون تجارت ایران شرکت های ورشکسته، شرکت هایی هستند که زیان انباشته آنها حداقل نصف سرمایه شان است. این نوع از شرکت ها، معمولا زیان خالص نیز دارند و دارایی های شان برای پرداخت بدهی ها، کافی نیست.

شرکت های سالم، شرکت هایی هستند که وضعیت مالی خوبی دارند و معمولا سود انباشته، سود خالص و دارایی کافی برای پرداخت بدهی ها دارند. شرکت های درمانده مالی، نیز شرکت هایی هستند که بین وضعیت ورشکستگی و سلامت مالی قرار دارند. به عبارت دیگر نه ورشکسته هستند و نه سالم(کردستانی و همکاران، ۱۳۹۲).

۱-۶-۲٫ مدیریت سود کارا:

به معنای بهبود محتوای اطلاعاتی سود در ارسال اطلاعات محرمانه است ( ابراهیمی و ابراهیمی، ۱۳۹۱). به بیان دیگر افزایش کیفیت تهیه اطلاعات برای کمک به استفاده کنندگان به منظور درک بهتر قدرت سودآوری و وضعیت مالی شرکت است. از نظر تجربی رابطه مثبت معنادار بین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی، بیانگر مدیریت سود کارا است (احمد پور و منتظری، ۱۳۹۰).

۱-۶-۳٫ مدیریت سود فرصت طلبانه:

مدیریت فرصت طلبانه سود، تغییر در گزارش های مالی توسط مدیران به منظور گمراهی استفاده کنندگان نسبت به عملکرد اقتصادی شرکت برای حداکثر سازی منافع شخصی، تعریف می شود ( ابراهیمی و ابراهیمی، ۱۳۹۱؛ احمد پور و منتظری، ۱۳۹۰). از لحاظ تجربی وجود رابطه منفی معنادار و یا عدم رابطه معنادار میان اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی، نشان دهنده فرصت طلبانه بودن مدیریت سود است.

۱-۶-۴٫ کیفیت اقلام تعهدی:

کیفیت اقلام تعهدی به اندازه اقلام تعهدی که روی تحقق جریان وجوه نقد مربوط است، اشاره دارد. به بیان دیگر کیفیت اقلام تعهدی، میزان نقد شوندگی اقلام تعهدی سود را تشریح می کند. هنگامی که اقلام تعهدی تغییر یا تعدیل می یابند، تشخیص جریان های نقدی در طول زمان میسر می شود. برای اینکه سود تعدیل شده معیار بهتری برای پیش بینی سود آینده و جریان های نقدی ارائه می کند (بون لرت تایلندی و همکاران، ۲۰۰۶؛ کریشنان، ۲۰۰۳، به نقل از فینگ لی و همکاران، ۲۰۱۱).

۱-۶-۵٫ پایداری سود:

پایداری سود به معنای تکرار پذیری سود جاری است. سود پایدار از دیدگاه سرمایه گذاران مطلوب است زیرا در دوره های آتی استمرار خواهد داشت (پنمن و ژانگ، ۲۰۰۲، ریچاردسون، ۲۰۰۳، اسکات، ۲۰۰۰؛ به نقل از فینگ لی و همکاران، ۲۰۱۱).

۱-۶-۶٫ قابلیت پیش بینی سود:

بیانگر توانایی سود جاری برای پیش بینی سود آتی است. از مجذور خطای برآوردی معادله پایداری سود، قابل پیش بینی بودن سود، ارزیابی می شود (بون لرت تایلندی و همکاران، ۲۰۰۶).

۱-۶-۷٫ یکنواختی سود: