وبلاگ

جدول ۴-۲۲- بررسی نژاد مورد استفاده در مزارع پرورش جوجههای گوشتی مورد مطالعه (درصد)

گروه
راس
کاپ
کاپ و راس

ضعیف
۵۵
۲۰
۲۵

متوسط
۷۰
-
۳۰

خوب
۵/۷
۳۳/۸
۳۳/۸۳

کل
۶/۴۴
۶/۹
۱/۴۶

شریعتمداری و همکاران (۱۳۸۴)، عملکرد شش آمیخته تجاری موجود در ایران (راس، آربورایکرز، کاب، لوهمن، هوبارد و آرین) را در شرایط یکسان مورد بررسی قرار دادند. صفات مورد مطالعه شامل افزایش وزن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل، درصد تلفات و ضریب کارایی بود. افزایش وزن آمیخته کاب نسبت به دیگر آمیخته ها بالاتر بود در حالی که آربوراکر دارای پائین ترین وزن در پایان دوره پرورش را داشت. میانگین خوراک مصرفی در کل دوره درسطح (۰۵/۰>P) معنی‌دار بود و آمیخته راس پایین‌ترین و هوبارد بالاترین سطح خوراک مصرفی را نسبت به دیگر آمیخته‌ها داشتند. ضریب تبدیل غذایی درآمیخته کاب بهتر و هوبارد بالاتر نسبت به دیگرآمیخته‌ها بود (۰۱/۰>P). درصد تلفات در بین آمیخته‌ها معنی نبود. ضریب کارائی تولید که نسبتاً یک شاخص ارزیابی جامع تری (در برگیرنده اکثر شاخص‌های مهم تولید عملکرد) است در آمیخته کاب بالاتر از سایر آمیخته ها بود. ارزیابی لاشه نشان‌داد که تفاوت معنی‌داری بین نسبت لاشه و اندام‌های اصلی تشکیل دهنده لاشه در آمیخته‌های مختلف وجود نداشت. نتیجه کلی از این آزمایش حکایت از تفاوت های فاحش بین آمیخته‌ها در اکثر شاخصهای اندازه‌گیری شده دارد. یکی از تفاوتهای مهم روند سرعت رشد در بین آمیخته ها است. مسلماً در کشورهائی که جوجه‌ها را برای بازار وزنی خاص پرورش می‌دهند ارزیابی و مقایسه نتایج بر اساس سرعت رشد می تواند کمک شایانی در انتخاب آمیخته نماید (مالون^[۱۴] وهمکاران، ۱۹۷۹). در بازار مرغ گوشتی ایران اساس ارزیابی وزن پایان دوره پرورشی مهم است که کدامین آمیخته دارای عملکرد بهتری می‌باشد.

یکی از عوامل موثر در بهبود عملکرد طیور تغذیه بلافاصله پس از هچ است، لذا فاصله بین جوجه‌کشی و مزرعه پرورش بسیار مهم است. بر اساس نتایج حاصله ۳/۱۵ درصد پرورش دهندگان جوجه‌های خود را کمتر از ۶ ساعت پس از هچ دریافت مینمایند و ۸/۶۰ درصد پرورش دهندگان جوجه‌های خود را بین ۶ تا ۱۲ ساعت و ۲۵ درصد بین ۱۲تا ۲۴ ساعت پس از هچ دریافت مینمایند. تغذیه بیش از ۸۵ درصد جوجهها در زمان کمتر از ۱۲ ساعت پس از هچ، به عنوان عاملی موثر در عملکرد مزارع استان بشمار میآید. کیفیت جوجه از دیگر عوامل موثر در کاهش سن کشتار و بهبود عملکرد است. بر اساس نتایج این تحقیق در هر سه گروه ضعیف، متوسط و خوب بیش از ۷۰ درصد مزارع از جوجههای درجه یک استفاده مینمودند. لذا بررسی سن کشتار در استان نشان میدهد در گروه خوب، متوسط و ضعیف ۸۲ درصد از مزارع مورد بررسی پرندگان خود را در سن ۴۵ تا ۵۶ روزگی کشتار مینمایند. بر اساس این نتایج در گروه های خوب، متوسط و ضعیف ۶۴،۵۳/۸۶ و ۵/۶۲ درصد مزارع سن کشتار ۴۵ تا ۵۶ روز دارند. درتهیه جوجه یکروزه، در بررسی های انجام شده در هر سه گروه ضعیف، متوسط و خوب بیش از ۶۵ درصد مزارع از جوجههای خود را از خارج از استان تهیه می‌نمایند.
۴-۱-۱۴- بررسی کلی عملکرد مزارع پرورش
بررسی عملکرد مزارع مرغ گوشتی استان در جدول ۴-۲۳ ارائه شده است. همانطوریکه مشاهده میشود تفاوت بین شاخص تولید بین گروه ضعیف و خوب ۷۰ واحد است که نشان دهنده تفاوت بسیار زیاد بین عملکرد این گروه ها است. گروه متوسط در بین این دو گروه قرار گرفته است. اگر به فرمول شاخص تولید نگاهی بیاندازیم، در مییابیم که هر گونه تغییر در درصد ماندگاری، وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی با افزایش سن پرورش می تواند اثر منفی بر عملکرد مزرعه داشته باشد. از نظر تجارتی عددی که نشان دهنده نتیجه فنی دوره پرورش در گله های جوجه گوشتی است، شاخص تولید یا عدد تولید است که هر چه مقدار عددی این شاخص بزرگتر باشد نشان دهنده نتایج اقتصادی بهتری است. در کشورهای اروپایی معمولا این شاخص بالای ۳۰۰ است. شاخص تولید با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه گردید. میانگین وزن زنده به گرم میباشد.
میانگین وزن زنده (g) × درصد ماندگاری
= شاخص تولید
(ضریب تبدیل غذایی × طول دوره پرورش بر حسب روز × ۱۰)
تلفات – ۱۰۰ = ماندگاری

جدول۴-۱- میانگین صفات تولیدی در واحد های مرغداری مورد بررسی طبقه بندی شده بر اساس شاخص تولید

گروه
دامنه شاخص تولید
میانگین شاخص تولید

و شکستن سیستمهای پل دار اشاره کرد.^]۴۵[
ترکیبات زیادی در طبیعت وجود دارند که دارای ساختار اسپیرو هستند و به طور گسترده از منابع مختلف استخراج و جداسازی شده اند. بعنوان مثال هستیریونیکوتوکسین که در پوست قورباغه های سمی یافت می شود. و دارای ساختار اسپیروپی پریدین می باشد.^]۴۶[

