- دیگر اینکه استقامت و بردباری سبب می شود که انسان دچار لغزش نگردد. حضرت علی(علیه السلام): « لَا عِثَارَ مَعَ صَبْرٍ»[۴۰۰] «لغزشی با وجود صبر نخواهد بود.»
انسان ها اگر دچار لغزش های بسیار شوند احساس شکست شخصیتی می کنند. و این از مواردی است که می تواند به عنوان معیاری برای سعادت یا عدم سعادت در حیات دنیوی به حساب آورد.
- چه بسیار مشکلاتی که برای انسان پیش می آید و اگر در حل آن عجله کند نه تنها به سرانجام نمی رسد بلکه ممکن است بدتر شود، اما با کمی شکیبایی تمام مشکلات مرتفع می شود. حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:« کَمْ یُفْتَحُ بِالصَّبْرِ مِنْ غَلَقٌٍٍٍٍٍٍٍٍ »[۴۰۱] «چه بسیار چیز های بسته ای که با صبر باز شود» ومشکلاتی که با صبر مرتفع می گردد. همانطور که شنیده ایم بسیاری از دانشمندان و بزرگان و علما با صبر و استقامت موفق به حل مسائل می شدند. پس برطرف شدن مشکلات ،خود، از اثرات صبر در زندگی می باشد.
- انسان صبور مورد محبت خدا و مردم قرار می گیرد و عزیز می شود. حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:« مَنْ تَجَلْبَبَ الصَّبْرَ وَ الْقَنَاعَهَ عَزَّ وَ نَبُل»[۴۰۲] «هر کس جامه صبر و قناعت را در بر کند عزیز و ارجمند می شود.» از خواسته های انسان ها این است که مورد محبت قرار بگیرند و محبوب مردم باشند که اگر به چنین جایی برسند احساس رضایت از زندگی می کنند.
- در جبهه جنگ و جهاد یکی از شرایط پیروزی که در قرآن آمده است صبر می باشد. خداوند در سوره انفال می فرماید:« یَأَیهَا النَّبىُِّحَرِّضِ الْمُؤْمِنِینَ عَلىَ الْقِتَالِ إِن یَکُن مِّنکُمْ عِشْرُونَ صَابرُونَ یَغْلِبُواْ مِاْئَتَینِْ وَ إِن یَکُن مِّنکُم مِّاْئَهٌ یَغْلِبُواْ أَلْفًا مِّنَ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُون»[۴۰۳] «اى پیامبر! مؤمنان را به جنگ (با دشمن) تشویق کن! هر گاه بیست نفر با استقامت از شما باشند، بر دویست نفر غلبه مىکنند و اگر صد نفر باشند، بر هزار نفر از کسانى که کافر شدند، پیروز مىگردند چرا که آنها گروهى هستند که نمىفهمند!» بنابراین ازنظر قرآن کریم نیروی صبر از عوامل پیروزی می باشد. امام علی(علیه السلام) نیز در این همین زمینه می فرمایند: « مِفْتَاحُ الظَّفَرِ لُزُومُ الصَّبْر »[۴۰۴] «کلیدپیروزی ملازمت با صبر است.»
- دور اندیشی از نتایج ملکه صبر می باشد همانطور که حضرت علی(علیه السلام) فرمودند: « مَعَ الصَّبْرِ یَقْوَى الْحَزْم»[۴۰۵] «با صبر است که دوراندیشی تقویت می شود.» ومی دانیم که از لوازم موفقیت در زندگی دور اندیشی است.
- صبر از نظر بهداشت و سلامت نیز مؤثر و مفید است.اگر انسان صبور نباشد سلامتی خود را از دست می دهد و دچار یأس می شود. افراد کم صبر عمری کوتاه با انواع بیماری ها را دارند در حالیکه افراد صبور عمری طولانی و توأم با سلامت برخوردارند. امیرالمؤمنین علیه السلام در این مورد می فرمایند :« وَ مَنْ أَحَبَّ الْبَقَاءَ فَلْیُعِدَّ لِلْمَصَائِبِ قَلْباً صَبُوراً.»[۴۰۶] «کسی که دوست دارد عمر طولانی داشته باشد باید قلب صبوری در برابر مصائب آماده کند.» بنابراین صبر کلید سعادت و منشأ نجات از هلاکت است.
- بلندی مقام و رتبه و ارجمندی از اثرات مثبت صبر است. امیرالمؤمنین علیه السلام :« الصَّبْرُ مَرْفَعَه ، الْجَزَعُ مَنْقَصَهٌ »[۴۰۷] «صبر و شکیبائى رفعت رتبه و بلندى مرتبه است، و جزع و ناشکیبائى نقص عیار و پستى پایه و مقدار.»
امام خمینی(ره) پیامد های صبر را در کتاب گرانقدر چهل حدیث چنین بیان کردند : «صبر بلیات را بر انسان آسان می کند و مشکلات را سهل می کند و عزم و اراده را قوت می دهد و جزع در بی تابی علاوه بر عاری که خود دارد و کاشف از ضعف نفس است انسان را بی ثبات و اراده را ضعیف و عقل را سست می کند.»[۴۰۸] جناب محقق خبیر خواجه نصیر (قدس سره) می فرماید: و هو (ای الصبر )یمنع الباطن عن الاضطراب و اللسان عن الشکایه و الاعضاء عن الحرکات الغیر المعتادهصبر جلوگیری می کند باطن را از بی تابی و زبان را از شکایت و اعضا را از کارهای خلاف عادت »[۴۰۹]
۴-۱۱. آثار و پیامد های شکر
- شکر موجب فزونی نعمت است .همانطور که قبلاً بیان شد خدواند در سوره ابراهیم (علیه السلام ) می فرماید :« لَئنِ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُم» همچنین امام صادق علیه السلام در ذیل آیه ۷ سوره ابراهیم چنین می فرماید : « مَنْ أُعْطِیَ الشُّکْرَ أُعْطِیَ الزِّیَادَهَ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ »[۴۱۰] امام صادق علیه السّلام فرمود: «کسى که به وی سپاسگزارى داده شد، به وی زیادی [نعمت] عطا شد. خداى عز و جل می فرماید: «اگر شکر کنید، افزایشتان دهیم»»
- شکر نعمت، تدوام آن را در پی دارد. امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند :« النِّعَمُ تَدُومُ بِالشُّکْر»[۴۱۱] «نعمتها بواسطه شکر و سپاس حقّ تعالى دائمى و پاینده مىماند.»
