وبلاگ

از آنجا که با افزایش حجم نمونه، مقدار  و  به ترتیب به سمت۲ و ۴ میل می­ کنند، مقدار این آماره به صورت زیر تعبیر می­ شود:

۳-۱۵-آزمون­های تشخیص
برای تعیین نوع مدل مورد استفاده در داده ­های ترکیبی از آزمون­های مختلفی استفاده می­ شود. رایج­ترین آنها، آزمون چاو^[۸۱] برای استفاده از مدل اثر ثابت در مقابل مدل برآوردی داده ­های تلفیقی^[۸۲] است. آزمون هاسمن^[۸۳]، برای استفاده از مدل اثر ثابت در مقابل مدل اثر تصادفی است و آزمون ضریب لاگرانژ^[۸۴]، برای استفاده از مدل اثر تصادفی در مقابل داده ­های تلفیقی است (جانسون، ۲۰۰۰: ۳۹- ۳۵). اکنون به تشریح هر کدام از آنها می­پردازیم:

۳-۱۵-۱-آزمون چاو
برای بکارگیری مدل تلفیق­شده در برابر مدل اثر ثابت انجام می­ شود. فرضیات این آزمون به صورت زیر است:
فرضیه­ اول بر اساس مقادیر مقید و فرضیه­ مقابل آن بر اساس مقادیر غیر مقید است. آمارۀ آزمون چاو بر ­­اساس مجموع مربعات خطای مدل مقید و مدل غیر مقید به صورت زیر است:

این آماره دارای توزیع F با N-1 و NT-N-K درجه آزادی است. فرض وجود اثر متفاوت مقطعی، فرضیات مربوط و آماره آزمون به صورت زیر است:
۳-۱۵-۲-آزمون بروش- پاگان^[۸۵]
بروش- پاگان، در سال ۱۹۸۰ از ضریب لاگرانژ برای آزمون مدل داده ­های تلفیقی در مقابل مدل اثرات تصادفی استفاده نمودند، چنانچه واریانس اثرات مقطعی ناچیز باشد، می­توان از روش تلفیقی کل داده ­ها و تخمین حداقل مربعات معمولی برای برآورد روابط بین متغیرها استفاده کرد. بر این اساس، برای تعیین مدل اثر تصادفی در مقابل مدل داده ­های تلفیق­شده، از آزمون بروش- پاگان استفاده می­ شود. فرضیات این آزمون به صورت زیر است:
به معنی بهتر بودن استفاده از مدل داده ­های تلفیقی و رد  به معنی وجود اثرات تصادفی در مدل است، که در این فرضیات،  نشان­دهندۀ واریانس اثر مقطعی مدل برآورد شده از طریق اثر تصادفی است.
برای محاسبه آماره از خطای برآورد داده ­های تلفیق­شده از رابطه زیر استفاده می­ شود:
(۲)
که در آن  خطای برآورد داده ­های تلفیقی و  متوسط خطا در زمان اول است. با درستی فرضیه اول، این آماره دارای توزیع  با یک درجه آزادی است.
۳-۱۵-۳-آزمون هاسمن
هاسمن (۱۹۷۸)، برای تعیین استفاده از مدل اثر ثابت در مقابل مدل اثر تصادفی، آزمونی را معرفی نمود. در واقع رایج­ترین آزمون برای تعیین نوع مدل داده ­های ترکیبی، آزمون هاسمن است. از این آزمون، فرضیه صفر با در نظر گرفتن عدم وجود همبستگی بین جزء خاص مقاطع زمانی (که بخشی از جمله اختلال و غیر قابل مشاهده می­باشد) با شکل می­گیرد. تحت فرضیه صفر، تخمین زن اثرات ثابت و تخمین زن اثرات تصادفی سازگار می­باشند. اما اگر فرضیه صفر برقرار نباشد≠، تنها تخمین زن اثرات ثابت سازگار است و تخمین زن اثرات تصادفی سازگار نخواهد بود.
آزمون هاسمن بر پایۀ وجود یا عدم وجود ارتباط بین خطای رگرسیون تخمین زده شده و متغیرهای مستقل مدل، شکل گرفته است. اگر چنین ارتباطی وجود داشته باشد، مدل اثر تصادفی و اگر این ارتباط وجود نداشته باشد، مدل اثر ثابت خواهد بود. فرضیه  نشان دهندۀ عدم ارتباط متغیرهای مستقل و خطای تخمین و فرضیه  نشان دهندۀ وجود ارتباط است.
با در نظر گرفتن معادله  ، فرض کنید دو تخمین  و  برای این معادله وجود داشته باشد، طوری که  با برقراری فرضیه  ، تخمین­زن سازگار و کارا ولی با برقراری فرضیه­  کارا نیست.  با برقراری فرضیه  ، تخمین­زن کارا ولی با برقراری فرضیه  کارا نیست. اگر تفاوت تخمین­زن­های  و  مقدار  باشد، واریانس این مقدار به صورت زیر محاسبه می­ شود:
(۳)
هردو واریانس با برقراری فرضیه  تخمین زده شده است. برای انجام آزمون هاسمن می­توان، تخمین مقدار واریانس  را با  نشان داد و آماره  را به صورت رابطه زیر ارائه داد:
(۴)
در رابطه فوق  دارای توزیع  (مجذور کای) با یک درجه آزادی است که، برای آزمون فرضیه  در مقابل فرضیه  در مطالعات داده ­های ترکیبی از آن استفاده شده است. همچنین، اگر به جای یک پارامتر، برداری از متغیرهای توضیحی وجود داشته باشد، آنگاه آماره  به صورت زیر قابل محاسبه است:
(۵)
در این رابطه  دارای توزیع  با  درجه آزادی است. همچنین،  ، تعداد متغیرهای مستقل در مدل و  برداری از تفاوت تخمین زن­های  و  است.
فصل چهارم