۱-۸) سیستم حلقه اسپیرواکسو ایندول
ترکیبات اسپیرواکسو ایندول در طبیعت به وفور یافت می شود و دارای خاصیت ضد قارچی،ضد میکربی وضد توموری وبه
به عنوان داروی ضد سرطان در درمان سرطان مفید است.
دو نمونه از ترکیبات اسپروموجود در طبیعت که دارای سیتم اسپیرو اکسو ایندولی هستند اسپیروتری پروستاتین Aواسپیروتری
پروستاتین B می باشند که از تخمیر در بستر مایع از کپک آسپرژیلوس فومیگاتوس(Aspergillus Fumigatus) بدست
می آیند و خاصیت ضد میتوزی و مهار کنندگی در چرخه سلولی پستانداران را دارند.^]۴۷[

مثال دیگر از این دسته از مواد اسپیرو ، آلکالوئید جداسازی شده از گل یاسمن بومی گواتمالا ( Sempervirens Gelsemium)، به نام Gelsemin است که دارای ساختار قفسی شکل شش ضلعی متصل به اکسو ایندول می باشد. ^]۴۸[
به عنوان داروی موضعی در درمان روماتیسم عضلانی،التهاب لوزه ها،التهاب مری،سردرد وگوش درد کاربرد دارد.

Gelsemin
همچنین ترکیبات اسپیرو اکسو­ایندولینی که دارای خاصیت آنتی باکتریایی وآنتی توموری است در گیرنده­های موسکارینی
موشها مشاهده شده­است.^]۴۹[

Isopteropodin Pteropodin
Rhynchophylline به عنوان داروی ضد فشار خون، ضد تشننج، سردرد ،گیرنده غیرآنتاگونیست وتب بر می باشد.
Horsfiline در طب سنتی ومحلی و mitrapyline فعالیت ضد توموری بر علیه سلولهای مغز انسان،نوروبلاستو کاربرد
دارد.^]۵۰[
تشابه همه این ترکیبات، وجود مرکز کربنی نوع چهارم و حلقه متصل به آن است که باعث پیچیدگی ساختار آنها شده است.
۱-۹) سنتز ترکیبات اسپیرو اکسو ایندول از ایزاتین
معمول ترین روش برای سنتز ترکیباتی با اسکلت اسپیرو اکسو ایندول استفاده از ایزاتین می باشد. بازگیر همکارانش در سال۲۰۰۹ روش تک ظرفی برای تهیه ساده ومناسب مشتقات اسپیرو اکسی ایندول حاوی هسته پیریمیدین(۴۱) با بهره گرفتن از یک واکنش ۳جزئی باربیتوریک اسیدها(۳۸)، ۳-فنیل۵-آمینو پیرازول (۳۹) وایزاتین (۴۰)در محیط آبی در حضور کاتالیستp-TSA گزارش دادند(شمای۱-۱۵).^{] ۵۱[}

شمای۱-۱۵
لی وهمکارانش نیزدر سال ۲۰۱۰ سنتز تک ظرفی مشتقات اسپیرو اکسوایندول را در حضور کاتالیست L-Prolinدر محیط آبی گزارش دادند.واکنش سه جزئی با ایزاتین(۴۰)،مالونیتریل(۴۲) وتیترونیک اسید(۴۳) و با تشکیل حد واسط ایزاتیلدین مالونیتریل انجام می گیرد.(شمای۱-۱۶)^]۵۲[

شمای۱-۱۶
سریدهار(Sridhar) وهمکارانش در سال ۲۰۰۹ با بهره گرفتن از ایزاتین(۴۰) ومالونونیتریل یا اتیل سیانواستات(۴۲) ودیمدون (۴۵)در حضور بتا دکسترون به عنوان کاتالیزور ترکیبی را سنتز کردند(۴۶) که دارای اسکلت اسپیرو اکسو ایندولی و۲-آمینو کرومن بود(شمای۱-۱۷)^]۵۳[

شمای۱-۱۷
سنتز تک ظرفی اسپیرو اکسو­ایندولها کاتالیزه شده توسط SBA-15 در سال ۲۰۱۲ گزارش شده است. در این روش ترکیبات اسپیرو،در حضور کاتالیزورSBA-15 سنتز می­شوند.SBA-Pr-NH₂ به عنوان یک نانو­کاتالیزور جدید در سنتز تک ظرفی ترکیبات اسپیرو با ایزاتین ودی­مدون (۴۵) و معرف متیلن فعال شده (۴۰) در محیط آبی مورد استفاده قرار می­گیرد،
SBA-Pr-NH₂ کاتالیزور پایه جامد متخلخل با اندازه منافذnm 6 است که به راحتی با صاف کردن ساده قابل استفاده مجدد می باشد. زمان کوتاه مدت واکنش و بازده بالا از مزیت­های این نانوکاتالیست در این روش سنتزی می­باشد. ^]۵۴[(شکل۱-۱۸)

شمای۱-۱۸
مکانیسم پیشنهادی برای واکنش فوق به صورت زیر می­باشد
بدیعی و همکاران در سال ۲۰۱۳ برای سنتز ترکیبات اکسو­ایندولی(۴۸) به جای مالونونیتریل یا اتیل­سیانو­استات از دو مول دی­مدون استفاده کرده اند(شمای۱-۱۹)^]۵۵[

شمای ۱-۱۹
از مزیت­های انجام واکنش در شرایط بدون حلال می­توان به موارد زیر اشاره کرد:
محیط واکنش نیازی به جمع­آوری خالص­سازی ودفع ندارد.
در مقیاس آزمایشگاهی غالبا به تجهیزات ویژه­ای نیاز ندارد.
زمان واکنش کاهش یافته و با افزایش راندمان و کاهش انرژی مورد استفاده همراه است.
عمدتا انتخابگری بالایی مشاهده می­ شود.
از نظر اقتصادی بسیار سودمند است چون هزینه بازیافت یا دفع حلال حذف می­ شود.
هو چن و همکارانش در سال ۲۰۱۰ سنتز تک ظرفی مشتقات اسپیرو اکسو ایندول با بهره گرفتن از ایزاتین(۳۸) دیمدون(۴۳) و۱-فنیل ۵- آمینو پیرازول(۳۷) در حضور کاتالیست CAN در محیط آبی گزارش داده اند(شمای۱-۲۰).^]۵۶[

شمای۱-۲۰
همچنین هو چن وهمکاران در سال ۲۰۱۳ ،مشتقات اسپیرو ایندول (۵۱) را گزارش کردند. که این مشتقات از واکنش سه جزیی تک ظرفی ترکیبات ایزاتین ، فتال هیدرازید(۵۰) ،مالونونیتریل یا اتیل­سیانو­استات تهیه شده ­اند(شمای۱-۲۱)^]۵۷[

شمای۱-۲۱
آزمایشات نشان داده اند در صورت استفاده از R = CO₂Et باشد سرعت و راندمان پایین خواهد بود که احتمالا به علت واکنش­پذیری پایین اتیل­سیانو­استات است.