لذا بنابر این کلام گهربار امام علیه السلام اگر از نعمت های دنیوی که خداوند به انسان عطا کرده است سپاسگزاری کنیم موجب افزایش این نعم می شود و سعادت دنیوی را در پی دارد.
- از فواید شکر افزایش طول عمر می باشد.امام علی علیه السلام در این زمینه می فرمایند:« زِیَادَهُ الشُّکْرِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ تَزِیدَانِ النِّعَمَ وَ تَفْسَحَانِ فِی الْأَجَل »[۴۱۲] «شکر بسیار و صله رحم نعمت ها را افزون و عمر ها را طولانی می کند.»
- در امان بودن از عقوبت الهی از فواید دیگر اتصاف به فضیت شکر است. امام علی علیه السلام :«شُکْرُ النِّعَمِ عِصْمَهٌ مِنَ النِّقَم»[۴۱۳] «شکر نعمت ، انسان را از عقوبت و انتقام خدا نگه می دارد.»
- شکر، نعمت را از دگرگونی حفظ می کند. حضرت علی علیه السلام :«شُکْرُ النِّعْمَهِ أَمَانٌ مِنْ تَحْوِیلِهَا وَ کَفِیلٌ بِتَأْیِیدِهَا»[۴۱۴] «شکر نعمت ایمنى است از تغییر دادن آن، و در عهده گیرنده ایست دوام و پایندگى آن را.»
- شکر، رنج و سختی را از بین می برد.حضرت علی علیه السلام می فرمایند :«عَلَیْکُمْ بِدَوَامِ الشُّکْرِ وَ لُزُومِ الصَّبْرِ فَإِنَّهُمَا یَزِیدَانِ النِّعْمَهَ وَ یُزِیلَانِ الْمِحْنَهَ.»[۴۱۵] «بر شما باد به دوام و پیوستگی شکر و ملازم بودن صبر و بردباری زیرا این دو نعمت را افزون ومحنت ورنج را زائل می کند.» واز مواردی که انسان ها از آن فراری هستند و آن را نشانه شکست می دانند رنج و سختی است.
- شکر، جلب محبت و مهربانی و اصلاح می کند. امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:« شُکْرُکَ لِلسَّاخِطِ عَلَیْکَ یُوجِبُ لَکَ مِنْهُ صَلَاحاً وَ تَعَطُّفاً»[۴۱۶] «شکر کردن تو کسى را که بر تو خشمناک باشد موجب می شود از جانب او صلاحى و مهربانی به تو برسد.»
آقا جمال الدین خوانساری بعد از اینکه این حدیث را آورده چنین اضافه می کند:«و پوشیده نیست که خشمناک بودن کسى منافات ندارد با این که از او نعمتى برسد که در برابر آن شکر او توان کرد، چه اهل جود با وجود خشمناک بودن بر کسى نیز بسیارست که نعمتى باو رسانند و کافیست شاهد برین نعمتهاى حق تعالى که بکافران و عاصیان مىرسد.»[۴۱۷]
۴-۱۲. آثار و پیامدهای رضا
پس از اینکه در قسمت قبل با چایگاه و اهمیت صفت رضا بررسی شد اکنون به آثار و فوائد دنیوی خشنودی از خدا پرداخته می شود و نمونه هایی از آن در این جا ذکر می شود:
- رضا از خداوند متعال اندوه و ناراحتی را برطرف می کند. حضرت علی علیه السلام :«الرِّضَا یَنْفِی الْحُزْن»[۴۱۸] «خشنودی ، اندوه و حزن را بر طرف می کند.»
مرحوم آقا جمال الدین خوانساری این حدیث شریف را چنین توضیح می دهد:«یعنى هر که خود را راضى و خوشنود بقضاى حقّ تعالى و قدر او کرد و دانست که هر چه برسد باو از مصائب و بلاها که خود سبب آن نباشد چنین از براى او مقدّر شده و مصلحتى در آن بوده، دیگر او را رنج و اندوهى نباشد.»[۴۱۹] و می دانیم کسی که همیشه دچار اندوه و حزن باشد احساس خوشبختی در زندگی دنیوی نمی کند.
- رضا باعث می شود انسان عفت خود را حفظ کند. امام علی علیه السلام در این مورد چنین می فرماید:«الرِّضَا بِالْکَفَافِ یُؤَدِّی إِلَى الْعَفَافِ.»[۴۲۰] «خشنودی به کفاف ، زندگی انسان را به عفت و پاکدامنی می کشاند.» مقصود از خشنودی به کفاف یعنی به آن مقدار که خدا به قدر کفایت زندگی او به او داده است از خداوند راضی باشد. و عفت ویژگی ای است که انسان ها همه (مسلمان و غیر مسلمان )دوست دارند متصف به این صفت شوند و اگر کسی به بی عفتی شهره شود احساس ناموفقی در زندگی می کند.
- آسان شدن مصیبت های بزرگ از فواید رضا است.امیرالمؤمنین علیه السلام:«الرِّضَا بِقَدَرِ اللَّهِ یُهَوِّنُ عَظِیمَ الرَّزَایَا»[۴۲۱] «خشنودی به قضا و قدر الهی مصیبت های بزرگ را آسان می کند.»
- حضرت علی علیه السلام:«ارْضَ تَسْتَرِح»[۴۲۲] «راضی و خشنود باش [به آن چه خدا برایت تقدیر کرده] تا راحت و آسوده باشی.»
- امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:«إِنَّکُمْ إِنْ رَضِیتُمْ بِالْقَضَاءِ، طَابَتْ عِیشَتُکُمْ، وَ فُزْتُمْ بِالْغَنَاء»[۴۲۳] «بدرستى که شما اگر به قضای الهی راضى باشید، زندگیتان نیکو و به بی نیازی و توانگری دست یافته اید.» این بی نیازی را می توان توانگری در دنیا نیز در نظر گرفت، همانطور که مرحوم آقا جمال الدین خوانساری گفته :« یعنى توانگرى در آخرت بلکه در دنیا نیز زیرا که کسى که راضى شود بتقدیر حق تعالى اکتفا کند به آن چه برسد بآن و محتاج بسعى و طلب نباشد و این کمال توانگریست.»[۴۲۴]
- امام علی علیه السلام:« فِی رِضَا اللَّهِ غَایَهُ الْمَطْلُوب»[۴۲۵] «در رضایت خداوند نهایت مطلوب و آرمان انسانی است.»
