در راستای تقسیمبندی و نگاه کلی فوق؛ میتوان انتخاب مضامین، قالب، اشکال و دستاوردهای مشخصا جذاب خاصگرایی دورگهی هنر معاصر ایران را در قالب هنر زیورآلات آبگینه معاصر ایران به وضوح شاهد بود. این الزاماً خاصگرایی در انواع تکنیکهای تولید و ساخت و پرداختهای تزیینی این نوع از زیورآلات قابل مشاهده است که در فصل بعد به انواع این روشها پرداخته خواهد شد.
۲-۶-۲ نیوارینتالیسم در پاسخ به توقع مخاطب غربی[۱۳]
افراط در پاسخهای منفعلانه به علاقهمندیهای مدوارهی بازارهای خارجی و نمایشگاهگردانان، موجب کلیشهای شدن اشکالی از خاصگرایی هنر معاصر ایران شده است. مردان لنگپوش، تصاویر قاجاری و … که در ابتدا جذابیتی اگزوتیک،[۱۴] تازه و غریب داشتند؛ اما اکنون مبدل به برداشتی معمولی، سطحی و فاقد تاثیر شده و فقط خاطرهای فرهنگی را از منطقه نشان میدهد که در نگاه نخست جذاب ولی در باطن خود از دخالت فرهنگی بیگانه نشات گرفتهاند؛ و این نکته مهمی است که از چشم منتقدان داخلی و خارجی نیز پنهان نمانده. هنرمندان داخلی فراموش کردهاند که خود نیز متعلق به همین جامعه و فرهنگ هستند، «آنان خود را جدا از جامعه عامی ایران نشان میدهند و تفاوت خود را با مهاجری مانند شیرین نشاط نمیدانند. این هنرمندان نواریانتالیستهایی هستند که خود از ممالک شرق برخاستهاند.» (فشنگچی، ۱۱۹،۱۳۸۸(
در آثار برخی هنرمندان؛ نمادهای قومی، ملی ومذهبی با علامتهای مشخص سنتی و بیرمق شده، صرفا کارکردی نشانهای و نه نمادین، بلکه فقط شکلی اگزوتیک پیدا کردهاند.
«بازار هنر برای آنها خطری است و امکان دارد که این آثار در حد بیانیههای سیاسی یا جنسیتی تنزل کنند نکتهای که منتقدان و هنرمندان داخلی باید به آن توجه کنند، این است راستای اعتماد ]بدون آگاهی[ به پلورالیسم ]اتکاءگرایی[، محتمل است که هنرمندان غیر غربی به ویترین یا نوعی موزه قومشناسی برای «دیگران» تبدیل شوند. این ارتباط را در تعدادی از هنرمندان معاصر ایران میتوان جستجو کرد که بر این باورند، که خاص بودن هنری به معنی «متفاوت بودن» از دیگر معاصرانشان است» (کشمیرشکن، ۱۳۸۹، ۵۸).
پاسخ منفعلانه به انتظار و «توقع مخاطب غربی»[۱۵] دقیقا موضعی است که علاقهمندان بسیاری را در نمایشگاههای خارج از کشور جذب کرده، چنین آثاری با تصویری که «دیگران» از ایران دارند، بیشتر منطبق بوده و بنابراین پاسخی برای «توقعات» آنان است. درک پیام اثر و شالودهشکنی آن مقولهای پیچیده است، زیرا «دواریهای ناشی از درک پیام، از این روی رخ میدهد، که اکثرا به دنبال آن واقعیت هستیم که خود در ذهن داریم، و نه انگاره اصلی[۱۶] که در ذهن فرستندهی پیام است.» (فرهنگی، ۲۲۰،۱۳۷۸)
علیرغم پذیرش اینکه چنین آثاری بر مبنای بخشی از واقعیتهای ایران معاصر به وجود آمدهاند اما مشکل از «تبدیل به کلیشه شدن» آنان آغاز میشود. رخشاد نورده هنرمند و منتقد ایرانی ساکن فرانسه در انتقاد از کلیشهی موضوعات مرتبط با زنان معتقد است که این جریان موجب گشته، مسائل مهمتری دربارهی زن ایرانی در دستگاه تبلیغی غرب پنهان بماند. «هنرمندان وابسته به اگزوتیک آرت[۱۷] و اینگونه نگاهها متعلق به اقلیتهایی متفرعن، به دور از واقعیتهای جامعه ایرانی و اقلیتی غربی مآباند که به صرف داشتن امکانات تکنولوژیک و موفقیت اجتماعی نسخهای جعلی و کاریکاتور وار از ایران و مخصوصا بانوی ایرانی به دنیا ارائه میکنند» (نورده، ۱۳۸۵، ۹) .
مسلماً از پس این رونق اقتصادی و اقبال خریداران سیاستمدارانی هستند که تشویق و حمایت آنان موجب شکلدهی به آثار برخی از هنرمندان دیگر کشورهای خاورمیانه شده و موج سفارش آثاری با کلیشههایی همانند با مدل گذشته وابسته است که شرایط حامیان هنر در تولید اثر هنری و علتیابی آثار حیاتی است جانت ولف در کتاب تولید اجتماعی هنر مینویسد: «هنرمندان برای کار کردن با شرایط خاصی روبرو هستند و این شرایط در نوع کاری که تولید مینمایند تاثیر میگذارد روابط اجتماعی تولید هنر بر شیوهها و نهادهایی استوارند که شرایط تولید هنر را نیز تشکیل میدهند »(ولف ۱۳۶۷ ،۱۱).
۲-۶-۳ خودنمود در نمایش زندگی زیسته[۱۸]
هنرمند معاصر ایران در کنار استفاده از امکان چالش، پرسش و دستاوردهای جذاب خاصگرایی در خلق اثر، به خودگشودگی متهورانه، منتقد، شوخ و گاه بیرحم در نمایش شخصی ترین لایههای هویتی خود یعنی زندگی زیسته، زندگی روزمره خود[۱۹] و زندگیهای جاری در پیش زمینههای جامعه خود دست میزند. صراحت و افشاگری ناب، دستمایهی جذاب بسیاری از آثارموفق هنر امروز ایران است. این افشاگری به واقع بروز خلاقیتی شخصی است که منجر به اثر مبتکرانهی وی شده و نوعی حق خلاقیت شخصی را با تولیدات خود بوجود آورده است. این بروز مبتکرانه در آثار زیور آبگینه چنان آشکارا به نمایش درآمده که هر اثر را با دیگری متفاوت ساخته است و به نوعی خلاقیت ها امضای فرد خالق بر اثر هستند. «خودنمود یا خودافشاگری، اصطلاحی است برای توجهی توانایی فرد در عرضه و ارائه خود و ارتباط با دیگران به کار میرود. خودنمود یا خودافشاگری تعریفی بسیار وسیع دارد و شامل اظهارات خودآگاهانهای است که فرد در مورد خود، تواناییها و شخصیتاش به صورت تعمدی و اختیاری[۲۰] با دیگران در میان میگذارد … خودنمود به دلایل عدیده، بسیار مهم بوده و باعث شناخت بهتری از خویشتن و موجب خودبالندگی[۲۱] میشود.» (فرهنگی، ۱۸۴،۱۳۷۸) جامعهشناسی هنر و روانشناسی بر این نکته بدیهی تاکید دارند که «همه منشهای انسان جبری چندگانه دارند … و در درجه اول تاثیرات خاص خانوادگی و زندگینامهای است که شخص را در مسیر آفرینش هنری قرار داده، در تعیین محور اثر هنری موثر میباشد.» (همان» همانجا) بدین روش در تحلیل اثر، باید جنبههای شخصی هنرمند و پیشزمینه تولید اثر، جدا از جنبههای اجتماعی مورد تحلیل قرار گیرند. «جامعهشناسی هنر تاکید دارد که نباید جایگاه ]اصلی[ هنرمند به عنوان واسط و تسهیلکننده بیان را نادیده انگاشت، زیرا وساطت زندگینامهی تولیدکننده اثر،عنصر مهمی را در تحلیل ]و کالبدشکافی اثر[ تشکیل میدهد.» (فرهنگی، ۱۷۵،۱۳۷۸)
تجربه زندگینامه محملی شناخته شده، به خصوص در هنر غرب است اما آنچه به صورت ویژگی ممتاز هنر معاصر ایران شناخته میشود، نه تنها گامی فراتر است، بلکه به جای نگاه ساده ارجاع به حافظه و هویت جمعی و ملی کشوری غنی مانند ایران به تحلیل و نقد خود[۲۲] در برابر نگاه عمومی مدرن میپردازد. البته این خودنمود[۲۳] گاه در تضاد با «خود» واقع میشود و موجب نقد خود[۲۴] میگردد. وجه اشتراک آثار این هنرمندان ایرانی، علایق مشترک آنان در تحلیل بیوگرافی و موضوعاتی از قبیل آزادی بیان، حقوق زنان، حقوق بشر و به خصوص موضوع انتظار است. «هنرمندان ایرانی با موضوعات ساختگی کار نمیکنند، بلکه از زندگیشان در جامعه تاثیر میپذیرند و سعی میکنند بفهمند وقتی صبر میکنند، چه اتفاقی میافتد. اینجا پتانسیل خلاق عظیمی، بیاندازه بزرگ مهیا است. این هنرمندان جامعهای را تحلیل مینمایند که در آن زندگی میکنند و این جامعه در حالت انتظار به سر میبرد. اما خود هنرمند حرف نمیزند، عمل میکند» (وینتس، ۱۳۸۹، ۱۵).