۴-۱-۱- پیوند ایران با گرجستان ۶۱
۴-۱-۲- پیوند ایران با بالکان ۶۴
۴-۱-۳- پیوند ایران با روسیه ۶۸
۴-۲- نقش ارمنستان در عدم یکپارچگی پان ترکیسم ۷۰
۴-۲-۱- عدم یکپارچگی اقتصادیارمنستان ۷۲
۴-۲-۲- عدم یکپارچگی سیاسی و نظامی ارمنستان ۷۳
۴-۲-۳- عدم یکپارچگی فرهنگی اجتماعی ارمنستان ۷۵
۴-۳- جایگاه ایران در استراتژی جمهوری ارمنستان ۷۶
۴-۳-۱-حجم مبادلات تجاری ایران و ارمنستان ۸۰
۴-۳-۲-جایگاه ژئواکونومیک یارمنستان ۸۳
۴-۳-۳- جایگاه ژئوکالچر ارمنستان ۸۴
۴-۳-۴-جایگاه امنیتی ارمنستان ۸۵
۴-۳-۵-جایگاه زیست محیطی ۸۷
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۴-۴- چشم اندازروابط ژئوپلیتیک ایران و ارمنستان در منطقه و قفقاز ۸۹

فصل پنجم: ارزیابی فرضیه ها ونتیجه گیری
۵-۱- مقدمه ۹۶
۵-۲- بررسی سئوالات تحقیق و پاسخ به فرضیات ۹۷
۵-۳- پیشنهادات تحقیق ۱۰۱
۵-۳-۱- پیشنهادت مبتنی بر یافته های پژوهش ۱۰۱
۵-۳-۲-۱- تلاش برای ارتقاء هر بیشتر روابط سیاسی بین دو کشور ۱۰۱

۵-۳-۲-۲- توسعه روابط تجاری بین دو کشور ۱۰۱
۵-۳-۲-۳- همکاری در بخشهای نظامی فنی و علمی ۱۰۱
۵-۳-۲-۴- فعالتر نمودن رایزنهای فرهنگی و بازرگانی در جمهوری ارمنستان ۱۰۲
۵-۳-۲-۵- حمایت مالی و اعتباری دولت ایران در زمینه خدمات فنی و مهندسی از شرکتهای داخلی جهت حضور قوی در بازار کشورهای منطقه و ۱۰۲
۵-۳-۲-۶- پیشنهاد به سایر محققین ۱۰۲
فهرست منابع و ماخذ ۱۰۴
چکیده:
پایان نامه حاضربه مطالعه نقش جمهوری ارمنستان درتوسعه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در حوزه قفقاز پرداخته و در این مسیر ضمن بررسی رویکردهای مختلف در زمینه روابط بین الملل و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به مطالعه ویژگی های ، ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه وروابط سیاسی، تجاری، امنیتی، فرهنگی و …فی مابین جمهوری اسلامی ایران وجمهوری ارمنستان و سایر کشورهای حوزه قفقاز می پردازد.تحولات ساختار نظام بین‌الملل درسال ۱۹۹۱ و تغییر نظام دو قطبی، معادلات جهانی را به خصوص دربرخی مناطق اصلی جهان به گونه‌ای بنیادین تغییر داد.بیشترین این تأثیر در منطقه اورآسیا که زمانی قلمروی شوروی محسوبمی گردید، رخ داد.ظهور واحدهای مستقل، گذشته از تغییر نقشه جغرافیایی جهان، محاسبات ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی جدیدی برای منطقه از جمله حوزه قفقاز جنوبی به دنبال داشت.قفقاز، منطقه اتصال اروپا وآسیا و محل تلاقی تمدن‌های بزرگ، یکی از مناطق مهم ژئوپولیتیکی وژئواکونومیکی جهان به شمارمی‌رود. روسیه با نگاه امنیتی درصدد تثبیت موقعیت سیاسی،‌اقتصادی و نظامی گذشته خود در قفقاز است و ایالات متحده نیز با سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و راهبری ژئوپولیتیک انرژی به دنبال توسعه نفوذ و منافع خود می باشد. همچنین قفقاز عرصه فعالیت بازیگرانی چون ترکیه، اسرائیل و اتحادیه اروپا است که با اهداف اقتصادی و سیاسی وارد این منطقه شده‌اند. در این میان، عوامل درون منطقه‌ای از جمله معادلات انرژی، بحران‌ها و مناقشات قومی، تحولات سیاسی و اجتماعی کشورهای این حوزه و بی‌ثباتی اقتصادی درگذار به اقتصاد آزاد نیز زمینه‌های مساعدی برای رقابت‌های شدید منطقه‌ای و جهانی فراهم آورده است. جمهوری ارمنستان یکی ازکشورهای حوضه قفقاز جنوبی و دارای مرز مشترک با ایران است.این کشورعلیرغم عدمدسترسی به آبهای آزاد و محاصره اقتصادی توسط دو کشور همجوار (جمهوری آذربایجان و ترکیه)، دارای موقعیت ژئوپلیتیک خاصی درمنطقه بوده و روابط دوستانه ای نیز با جمهوری اسلامی ایران دارد. دراین پایان نامه با هدف تبیین نقش ارمنستان درتوسعه ژئوپلیتیک ایران در منطقه و تحلیل عوامل واگرا و همگرا درروابط دو کشور از طریق بررسی اطلاعات گردآوری شده اینگونه استدلال شده استکه توسعه فعالیت های دیپلماتیک ، تجاری ، امنیتی و… فی ما بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان ، سبب ایجاد ثبات ، امنیت و توسعه ژئوپلیتیکی ایران در منطقه گردیده واز سوی دیگر به استناد چنین استدلالی، توسعه روابط بین دو کشور سبب کاهش دخالت و ایجاد تنش توسط قدرت های منطقه ای نظیر ترکیه (در اجرای اهداف بلند پروازانه خود (پان ترکیسم))،خواهد گردید.
کلید واژه: ژئوپلیتیک، قفقاز،جمهوری اسلامی ایران،ارمنستان ، پان ترکیسم.
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۲-۱-مشخصات سیاسی کشور های حوزه آسیای مرکزی ۲۶
جدول ۴-۱- فهرست اسامی استان ها و مناطق خود مختار گرجستان ۶۲
جدول ۴-۲- مبادلات بازرگانی ایران و ارمنستان ۸۰
جدول ۴-۳- آمارصادراتسال ۱۳۹۲ کشور ارمنستان به جمهوری اسلامی ایران ۸۱
جدول ۴-۴- آمار صادرات سال ۱۳۹۲ جمهوری اسلامی ایران به کشور ارمنستان ۸۱
جدول ۴-۵- مهمترین اقلام وارداتی ارمنستان از جهان ۸۱
جدول ۴-۶- مهمترین اقلام صادراتی ایران به ارمنستان ۸۲
جدول ۴-۷- مهمترین اقلام وارداتی ایران از ارمنستان ۸۲
فهرست نقشه ها
عنوان صفحه
نقشه ۲-۱- تصویر مرز ایران – روسیه تزاری در قفقاز پیش از پیمان نامه گلستان وترکمانچای ۳۴