- امیرالمؤمنین علیه السلام:« مَنْ رَضِیَ بِالْقَدَرِ اسْتَخَفَّ بِالْغِیَر»[۴۲۶] «کسی که به مقدرات الهی راضی باشد دگرگونی ها را آسان و سبک می شمارد.»
- حضرت علی علیه السلام :« مَنْ رَضِیَ بِالْقَدَرِ لَمْ یَکْرُثْهُ الْحَذَر»[۴۲۷] «هر که راضى شود بقضا و قدر خدا ، حذر و اندیشه کردن بر او سخت نشود.»
- امام علی علیه السلام :« مَنْ رَضِیَ بِالْمَقُدورِ قَوِیَ یَقِینُه»[۴۲۸] «کسی که راضی باشد به مقدرات ، یقینش قوی گردد.»
۴-۱۲. آثار و پیامدهای توکل
- از مشکلات زندگی در دنیا دشواری و صعوبت امور برای انسان می باشد. اما اگر انسان بر خدا توکل کند باعث می شود که مشکلات او آسان شود و اسباب و وسایل کار ها برایش فراهم می شود. امام علی علیه السلام می فرمایند:« مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللَّهِ ذَلَّتْ لَهُ الصِّعَابُ وَ تَسَهَّلَتْ عَلَیْهِ الْأَسْبَابُ وَ تَبَوَّأَ الْخَفْضَ وَ الْکَرَامَهَ»[۴۲۹]. «هر که به خدا توکّل کند، دشوارى ها براى او آسان شود و اسباب برایش فراهم گردد و فرود آید در وسعت و کرامت.»
- اثر دیگری که توکل به خداوند دارد این است که انسان اندوهناک نمی گردد.غم و اندوه در زندگی اخساس شکست در زندگی به انسان می دهد. امام علی علیه السلام می فرمایند:« مَنْ تَوَکَّلَ لَمْ یَهْتَم»[۴۳۰] «کسی که توکل کند اندهناک نگردد.»
- هر کس به خداوند توکل کند احساس عزت و بی نیازی می کند که در پی آن احساس موفقیت نیز می آیدحضرت صادق علیه السلام می فرمایند:« إِنَ الْغِنَى وَ الْعِزَّ یَجُولَانِ فَإِذَا ظَفِرَا بِمَوْضِعِ التَّوَکُّلِ أَوْطَنَا»[۴۳۱] «بی نیازی و عزت گردش می کنند و چون به محل توکل رسند وطن سازند.»
- یکی ازعواملی که معیار موفقیت و شکست در زندگی به حساب می آید، رنج و خستگی است که انسان متوکل بنا به گفته امیرالمومنین علیه السلام از این مسئله به دور است. ایشان می فرمایند: «لَیْسَ لِمُتَوَکِّلٍ عَنَاء»[۴۳۲] «برای هیچ توکل کننده ای رنجی نیست .»
- کسی که به خدا توکل می کند این توکل او باعث می شود که به خاطر اعتماد و اطمینانی که به خداوند کرده است احساس قدرت کند و همین سبب پیروزی و غلبه در زندگی می شود.امام باقر علیه السلام این طور در این زمینه فرموده اند: «مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللَّهِ لَا یُغْلَبُ وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِاللَّهِ لَا یُهْزَمُ»[۴۳۳] «آن کس که به خدا توکل می کند مغلوب نشود و آن کس که به خدا توسل جوید شکست نخورد.»
- یکی دیگر از آثار توکل این است که چون متوکل کار خود را به خدا واگذار کرده است خدا هم همیشه به او کمک می کند. امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند:« مَنْ کَانَ مُتَوَکِّلًا لَمْ یَعْدَمِ الْإِعَانَه»[۴۳۴] «هر که توکل کننده (به خدا ) باشد نمی شود که اعانت و یاری خدا را در نیابد و به او نرسد.»
- توکل سبب می شود که انسان در برابر مشکلات هیجانی نشود و قدرت تصمیم گیری داشته باشد و بهترین راه حل را انتخاب کند و از همین جا به موفقیت در زندگی برسد. امام علی علیه السلام چنین بیانی دارند:« مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللَّهِ أَضَاءَتْ لَهُ الشُّبُهَاتُ وَ کُفِیَ الْمَؤُونَاتِ وَ أَمِنَ التَّبِعَاتِ»[۴۳۵] «کسی که بر خدا توکل کند تاریکی شبهه ها برایش روشن شود و خرج ها و مؤونه های زندگی او برایش کفایت می شود، و از عاقبتهاى بد ایمن باشد.»
- رهایی از بدعاقبتی و به عبارت دیگر عاقبت به خیر شدن از اثرات دیگر توکل است که در حدیث گذشته از امام علی علیه السلام بیان شد. در واقع این حدیث شریف به صراحت ارتباط توکل در کامیابی در زندگی را بیان کرده است.
- اثر دیگر توکل که در حدیث قبلی به آن اشاره شده بود کفایت شدن خرج ها و مؤونه های زندگی است. در حدیث دیگری نیز از نبی اکرم صلی الله علیه و آله همین مطلب بیان شده است ایشان می فرمایند: «مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللَّهِ کَفَاه مؤونته و رِزقُه مِن حَیثُ لایَحتَسِب»[۴۳۶] «هر که به خدا توکّل کند، خداوند هزینه او را کارسازى کند و از جایى که گمان نمى برد به او روزى رساند.» این مطلب معمولاً یکی از دغدغه های افراد است که ذهن و فکر انسان ها را به خود مشغول می دارد، اما انسان متوکل از این جهت، در آرامش است و لذا احساس رضایت دارد.