برآورد مدل و تحلیل نتایجHere, because the number of car
۴-۱-مقدمه
در این مطالعه علاوه بر بررسی تأثیر جریانات تجاری بر بهره­وری در صنعت خودروی ایران که موضوع مورد مطالعه می باشد، به بررسی عوامل دیگری چون تأثیر صادرات و واردات بر بهره­وری، تأثیر پیشرفت­های تکنولوژی و یا تأثیر تجارت، فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره­وری پرداخته می­ شود. در ابتدا به معرفی و چگونگی جمع­آوری هرکدام از آن­ها می­پردازیم.
ایستایی متغیرها موضوعی است که در مورد متغیرهای مدل باید انجام گیرد، آنگاه با انجام آزمونهای تشخیص، الگوی مورد نظر را انتخاب می­کنیم و به برآورد و تخمین الگوی مورد نظر می­پردازیم و در آخر نتایج به دست آمده را تفسیر خواهیم کرد.
مطالعه مورد نظر در صنعت خودروسازی در کشور انجام گرفته است و داده ­های بنگاه­های مورد نظر را که به صورت کدهای ۱۸ رقمی و نامشخص بودند جمع­آوری کرده و سپس از میان این بنگاهها که در طی سالهای مورد بررسی از ۱۴ بنگاه تا ۳۴ بنگاه متغیر بوده و جهت بالانس شدن داده ­ها از مقدار مینیمم آنها یعنی ۱۴ بنگاه در سال استفاده می­کنیم. دوره مورد مطالعه در این تحقیق از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶ در نظر گرفته شده است.
در ابتدا ما تابع تولید کاب-داگلاس را برآورد می­کنیم و سپس با توجه به این تخمین، مقادیر بدست آمدۀ مقدار ثابت و مقدار باقیمانده را جمع کرده که از حاصل جمع این دو متغیر مقدار TFP بدست می ­آید. از مقدار بدست آمده لگاریتم طبیعی گرفته و متغیر بهره­وری کل عوامل بدست می ­آید.
۴-۲-الگو و متغیرهای مورد استفاده
با توجه به مقدمه ارائه شده و توضیحات فصل سوم، جهت بررسی اثر جریانات تجاری بر بهره­وری در صنعت خودروسازی از الگوهای زیر استفاده می­ شود :
Ln Y_it = Constant + α ln L_it + β ln K_it + γ trend + ε_it
ln TFP_it = Constant + β_۱ ln R_it + β_۲ ln N_it + β_۳ Trend + U_it
تمام متغیرها به صورت لگاریتم طبیعی می­باشند و در بخش i و در زمان t شکل می­گیرند.
تعریف متغیرها:
: محصول در زمان t
: نیروی کار در زمان t
: سرمایه در زمان t
TFP_it: بهره­وری کل عوامل در زمان t
: سرمایه ­گذاری در بخش تحقیق و توسعه در بنگاه i-ام
: سهم فروش بنگاه i-ام نسبت به سایر بنگاهها
وu : جزء تصادفی مدل می­باشند.
پارامترهای α، β، γ، _۱β، _۲β و _۳β ضرایب متغیرها هستند.
متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از:

روش تحقیق پژوهش حاضر از نظر اهداف کاربردی است و از نظر داده ها کمی و ازنظر ماهیت و نوع مطالعه همبستگی است .
۳-۲- جامعه آماری:
جامعه ی آماری مورد پژوهش حاضر را کلیه ی دانش آموزان پایه ی پنجم دوره ی ابتدایی مدارس هوشمند شهر تهران به تعداد ۳۲۲۵۰ نفر تشکیل داده است .
۳-۳- نمونه آماری حجم نمونه و روش تعیین آن:
الف ) نمونه آماری
حجم نمونه پژوهش حاضر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ( واحد مدرسه ) و بر اساس فرمول اچ اس بولا ( ۱۹۷۰ ، نقد از امیلی ، ۱۳۷۵) تعداد ۴۰۰ نفر ( ۲۰۰ پسر و ۲۰۰ دختر) تشکیل داده است.
ب ) روش نمونه گیری
روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای ( واحد مدرسه ) است.
۳-۴ - ابزار اندازه گیری داده ها
مهم ترین روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش بدین شرح است:
۱- مطالعات کتابخانه ای
در این بخش جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه ای، مقالات، کتب مورد نیاز و شبکه جهانی اطلاعات (اینترنت) استفاده گردیده است.
۲- تحقیقات میدانی
در این بخش به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات جهت تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده گردیده است. پرسشنامه مورد استفاده پرسش نامه ی ۱۲ سوالی کلب (۲۰۰۵ ) است. این پرسشنامه ۴ سبک یادگیری همگرا ، واگرا، جذب کننده و انطباق یابنده را اندازه گیری می کند .
محقق پس از اخذ مجوز از مسئولان ، مستقیما به گروه نمونه ای که به صورت تصادفی انتخاب شده است مراجعه و پرسش نامه ی مذکور را بر روی آنان اجراکرده است . سپس شمارش پرسش نامه ها دستی و در پایان به کمک بسته ی نرم افزاری spss مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت .
۳- ۵ تعیین روایی^[۱۵۸] و پایایی^[۱۵۹] ابزار پژوهش:
روایی آزمون اشاره می کند به میزان کارایی آزمون برای اندازه گیری خصیصه ای که به منظور اندازه گیری آن خصیصه ساخته شده است. (پاشا شریفی ، ۱۳۸۱ ، ص ۱۶۵)