بند (د) راجع به ترتیبات خاص برای کشورهای کمتر توسعه یافته چنین بیان می‌کند: «شرط توانمند سازی شامل رفتار خاصی که به کشورهای کمتر توسعه یافته در میان کشورهای در حال توسعه در رابطه با هر اقدام کلی یا خاصی که به نفع کشورهای در حال توسعه است هم می‌گردد.»

اما در رابطه با مطابقت ترتیبات تشویقی خاص برای حمایت از حقوق کارگران و محیط زیست و ترتیبات خاص مبارزه با موادمخدر با گات ۹۴، مسائلی مطرح می شود.
تنها بعضی از کشورهای در حال توسعه هستند که ذی نفعان این ترتیبات به شمار می‌روند، برای مثال ترجیحات مربوط به ترتیبات تشویقی خاص برای حمایت از حقوق کارگران و حمایت از محیط زیست، محدود به آن دسته از کشورهایی می شود که از سوی جوامع اروپایی در تطابق با استانداردهای خاص سیاست‌های محیط زیستی یا کار و کارگری تعیین می‌شوند برای مثال ترجیحاتی که مطابق ترتیبات خاص راجع به مبارزه با تولید و توزیع مواد مخدر تنها به ۱۱ کشور امریکای لاتین و پاکستان اعطا شده است.^[۶۷۴]
هند در قضیه ترجیحات تعرفه ای، به عنوان خواهان از پانل درخواست کرد تا مطابقت ترتیبات مواد مخدر با سازمان تجارت جهانی و همچنین ترتیبات تشویقی خاص برای حمایت از حقوق کارگران و محیط زیست را بررسی کند. هر چند بعداً خواسته خود را محدود به ترتیبات مواد مخدر کرد و لذا نتایج بدست آمده از این اختلاف تنها مربوط به مطابقت ترتیبات مواد مخدر با سازمان تجارت جهانی می شود. اما روشن است که نتایج حاصل از این قضیه را می‌توان نسبت به دیگر ترتیبات خاص نیز قابل تسری دانست.
موضوع ماهوی اصلی در این قضیه این بود که آیا ترتیبات راجع به مواد مخدر با بند (الف)۲ شرط توانمند سازی و به ویژه اصل عدم تبعیض که در پی نوشت شماره ۳ آن آمده است. منطبق می‌باشد یا خیر.^[۶۷۵]
پانل در این قضیه چنین گفت: “قصد آشکار مذاکره کنندگان راجع به نظام عام ترجیحات این بوده که این نظام متساویاً به تمامی کشورهای در حال توسعه اعطا شود و تمامی تفاوت‌ها در اعطا رفتار ترجیحی واحد به کشورهای در حال توسعه خاتمه یابد.»^[۶۷۶]
از آن جا که ترتیبات راجع به مواد مخدر، ترتیبات ترجیحی واحدی را به تمامی کشورهای در حال توسعه اعطا نمی‌کرد، پانل نتیجه گرفت که ترتیبات راجع به مواد مخدر با بند (الف)۲ شرط توانمند سازی و به ویژه اصل عدم تبعیض مندرج در پی نوشت شماره ۳ آن منطبق نیست.^[۶۷۷]
مطابق با دیدگاه پانل، اصطلاح «عدم تبعیض» در پی نوشت شماره ۳ لازم می‌داند که ترجیحات تعرفه‌ای یکسان به تمامی کشورهای در حال توسعه بدون هر گونه تبعیضی، مطابق با برنامه‌های نظام عام ترجیحات گسترش یابد.^[۶۷۸]
در مرحله پژوهش، نهاد استیناف، نتیجه گیری پانل را وارونه ساخت.^[۶۷۹]
نهاد استیناف بعد از بررسی دقیق متن و زمینه پی نوشت شماره ۳ بند (الف)۲ شرط توانمند سازی و موضوع و هدف موافقتنامه سازمان تجارت جهانی شرط توانمندسازی، نتیجه گرفت که: «اصطلاح عدم تبعیض» در پی نوشت شماره ۳، کشورهای عضو توسعه یافته را از اعطا تعرفه‌های متفاوت به محصولاتی که مبدا آن در کشورهای مختلف ذی نفع نظام عام ترجیحات است، منع نمی‌کند، مشروط به این که چنین رفتار تعرفه‌ای متفاوتی، شرایط مقرر در شرط توانمند سازی را داشته باشد. اما در اعطا چنین رفتار تعرفه‌ای متفاوتی، کشورهای معطی ترجیح بر اساس عدم تبعیض ملزم هستند که این تضمین را بدهند که چنین رفتاری در دسترس تمامی ذی نفعان مشابه در نظام عام ترجیحات قرار گرفته است. یعنی رفتار مورد بحث پاسخگوی نیازهای تجاری، مالی و توسعه‌ای کلیه ذی نفعان نظام عام ترجیحات است.»^[۶۸۰]
به عبارت دیگر، هر کشور عضو توسعه یافته‌ای می‌تواند رفتار تعرفه‌ای ترجیحی را به بعضی و نه همه کشورهای عضو در حال توسعه اعطا نماید، بشرطی که رفتار تعرفه‌ای ترجیحی در دسترس تمامی کشورهای عضو در حال توسعه مشابه قرار گرفته باشد.
کشورهای در حال توسعه مشابه، کشورهایی هستند که دارای نیازهای تجاری، مالی و توسعه‌ای مشابه هم هستند و رفتار تعرفه‌ای ترجیحی پاسخی به آن نیازهاست. این که آیا کشورهای عضو د رحال توسعه، در وضعیت مشابهی قرار دارند یا خیر، می‌بایست بر مبنای معیارهای عینی اظهار نظر کرد. اما نهاد استیناف در قضیه اخیر به این نتیجه رسید که چنین ترتیباتی (ترتیبات راجع به مواد مخدر) منحصر به یک فهرست محصور ۱۲ نفری از دولت های ذی نفع است و هیچ معیاری را درباره علت تمایز میان کشورهای عضو در حال توسعه که ذی نفعان ترتیبات مواد مخدر هستند از دیگر کشورهای عضو در حال توسعه، ارائه نمی دهد.^[۶۸۱]
لذا، نهاد استیناف، نتیجه گیری پانل را با استدلال متفاوتی، تائید کرد به این ترتیب که جوامع اروپایی نتوانستند ثابت کنند که ترتیبات راجع به مواد مخدر مطابق بند (الف)۲ شرط توانمند سازی موجه بوده است.^[۶۸۲]