مبحث سوم: شهرداری اصفهان
-
- تاریخچه شهرداری
-
سابقه شهرنشینی در ایران از زمان هخامنشیان یکی از طولانی ترین سوابق شهرنشینی در جهان است. در واقع ایجاد بخش تشکیلات اداری را به داریوش هخامنشی نسبت داده اند. این شیوه اداره شهر وحوزه شهری تا پایان دوره ساسانیان و با تغییراتی چشمگیر در دوره بعد از اسلام ادامه یافته و در اواخر دوره قاجاریه با تشکیل اداره ای موسوم به احتسابیه که دارای دو شعبه احتساب و تنظیف بود ساماندهی امور شهری وارد دوره جدیدی شد. در سال ۱۲۸۵ ه.ش. با تشکیل نظام مشروطه در ایران و تحت تاثیر نفوذ فرهنگی و آشنایی تحصیل کردگان و روشنفکران با قوانین اروپایی، قانون اساسی تدوین گردید. پس از تدوین قانون اساسی، جهت ساماندهی به مدیریت امور شهری، قوانین انجمن های ایالتی و ولایتی, بلدیه وقانون تشکیل ایالات و ولایات نیز تهیه شد. با تصویب قانون بلدیه در ۵ فصل و ۱۰۸ ماده اولین مجوز تشکیل اداره بلدیه صادر شد. به عبارت دیگر اولین اقدام برای تشکیل یک نهاد رسمی برای مدیریت شهری در قالب نظام جدید اداری ایران بود که در پایتخت و شهرهای بزرگ به اجرا گذاشته شد. فصل اول قواعد کلی از جمله هدف از تأسیس بلدیه که به منظور حفظ منافع و ایفای حوائج اهالی شهرنشین بود و همچنین به وظایف بلدیه به تفصیل اشاره شده بود که از جمله می توان اداره کردن اموال منقول و غیر منقول، مراقبت در عدم قحطی شهر با وسایل ممکن، ساختن و پاک نگاه داشتن کوچه ها و خیابان ها از پیاده رو و کالسکه رو و باغ های عمومی و مجاری آب از زیر این پل ها، معابر و غیره، روشن نمودن شهر، آب های شهری و پاکیزگی حمام و همچنین دایر کردن کتابخانه، قرائت خانه، موزه، حفظ و مرمت مساجد و مدارس و ابنیه عتیقه، مساعدت با دولت در ساختن بازارها و نمایشگاه های تجارتی و کلیه مراقبت و رواج حرف و تجارت در شهر، اشاره نمود. در این فصل اشاره شده که دایره اقدامات بلدیه مختص به حدود شهر و اراضی متعلق به شهر می باشد. واژه بلدیه از دو کلمه “بلدی” + “ه” تشکیل شده است. بلدی در فرهنگ معین به معنای موسسه ای است که در هر شهر به کار نظافت وخوبی نان وآب وچراغ وخواروبار صحت نظر دارد. شهرداری نیز طبق لغت نامه دهخدا از نام ها یا لقب های ایرانی است. همچنان که شهردار به معنای شهردارنده، نگهدارنده شهر، نگهبان بلد وحافظ نظم کشور است. شهرداری از نظر لغوی از دو کلمه “شهر ” و “داری” تشکیل شده بود ودر اصطلاح به واحدی گفته می شود که به منظور اداره محلی وارائه خدمات عمومی مورد نیاز شهروندان در یک مرکز جمعیتی یا خصایص شهری تشکیل می شود.
در سال ۱۳۰۹ ه.ش قانون بلدیه مصوب ۱۲۸۵ ه.ش فسخ شد وجای آن قانون جدیدی تصویب شد که ضوابط و سیستم جدیدی برای اداره شهرداری ها تعیین ومطرح کرد. تصویب قانون جدید بلدیه در سال ۱۳۰۹ ه.ش( دوره سلطنت رضاخان که در این دوره سعی نمود با کاهش اختیارات بلدیه آنان را محدود نموده وقدرت خود را افزایش دهد) نقطه عطف دوره جدید مدیریت شهری وحیات شهرداری ها در ایران بود. این قانون که تنها مشتمل بر ۷ ماده بود، تغییرات زیادی را در وضعیت شهرداری ها ایجاد نمود که از نکات مهم آن می توان واگذاری اختیار تعیین شهردار به وزارت داخله ( طبق ماده ۴)، واگذاری اختیار انتخاب نهایی ترکیب انجمن به وزارت داخله ( طبق ماده ۶ که تعداد اعضای انجمن را از ۱۶ الی ۳۰ نفر به ۶ الی به ۱۲ تقلیل داده بود )، تصویب بودجه شهرداری توسط وزارت داخله، پرداخت ۲% درآمد شهرداری به وزارت داخله برای پرداخت اجرت مهندسین بلدیه، واگذاری وصول مالیات مستغلات بر عهده بلدیه، قانون قاچاق عوارض بلدی، قانون رفع اختلافات صنفی یا محکمه خلاف بلدی (به موجب این قانون تشکیل دادگاه های خلاف شهرداری مجاز اعلام شده ورسیدگی به اختلافات صنفی نیز به شرط موافقت وزارت عدلیه برعهده بلدیه قرار گرفت)، قانون معافیت قسمتی از وسایط نقلیه بلدیه، مریض خانه ها از پرداخت حق الثبت وپرداخت مالیات وقانون راجع به توسعه معابر وخیابان ها پس از آن نیز به تدریج فعالیت شهرداری ها به امور شهرسازی واصلاح وضع شهرها واحداث وتوسعه معابر نیز کشیده شد وخدمات شهری درجهت تنظیف وتامین نیروی برق در شهرها وروشنایی معابر به ایجاد پارک ها وتفرجگاه های عمومی نیز تعمیم داده شد. این اهداف با تصویب اولین قانون شهرسازی به نام قانون توسعه معابر در سال ۱۳۱۲ به شدت افزایش یافت وشهرداری وارد طیف جدید وظایف وخدمات شهری گشت. درسال ۱۳۲۸ لایحه قانونی شهرداری (قانون استقلال شهرداری) تهیه ودر آبانماه ۱۳۳۱ به تصویب رسید. این قانون با اصلاحات والحاقاتی همچنان نیز وجهه قانونی واعتبار خود را حفظ نموده است. از آن زمان تاکنون وظایف شهرداری متناسب با نیازها وپتانسیل های شهر افزایش یافته است و وطیف وسیعی از مبانی ومسائل شهری را موجب گشته است.