۲-۷ رابطه بازار هنری و اقتصاد بازار
۲-۷-۱ ویژگیهای بازار هنری
ویژگی بازار هنری این است که محصولات به طور اخص آثار هنری هستند، کیفیت هر اثر هنری در گرو محتوای ایدئولوژیکی، ذائقه هنری و میزان علاقه به آن است. گرچه ظاهر اثر هنری هم حائز اهمیت است ولی در مقایسه با محتوای معنوی آن در درجه دوم اهمیت قرار دارد. قصد خریدار از خرید آثار هنری و شرکت در فعالیتهای هنری کسب درآمد یا تولید کالا نیست، بلکه هدف، برآورده ساختن نیازهای معنویی مانند کسب دانش و زیباییشناسی است این ویژگی، خاص بازار هنر است.
در عین حال توزیع کالاها در این بازار از طریق قدرت بازار عمل میکند. آن دسته از آثار هنری که بتوانند نیازهای زیباییش شناخت خریدار را برآورده سازند و با ارزشهایی که مشتریان باور دارند سازگاری داشته باشند، طبیعتاً مطلوبترین آثار هستند. به طور اخص آثاری که منحصر به فرد باشند بیشترین مشتری را دارند.
۲-۷-۲ نظام تجارت مستقل
ویژگی اصلی اقتصاد بازار، نظام تجارت مستقل آن است، برای اینکه اقتصاد بازار بتواند نسبت به هرگونه تغییر در عرضه و تقاضا، رقابت و نیز تغییر در قیمت بازار به طور مستقل واکنش نشان دهد، انتقال خرید و فروش باید سه جنبه داشته باشد: مالکیت قطعی، حق تصمیمگیری قطعی و سودآوری به صورت مستقل.
آثار هنری به عنوان کالاهایی خاص در بازار ویژگیهای کالا را دارند. فقط بازاریابانی که با آثار هنری سر و کار دارند، دارای نظام مستقل برای خرید و فروش هستند و میتوانند نسبت به تغییرات سریع و گوناگون در زمینه عرضه و تقاضا، رقابت و تغییر قیمتها از بازار، واکنشی مناسب نشان دهند و بدین ترتیب میتوانند در واقع به عنوان بخش اصلی بازار بر کار خود نظارت کنند، باعث رشد گسترش خود شوند و محدودیتهای خاص خود را هم داشته باشند.
۲-۷-۳ وظایف بازار
۱-انگیزه سودآوری ۲- انتقال و تبادل اطلاعات
۳- تخصیص منابع ۴- انتخاب
۲-۷-۴ ضرورت سامان بخشیدن به مدیریت بازار هنری
«سرمایهگذاری در آثار هنری در حکم مدرن طلایی است که هنوز از آن بهرهبرداری نشده است. و در سطح بینالمللی، سرمایهگذاری بر روی آثار هنری خاص. در مقام سوم است و ثروتمندترین افراد دنیا تقریباً بدون استثناء در این نوع سرمایهگذاری شرکت میکنند» (تجویدی، ۱۳۵۶، ۲۱۷).
همچنین ارزشگذاری و تعیین قیمت آثار هنری که در حکم کالا در بازار هنری معامله میشونداز عوامل دشوار در سامان بخشیدن به بازار هنر است. میگویند نمی توان بر یک اثر هنری قیمت گذاشت. به همین دلیل از دید بسیاری از مردم این گفته بدین معنی است که یا آثار هنری بیارزش هستند یا ارزش بسیار گزاف و هنگفتی دارند، البته واقعیت این است که هر دو برداشت از این گفته خطاست. تعبیر درست این گفته است که آثار هنری قیمت ثابتی ندارند و بسته به خالق اثر قیمتها نیز متفاوتاند.
کمتر از ۲۰ یا ۳۰ درصد از خریداران صرفا به خاطر داشتن ثروت معنویی اقدام به خرید این گونه آثار مینمایند و بخشی از خریداران آثار هنری قصدشان فقط سرمایهگذاری است، گروه دیگری از خریداران هم هستند که به آثار هنری به چشم هدیه نگاه میکنند که در فصل بعد به طور مفصل و به صورت آماری به آن پرداخته خواهد شد.
۲-۷-۵ ساختار نظام حقوقی و مدیریت بازار هنری
اهمیت به تشخیص آثار هنری اصیل از آثار هنری جعلی و تقلبی در بازار هنری به قدری زیاد است که حتی کارشناسان در برخی موارد نمیتوانند آثار را از یکدیگر تفکیک کنند.
در همین راستا شیوه خاص که میتوان برای ثبت آثار هنری به کار گرفت شامل این است که هنرمندان علامتی را که نشانگر اصالت اثرشان است مشخص نمایند، تصویری از آثار هنری خود را تهیه کنند و مجموعه این مدارک را به مرکز ثبت آثار هنری ارائه نمایند. اینگونه نوعی برند را برای اثر خود ایجاد گرده و حق ساخت و پرداخت هنری و نقوش منتخب را برای خود محفوظ ساختهاند.
۲-۸ بستهبندی عامل مهم فروش
«یکی از راه های اصلی و تاثیرگذار در فروش آثار هنری بستهبندی مناسب است، این امر از اهمیت زیادی برخوردار است، در حالی که ممکن است هنرمندان برای ارزان تمام شدن محصول نهایی از بستهبندی استفاده نکنند و یا از بستهبندی مناسب استفاده نکنند در حالی که تفکر ارزان قیمت بودن محصول صنایع دستی تفکری است بس اشتباه که در میان هنرمندان رایج شده و در میان مخاطبان آثار.
امروزه بستهبندی خود یکی از وسائل عمده تبلیغات به شمار میرود و از هر نوع ذوق و سلیقه و ابتکار نقاشان و طراحان استفاده میشود» (بی نام. ۱۳۳۷، ۴۳).
مواردی که باید در ارائه یک بستهبندی مناسب رعایت شود شامل موارد زیر میباشد:
۱-طراحی و سادهگی بستهبندی ۲- اندازه و حجم مناسب با اثر
۳- رنگآمیزی مناسب و جذاب ۴- استفاده از لوگوی انحصاری (که نشاندهنده هنرمند سازنده اثر میباشد)
۵- عنوان کردن کشور سازنده ۶- کیفیت از لحاظ متریال و زیبایی بستهبندی
متاسفانه آثار هنری یا بستهبندی ندارند و یا از بستهبندی مناسبی برخوردار نیستند و در واقع دنیاپسند نیستند، نکتهی مهمی حائز اهمیت این است که در خرید اثر هنری ابتدا زیبایی و جذابیت یک بستهبندی مناسب تاثیر ویژهای بر روی خریدار میگذارد و او را برای خریدهای بعدی ترغیب میکند.