7. 7. ترتیبات ترجیحی میان کشورهای در حال توسعه

توسعه تجاری، همکاری اقتصادی و تجمیع اقتصادی کشورهای در حال توسعه، چه در داخل گروه ­های سازماندهی شده اقتصادی یا غیر آن به عنوان عناصر مهم استراتژی اقتصادی و نیز عوامل اساسی در توسعه اقتصادی کشورها در تعدادی از اسناد مهم بین‌المللی با مشارکت کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مورد تصویب قرار گرفته است.
در این اسناد برقراری ترجیحات میان کشورهای در حال توسعه یکی از ترتیباتی است که به بهترین وجه در جهت مشارکت تجاری کشورهای در حال توسعه وضع شده است. اسناد زیر گواه تمایل کشورهای در حال توسعه به افزایش تجارت میان خودشان از طریق اعمال استثنائاتی بر شرط ملت کامله الوداد می‌باشد.

1. 1. هشتمین اصل کلی توصیه ۱ . ۱ . الف آنکتاد که در اولین جلسه کنفرانس ملل متحد راجع به تجارت و توسعه در ۱۹۶۴ به تصویب رسید، صراحتاً می گوید، لازم نیست کشورهای در حال توسعه رفتار ترجیحی میان خود را به کشورهای توسعه یافته تسری دهند.^[۶۸۳]

1. 1. دهمین اصل کلی بیان می‌کند که گروه های منطقه‌ای اقتصادی، اتحادیه‌های اقتصادی یا دیگر اشکال همکاری اقتصادی می‌باید در میان کشورهای در حال توسعه به عنوان وسیله‌ای در جهت گسترش تجارت منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای و بین منطقه‌ای نضج گیرد.^[۶۸۴]

1. 1. توصیه نامه ۸ . ۳ .۱ بیان می‌کند که قواعد حاکم بر تجارت جهانی به کشورهای در حال توسعه اجازه می دهد که به یکدیگر امتیازاتی اعطا نمایند و آن را به کشورهای توسعه یافته تسری ندهند.^[۶۸۵]

1. 1. آنکتاد در دومین جلسه خود در سال ۱۹۶۸ در دهلی نو بدون هیچ مخالفتی اعلامیه هماهنگی راجع به توسعه تجارت، همکاری اقتصادی و اتحادیه منطقه‌ای میان کشورهای در حال توسعه را تصویب نمود. اعلامیه (۲)۲۳ مشتمل بر یکسری اعلامیه‌های حمایتی بود که از طرف کشورهای توسعه یافته سرمایه داری و کشورهای سوسیالیست اروپای شرقی ارائه شده بود. مطابق با اولین اعلامیه، کشورهای توسعه یافته سرمایه دار بعد از بررسی و شورهای بین‌المللی برای حمایت از ترتیبات تجاری خاص میان کشورهای در حال توسعه که با اهداف بیان شده در بالا منطبق بود، اعلام آمادگی نمودند. این حمایت می‌تواند به شکل پذیرش کاستن از تعهدات تجاری بین‌المللی موجود به نفع کشورهای در حال توسعه باشد، من جمله صرف نظر کردن از حقوقی که بر طبق رفتار ملت کامله‌الوداد حاصل می شود.^[۶۸۶]مطابق با دومین اعلامیه، کشورهای سوسیالیست ضمن احساس همدردی، تلاش‌های کشورهای در حال توسعه را که در جهت گسترش تجارت و همکاری اقتصادی میان خودشان صورت می‌گرفت و نیز با توجه به اصول خاصی که راهنمای کشورهای سوسیالیست در این زمینه بود، ارج نهاده و مورد حمایت قرار دادند.^[۶۸۷]