- تاریخ تشکیل انجمن بلدیه در اصفهان
اصفهان دومین شهر ایران پس از تبریز بود که اقدام به تشکیل انجمن بلدیه نمود. این اقدام مهم سیاسی، اجتماعی در تاریخ ۲۶ رجب ۱۳۲۵ ه.ق مطابق با ۱۶ شهریور ۱۲۸۶ ه.ش در انجمن ولایتی وایالتی برای رتق وفتق امور شهری مورد بحث قرار گرفت و تصمیم گرفته شد ۴۰۰ ورقه انتخاباتی که به مهر هیات نظارت رسیده باشد در میان روسای محلات توزیع گردد واین انتخابات برای اولین بار به صورت کتبی ومخفی انجام شد ومحل آن در عمارت چهلستون بود. اولین وظایفی که انجمن ولایتی شهر اصفهان از انجمن بلدیه درخواست کرد موارد ذیل بود :
- نمره خانه ها ( پلاک منزل)
- تعداد نفوس بلد( سرشماری)
- سنگ موازین( سنگ توزین ) که مهر نمایند
- معرفی شهرداری اصفهان
شهرداری اصفهان نهادی است عمومی، مستقل و غیر دولتی با ماهیت حکومتی و عملکرد محلی که وظیفه اداره شهر و خدمت رسانی به شهروندان و گردشگران را بر عهده دارد و به عنوان یکی از ارکان اساسی مدیریت شهر با پرداختن به وظایف خود سعی در اداره هر چه بهتر شهر و تأمین رضایتمندی و رفاه بیشتر برای شهروندان دارد.
گستردگی و تنوع وظایف در شهرداری بسیار زیاد می باشد به گونه ای که شهرداری ها متولی انجام بیش از ۳۰۰ وظیفه مختلف می باشند که به اختصار می توان برخی از آن ها را به قرار زیر بیان نمود :
- برنامه ریزی توسعه کمی و کیفی شهر، نظارت بر کیفیت ساخت و سازها و رعایت اصول شهرسازی، کنترل حریم شهر و غیره (با ویژگی حفاظت از هویت اسلامی، فرهنگی و تاریخی شهر اصفهان)
- طراحی و اجرای پروژه های عمرانی مورد نیاز، احداث خیابان ها و بزرگراه ها، احداث تقاطع های غیرمسطح و غیره (با ویژگی رعایت استانداردها، کمترین هزینه انجام، کمترین زمان انجام)
- روان سازی ترافیک شهری، برنامه ریزی حمل و نقل و ترافیک در سطح شهر، اجرای طرح های اصلاح هندسی و ترافیکی، پرداختن به مسائل اتوبوسرانی، تاکسیرانی، زمانبندی چراغ های ترافیکی، نگهداری و تعمیرات آن ها، نظارت و کنترل تصویری ترافیک، مدیریت پایانه های مسافربری و غیره (با ویژگی تأمین ایمنی شهروندان و عابرین پیاده و صرف حداقل زمان شهروندان در ترافیک)
- اداره و تأمین فضاهای فرهنگی، ورزشی، تفریحی، مطالعاتی و غیره (با ویژگی توزیع عادلانه امکانات فرهنگی تفریحی در مناطق مختلف شهری و ارتقاء فرهنگ شهروندی)
- رفع سدمعبرها، رفع مخاطرات، ایجاد، توسعه و نگهداری پارک ها و فضای سبز، تأمین مبلمان شهری، تأمین اسباب بازی پارک ها، ارائه طرح های نوین در زمینه زیباسازی شهر، نظافت و رفت و روب، جمع آوری زباله ها، بازیافت زباله ها، مسائل مربوط به آرامستان ها، ساماندهی مشاغل مزاحم از سطح شهر و مدیریت میادین میوه و تره بار (با هدف شهری تمیز، سالم، ایمن و زیبا)
شهرداری اصفهان وظایفش را به کمک ستادی که شامل مدیریت های حوزه شهردار (دفتر شهردار، روابط عمومی و امور بین الملل، بازرسی و پاسخگویی به شکایات، حقوقی و حراست) و معاونت های هشت گانه زیر می باشد که متولی امور برنامه ریزی، سیاست گذاری و نظارت راهبردی در حوزه های مختلف کاری شهرداری هستند و پانزده شهرداری منطقه وشانزده سازمان و شرکت که متولی امور اجرایی و تحقق سیاست ها و برنامه های تدوین شده هستند، می باشد.
متغیرها
ضرایب رگرسیونی
مقدار آماره t
احتمال آماره t
مقدار ثابت
۹۸/۱
۸۲/۲
۰۰۴۹/۰
افزایش قیمت نفت
۰۳۳/۰
۳۵/۱
۰۲۸/۰
ضریب تعیین
ضریب تعین تعدیل شده
احتمال آماره F
آماره دوربین واتسون
۷۲۱/۰
۶۸۲/۰
۰۲۱۳/۰
۹۴۷/۱
۴-۴-۳- فرضیه اصلی
فرضیه اصلی: نوسانات قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیداری دارد.
آزمون فرضیه اصلی با بررسی نتایج فرضیه های فرعی، و توجه به دو جزء منفی و مثبت نوسانات قیمت نفت؛ و با پیش شرط پذیرفتن فرضیه اصلی در صورت تأیید یکی از فرضیه های فرعی؛ صورت میپذیرد. اکنون که فرضیه فرعی دوم ما تأیید شده است پس معنیدار بودن نوسانات قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام اثبات می شود. و نتیجه گیری اینکه فرضیه اصلی رد نگردیده و مورد تائید واقع می شود.
۴-۵- خلاصه فصل
در این فصل، پس از بیان مقدمهای در ارتباط با نحوه تجزیه و تحلیل داده‌ها، به تشریح آمار توصیفی و استنباطی پرداختیم. قبل از آزمون فرضیه ها به بررسی ایستایی یا پایایی، نرمال بودن داده ها از طریق آزمون جارکُ برا و آزمون VIF برای هم خطی متغیرهای وابسته، مستقل و کنترلی تحقیق پرداخته شد که کل متغیرهای وابسته، مستقل و کنترلی پژوهش در طی دوره پژوهش در سطح پایا، نرمال و همخطی وجود داشتند. همچنین چارچوب آزمون بر اساس یک مدل خود رگرسیونی (VAR) و نوسانهای قیمت نفت مورد بررسی قرار گرفت. سپس از طریق آزمون های F لیمر و هاسمن به انتخاب مدل رگرسیونی ترکیبی/تلفیقی پرداختهایم. در ادامه در فصل بعد به این مسئله می‌پردازیم که نتیجه این فرضیات چه چیزی به علم می‌افزاید به علاوه فصل بعد پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی و محدودیت این تحقیق ارائه می‌شود.