بستهبندی عاملی برای پیوند مرزها شتاب زندگی امروز موجب شده تا افراد نیز بر سرعت خود برای درک اطلاعاتی که پیرامون آنها را فرا گرفته است، بیافزایند و این سرعت علتی برای رشد جوامع بشری در بعضی از قسمتها شده است.
در دنیای امروز یکی از جالب ترین و جذابترین بخشهای اطلاعاتی را طراحی بستهبندی تشکیل میدهد.
این بخش دارای دو ویژگی عمده است.
الف) بصری ب) صنعتی
در بخش الف، انرژی و اطلاعاتی که از طریق فرم و عوامل آن به طرف خریدار ارسال میشود، موجب جذب او برای دریافت آن محصول میشود.
در بخش ب، مواردی مانند نگهداری محصول، عمر مفید محصول و شیوههای بالا بردن آن، موارد متریالهای مفروضآوریهای جدید (تکنولوژی) مورد توجه است.
برای یک انتخاب معمولا ابتدا بخش الف و پس از آن بخش ب بر مشتری تاثیرگذار است. شاید برای شما نیز این برش مطرح شده باشد که علت خرید یک محصول چیست وچه عاملی در خرید آن محصول نقش دارد که در دیگری وجود ندارد. آیا علت آن تبلیغ، بسته بندی بوده و یا مرغوبیت کالا در این زمینه تاثیرگذار بوده است؟
هر یک از سه مورد بالا به تنهایی می تواند در انتخاب یک محصول موثر واقع شود، اما گاهی تمام این موارد همزمان با یکدیگر در یک قالب ارائه میشود. صحنههای مختلف تجاری را فاکتورهای کیفیت، عملکرد شیوه بستهبندی فرا گرفته است. یک بستهبندی مناسب می تواند تا ۹۰ درصد از محصول داخلی خود خبر دهد و حتی گاهی میتواند هویت جدیدی را ارائه کند که باعث درک عمر محصول داخلی آن شود.
اهدافی که از طراحی یک بستهبندی انتظار می رود و طراحان بستهبندی باید به آن توجه داشته باشند، از این قرار است:
۱-جلب توجه مصرف کننده ۲-در یاد و حافظه ماندن بستهبندی
۲- ارتباط برقرار کردن با کالای درون بسته
۴- توجه به بازاری که در آن محصول عرضه میشود.
4-4تحلیل آماری فرضیات تحقیق
در بکارگیری روش آماری، ابتدا با بهره گرفتن از آزمون آماری کولموگروف اسمیرنوف نرمال بودن داده ها مورد آزمون قرار گرفت تا نوع روش آماری(پارامتری، غیرپارامتری) که باید استفاده شود مشخص گردد و در صورت نرمال بودن داده ها یکی از مهمترین پیشفرضهای آزمونهای پارامتریک برقرار میباشد.
آزمون کولموگروف اسمیرنوف تک نمونه ای (آزمون نرمال بودن داده ها)
جدول4-3 آزمون اسمیرنوف کلموگروف تک نمونه ای
با توجه به نتایج جدول4-6 و سطوح معناداری بدست آمده هریک از متغیرهای پژوهش که بزرگتر از 05/0 میباشد، داده های تمام متغیرها نرمال است و برای آزمون هریک از متغیرها میتوان از آزمونهای پارامتریک استفاده کرد.
آزمون فرضیه اول
بین توانمندسازی روانشناختی و میزان بهرهوری منابع انسانی در میان کارکنان بخش اعتبارات شعب بانک ملی مشهد رابطه وجود دارد.
جدول4- 4 آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه اول
مطابق با جدول بین توانمندسازی روانشناختی و میزان بهرهوری منابع انسانی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. (05/0>P).
ضریب همبستگی بین توانمندسازی روانشناختی و میزان بهرهوری منابع انسانی برابر52/0 میباشد. ضریب تعیین حاصل از این رابطه نشان میدهد که 27 درصد از واریانس متغیر بهرهوری منابع انسانی ناشی از توانمندسازی روانشناختی است.
آزمون فرضیه دوم
بین معناداری و میزان بهرهوری منابع انسانی در میان کارکنان بخش اعتبارات شعب بانک ملی مشهد رابطه وجود دارد.
جدول4-5 آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه دوم
مطابق با جدول بین معناداری و میزان بهره وری منابع انسانی رابطه مثبت معنیداری وجود دارد. (05/0>P).
ضریب همبستگی بین معناداری و میزان بهرهوری منابع انسانی برابر41/0 میباشد. ضریب تعیین حاصل از این رابطه نشان میدهد که16درصد از واریانس متغیر بهرهوری منابع انسانی ناشی از معناداری است.
آزمون فرضیه سوم
بین شایستگی و میزان بهرهوری منابع انسانی در میان کارکنان بخش اعتبارات شعب بانک ملی مشهد رابطه وجود دارد.
جدول4- 6 آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه سوم
مطابق با جدول بین شایستگی و میزان بهرهوری منابع انسانی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. (05/0>P).
ضریب همبستگی بین شایستگی و میزان بهرهوری منابع انسانی برابر20/0 می باشد. ضریب تعیین حاصل از این رابطه نشان میدهد که 4 درصد از واریانس متغیر بهرهوری منابع انسانی ناشی از شایستگی است.
آزمون فرضیه چهارم
بین خودتصمیمگیری و میزان بهرهوری منابع انسانی در میان کارکنان بخش اعتبارات شعب بانک ملی مشهد رابطه وجود دارد.
جدول4- 7 آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه چهارم
مطابق باجدول بین خودتصمیمگیری و میزان بهرهوری منابع انسانی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. (05/0>P).
ضریب همبستگی بین خودتصمیمگیری و میزان بهرهوری منابع انسانی برابر40/0 میباشد. ضریب تعیین حاصل از این رابطه نشان میدهد که 16 درصد از واریانس متغیر بهرهوری منابع انسانی ناشی از خودتصمیمگیری است.
آزمون فرضیه پنجم
بین اثرگذاری و میزان بهرهوری منابع انسانی در میان کارکنان بخش اعتبارات شعب بانک ملی مشهد رابطه وجود دارد.
جدول4- 8 آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه پنجم
مطابق با جدول بین اثرگذاری و میزان بهرهوری منابع انسانی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. (05/0>P).
ضریب همبستگی بین اثرگذاری و میزان بهرهوری منابع انسانی برابر56/0 میباشد. ضریب تعیین حاصل از این رابطه نشان میدهد که 31 درصد از واریانس متغیر بهرهوری منابع انسانی ناشی از اثرگذاری است.
یافته جانبی پژوهش
برای بررسی این پرسش که کدام یک از ابعاد توانمندسازی روانشناختی می تواند نقش موثرتری در پیش بینی بهرهوری منابع انسانی ایفا کند از روش رگرسیون خطی چندگانه استفاده گردید. بدین ترتیب پس از تایید پیشفرضهای رگرسیون، از این روش برای پاسخ به این سوال که آیا مولفههای توانمندسازی روانشناختی ميتوانند بهرهوری منابع انسانی را پيشبيني كند، استفاده گردید.
اولین آزمون تست مدل کلی میباشد. در واقع اگر حداقل یکی از متغیرهای پیشبین تحقیق روی متغیر ملاک تاثیر معنادار داشته باشد، مدل پژوهشگر تایید میگردد. فرض صفر و خلاف به صورت زیر می باشد:
جدول 4-9 نتایج رگرسیون عوامل توانمندسازی روانشناختی بر بهرهوری منابع انسانی
همانطور كه در جدول مشاهده ميشود مقدار sig كمتر از 05/0 شده است و نشان از معنيدار بودن مدل رگرسيون مي باشد، یعنی حداقل یکی از متغیرهای پیش بین بر متغیر ملاک تاثیر معنادار دارد.