در چهارمین جلسه آنکتاد در سال ۱۹۷۶ در نایروبی کنیا قطعنامه (۴)۶۲ تحت عنوان “اقدامات حمایتی کشورهای توسعه یافته و سازمان های بین‌المللی از برنامه همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه” بدون هیچ رأی مخالفی به تصویب رسید.
در بخش عملی این قطعنامه آمده بود… کنفرانس ملل متحد راجع به تجارت و توسعه از کشورهای در حال توسعه و نظام ملل متحد می‌خواهد که در زمان درخواست، به کشورهای در حال توسعه کمک کنند و از آن ها در جهت تقویت و گسترش همکاریهای متقابل میان خود حمایت کنند. در پایان این قطعنامه آمده است:
“الف) کشورهای توسعه یافته اعم از سرمایه داری و سوسیالیست و اروپای شرقی متحد می‌شوند که از زمان تصویب این قطعنامه از هر نوع اقدامی که بتواند به نحو معکوس تصمیمات کشورهای در حال توسعه را که به نفع تقویت همکاریهای اقتصادی میان خودشان و گوناگونی ساختارهای تولیدی شان می‌باشد، متأثر سازد، اجتناب نمایند…
ج) کشورهای توسعه یافته سرمایه داری می‌باید به ویژه:
از ترتیبات ترجیحی میان کشورهای در حال توسعه حمایت نمایند، به ویژه آن دسته از کشورهای در حال توسعه‌ای که قلمروشان محدودتر است، از قبیل از طریق ارائه کمک‌های فنی و نیز اتخاذ موازین مقتضی در سازمان های تجاری بین‌المللی.”^[۶۸۸]
۵- پروتکل مربوط به مذاکرات تجاری میان کشورهای در حال توسعه در سال ۱۹۷۱ تحت نظر گات^[۶۸۹] تنظیم گردید. هدف از مذاکرات تجاری میان کشورهای در حال توسعه، گسترش دستیابی آن ها به شرایط مطلوب تر در بازارهای تجاری یکدیگر از طریق تبادل تعرفه و امتیازات تجاری بود. این پروتکل حاوی قواعدی بود که ترتیبات لازم جهت دستیابی به این هدف را، مقرر و حاکم می داشت، همین طور پروتکل حاوی یک فهرست ابتدایی از امتیازات بود. این امتیازات مطابق با پروتکل قابل اعمال به همه کشورهای در حال توسعه‌ای بود که عضو پروتکل بودند. پروتکل بر روی کلیه کشورهایی که مایل به اعطا چنین امتیازاتی از طریق مذاکرات بودند و نیز الحاق کلیه کشورهای در حال توسعه باز بود.
این پروتکل در فوریه ۱۹۷۳ نسبت به هشت کشور شرکت کننده در آن لازم الاجرا شد. اعضا متعاهد گات مایل به تشویق مذاکرات تجاری میان کشورهای در حال توسعه از طریق مشارکت در این پروتکل شدند و اجازه دادند^[۶۹۰] تا از مقررات بند یک ماده یک گات تا جایی که ضروری است، اعراض شود.
بدین نحو که رفتار ترجیحی که در پروتکل آمده نسبت به کالاهایی که در کشورهای دیگر عضو پروتکل تولید می شود، اعمال شود، بدون این که همان رفتار به کالاهای مشابهی که از دیگر کشورهای عضو گات وارد می شود تسری یابد. این تصمیم هیچ خللی به کاهش تعرفه‌ها بر طبق شرط ملت کامله‌الوداد وارد نخواهد کرد.
همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه بر پایه مفهوم خود اتکایی جمعی و فردی قرار گرفته است. در شماری از اعلامیه‌های مربوط که در ذیل می‌آید، از آن به عنوان یک استراتژی عمده برای افزایش توسعه و ابزار مهمی برای وحدت و اشتراک مساعی نام برده شده است. از بین این تصمیمات، همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه به عنوان حوزه بزرگی که می‌تواند این مفهوم را از قوه به فعل درآورد، اهمیت فزاینده‌ای یافته است.
این اعلامیه‌ها به ویژه شامل برنامه عملیاتی تصویب شده از سوی سومین جلسه وزیران گروه ۷۷ در مانیل^[۶۹۱] (۱۹۷۶)، برنامه عملیاتی همکاری اقتصادی سران دولت های غیر متعهد در کلمبو (۱۹۷۶)^[۶۹۲] و گزارش کنفرانس همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه در مکزیکوسیتی در سال ۱۹۷۶^[۶۹۳] می‌باشد.
در گزارش دبیر کل ملل متحد راجع به همکاریهای اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه چنین آمده است: «…. سه کنفرانس در مانیل، کلمبو و مکزیکوسیتی تشکیل گردید که هدف از آن دقیقاً شناخت جامعی از مجموع اهداف و سیاستگذاریهای مرتبطی بود که بتواند یک چارچوب اساسی را تشکیل دهد که در قالب آن کشورهای در حال توسعه بتوانند تقویت شوند، ابتکار عمل داشته و آینده پیش روی خود را نیز از طریق عملکردهایشان در آن چارچوب بسازند. لذا این سه کنفرانس می‌باید مراتب موفقی از آن روندی تلقی شود که هدفش ساختن یک برنامه عملی است که بتواند کشورهای در حال توسعه را قادر سازد تا نیروی بالقوه اقتصادی شان را شکوفا سازند، ضمن این که قدرت و نیروی جمعی شان در طول مذاکرات راجع به روابط اقتصادی با کشورهای توسعه یافته تقویت می شود.»
سومین جلسه وزرای گروه هفتاد و هفت در مانیل، خطوط راهنمایی را در حوزه همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه ترسیم کرد و تصمیم گرفت تا کنفرانس همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه را در مکزیکوسیتی دعوت کند، تا این خطوط راهنما را ساخته و پرداخته نمایند. هم زمان کشورهای غیر متعهدی که عضو گروه هفتاد و هفت بودند در پنجمین کنفرانس سران دولت کشورهای متعهد در کلمبو برنامه‌ای را در همین خصوص تصویب کردند. گروه ۷۷ در مکزیکوسیتی تلاش کرد تا کلیه عناصر عمده ساخته شده در دو کنفرانس قبلی را در داخل یک سند قرار دهد. در نتیجه کنفرانس مکزیکوسیتی توانست به یک وضعیت مستحکم در گروه ۷۷ در خصوص همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه، دست یابد.^[۶۹۴]
در ماده ۲ «موازین همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه» که تحت عنوان “تجارت و موازین مرتبط” از سوی کنفرانس مکزیکوسیتی تصویب شد، چنین آمده است:
“الف) تأسیس یک نظام جهانی از ترجیحات تجاری میان کشورهای در حال توسعه.
…

3. 3. یک نظام جهانی مرکب از ترجیحات تجاری منحصر به فرد در میان کشورهای در حال توسعه باید برقرار شود که هدف از آن افزایش تولید داخلی و تجارت متقابل است.”^[۶۹۵]