فصلپنجم
جمعبندی، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
۵-۱- مقدمه
پایان هر پژوهش علمی با وجود تمامی محدودیتها و موانع پیش روی محقق؛ با امید به ایجاد تغییرات در یک رشته علمی همراه میباشد، و اکنون پژوهش حاضر به مرحله پایانی خود رسیده است. در این تحقیق برای بررسی تأثیر متغیر مستقل (نوسانات قیمت نفت) بر متغیر وابسته (بازده غیر عادی) از آزمونها و روشهای مختلفی استفاده شد که این روشها در فصل سوم بیان گردید، نتایج این بررسیها در فصل چهارم با انجام تجزیه و تحلیل مشخص شد. اکنون در این فصل ضمن تشریح نتایج فرضیه ها، نتیجه گیری کلی صورت گرفته و پیشنهادهایی هم مبنی بر یافتههای پژوهش و هم برای پژوهشهای آتی ارائه میگردد و همچنین به تعدادی از محدودیتهای موجود در تحقیق اشاره خواهد شد.
۵-۲- جمعبندی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها
قیمت نفت یکی از متغیرهای کلیدی هر اقتصاد است که در تعیین موقعیت اقتصاد هر کشور نقش بسزایی دارد. اقتصاد جهان در سالهای مختلف نوسانات مثبت و منفی زیادی را در قیمت نفت خام تجربه کرده است. این نوسانات و تغییرات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای جهان تأثیر گذاشته و اقتصاد این کشورها را با چالشی جدی روبهرو کرده است و موجب شده تا آنها برای در امان ماندن از تأثیرات منفی ناشی از این نوسانات تدابیر مختلفی بیندیشند. بازار بورس اوراق بهادار هم به عنوان یکی از بخشهای اقتصاد می تواند تحت تاثیر این نوسانات قرار گیرد. شرکتهای بیشماری در سراسر دنیا خواه در فرایند چرخه حیات اقتصادی و خواه از طریق برنامه خصوصی سازی شرکتهای دولتی، با عرضه سهام خود به عموم مردم، برای نخستین بار وارد بازار سرمایه میشوند. نظر به اینکه عرضه اولیه سهام برای یک شرکت در حال رشد عمده ترین منبع تأمین مالی آن به شمار میرود سعی می کنند تا با عملکردی مطلوب و تعیین قیمتی مناسب در عرضه اولیه، جریانهای نقدی حاصل را برای شرکت حداکثر سازند. پس از زمان عرضه اولیه سهام به عموم، برای شرکتها بازدهی غیرعادی از اهمیت خاصی برخوردار میباشد و این بازده از عوامل مختلفی تأثیر میپذیرد و نقش مهمی در پیشرفت شرکت ایفا می کند و ممکن است قیمت نفت یکی از این عوامل باشد.
پژوهشی که اکنون به نقطهی جمعبندی آن رسیدهایم؛ به دنبال بررسی تأثیر نوسانات ایجاد شده در قیمت نفت، بر بازده غیرعادی سهام شرکتها بود که این موضوع در غالب پنج فصل جمعبندی گردید. فصل اول به کلیات و خطوط کلی تحقیق متعلق داشت، در فصل دوم به بیان مبانی نظری تحقیق و همچنین پیشینهی تحقیق پرداختیم، فصل سوم به معرفی و بیان روشها و ابزار تحقیق اختصاص داشت و فصل چهارم حاوی نتایج تجزیه و تحلیل داده های جمعآوری شده در مورد متغیرهای تحقیق بود.
در واقع شروع این تحقیق با جمعآوری داده های لازم برای پژوهش در یک بازهی زمانی ۵ ساله (۱۳۹۲-۱۳۸۸) از راه هایی مانند؛ مطالعات کتابخانه‌ای (گردآوری مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین)، جمع آوری داده‌های شرکتهای نمونه با مراجعه به صورت‌‌های مالی، یادداشت‌های توضیحی، گزارش‌های هفتگی و ماهنامه بورس اوراق بهادار و با بهره گرفتن از نرم افزارهای رهآورد نوین و تدبیر پرداز، صورت پذیرفت. و البته داده های مربوط به حوزه نفت از نشریات مختلف بانک مرکزی و همچنین سایتهای BLS, OPEC و IFS گردآوری شده اند، همچنین با بهره گرفتن از مدل خودرگرسیون برداری ساختاری «SVAR» به برآورد مدل پرداخته شده است که در این راستا از مدل تصحیح خطای برداری ساختاری (SVEC) استفاده می شود
بعد از جمعآوری اطلاعات به طبقه بندی آنها پرداخته شد که نرم افزار Excel کمک شایانی در این امر نمود. نکتهی قابل ذکر در مورد قیمت نفت این میباشد که برای جداسازی نوسان منفی و مثبت از روش مورک (۱۹۸۶) و همیلتون (۱۹۹۶) استفاده شد تا در نتیجه مقدمات برای قدم بعدی آماده گردد. سپس کار تجزیه و تحلیل این داده ها با کمک نرم افزارهای ۶ .Eviews و JMulTi انجام شد، که این عملیات به طور مفصل در فصل چهارم توضیح داده شده است، در نهایت با مورد آزمون قرار دادن فرضیه های پژوهش و دستیابی به نتایج، تحقیق به سرانجام خود نزدیک شد. اکنون با توجه به فصلهای قبلی این تحقیق و اطلاعات کلی، نتایج آزمون فرضیه ها به شرح زیر بیان می شود.