شاخصR2(ضريب تعيين چندگانه): این شاخص مشخص می کند که چند در صد از تعیرات متغیر ملاک توسط متعیرهای پیشبین تبیین میشوند به عبارت دیگر متغیرهای پیشبین چند در صد توانایی برازش متغیر وابسته را دارند. در این پژوهش مقدار R2 برابر 34/0 شده است به اين معنا كه چهار عامل تشکیل دهنده توانمندسازی روانشناختی 34 درصد توانايي پيشبيني بهرهوری منابع انسانی را دارند و 66درصد باقیمانده مربوط به خطای پیش بینی میباشد.
شاخص R2adj ( ضريب تعيين تصحيح شده): این شاخص توانايي پيشبيني متغير وابسته را توسط متغیرهای پیشبین در جامعه بررسي ميكند در واقع با کمی تعدیل، نمونه را به تمام جامعه بسط میدهد.
مقدار این ضریب در اين پژوهش 31/0 شده است، یه عبارت دیگر مولفههای توانمندسازی روانشناختی 31 درصد توانايي پيشبيني بهرهوری منابع انسانی را دارند.
با توجه به معناداربودن کل مدل اکنون باید بررسی کرد که کدام یکی از ضرایب صفر نیست و یا به عبارت دیگر کدام متغیر یا متغیرها تاثیر معنادار در مدل دارند. به این منظور از آزمون t استفاده می شود.
جدول 4-10 ضرایب استاندارد، غیراستاندارد و آماره تی متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون
همانطور كه نتایج جدول نشان ميدهد عامل اثرگذاری با 46/0 = βبر بهرهوری منابع انسانی در سطح 5 درصد بیشترین تاثیر معنادار را دارد و مثبت بودن اين ضريب در واقع نشاندهنده اين است كه با افزايش این عامل، میزان بهرهوری منابع انسانی نيز افزايش مييابد.
در نهايت معادله استاندارد رگرسيون را باید با متغیرهایی در نظر گرفت که تاثیر معناداری بر مدل دارند و متغیرهایی که تاثیر معنادار بر مدل ندارند از معادله رگرسیون حذف می شود. معادله رگرسیون این تحقیق به شكل زير است:
Ŷ=3.25*X1+108.16
كه در آن Yمتغير بهرهوری منابع انسانی و X1مولفه اثرگذاری میباشد که بیشترین تاثیر را از میان مولفههای توانمندی روانشناختی بر بهرهوری منابع انسانی داشته است.
اگر چه هر سازمانی که خواهان ایجاد مدیریت عملکرد میباشد باید نوعی خاص از آن طرف را برای برطرف کردن نیازهایش گسترش دهد، ولی داشتن چهارچوب مفهومی که در قالب آن فرآیندهای مناسب توسعه یافته و اجرا میشوند، برای آن سازمان مفید خواهد بود. چنین چهارچوبی در اتخاذ رویکرد مناسب بسیار مفید خواهد بود و وقتی که تصمیم اتخاذ شد، یک راهنمایی برای مدیران و همچنین افراد و تیمهای زیر نظر آنها برای تعیین نوع فعالیتهای مدیریت عملکرد را باید انجام شود، فرآهم میآورد (آرمسترانگ, ۱۳۸۶: ۲۹).
۲-۵) نحوه ارتباط بین مدیریت عملکرد و ارزیابی عملکرد
صاحب نظران مدیریت منابع انسانی در سالهای اخیر تدبیر مدیریت عملکرد را جانشین ارزیابی عملکرد نمودهاند که البته در درون فلسفه مدیریت عملکرد، ارزیابی عملکرد، تعیین میزان شایستگی و لیاقت، قابلیت ارتقاع و ترفیع منظور میگردد.
ارزیابی عملکرد را میتوان به عنوان ارزیابی و درجه بندی رسمی کارکنان توسط مدیران معمولاً در یک جلسه بازنگری سالانه تعریف کرد. اما باید از مدیریت عملکرد متمایز شود. چرا که مدیریت عملکرد یک فرایند وسیعنر، جامعتر و معمول مدیریتی است که بر شفاف سازی انتظارات متقابل، نقش همایتی مدیران به عنوان مربی، نه داور، و نیز آینده تاکید دارد. در حال حاضر ارزیابی عملکرد دیگر اعتباری ندارد، چرا که اغلب به عنوان یک نظام بسیار دیوان سالارانه بالا به پایین توسط واحد پرسنلی، نه مدیران صف اجرا شده است. ارزیابی عملکرد اغلب گذشته نگر است و بر اشتباهات انجام شده، به عوض توجه به نیازهای توسعهای آینده تمرکز میکند. طرحهای ارزیابی عملکرد به صورت جداگانه اجرا میشوند، یعنی پیوند کم یا هیچ پیوندی بین آنها با نیازهای کسب و کار وجود دارد مدیران صف اغلب طرحهای ارزیابی عملکرد را به دلیل نامرتبط و زمان بر بودن رد میکنند. از طرف دیگر، کارکنان نیز از ماهیت کم ارزش ارزیابیهایی که توسط مدیران فاقد مهارت انجام و صرفاً به پیشنهادهای کلی ختم میشوند، در عذاب هستند (آرمسترانگ م. , ۲۰۰۷: ۲۴).
برخی به اشتباه مدیریت عملکرد را با سنجش و ارزیابی عملکرد یکسان دانستهاند برخی دیگر هم تفاوتها و تشابهات این دو مقوله را گیج کننده میدانند. سنجش عملکرد مقایسه سطوح واقعی با سطوح قبل از استقرار است و انجام اصلاحاتی که با هدف خاص تعیین شدهاند. برای کسب بهترین نتایج از برنامه سنجش عملکرد لازم است که با برنامه ریزی استراتژیک سازمان همسو و مرتبط شود. به طور کل یک برنامه مدیریتی مبتنی بر عملکرد از معیارهای سنجش عملکرد استفاده میکند تا نشان دهد که تا کنون چه اقداماتی ( در جهت اهداف استراتژیک سازمان) به انجام رسیده است. به عبارت دیگر سنجش عملکرد را میتوان یکی از اجزای اساسی و ضروری نظام مدیریت مبتنی بر عملکرد دانست (افشار، جهانشاهی, ۱۳۸۵ : ۲۲).
۲-۶) معیارهای ارزیابی عملکرد سازمان
البته یافتن معیارهای مناسب برای سنجش عملکرد سازمانها در بخش خصوصی یا دولتی متفاوت است ولی معیارهایی را میتوان بصورت جزء یا کل از یکدیگر متمایز نمود. معیارهای جزء از تقسیم کل ستاده سازمان بر یک از عوامل و نهادهای تولید بدست میآید.
نسبت ستاده به مواد، نسبت ستاده به نیروی کار، نسبت ستاده به انرژی، نسبت ستاده به سرمایه.
این معیارها مفید هستند ولی دارای عیب نیز میباشند. یعنی معیار جزء به بهای زوال معیار دیگری بهبود مییابد. مثلاً نسب تجهیزات سرمایهای که باعث صرفه جویی در نیروی کار میگردد و بهره وری نیروی کار بهبود مییابد ولی بهره وری سرمایه احتمال دارد که دچار نقصان شود.
شاخصهای کل یا نهایی اثر بخشی سازمان نیز میتواند به عنوان معیار بهره وری کل از نسبت ستاده به انرژی، سرمایه، مواد نیروی کار حاصل میشود، مطرح میشود. توضیح اینکه، هیچ معیار واحدی به تنهایی برای اندازه گیری عملکرد یک سازمان وسیع و پیشرفته مناسب نیست و روش خاص و مناسب اندازه گیری باید توجه به سطح سازمانی و استفادهای که از آن روش بعمل میآید، تعیین گردد. به عنوان نمونه، برخی از معیارهای بهره وری در رده عملیاتی کارخانه عبارتند از:
نیروی کار= نسبت واحدهای تولید شده به نفر ساعت
مواد= نسبت تولید به مواد مصرفی
سرمایه= نسبت واحدهای تولید شده به ماشین ساعت
انرژی= نسبت تولید به واحد مصرف انرژی
گونه مشهورتری بنام ماتریس هدفها[۱۲] که توسط مرکز بهره وری ارگون[۱۳] رواج یافته، امکان تلفیق خانواده معیارها را با فعالیتهای مربوط به تعیین اهداف سازمانی، فرآهم میکند. پس به هر مدیر واجب است که سعی کند نسبت به معیارهای عملکرد سازمان حساس بوده و آنها را بشناسد. لذا برای شناخت میبایست معیارهایی را مطرح نمود و جواب منطقی آنها را بصورت یک چارچوب و با یک برنامه جامع، مدون و مورد توجه قرار داد.