برای بدست آوردن روایی آزمون در این پژوهش با بهره گیری از نظرات و راهنمایی های استاد راهنما سوالات پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین نظر برخی از صاحبنظران در مورد پرسشنامه مورد توجه قرار گرفت و ابهامات آن برطرف گردید که این امر بیان گر روایی محتوایی قابل قبول پرسشنامه (آزمون) می باشد.
پایایی ابزار که از آن به دقت واعتماد پذیری نیز تعبیر میشود، عبارت است از اینکه اگر یک وسیلهی اندازه گیری که برای سنجش متغیر وصفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهای از آن حاصل شود. به عبارت دیگر، ابزار پایایی متغیر ابزاری است که از خاصیت تکرارپذیری وسنجش نتایج یکسان برخوردار باشد (شریعتمداری، ۱۳۸۸، ص۱۶۵). در این پژوهش برای اطمینان از پایایی پرسشنامه ها، به اجرای آزمایشی پرسشنامه در نمونهای با حجم ۳۰ نفر پرداخته و پایایی آنها از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای هر یک از سبک ها به طور جداگانه محاسبه و در جدول ذیل مشخص گردیده است. که این میزان نشان دهنده پایایی بالا و انسجام درونی سوالات در پرسشنامه میباشد.
جدول ۳-۱ آلفای هر یک از سبک ها

۳-۶ روش تجزیه و تحلیل داده ها
الف ) در این پژوهش به منظور بیان توصیفی داده ها و تجزیه و تحلیل پرسشنامه از روش آمار توصیفی شامل فراوانی، میانگین، انحراف معیار ، چولگی و کشیدگی استفاده شده است
ب) برای سنجش فرضیه های پژوهش از آزمون t دو گروه وابسته استفاده شده است.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
در این فصل ابتدا به بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق در دو بخش زیر می پردازیم:
توصیف داده ها
تحلیل داده ها

۳-۱-۱-۱٫فرایندهای فیزیکی- شیمیایی اتفاق افتاده در DDSs^[76] برپایۀ PLGA
فرایندهای تحت تأثیر واقع شده در جدول(۳-۱) لیست شده اند .
جدول۳-۱ : خواص سیستم رهایش و محیط اطراف که روی رهایش دارو تأثیر میگذارند ]۴[.
۳-۱-۲٫ پلیمر پلی (ε- کاپرولاکتون)
پلی (ε- کاپرولاکتون) (PCL) از دسته پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر پلی‌استری با دمای ذوب حدود ^۰c60 و دمای انتقال شیشه‌ای حدود ^۰c60- می‌باشد. این پلیمر توسط پلیمریزاسیون حلقه گشای ε-کاپرولاکتون، همانطوری که در شکل(۲-۳) آورده شده است، ساخته می‌شود. تخریب این پلیمر توسط هیدرولیز باندهای استری در شرایط فیزیولوژیکی (مثل بدن انسان) انجام می‌گیرد.
شکل۳-۲ : پلیمریزاسیون حلقه گشای ε- کاپرولاکتون، جهت ساختن پلی کاپرولاکتون ]۷۴[.
۳-۱-۳٫ داروی پاکلیتاکسل
داروی پاکلیتاکسل با اسم تجاری تاکسول، یک داروی ضد سرطان است که باعث مهار دپلیمریزه شدن میکروتوبول‌ها می‌شود و غالباً از گیاه سرخدار گرفته می‌شود. این ماده درحال حاضر به عنوان مهم‌ترین ترکیب طبیعی ضد سرطان با مکانیسمی متفاوت از سایر داروهای مشابه در این زمینه، در سراسر دنیا برای درمان انواع سرطان‌ها از جمله سرطان پوست، ریه، مجاری ادرار، مری، غدد لنفاوی و… به‌طور مؤثر مورد استفاده قرار می‌گیرد]۷۴[. فرمول ساختاری این دارو در شکل (۳-۳) آورده شده‌است. این دارو در دسته اشکال دارویی تزریقی قرار دارد که از راه وریدی در خلال ۳ ساعت، هر سه هفته یکبار تجویز می شود.