۵-۲-۱- نتیجه فرضیه اصلی
پیشنهادات: ۶۰
منابع: ۸۸
فهرست شکل‌ها
عنوان شماره صفحه
فصل سوم:
۳-۱- گیاه دارویی مرزه خوزستانی: ۲۸
۳-۲- گیاه دارویی مرزه رشینگری: ۲۸
۳-۳- دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی مورد استفاده در آزمایش: ۳۱
۳-۴- دستگاه اسپکتروفتومتر مورد استفاده در آزمایش: ۳۱
مورد پژوهش: ۳۳
: 33
فصل چهارم:
۴-۱- کروماتوگرام ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه خوزستانی مورد آزمایش: ۳۴
۴-۲- کروماتوگرام ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه رشینگری مورد آزمایش: ۳۷
فصل پنجم:
۵-۱- دیواره‌ی سلولی باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی: ۵۷
فهرست نمودار‌ها
عنوان شماره صفحه
فصل چهارم:
مقایسه میکروارگانیزم ها بر مبنای قطرهاله عدم رشد تحت تاثیر اسانس گیاه مرزه خوزستانی: ۴۱
مقایسه میکروارگانیزم ها بر مبنای قطرهاله عدم رشد تحت تاثیر اسانس گیاه مرزه رشینگری: ۴۶
فهرست جدول‌ها
عنوان شماره صفحه
فصل سوم:
اسامی میکروارگانیزم‌های مورد آزمایش: ۲۹
فصل چهارم:
۴-۱- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه خوزستانی: ۳۵
۴-۲- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه رشینگری: ۳۸
۴-۳- تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد اسانس گیاه مرزه خوزستانی: ۴۰
۴-۴- مقایسه اثر متقابل نوع میکروارگانیزم و غلظت اسانس گیاه مرزه خوزستانی بر قطرهاله عدم رشد: ۴۲
۴-۵- تجزیه واریانس آخرین غلظت اسانس گیاه مرزه خوزستانی: ۴۳
۴-۶- مقایسه میکروارگانیزم‌ها از نظر حداقل غلظت بازدارندگی(MIC) و حداقل غلظت‌کشندگی باکتری(MBC) اسانس گیاه مرزه خوزستانی به روش میکرو براث دایلویشن: ۴۴
۴-۷- تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد اسانس گیاه مرزه رشینگری: ۴۴
۴-۸- مقایسه اثر متقابل نوع میکروارگانیزم و غلظت اسانس گیاه مرزه رشینگری بر قطرهاله عدم رشد: ۴۷
۴-۹- تجزیه واریانس آخرین غلظت اسانس گیاه مرزه رشینگری: ۴۸
۴-۱۰- مقایسه میکروارگانیزم‌ها از نظر حداقل غلظت بازدارندگی(MIC) و حداقل غلظت‌کشندگی باکتری(MBC) اسانس گیاه مرزه رشینگری به روش میکروبراث دایلویشن: ……………………………………………………………………………………………………………………۴۹
چکیده:
این پژوهش به منظور استخراج، شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده و خاصیت ضدمیکروبی اسانس دو گونه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری انجام گرفت. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام گرفت،آنالیز اسانس‌ها توسط دستگاه کاروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی(GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. چهل و چهار ترکیب در اسانس مرزه خوزستانی شناسایی شده که در مجموع ۹۸/۹۹% اسانس را به خود اختصاص داد که عمده‌ترین ترکیبات شناسایی شده، کارواکرول(۱۶/۹۲%) است و چهل و شش ترکیب در اسانس مرزه رشینگری شناسایی شد که در مجموع ۹۷/۹۹% اسانس را به خود اختصاص داد که عمده‌ترین ترکیبات شناسایی شده کارواکرول(۱۱/۸۹%) است. به منظور بررسی خواص ضدمیکروبی اسانس مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری بر علیه باکتری گرم منفی Escherichia coli و مخمر Candida albicans و باکتری‌های‌گرم مثبت Staphylococcus aureus ،Bacillus cereus ،Staphylococcus epidermidis آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در ۳ تکرار به دو روش دیسک دیفیوژن و روش میکروبراث دایلویشن انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس گیاه مرزه خوزستانی روی مخمر کندیدا آلبیکنس و سپس باکتری باسیلوس سرئوس و همچنین اسانس مرزه رشینگری روی باکتری باسیلوس سرئوس و سپس مخمر کندیدا آلبیکنس دارای بیشترین تاثیر و روی باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و باکتری گرم منفی اشرشیا کلای دارای کمترین تاثیر است‌که نشان دهنده تاثیر بیشتر اسانس مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری روی باکتریهای گرم مثبت و مخمر به نسبت باکتری گرم منفی است.
واژه‌های‌کلیدی: اسانس، مرزه‌خوزستانی، مرزه‌رشینگری، خاصیت ضدمیکروبی، روش دیسک دیفیوژن، روش میکروبراث دایلویشن.
فصل اول:
کلیات
مقدمه:
گیاهان دارویی رستنی‌هایی با تاریخچه جالب توجه و ممتاز هستند(امیدبیگی، ۱۳۸۴)، قدمت شناخت خواص دارویی گیاهان، شاید بیرون از حافظه تاریخ باشد. یکی از دلایل مهم این قدمت، حضور باورهای ریشه‌دار مردم سرزمین‌های مختلف درخصوص استفاده از گیاهان دارویی است(امیدبیگی، ۱۳۹۲). امروزه جایگاه گیاهان دارویی در سلامت جامعه به طور عام و ارزش گیاهان دارویی و معطر به طور خاص برکسی پوشیده نیست(باباخانلو و همکاران، ۱۳۷۷). توجه به گیاهان دارویی، بخش عمده‌ای از طب سنتی ایران را تشکیل می‌دهد و ارائه اطلاعات درست و علمی درباره پرورش، نگهداری و استفاده از آنها بر پایه یافتههای جدید، روزبه‌روز اهمیت ویژه‌ای می‌یابد(فلوک، ۱۳۸۴).
گیاهان دارویی به عنوان یک منبع جاودانه برای طب مدرن تاکید مضاعفی می‌باشند(آخوندزاده، ۱۳۷۹)، که براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی۸۰% از مردم یک هدر کشورهای توسعه یافته زندگی می‌کنند کم و بیش برای درمان از گیاهان دارویی استفاده می‌نمایند(مصحفی و همکاران، ۱۳۸۳). جمله گیاهان دارویی بسیار حائز اهمیت گیاهان خانواده نعناع هستند، که تیره نعناعیان[۱] یکی از بزرگترین تیره‌های گیاهی است(زرگری، ۱۳۷۶). هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی درصد و ترکیبات تشکیل دهنده اسانس دو گیاه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری و بررسی خواص بیولوژیکی اسانس دو گیاه روی باکتریهای Staphylococcus aureus، Staphylococcus epidermidis، Bacillus cereus، Escherichia coli و مخمر candida albicans، به منظور امکان استفاده از این گیاهان درصنایع دارویی میباشد.