۲-۷) شاخصهای ارزیابی عملکرد سازمانها
برای سنجش و ارزیابی عملکرد هر سازمانی (اعم از سازندگان کالاها یا ارائه دهندگان خدمات)،معیارها و شاخصهای گوناگون و متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از شاخصهایی که بیش از سایر معیارهای ارزیابی عملکردرایجتر میباشند عباتند از:
اثر بخشی[۱۴]، با پاسخ به سؤالاتی از این قبیل معلوم میشود که: آیا برای رسیدن به هدفهای سازمان فعالیتهای درستی را انجام میدهیم؟ آیا مشکلات سازمان را به درستی تشخیص دادهایم، و درصدد رفع آنها برآمدهایم، به طوری که به هدفهای سازمان در موعد مقرر دست یابیم؟ درجه درسترسی به هدفهای از پیش تعیین شده در هر سازمان، میزان اثر بخشی را در هر سازمان نشان میدهد (طاهری, ۱۳۸۴ : ۱۸).
کارایی[۱۵]، بازده یا نسبت کار انجام شده به منابع مصرف شده و انجام امری به بهترین طریقه بوسیله فرد حائز شرایط در بهترین محل و مناسبترین وقت نیز تعریف گردیده است (فقهی, فرهمند; ناصر, ۱۳۸۱: ۱۷۳).
کیفیت[۱۶]، کیفیت یعنی میزان مرغوبیت محصول یا ارائه خدمتی بالاتر از حد متوسط، با توجه به قیمت منا سب و قابل رویت (نجف بیگی, ۱۳۸۷: ۱۵۴).
نوآوری[۱۷]، به میزان تطابق محصولات تولیدی و فرآیندهای تولیدی یک سازمان در قبال تغییرات و نیازهای جدید مشتریان، تغییرات تکنولوژی و ساخت محصولات جدید گفته میشود. نوآوری به منظور برآورد نیازهای جدید مشتریان یا ایجاد تقاظای جدید و کسب سهم بیشتر در بازار در مقایسه با رقبا انجام میپذیرد (طاهری, ۱۳۸۴ : ۱۸).
بهره وری[۱۸]، ایستر فیلد بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقداری که از یک یا چند عامل تولید به کار گرفته شده است میداند. اشتاینر از بهره وری به عنوان معیار عملکرد یا قدرت و امکانات موجود برای تولید کالا یا خدمت معین سخن میداند (ابطحی, س; کاظمی, بابک, ۱۳۸۳: ۲۱).
کیفیت زندگی کاری[۱۹]، به این موضوع مربوط میشود که سازمان تا چه میزان به برقراری ایمنی در محیط کار، امنیت شغلی در سازمان، پرورش استعداد کارکنان خود و بالا بردن مهارتهای آنان از طرق گوناگون و به عبارت دیگر ایجاد رضایت شغلی آنان از محیط کار قادر میباشند (طاهری, ۱۳۸۴ : ۱۸).
۲-۸) اصول ارزیابی عملکرد
الف) ارزیابی عملکرد نیاز به تطبیق شدن با استراتژی سازمان دارد.
نقطه شروع، مشخص نمودن آنچه که شما میخواهید اندازه گیری نمایید میباشد. در حالی که این کار خیلی سادهای به نظر میرسد ولی اغلب یکی از مشکلترین کارها است. ایجاد نمودن پهنه وسیعی از اندازه ها که همه فعالیتهای سازمان را میپوشاند، کافی نمیباشد و این عمل بیشتر مصرف نمودن منابع است و میتواند گیج کننده باشد و بیشتر باید بر روی آن چیزهایی که واقعاً مهم هستند تمرکز شود. اندازه گیری های انجام شده باید انتخاب کننده باشند این عمل بستگی به دید، رسالت و استراتژی سازمان دارد. این عمل پیشنهاد میکند که روش عملکرد در یک خط باید به طور مکرر با توجه به برنامه ریزی استراتژی نرمال، بررسی شود تا مطمئن سازد که مسیر پیوسته و ثابت است (کاپلان; رابرت و نورتن،; دیوید, ۱۹۹۷: ۶۲-۶۳).
ب) ارزیابی زیر واحدها باید به طور پیوسته در پهنه اندازه گیریهای سازمان انجام گیرد.
روش اندازه گیری کارا یک روش یکپارچه و جامع است. روش اندازه گیری در سطح زیر مموعه باید سازگار با روش در سطح سازمان باشد و داده های خام باید برای سطح تجمعی تهیه گردد. این امر مطمئن میسازد که سطوح پایینتر با افزایش عملکردشان در هزینه سازمان بیتاثیر نیستند (کاپلان; رابرت و نورتن،; دیوید, ۱۹۹۷: ۶۲-۶۳).
ج) روش اجرا باید الزام آور باشد.
ابتدا آن ضروری است که مدیر ارشد سازمان بطور کامل روش اندازه گیری را پشتیبانی ناید. آنها این عمل را به وسیله ارائه اطلاعاتی که واقعاً مفید هستند انجام خواهند داد. اطلاعات بدست آمده باید در تعیین سیاست و گرفتن تصمیمات مفید باشد. این روش اندازه گیری در صورتی که به طور دقیق با رسالت و استراتژی سازمان مطابقت داشته باشد، باید حفظ و نگهداری شود. دوم آنکه کارمندان در سطوح پایینتر باید روش اندازه گیری را درک نمایند و برای اندازه گیری متحد شوند (کاپلان; رابرت و نورتن،; دیوید, ۱۹۹۷: ۶۲-۶۳).
د) ارزیابی باید روی عملکرد اثر گذار باشد.
در آنجا باید تجزیه و تحلیل بطور کامل انجام گیرد و حلقه بازخور برای مطمئن ساختن از آنکه اندازه گیری عملکرد تجزیه و تحلیل شده است و تبدیل آن به عمل و رفتاری که طبیعت فعالیت و عملکرد را تعیین میدهد وجود داشته باشد. اندازه گیری باید عملکرد را بهبود دهد (کاپلان; رابرت و نورتن،; دیوید, ۱۹۹۷: ۶۲-۶۳).
ه) ارزیابی باید قابل اطمینان باشد.
منفعت اندازه گیری اغلب وابسته به قابلیت اطمینان و مقایسه پیشبینی هاست. بنابر این مشخص نمودن پیش بینیهایی که میتوانند قابلیت اطمینان در دوره های زمانی مطلوب ایجاد نمایند، مهم است (کاپلان; رابرت و نورتن،; دیوید, ۱۹۹۷: ۶۲-۶۳).
۲-۹) روش های ارزیابی عملکرد
سازمانها روش های مختلفی را برای ارزیابی کارکنان به کار میبرند. طیفی از آزمونهای استاندارد و پذیرفته شده که در سطح ملی به کار میروند تا روشهایی که برای مشاغل خاص در داخل سازمان توسعه یافتهاند وجود دارد. یک روش ارزیابی منحصر به فرد وجود دارند. آگاهی از تواناییها کارکنان و چگونگی انطباق این تواناییها با مشاغلی که باید بر عهده بگیرند کمک بزرگی به مدیران میکند. هر چه بین انگیزه کارکنان و مهارتها و نیازهای شغلی نزدیکی بیشتری وجود داشته باشد، انتظار بهره وری بیشتری میرود. به طور کلی روش های ارزیابی عملکرد عبارتند از:
عملگراها برای ارزیابی عملکرد نیازمند تنوعی از رویکردها هستند. عملکرد چند بعدی است و بنابر این روش های ارزیابی مختلفی برای ساختن تصویری از عملکرد سازمان مورد نیاز است. فقط از این طریق است که میتوان آنچه را که خوب انجام شده و آنچه را که بد انجام شده سنجید .