شکل۳-۳ : فرمول ساختاری داروی تاکسول]۷۴[ .
۳-۱-۴٫ محلول بافر فسفات سالین
محلول بافر فسفات سالین(PBS^[77])، برای آزمایش در شرایط بطن زنده با هدف نزدیک بودن به شرایط در آزمایشگاه و شرایط مایع میان بافتی بدن، از محلول بافر فسفات سالین با PH برابر ۷٫۴ استفاده می‌گردد. همچنین این محیط می‌تواند آب خالص، سرم اسب و مایع میان بافتی نیز باشد]۷۰[.
۳-۲٫ تهیه نمونه‌ها
بطور کلی طبق مقاله مورد استفاده، سه گروه فیلم حاوی داروی پاکلیتاکسل آماده گردیده است. توسط محلول ۱- PCL خالص، ۲- PLGA خالص، ۳- مخلوطی از PLGA_x/PCL_y
بسته به فرمولاسیون فیلم، گلوله‌های پلیمری مناسب در دی کلرومتان حل گردیده و به‌طور مداوم همزده شده‌است تا محلول پلیمری همگن تولید گردد. پاکلیتاکسل با درصد وزنی از پیش تعیین شده (۱% از کل وزن پلیمر) را به محلول اضافه و هم‌زده تا زمانی‌که تمام ذرات دارو به طور کامل حل گردند.
سپس محلول پلیمری، با بهره گرفتن از اعمال فیلم‌های اتوماتیک^[۷۸] در یک قفسه بخار(دمای ^۰c25) داخل پانل شیشه‌ای ریخته می‌شود. بعد از آن فیلم‌ها در آون و در خلأ جهت تبخیر دی کلرومتان باقی مانده، در دمای ^۰c50 به مدت یک هفته خشک گردیده و ضخامت هر فیلم در محدوده۷۵-۸۰ میکرومتر کنترل گردیده است.
شکل۳-۴ : شماتیک دستگاه فیلم خودکار]۷۴[
۳-۲٫ تعیین متوسط رهایش
جهت مطالعه آزمایشگاهی رهایش، سه نسخه از هر روش، تولید شده ودر PBS با PH برابر ۷٫۴ همراه با (v/v) 10% تقویت کننده حلالیت (دی متیل سولفکساید) غوطه‌ور نموده‌. تمامی نمونه‌ها در انکوباتور و دمای ^۰c37 نگهداری ‌شده‌اند. رهایش داروی تاکسول توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (^[۷۹]HPLC) صورت گرفته، فاز متحرک استونیتریل/ آب(v/v) 50/50، میزان جریان ۱ میلی لیتر/دقیقه و طول موج آشکار ساز در ۲۲۷ نانومتر تنظیم گردیده ومتوسط رهایش در هرنقطه زمانی از پیش تعیین شده بدست آمده است.
شکل۳-۵ : شماتیک دستگاه ]HPLC,Agilent series 110074[.
۳-۳٫ مقادیر تجربی
جدول۳-۲ : مقادیر تجربی میزان رهایش برای هر فاز]۷۳ [.

الف) بطلان شرکت
قانون در مورد تشکیل شرکت سهامى مقرراتى را پیش‏بینى نموده است که موسسین شرکت موظفند آنها را رعایت نموده و انجام آن اعمال جزء قواعد آمره بوده و یا مقرراتى است که هدف از وضع آنها ترجیح حقوق جمعى شرکاء بر حقوق فرد فرد آنان است و مؤسسین شرکت نمى‏توانند با تراضى و توافق و یا تصریح در اساسنامه از انجام آن قواعد صرفنظر نمایند لذا اگر قواعد مربوط به تأسیس شرکت رعایت نگردد بطور مثال، کلیه سهام شرکت پذیره‏نویسى نشده است، ولى مؤسسین شرکت چنین وانمود نمایند که تمام سهام شرکت پذیره‏نویسى شده است. در اینصورت هر ذینفع می‌تواند تقاضای بطلان شرکت را از دادگاه بخواهد^[۵۷].
با این وجود، مقررات ماده ۲۷۰ مذکور مانع از این نیست، که هر گاه شرکت سهامى به علتى از علل مربوط به قراردادها باطل باشد، شرکت سهامى باطل شود.
بر اساس قسمت اخیر ماده مؤسسین و مدیران و بازرسان و سهامداران شرکت نمى‏توانند در برابر اشخاص ثالث به این بطلان استناد کنند طبق ماده ۲۷۳ل.ا.ق.ت اگر خسارتى به سهامداران وارد شده باشد که در نتیجه حکمى قطعى، بطلان شرکت بوده باشد کسانى که بطلان شرکت در نتیجه تخلف آنها بوده است، متضامناً مسئول جبران خسارت خواهند بود.
علل بطلان شرکت سهامى را باید به دو گروه تقسیم کرد^[۵۸]:

1. 1. علل عام بطلان. که به قرارداد شرکت مربوط مى‏شود مثل عدم اهلیت، عدم رضایت، مخالفت قرارداد شرکت با نظم عمومى، غیرمعین بودن موضوع و غیر مشروع بودن جهت (ماده ۱۹۰ ق.م).

1. 1. علل خاص مربوط به لایحه قانونى ۱۳۴۷ که در این خصوص مى‏توان اشاره نمود که هر گاه در تشکیل شرکت سهامى، ایرادات ذیل موجود باشد، شرکت باطل است. در لایحه اصلاحى قانون تجارت به ویژه تا ماده ۲۰ شرایطى براى تشکیل شرکت، ذکر شده است که عدم رعایت آنها به موجب ماده ۲۷۰ موجب بطلان شرکت مى‏شود و این شرایط را مى‏توان بشرح ذیل بیان کرد.

1. 1. هر گاه تعداد شرکاى شرکت سهامى خاص، از سه نفر کمتر و تعداد شرکاء شرکت سهامى عام از ۵ نفر کمتر باشد (مواد ۳ و ۱۰۷ ل.ا.ق.ت)

1. 1. حداقل میزان سرمایه، (ماده ۵) هر گاه در موقع تأسیس، سرمایه شرکتهاى سهامى عام از ۵ میلیون ریال و شرکتهاى سهامى خاص از یک میلیون ریال کمتر باشد، یا بعد از تأسیس بهر علت سرمایه آنها از حداقل قانونى کمتر شود.

1. 1. حداقل میزان تعهد موسسان (ماده ۶) - هر گاه معلوم شود موسسان شرکت سهامى عام حداقل ۲۰% سرمایه خود را تعهد کرده‏اند و لااقل ۳۵% مبلغ تعهد شده را در حسابى به نام شرکت در شرف تأسیس نزد یکى از بانکها نسپرده‏اند.

1. 1. هر گاه طرح اعلامیه پذیره‏نویسى سهام، اظهارنامه یا طرح اساسنامه فاقد یکى از مندرجات قانونى مذکور در مواد ۶ به بعد لایحه قانونى ۱۳۴۷ باشد.

1. 1. هر گاه پذیره نویسى و تعهد سهام مطابق مقررات لایحه قانونى ۱۳۴۷ انجام نشده باشد.

1. 1. هر گاه مقررات ماده ۱۷ لایحه قانونى ۱۳۴۷ در مورد تشکیل سهامى عام، یعنى احراز پذیره‏نویسى تمام سهام شرکت، تأدیه مبالغ لازم، شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن، و انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت و قبول سمت کتبى آنان، رعایت نشده باشد.

1. 1. هر گاه مقررات ماده ۲۰ لایحه قانونى ۱۳۴۷ در مورد تشکیل شرکت سهامى خاص، یعنى امضاى اساسنامه بوسیله تمام سهامداران، پرداخت قسمت نقدى سرمایه، تعهد تمام سرمایه، تقویم و تسلیم سرمایه غیر نقدى، تعیین مدیران و بازرسان و… رعایت نشده باشد.