مجمع عمومی در قطعنامه‌های ۳۱۷۷ و ۳۲۴۱ و ۳۴۴۲ و ۱۱۹/۳۱ و ۱۸۰/۳۲ اصرار ورزید بر این که کشورهای توسعه یافته و سازمان های بین‌المللی از موازین همکاری اقتصادی در میان کشورهای در حال توسعه حمایت کنند. بخصوص در این رابطه باید به مواد ۲۳ و ۲۱ منشور حقوق و تعهدات اقتصادی اشاره کرد.^[۶۹۶]
مطابق این منشور تمامی کشورها اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه می‌بایست به صورت انفرادی یا از طریق عضویت در سازمان های بین‌المللی صلاحیت دار، حمایت و همکاری مؤثر و لازم را در این خصوص به عمل آورند. ترجیحات اعطا شده از سوی کشورهای در حال توسعه در میان خودشان از اعمال شرط ملت کامله‌الوداد مندرج در معاهدات چندجانبه منعقده میان کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته یا میان خود کشورهای در حال توسعه استثناء شده اند. مثال های زیر از جمله این موارد است: کنوانسیون لومه میان دولت­های آفریقایی، کارائیب و پاسیفیک (ACP) و جامعه اقتصادی اروپا از طرف دیگر^[۶۹۷]، موافقتنامه راجع به مذاکرات تجاری میان کشورهای در حال توسعه عضو کمیسیون اجتماعی و اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (موافقتنامه بانکوک) که در ۳۱ ژوئیه ۱۹۷۵ در بانکوک امضا گردید.^[۶۹۸]
با توجه به پیشرفت های آن جام شده راجع به ترتیبات میان کشورهای در حال توسعه، کمیسیون حقوق بین‌الملل در طرح پیش نویس خود تصمیم گرفت که این جنبه از توسعه حقوق بین‌الملل را در ماده ۲۴ طرح خود بگنجاند. ماده ۲۴ تحت عنوان “شرط ملت کامله‌الوداد در رابطه با ترتیبات معین میان دولت های در حال توسعه” مقرر می دارد: “دولت ذی نفع توسعه یافته مستحق بهره مندی از هر گونه رفتار ترجیحی در یک حوزه تجارتی که یک دولت معطی در حال توسعه به یک دولت در حال توسعه ثالث، مطابق با قواعد و آیین‌های مربوطه حاکم بر یک سازمان بین‌المللی صلاحیت دار که دول مربوطه عضو آن هستند، اعطا می کند، نخواهد بود.» کمیسیون حقوق بین‌الملل در تطابق با گرایش‌های آن دوره تصمیم می‌گیرد که تسری اعمال شرط ملت کامله‌الوداد را به دولت ذی نفع توسعه یافته در جایی که رفتارهای ترجیحی به یک دولت ثالث در حال توسعه از طرف دولت معطی در حال توسعه اعطا شده است، استثنا کند. قاعده فوق دو جنبه مهم دارد: اولاً محدود به رفتار ترجیحی در قلمرو تجاری است، ثانیاً اشاره به رفتار ترجیحی دولت معطی در حال توسعه، به دولت ثالث در حال توسعه می‌کند. منظور از عبارت مطابقت با قواعد و آئین‌های مربوط به یک سازمان بین‌المللی صلاحیت دار، انطباق با مقررات منشور حقوق و تعهدات اقتصادی دولت ها است. کمیسیون در تفسیر خود از این ماده بیان می‌کند که هنوز هیچ توافق عامی میان دولت ها راجع به مفاهیم در حال توسعه و توسعه یافته وجود ندارد. در سی و دومین جلسه مجمع عمومی هنگام بررسی گزارش کمیته مشارکت ها، مجمع با مسأله فقدان یک تعریف قابل قبول جهانی از اصطلاح کشورهای در حال توسعه روبرو بود. کمیته مشارکت ها در گزارش خود مقاله‌ای تحت عنوان کشورهای در حال توسعه و سطوح توسعه داشت که توسط دبیر کل کمیته برای طرح توسعه در بیستمین جلسه در سال ۱۹۷۶ تهیه شده بود و در آن آمده بود، هرچند اشاره به واژه‌هایی نظیر توسعه یافته یا در حال توسعه جنبه عرفی یافته اما گاهی تعابیری نظیر بازارهای اقتصادی در حال توسعه یا بازارهای اقتصادی توسعه یافته و یا اقتصاد طراحی شده متمرکز به کار می رود که در همه موارد دقیقاً به همان گروه از کشورها اطلاق نمی شود.^[۶۹۹]
بعضی از اعضای کمیسیون بر این نظر بودند که فقدان توافق روی چنین مفاهیم می‌تواند مشکلات متعددی را در رابطه با اعمال مقررات ماده ۲۴ مطرح سازد.^[۷۰۰]
فصل دوم. شرط رفتاری ملت کامله‌الوداد درنظام گاتس
گفتار اول. شرط ملت کامله‌الوداد در نظام گاتس
مبحث اول. ماهیت تعهد رفتاری ملت کامله‌الوداد در ماده (۲)۱ گاتس
ماده (۲)۱ گاتس تبعیض میان خدمات و متصدیان خدمات مشابه در کشورهای مختلف را ممنوع کرده است. لذا، در رابطه با هر اقدامی که مشمول این موافقتنامه شود، هر یک از اعضا بایستی فوراً و بی‌قید و شرط به خدمات و متصدیان خدمات هر یک از اعضا دیگر رفتاری را اعطا کند که از نظر مطلوبیت کمتر از رفتار اعطا شده به خدمات و متصدیان خدمات مشابه در کشور دیگر نباشد.^[۷۰۱]
هدف اصلی از چنین تعهد رفتاری، تضمین برابری فرصت‌ها برای تمامی متصدیان خدمات اعضا سازمان تجارت جهانی است.
این تعهد هم شامل تبعیضات دو فاکتو است و هم تبعیضات قانونی یا دوژوره.

تا چند بارم اشک خون، گر راوق افشان نیستم
واژگان: بید سوخته: زغال بید که برای صاف کردن شراب به کار می‌بردند. (فرهنگ لغات) راوق افشان: راوق افشاننده، باده ریز، ساقی. (فرهنگ لغات)