۲-۱۰) فرایند ارزیابی عملکرد
هر فرآیندی مجموعهای از فعالیتها و اقداماتی با توالی و ترتیب خاص منطقی و هدفدار میباشد. در فرایند ارزیابی عملکرد نیز هر مدل و الگویی که انتخاب شود، طی مراحل و رعایت نظم و توالی فعالیتهای ذیل ضروری میباشند.
✓
✓
✓
✓
نرخ
برونزا
نفر
Net Growth Potential Population
خالص رشد جمعیت بالقوه
۴-۴-۴- نمودار علت – معلولی
پس از تعیین مرز سیستم در این بخش به معرفی متغیرهای کلیدی الگو و روابط علی – معلولی مدل پرداخته شده است. برای درک بهتر و شفافیت بیشتر این روابط، حلقهها و روابطی که ارتباط بیشتری با یکدیگر دارند و هدف خاص و مشترکی را نیز دنبال می کنند در یک نمودار ارائه شده است. لازم به ذکر است که طراحی نمودارهای علت و معلولی بر اساس ساختار زنجیره تامین مورد مطالعه در شکل ۴-۸ انجام شده است.
۴-۴-۴-۱- روابط علت و معلولی مدل در بخش تلفن همراه
نمودار این بخش جهت تعیین روابط علت و معلولی متغیرهای کلیدی زنجیره تامین مورد مطالعه در بخش تلفن همراه طراحی شده است. روابط متغیرهای اصلی مدل در این بخش در قالب دو حلقه تقویتکننده[۲۲۸] و یک حلقه متوازنکننده[۲۲۹] در شکل ۴-۹ نشان داده شده است.
۱- حلقه تقویتکننده R1 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات تلفن همراه و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن همراه خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه در این بخش باعث افزایش کیفیت شبکه تلفن همراه و افزایش رضایت مشتریان می شود. افزایش رضایت مشتری باعث افزایش درآمد به ازای هر مشتری و در نهایت افزایش درآمد کل تلفن همراه خواهد شد. افزایش درآمد باعث افزایش حاشیه سود و به در نهایت افزایش سرمایه شرکت در این بخش و مجددا افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات خواهد شد.
۲-حلقه تقویتکنندهR2 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات تلفن همراه و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن همراه خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان تلفن همراه و به دنبال آن افزایش درآمد تلفن همراه و افزایش حاشیه سود می شود. افزایش حاشیه سود باعث افزایش سرمایه و مجددا افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات در این بخش زنجیره خواهد شد.
۳-حلقه متوازنکننده B1 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات تلفن همراه و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن همراه خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان تلفن همراه و به دنبال آن افزایش هزینهها در این بخش و کاهش حاشیه سود می شود. کاهش حاشیه سود باعث اثر منفی در افزایش سرمایه و سرمایه گذاری در خرید تجهیزات در این بخش زنجیره خواهد شد.
شکل ۴-۹- نمودار علت و معلولی سیستم در بخش تلفن همراه
۴-۴-۴-۲- روابط علت و معلولی مدل در بخش خدمات دیتا
نمودار این بخش جهت تعیین روابط علت و معلولی متغیرهای کلیدی زنجیره تامین مورد مطالعه در بخش دیتا طراحی شده است. روابط متغیرهای اصلی مدل در این بخش در قالب یک حلقه تقویتکننده و دو حلقه متوازنکننده در شکل ۴-۱۰ نشان داده شده است.
۱-حلقه متوازنکننده B2 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات دیتا و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه دیتا خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان دیتا و به دنبال آن افزایش هزینهها در این بخش و کاهش حاشیه سود می شود. کاهش حاشیه سود باعث اثر منفی در افزایش سرمایه و سرمایه گذاری در خرید تجهیزات در این بخش زنجیره خواهد شد.
۲-حلقه متوازنکننده B3 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات دیتا و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه دیتا خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه در این بخش باعث افزایش تعداد مشتریان و کاهش کیفیت شبکه به علت ترافیک خواهد شد. کیفیت شبکه با رضایت مشتریان رابطه مستقیم دارد. افزایش در آن باعث افزایش رضایت مشتری، افزایش درآمد هر مشتری، افزایش درآمد کل، افزایش حاشیه سود و در نهایت افزایش سرمایه خواهد شد. افزایش سرمایه مجددا باعث افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات دیتا خواهد شد.
۳-حلقه تقویتکنندهR3 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات دیتا و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه واگذاری دیتا خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان دیتا و به دنبال آن افزایش درآمد دیتا و افزایش حاشیه سود در این بخش می شود. افزایش حاشیه سود باعث افزایش سرمایه و مجددا افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات در این بخش زنجیره خواهد شد.
شکل ۴-۱۰- نمودار علت و معلولی سیستم در بخش دیتا
۴-۴-۴-۳- روابط علت و معلولی مدل در بخش تلفن ثابت
نمودار این بخش جهت تعیین روابط علت و معلولی متغیرهای کلیدی زنجیره تامین مورد مطالعه در بخش تلفن ثابت طراحی شده است. روابط متغیرهای اصلی مدل در این بخش در قالب دو حلقه تقویتکننده و چهار حلقه متوازنکننده در شکل ۴-۱۱ نشان داده شده است.
۱-حلقه متوازنکننده B4 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات سوئیچ تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات سوئیچ و نصب این تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن ثابت خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه در این بخش باعث افزایش تعداد مشتریان و کاهش کیفیت شبکه به علت ترافیک خواهد شد. کیفیت شبکه با رضایت مشتریان رابطه مستقیم دارد. افزایش در آن باعث افزایش رضایت مشتری، افزایش درآمد هر مشتری، افزایش درآمد کل، افزایش حاشیه سود و در نهایت افزایش سرمایه خواهد شد. افزایش سرمایه مجددا باعث افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات سوئیچ تلفن ثابت خواهد شد.
۲-حلقه متوازنکننده B5 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات سوئیچ تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات سوئیچ و نصب این تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن ثابت خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش هزینهها در این بخش و کاهش حاشیه سود می شود. کاهش حاشیه سود باعث اثر منفی در افزایش سرمایه و سرمایه گذاری در خرید تجهیزات سوئیچ در این بخش زنجیره خواهد شد.
۳-حلقه متوازنکننده B6 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات کابل تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات کابل و نصب این تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن ثابت خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه در این بخش باعث افزایش تعداد مشتریان و کاهش کیفیت شبکه به علت ترافیک خواهد شد. کیفیت شبکه با رضایت مشتریان رابطه مستقیم دارد. افزایش در آن باعث افزایش رضایت مشتری، افزایش درآمد هر مشتری، افزایش درآمد کل، افزایش حاشیه سود و در نهایت افزایش سرمایه خواهد شد. افزایش سرمایه مجددا باعث افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات کابل تلفن ثابت خواهد شد.
۴-حلقه متوازنکننده B7 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات کابل تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات کابل و نصب این تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه تلفن ثابت خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش هزینهها در این بخش و کاهش حاشیه سود می شود. کاهش حاشیه سود باعث اثر منفی در افزایش سرمایه و سرمایه گذاری در خرید تجهیزات کابل در این بخش زنجیره خواهد شد.
۵-حلقه تقویتکنندهR4 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات سوئیچ تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات سوئیچ و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه واگذاری تلفن ثابت خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش درآمد تلفن ثابت و افزایش حاشیه سود در این بخش می شود. افزایش حاشیه سود باعث افزایش سرمایه و مجددا افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات سوئیچ در این بخش زنجیره خواهد شد.
۶-حلقه تقویتکنندهR5 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات کابل تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش خرید تجهیزات کابل و نصب تجهیزات در این بخش باعث افزایش ظرفیت شبکه واگذاری تلفن ثابت خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه باعث افزایش مشتریان تلفن ثابت و به دنبال آن افزایش درآمد تلفن ثابت و افزایش حاشیه سود در این بخش می شود. افزایش حاشیه سود باعث افزایش سرمایه و مجددا افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات کابل در این بخش زنجیره خواهد شد.