در مورد ماده ۲۷۰ لایحه قانونى ۱۳۴۷ ذکر این نکته لازم است، که چون بطلان امرى استثنایى است و اصل، شرکت است، نمى‏توان بطلان شرکت را اعلام کرد، مگر آنکه در تشکیل شرکت یکى از مقررات صریح قانونى نقض شده باشد^[۵۹]. بدین ترتیب تفاوتى میان مقررات اساسى و غیر اساسى وجود ندارد، یعنى حتى اگر در تشکیل شرکت یکى از قواعد درجه دوم قانون رعایت نشده باشد، مى‏توان بطلان شرکت را تقاضا کرد.
منظور از موجبات بطلان در این مواد عللى است که سهامدار به استناد آن از دادگاه تقاضاى بطلان را نموده است. طبق قواعد عام مدنى نتیجه بطلان شرکت این خواهد بود که تمام معاملات شرکت تا اعلام بطلان شرکت، باطل خواهد بود ولى ماده ۲۷۰ (ل.ا.ق.ت) این قواعد عام مدنى را در مورد بطلان شرکت نپذیرفته و مقرر داشته این بطلان در برابر اشخاص ثالث قابل استناد نیست یعنى چون قانون نخواسته است اشخاص ثالث را که با حسن نیت با شرکت معامله نموده‏اند متضرر نمایند، اشخاص ثالث که با شرکت معامله کرده‏اند اجازه داده است که از اجراى تعهدات خود (با شرکت) خوددارى کنند ولى شرکت سهامى نمى‏تواند به استناد بطلان شرکت از اجراى تعهدات خود سرباز زند. پس شرکت نسبت به سهامداران، باطل ولى نسبت به اشخاص ثالثى که با شرکت قرارداد بسته‏اند صحیح تلقى مى‏شود. در واقع، در این ماده وضعیت دوگانه‏اى پیش‏بینى شده است:
اشخاصى که با شرکت معامله کرده‏اند مى‏توانند با توجه به بطلان شرکت معاملات قبلى خود را با شرکت ندیده بگیرند، ولى صاحبان سهام نمى‏توانند از چنین امتیازى استفاده کنند، بعبارت دیگر، اشخاص ثالث مى‏توانند شرکت باطل شده را صحیح تلقى کرده، با آن معامله کنند. نتیجه چنین وضعى در تصفیه شرکت، پس ا
ز بطلان، اشکار مى‏شود، چه اشخاصى که با شرکت باطل معامله کرده‏اند مى‏توانند قبل از شرکا از تقسیم اموال و دارایى شرکت برخوردار شوند^[۶۰]. و به موجب ماده ۲۷۴ل.ا.ن.ت. «دادگاهی که حکم بطلان شرکت را صادر می کند باید ضمن حکم خود یک یا چند نفر را به عنوان مدیر تصفیه تعیین کند تا طبق مقررات این قانون انجام وظیفه نمایند».
ب) بطلان عملیات شرکت‏
به استناد ماده ۲۷۰ (ل.ا.ق.ت) عملیاتى هم که توسط هر کدام از ارکان شرکت بدون رعایت مقررات قانونى انجام شده باشد اشخاص ذینفع مى‏توانند تقاضاى ابطال آن عملیات را بنمایند. در خصوص عملیات غیرقانونى توسط مدیرعامل یا هیئت مدیره شرکت قانونگذار، در ماده ۱۴۲(ل.ا.ق.ت) قائل به مسئولیت تضامنى شده است. در ماده ۱۳۰ (ل.ا.ق.ت) نیز یکى از مصادیق عدم رعایت مقررات، مسئولیت تضامنى مدیران متخلف، ذکر شده است.
شایان ذکر است در صورتی که موجبات بطلان توسط شرکت مرتفع گردد دادگاه به استناد ماده ۲۷۱ل.ا.ق.ت. قرار سقوط دعوی را صادر می کند ونیز دادگاه می‌تواند به درخواست خوانده دعوی تا شش ماه به استناد ماده ۲۷۲ل.آ.ق.ت. برای برطرف کردن موجبات بطلان به او مهلت بدهد.