تاریخچه گیاهان دارویی:
طبق برآوردها در حال حاضر ۷۵۰ هزار گیاه گلدار یا دانه‌دار در زمین یافت می‌شود و تاکنون ۳۰۰ هزار گیاه در جهان شناسایی شده‌اند. قاره آمریکا با دارا بودن ۱۳۸ هزار گونه گیاهی از جمله منابع غنی گیاهان در جهان است و این در حالی است که قاره آسیا دارای ۱۲۳ هزار گونه گیاهی است. در بین کشورهای آسیایی بیشترین تعداد و تنوع گونه‌ها متعلق به کشورهای چین، اندونزی، هند، برمه، تایلند، مالزی و ایران است. ایران که یکی از هفت کشور آسیایی است، بیشترین گیاهان دارویی را دارد و در سه دهه گذشته شاهد روند رو به رشد مردم در زمینه استفاده از این داروهای گیاهی و احیای طب سنتی هستیم (آیت الهی، ۱۳۸۹). فلور غنی ایران حدود بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاهی را که ۲ برابر فلورکل قاره اروپا است در برمی‌گیرد و به عنوان یک مزیت منحصر به فرد در جهان به شمار می‌آید(میرجلیلی، ۱۳۸۲). کشور ایران یکی از معدود وکم نظیرترین کشورهایی است که دارای شرایط آب و هوایی متنوع و خاکی ویژه است که این امر خود موجب تنوع رشدگیاهان مختلفی چون گیاهان دارویی شده است که آن را یک بانک غنی ژن می‌توان دانست(جعفری و همکاران، ۱۳۷۵).
۱-۲- تفاوت بین گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و شیمیایی:
در بین اکثر افراد تفاوتی بین گیاهان دارویی و داروهای گیاهی قایل نیستند، درصورتی‌که داروهای گیاهی[۲] که به نام مواد موثره[۳] نیز نامیده میشوند، داروهایی می‌باشند که از گیاه حاصل شده‌اند و حاوی ترکیبات شیمیایی می‌باشند که به صورت انفرادی یا در ترکیب با هم، در بدن انسان عمل‌کرده و از ایجاد اختلالات جلوگیری می‌کنند و سبب بازگشت سلامتی می‌گردند(اریک‌فون‌ویک و وینک، ۱۳۸۷). تفاوت بین گیاهان دارویی و داروهای گیاهی با داروهای شیمیایی را می توان در میزان عوارض کمتر آنها برشمرد و با ظهور داروهای شیمیایی و بیولوژیک، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تامین سلامت بشر، در معرض فراموشی قرارگرفت، اما با گذشت زمان، استقبال از گیاهان دارویی با رشد قابل توجه‌ی روبرو شده است. به نظر می‌رسد مردم جهان از یک سری نارسای‌های طب مدرن خسته شده‌اند و به طور روز افزون به سمت داروهای گیاهی روی می‌آورند(قاسمی دهکردی و همکاران، ۱۳۸۰).
۱-۲-۱- ارجحیت گیاهان دارویی:
در آفاقش به پروازند هر سو پیک های مرگ »
(اخوان ثالث، ۱۰۹:۱۳۸۷).
دنیای جدید برای شاعر، شکل دهنده طمع ورزی ها و نابهنجاری ها در سطح روابط انسانی است، به همین علت او ابزار محبت های ظاهری را به درخشش چشم گرگ تشبیه می کند و از طیف ساده دلان می خواهد تا به درک شرایط موجود نائل آیند و همواره هشیار باشند:
« مبادا چشم خود بر هم گذاری
نه چشم اختر است، این چشم گرگ است»
(اخوان ثالث، ۱۳۷۹: ۱۳۹).
در جایی دیگر، شهر را به ویرانه ای محزون تشبیه می کند که نشانی از زندگی در آن نیست بدین ترتیب می بینیم تمدن جدید در نگاه دو شاعر، گرچه به کمک انسان شتافته تا زندگی را برایش آسان کند، اما در عمل او را با واقعیت های تلخ اجتماعی و دشواری های جدید رو در رو کرده است .
۴ ـ ۱۵ ـ شعر زیبای مهدی اخوان ثالث در وصف امام رضا(ع)
زنده تر، روشن تر از خورشید عالم تاب
از فروغ و فرّ و شور زندگى سرشار مى دانم
گر چه پندارند: دیرى هست، همچون قطره ها در خاک
رفته اى در ژرفناى خواب
لیکن اى پاکیزه باران بهشت! اى روح! اى روشناى آب!
من تو را بیدار ابرى پاک و رحمت بار مى دانم
اى (چو بختم) خفته در آن تنگناى زادگاهم توس!
ـ (در کنار دون تبهکارى که شیر پیر پاک آیین، پدرت
آن روح رحمان را به زندان کشت) ـ
من تو را بیدارتر از روح و راح صبح، با آن طرّه زرتار مى دانم
من تو را بى هیچ تردیدى (که دلها را کند تاریک)
زنده تر، تابنده تر از هر چه خورشید است، در هر کهکشانى، دور یا نزدیک،
خواه پیدا، خواه پوشیده
در نهان تر پرده اسرار مى دانم
با هزارى و دوصد، بل بیشتر، عمرت،
اى جوانى و جوان جاودان، اى پور پاینده!
مهربان خورشید تابنده!
این غمین همشهرى پیرت،
این غریبِ مُلکِ رى، دور از تو دلگیرت،
با تو دارد حاجتى، دَردى که بى شک از تو پنهان نیست،
وز تو جوید (در نهانى) راه و درمانى.
جاودان جان جهان! خورشید عالم تاب!
این غمین همشهرى پیر غریبت را، دلش تاریک تر از خاک،
یا على موسى الرضا! دریاب.
چون پدرت، این خسته دل زندانىِ دَردى روان کُش را،
یا على موسى الرضا! دریاب، درمان بخش.
یا على موسى الرضا! دریاب.
(اخوان ثالث،۱۳۷۹: ۷۴)
۴ ـ ۱۶ ـ شعر اخوان در رثای امام رضا
| دلم شد شکسته تر از شیشه ها | رضا جان نگاهت بیافتد به ما | |
| من آن تشنه روی گنبد طلا | رضایم تو کن حاجتم را روا |