شکل ۴-۱۱- نمودار علت و معلولی سیستم در بخش تلفن ثابت
۴-۴-۴-۴- روابط علت و معلولی مدل در بخش هلدینگ
نمودار این بخش جهت تعیین روابط علت و معلولی متغیرهای کلیدی زنجیره تامین مورد مطالعه در بخش شبکه انتقال در سطح هلدینگ طراحی شده است. روابط متغیرهای اصلی مدل در این بخش در قالب یک حلقه تقویتکننده در شکل ۴-۱۲ نشان داده شده است.
حلقه تقویت کنندهR6 نشان میدهد که افزایش سرمایه گذاری در خرید تجهیزات شبکه انتقال مکالمات و دیتا و به دنبال آن افزایش خرید این تجهیزات و نصب آن باعث افزایش ظرفیت شبکه انتقال خواهد شد. افزایش ظرفیت شبکه انتقال باعث افزایش رضایت مشتریان شرکت در هر سه خدمت و به دنبال آن افزایش درآمد هر مشتری و افزایش حاشیه سود شرکت در خدمات مختلف می شود. افزایش حاشیه سود خدمات شرکت باعث افزایش سرمایه شرکتهای زیرمجموعه هلدینگ و در نهایت افزایش سرمایه کل هلدینگ خواهد شد. افزایش سرمایه کل مجددا باعث افزایش سرمایه گذاری در خرید و نصب تجهیزات انتقال خواهد شد.
شکل ۴-۱۲- نمودار علت و معلولی سیستم در بخش هلدینگ
بنابراین در این بخش از تحقیق، به مفهومسازی سیستم و تعیین مدل مناسب پژوهش با در نظر گرفتن معیارهای ارزیابی مختلف پرداخته شد و به دنبال آن هدف مدل، مرزهای مدل و متغیرهای مدل تعیین شد.
۴-۵- صورتبندی مدل پویاییشناسی سیستم
پس از مفهومسازی سیستم و در واقع تعیین مرزهای مدل و چارچوب کلی آن و تعیین روابط بین متغیرهای کلیدی در قالب حلقههای علت و معلولی باید صورتبندی مدل با بهره گرفتن از نمودارهای انباشت و جریان انجام شود و روابط ریاضی بین متغیرها نیز تعیین شود. در واقع نمودارهای علت و معلولی، درک تصویری از ساختار سیستم ارائه می کنند ولی این نمودارها برای بررسی رفتار سیستم در طول زمان کافی نیستند و برای درک بهتر رفتار سیستم لازم است روابط بین متغیرهای سیستم تدوین شده و مقدار متغیرها در طول زمان شبیهسازی شود. جهت انجام این کار لازم است که نمودارهای جریان- انباشت[۲۳۰] طراحی شوند. با توجه به حجم زیاد متغیرهای مدل، نمودار جریان-انباشت در قالب سه نمودار فرعی مربوط به خدمات شرکت نشان داده شده است. لازم به توضیح است که متغیرهای مشترک در نمودارهای فرعی به شکل سایه نشان داده شده است.
۴-۵-۱-نمودار جریان و انباشت زنجیره تامین خدمات تلفن همراه
شکل ۴-۱۳ نمودار جریان و انباشت مربوط به زنجیره تامین خدمات تلفن همراه را نشان میدهد. این نمودار بر اساس نمودار علت و معلولی شماره ۴-۹ مربوط به زنجیره تامین مورد مطالعه در بخش تلفن همراه طراحی شده است. مطابق شکل تجهیزات اولیه راه اندازی سایتهای تلفن همراه از تامینکنندگان اولیه با نرخ و قیمت معین خریداری شده و نصب و راه اندازی میشوند. نصب سایتهای جدید و به دنبال آن افزایش پوششپذیری تلفن همراه باعث ایجاد ظرفیت بالقوه جهت جذب مشتریان خواهد شد. در مرحله توزیع زنجیره، خدمات به مشتریان واگذار می شود. عایدی این خدمت که در واقع حاشیه سود میباشد، به سرمایه شرکت افزوده می شود و می تواند مجددا وارد زنجیره شود. البته در این مدل متغیرهای دیگری مانند تعداد مشتریان رقبا و جمعیت نیز جهت محاسبه سهم بازار و فاکتور رقابت در بازار تلفن همراه در نظر گرفته شده است.
اما word-shift coding با دو روش قابل دیدن و شناسایی است.اگر شخصی از الگوریتم فاصله ها اطلاع داشته باشد می تواند متن فعلی را با الگوریتم مقایسه کند و با بهره گرفتن از اختلاف ها اطلاعات مخفی شده را پیدا کند. روش دوم بررسی نقطه به نقطه عکس متن است تا فاصله های تغییر یافته مشخص شود. این روش بسیار وقت گیر است و امکان پیدا شدن اطلاع مخفی شده در آن بسیار زیاد است.
۳- Feature Coding:
روش سومی که برای این کار پیشنهاد شده است Feature Coding است که در عکس متن یا فایل فرمت دار آن اعمال می شود. در این روش بعضی از خواص متن با توجه به کلمه کد تغییر می کند. برای مثال ممکن است با توجه به کلمه کد و بیت هایی که می خواهند در متن جاسازی شوند حروف آخر بعضی از خط ها که b , h یا … هستند کمی بالا یا پایین می رود یا طول آن را زیاد یا کم می کنند. با این روش متن اصلی را می توان با بهره گرفتن از عکس متن پوشاننده بدون متن جاسازی شده یا با دانستن الگوریتم جاسازی پیدا کرد.
در این روش به خاطر وجود مکان های زیاد در متن برای تغییر یافتن می توان اطلاعات زیادی را جاسازی کرد در حالی که اصلا از نظر خواننده به آنها توجه نمی شود. برای خنثی کردن این روش به راحتی می توان تمامی حروف را در یک فاصله ثابت با بقیه قرار داد. گاهی اوقات این روش با
Word-Shifting ترکیب می شود تا الگوریتم های پیچیده تری را بسازد.
روش های دیگر:
چند راه جذاب دیگر برای کد کردن متن ها وجود دارد:
روش Open Space، مانند روش های بالا عمل می کند.
روش Syntactic که با نقطه و دیگر علائم اعمال می شود.
روش Semantic که کلمه ها را تغییر می دهد.
در روش syntactic که روش بسیار جذابی است از قرار دادن تعدادی نقطه یا علائم متنی اضافه استفاده
می شود. برای مثال هر دو متن زیر از نظر معنی درست هستند اما اولی یک کاما اضافه دارد.
bread, butter, and milk و bread, butter and milk. با بهره گرفتن از این تغییر ساده می توان بیت هایی را در متن ذخیره کرد. همچنین روش دیگر استفاده از مخفف هاست. روش Syntactic تقریبا ً در زبان انگلیسی انجام پذیر است، این روش بازدهی کمی دارد به این معنی که برای مخفی کردن تنها چند بیت احتیاج به متن اصلی معادل چندین کیلوبایت است.
روش دیگر، Semantic است. با بهره گرفتن از کلمه های هم معنی می توان متنی را در متن دیگر جای داد، برای مثال کلمه big می تواند دارای مقدار ۱ و کلمه large معادل ۰ باشد. این روش گاهی اوقات متن را بی معنی می کند.
۲-۱۲-۲- استگانوگرافی در عکس
در این بخش درباره استگانوگرافی در عکس های دیجیتالی بحث می کنیم. در حقیقت استگانوگرافی در عکس درباره استفاده از محدودیت بینایی چشم است. به همین دلیل متن، متن کد شده یک عکس و کلا ً هر چیزی که بتوان آن را به بیت تقسیم بندی کرد را می توان در یک عکس جاسازی کرد. استگانوگرافی در عکس در سال های اخیر به دلیل بوجود آمدن کامپیوتر های قدرتمند که عکس ها را با سرعت زیاد بررسی می کنند پیشرفت زیادی کرد، همچنین نرم افزارهایی که این کار را انجام
می دهند نیز از اینترنت قابل دریافت هستند.