شاهد: مجلـس غـم ساخته است و من چو بیـد سوخـته
تــا بــه مـن راوق کنــد مـژگـان مـی‌پـالای مـن
(خاقانی، ۱۳۸۸: ۳۲۰)
معنی و مفهوم: درون من برای غم و غصه‌ها مانند بید سوخته‌ای که شراب را صافی می‌کند، خون دلم را صاف می‌کند و از دیدگان فرو می‌بارد. اگر ساقی نیستم تا کی باید اشک خونین همچون شراب ببارم؟
آرایه‌های ادبی: ساقی غم اضافه تشبیهی. شاعر خود را به بید سوخته تشبیه کرده است همان گونه که بید سوخته شراب را صاف می‌کند درون شاعر نیز خون دل را صافی می‌کند و به صورت اشک فرو می‌بارد .
۷۷ - هستم به چشم دوستان، هستی که پیدا نیست آن
بهر چه هستم بی نشان، گر وصل جانان نیستم
معنی و مفهوم: من در نگاه دوستانم وجود دارم؛ امّا هستی و وجود من آشکارا نیست. اگر من همانند وصال به معشوق، بی نشان (نایافتنی) نیستم برای چه باید هستی‌ام بی‌نشان باشد.
آرایه‌های ادبی: واج آرایی در حرف « س » .
۷۸ - گرکس بود سگ جان منم، وین چرخ سگدل دشمنم
تا کی زید زرّین تنـم، گر آهنین جـان نیستــم
واژگان: سگ دل: کنایه از سخت دل. (آنندراج) آهنین جان:کنایه از سخت جان. (فرهنگ لغات)
شاهد: جان سگ دارم به سختی ور نه سگ جان بودمی
از فغـان زار چــون ســگ هم فــرو آســودمــی
(خاقانی، ۱۳۸۸: ۴۴۲)
معنی و مفهوم: اگر در این روزگار کسی سختی کش باشد آن من هستم و این آسمان بی رحم دشمن من است. اگر من سخت جان نیستم پس تا کی این جسم زرد و نحیف من زنده باشد و زندگی کند (با وجود این همه دشمنی).
آرایه‌های ادبی: سگ جان کنایه از سخت کوش و سخت جان. سگ دل کنایه از بدجنس و بد ذات. آهنین جان کنایه از سخت جان، سختی کش .
۷۹ - جُستم سروپای جهان، شیب و فـراز آسـمان
گر هیچ اهلی در جهان، دیدم مسـلمان نیســتم
معنی و مفهوم: تمام زوایای هستی و فراز و نشیب این عالم را بررسی کردم. هیچ اهل دلی پیدا نکردم، اگر یک نفر اهل دل پیدا کرده باشم مسلمان نیستم (کافرم).
آرایه‌های ادبی: شیب و فراز تضاد دارند. سروپای جهان اضافه‌ی استعاری .
۸۰ - مانم به خاک کم بها، لـب تشنـه‌ی آب وفـا
کـز جرعـه‌ی هیچ آشنا، آلوده دامــان نیستــم
واژگان: جرعه: آن مقدار از آب یا مایع دیگر که یک بار و یک دفعه آشامند. (معین)
معنی و مفهوم: من به خاک بی‌ارزش شبیه هستم که تشنه‌ی وفاداری دوستان هستم . دامان من به جرعه‌ای از وفاداری هیچ یک از آشنایانم آلوده نشده است.
آرایه‌های ادبی: شاعر خود را به خاک کم بها مانند کرده است. آب وفا اضافه‌ی تشبیهی . مصراع دوم گوشه چشمی دارد به رسم جرعه افشانی بر خاک که در قدیم مرسوم بوده است .
۸۱ - برد آبرویـم آرزو، ایمه کـدام آب و چــه رو
روی از کـجا و آب کـو، خود در غم آن نیستـم
واژگان: ایمه: اکنون و در این دم. (برهان)
معنی و مفهوم آرزوها و خواهش‌های دل، آبرویم را بردند. اکنون دیگر کدام آب و چه رویی؟ (آبرو چیست ؟) دیگر در غم و اندیشه‌ی آبرو نیستم و برایم مهم نیست .
آرایه‌های ادبی: واج آرایی در حرف« آ » . شاعر با هجای واژه‌ی « آبرو » بازی کرده است .
۸۲ - سلطان برنـایی مگـر بهر سـواری شد به در
تا کـی پیـاده بر اثر پویـم که سگبان نیســتم
واژگان: برنا: جوان، شاب، مقابل پیر. (معین) سگ بان: مستحفظ و نگهبان سگ. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: مثل این است که پادشاه جوانی برای سواری و شکار بیرون رفت. تا کی باید من پیاده به دنبال او بدوم، من که نگهبان سگ نیستم که لازم باشد دنبال پادشاه در تک و پو باشم (دیگر تک و پو کافی است).
آرایه‌های ادبی: شاعر به صورت مضمر تک و پوی خود در زندگی را به دویدن سگ بان به دنبال پادشاه مانند کرده است .
۸۳ - هر کس به قدر کام خود، جوید ز دیوان نام خود
من باز جستم نام خود، در هیچ دیـوان نیســتم
واژگان: دیوان: دفتر خانه، دفتر محاسبه، دفتر حساب. (معین)
معنی و مفهوم: هرکس به اندازه‌ی خواست و آرزوی خویش در دفتر محاسبات به دنبال نام خود است(حساب و کتاب دارد) من در تمام دیوان‌ها به دنبال نام و حقوق خود گشتم؛ امّا نام من در هیچ دیوانی یافت نشد .
آرایه‌های ادبی: کام و نام جناس مضارع دارند .
۸۴ - آتش ز من بنهفت دم، کز زندخوانم دید کم
مصحف ز من بگریخت هم، کز اهل ایمان نیستم
واژگان: زند: کتاب آسمانی که بر زردشت نازل شده.(ناظم) مصحف: کتاب به صورت اسم خاص، کتاب آسمانی، قرآن کریم. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: آتش چون دید من زردتشتی نیستم دم گرم خود را از من پنهان کرد و قرآن (هر کتب مقدّس آسمانی) نیز از من بگریخت؛ چرا که من اهل ایمان نیستم .
آرایه‌های ادبی: زند خوان استعاره از زردتشتی، آتش با استعاره‌ی مکنیه از نوع تشخیص به موجودی شبیه شده است که دم خود را پنهان کند و مصحف نیز همین گونه به موجودی که بگریزد مانند شده است .
۸۵ - نه، کعبه را مُحرِم نیم، اهل کنیسـه هم نیــم
نـه، بابـت زمـزم نیـم، مــرد خمسـتان نیستم
واژگان: مُحرم [ مُ رِ ] در حرم در آینده. (منتهی الارب)، کسی که احرام حج بسته است (ناظم الاطباء)، آن که احرام بسته زیارت خانه‌ی خدا را، احرام گرفته. (دهخدا) کنیسه: عبادتگاه یهود، کنشت. (فرهنگ لغات) بابت: شایسته، سزاوار، درخور. (معین) زمزم: چاهی است نزدیک خانه‌ی کعبه - شرفها الله. (دهخدا) خمستان: میکده، شراب خانه. (معین)
معنی و مفهوم: من مُحرم خانه‌ی کعبه نیستم (نیت حج ندارم) یهودی اهل کنشت نیز نیستم . نه، من شایسته‌ی آب زمزم و میخانه نیز نیستم .