عکس چیزی جز آرایه ای از تصاویر که حاوی اطلاعات رنگی هر نقطه یا پیکسل[۶۷] می باشد نیست. پیکسل ها اطلاعات تصویری عکس را می سازند. عکس هایی با اندازه ۶۴۰ در ۴۸۰ پیکسل با تعداد رنگ ۲۵۶ (۸ بیت در هر پیکسل) بسیار معمول هستند، این چنین عکسی حدود ۳۰۰ کیلوبایت اطلاعات دارد.
عکس های دیجیتالی در مد های ۲۴ بیت در پیکسل یا ۸ بیت در هر پیکسل ذخیره می شوند. به
عکس هایی که از ۲۴ بیت استفاده می کنند رنگ واقعی[۶۸] نیز گفته می شود. عکسی که از ۲۴ بیت استفاده می کند فضای بیشتری برای جاسازی اطلاعات در اختیار می گذارد. البته این عکس ها حجم بیشتری دارند، برای مثال، یک عکس ۲۴ بیتی با اندازه ۱۰۲۴ در ۷۶۸ پیکسل حجمی حدود ۲ مگابایت خواهد داشت. انتقال یک عکس با چنین حجمی بر روی شبکه هایی با سرعت پایین بسیار وقت گیر خواهد بود، در اینجا فشرده سازی مطرح می شود.
از عکس های ۸ بیتی نیز می توان برای مخفی کردن اطلاعات استفاده کرد. در عکس هایی که از ۸ بیت برای رنگ استفاده می کنند، مانند GIF، هر پیکسل معرفی کننده یک بایت است. هر پیکسل به ایندکس جدولی به نام پالت[۶۹] که می تواند ۲۵۶ را مشخص کند اشاره می کند. مقادیر پیکسل ها نیز بین ۰ تا ۲۵۵ است. نرم افزاری که عکس را می خواهد نمایش دهد باید با توجه به جدول رنگ ها و عددی که در هر پیکسل مشخص شده است تصویر را نمایش دهد.
اگر از عکس های ۸ بیتی به عنوان پوشاننده استفاده می کنید، خیلی از متخصصین استگانوگرافی توصیه کرده اند که از رنگ خاکستری و مشتقاتش در پالت استفاده کنید، به خاطر اینکه تغییر رنگ در مشتقات خاکستری آنچنان محسوس نیست بنابراین می توان اطلاعات را درونش مخفی کرد بدون اینکه مشخص شود.
وقتی به عکس های ۸ بیتی کار می کنید باید به غیر از پالت به خود عکس نیز توجه کنید. به طور مشهود، اگر عکس انتخابی دارای فضاهای زیادی باشد که رنگ آن ثابت است آن عکس برای استگانوگرافی مناسب نیست زیرا تغییراتی که به خاطر مخفی کردن اطلاعات در آن اعمال می شود در مکان هایی که رنگش ثابت است دیده خواهد شد. بعد از اینکه عکس مناسب انتخاب شد، نکته بعدی انتخاب تکنیکی است که برای مخفی کردن به کار می برید.
۲-۱۲-۲-۱- فشرده سازی عکس
فشرده سازی عکس ها یک راه برای مشکل فایل های حجیم است. دو روش فشرده سازی
عکس ها عبارتند از بدون اتلاف[۷۰] و با اتلاف[۷۱]. هر دوی این روش ها عکس را از نظر حجم فشرده تر
می کنند ولی آثار متفاوتی بر روی اطلاعات مخفی شده در عکس دارند.
فشرده سازی با اتلاف، که بوسیله فایلهای JPEG یا Joint Photographic Experts Group مورد استفاده قرار می گیرد، فشرده سازی بسیار بالایی دارد، اما تمامیت و خواص عکس اصلی را کاملا ً حفظ نمی کند و این می تواند اثر منفی بر روی اطلاعات جاسازی شده در عکس داشته باشد. این به خاطر الگوریتم با اتلاف است، که می تواند اطلاعاتی که در عکس مفید نیست را حذف کند به شرطی که حداکثر کیفیت و تشابه را به عکس اصلی حفظ کند، از این رو به آن روش با اتلاف می گویند. از با اتلاف در عکس های رنگ واقعی معمولاً استفاده می شود و کیفیت و قدرت فشرده سازی بالایی دارد.
روش فشرده سازی بدون اتلاف تمامی اطلاعات عکس اصلی را نگهداری می کند. وقتی از این روش استفاده می شود که اطلاعات اصلی باید دست نخورده باقی بماند، و این دلیل آن است که در استگانوگرافی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. متاسفانه روش فشرده سازی بدون اتلاف نمی تواند به اندازه روش با اتلاف اطلاعات را فشرده کند. مهمترین مثال های این گروه فرمت های Compuserve’s GIF یا Graphics Interchange Format و Microsoft’s BMP یا Bitmap است.
۲-۱۲-۲-۲- روش های رمز کردن عکس
اطلاعات به روش های خیلی متفاوتی می توانند در عکس مخفی شوند. بوسیله رمز کردن هر بیت از اطلاعات می توان آن را مستقیماً در عکس قرار داد. در روش های پیچیده تر می توان اطلاعات را فقط در قسمت هایی از عکس که پیچیدگی بیشتری دارد قرار داد تا توجه کمتری جلب کند. همچنین پیغام می تواند به شکل تصادفی در عکس پوشاننده پراکنده شود.
معمول ترین روش های مخفی کردن اطلاعات در عکس عبارتند از:
Least Significant Bit insertion یا LSB
Masking and Filtering
الگوریتم ها و transformation ها
هر یک از اینها می تواند بر خیلی از عکس ها به صورت موفقیت آمیزی اعمال شود. هر یک از آنها از نظر اهمیت دارای رتبه بندی متفاوتی در زمانی است که روی عکس تغییراتی مانند برش، اندازه و رنگ داده شود.
۲-۱۲-۲-۳- درج بیت کمترین ارزش
روش LSB یکی از مهمترین و متداول ترین روش ها در استگانوگرافی در عکس ها می باشد. ولی بسیار آسیب پذیر در برابر حملاتی مانند دستکاری در عکس است. یک تغییر فرمت از GIF یا BMP به یک روش فشرده سازی دیگر مانند با اتلاف که در JPEG فایلها استفاده می شود می تواند باعث از دست رفتن اطلاعات مخفی شده بشود.
وقتی از LSB در عکس های ۲۴ بیتی استفاده می شود می توان از ۳ بایت که هر پیکسل را تشکیل
می دهد استفاده کرد. هر تغییری در این بایت ها هیچ گونه نشانه ای برای چشمان انسان ایجاد نمی کند. برای مثال حرف A می تواند در ۳ پیکسل ذخیره شود. فرض کنید سه پیکسل در عکس ۲۴ بیتی مشخصاتی مانند زیر داشته باشند .
(۰۰۱۰۰۱۱۱ ۱۱۱۰۱۰۰۱ ۱۱۰۰۱۰۰۰) (۰۰۱۰۰۱۱۱ ۱۱۰۰۱۰۰۰ ۱۱۱۰۱۰۰۱) (۱۱۰۰۱۰۰۰ ۰۰۱۰۰۱۱۱ ۱۱۱۰۱۰۰۱)
عدد دو دویی برای حرف A معادل ۱۰۰۰۰۰۱۱ است. عدد دودویی A را در پیکسل ها از بالا سمت چپ اضافه می کنیم.
(۰۰۱۰۰۱۱۱ ۱۱۱۰۱۰۰۰ ۱۱۰۰۱۰۰۰) (۰۰۱۰۰۱۱۰ ۱۱۰۰۱۰۰۰ ۱۱۱۰۱۰۰۰)(۱۱۰۰۱۰۰۰ ۰۰۱۰۰۱۱۱ ۱۱۱۰۱۰۰۱)
بیت های با اهمیت تنها آنهایی هستند که تغییر کرده اند. مهمترین برتری LSB این است که با تغییر در
بیت ها چشم انسان نمی تواند آن تغییر را مشاهده کند.