ج) بطلان تصمیمات
ماده ۲۷۰ (ل.ا.ق.ت)قابل ابطال بودن تصمیماتى که توسط هر یک از ارکان شرکت اتخاذ شده و مقررات قانونى در آن رعایت نشده است را بیان داشته است و اگر توسط حکم قطعى بطلان تصمیم متخده مجمع عمومى اعلام شد این تصمیم به حالت غیرقابل اجرا در مى‏آید و اگر این تصمیم به موقع اجرا گذاشته شده باشد باید عملیات انجام شده به حالت اولیه به خود برگردد. اصولاً قانونگذار عملیات و تصمیمات شرکت را منوط به رعایت برخى مقررات کرده است که براى تشخیص این مقررات باید به مواد قانونى ذیربط مراجعه کرد به عنوان نمونه مى‏توانس به مقررات قانونى راجع به تشکیل مجامع عمومى به جلسات هیأت مدیره، تغییرات در سرمایه شرکت، فروش اوراق قرضه انحلال شرکت،… اشاره کرد.
قانونگذار براى صحت این عملیات و تصمیمات در مواد مربوطه شرایطى را پیش‏بینى کرده است که لزوماً باید رعایت شود براى مثال به موجب مواد ۱۸۳ و ۱۶۱ (ل.ا.ق.ت) اتخاذ تصمیم درباره فروش سهام براى ازدیاد سرمایه با مجمع عمومى فوق‏العاده و به پیشنهاد هیأت مدیره است عدم رعایت تشریفات مذکور موجب خواهد شد تا دعوى خریداران سهام جدید مبنى بر الزام شرکت به افزایش سرمایه و انتقال سهام مردود اعلام گردد. همچنانکه دیوانعالی کشور با استدلال فوق‏الذکر دادنامه شماره ۷۳/۱۳ شعبه ۵ دادگاه حقوقى… راجع به پرونده کلاسه ۱۳-۲۳/۷۲۲۹ را در مورخ ۱۴/۹/۱۳۷۲ نقض کرد^[۶۱].
بر اساس ماده ۲۷۱ (ل.ا.ق.ت) که مقرر مى‏دارد «در صورتى که قبل از صدور حکم بطلان شرکت یا بطلان عملیات آن در مرحله بدوى موجبات بطلان مرتفع شده باشد دادگاه قرار سقوط دعوى بطلان را صادر خواهد کرد». مانند وقتى که هیئت رئیسه صورت مجلس را که مى‏بایست امضاء مى‏کرد، نکرده قبل از صدور حکم امضا کند یا اینکه جلسه‏اى را بدون رعایت مقررات قانونى تشکیل شده است، دوباره تشکیل شود و تصمیمات صحیح اتخاذ گردد.
طبق ماده ۲۷۲ (ل.ا.ق.ت) «دادگاهى که دعواى بطلان نزد آن اقامه شده است مى‏تواند بنا به درخواست خوانده مهلتى [را] که از شش ماه بیش‏تر نباشد براى رفع موجبات بطلان تعیین نماید. ابتداى مهلت مذکور تاریخ وصول پرونده از دفتر به دادگاه است در صورتى که ظرف مهلت مقرر موجبات بطلان برطرف نشده باشد دادگاه حکم مقتضى [را] صادر خواهد کرد.
ماده ۲۷۳ (ل.ا.ق.ت) مسئولیت تضامنى کسانى را پیش‏بینى مى‏نماید که بر اثر بطلان شرکت به صاحبان سهام و اشخاص ثالث خساراتى وارد ساخته‏اند.
مواد ۲۷۴ و ۲۷۵ لایحه مزبور دادگاه را مکلف مى‏نماید که یک یا چند نفر را بعنوان مدیر تصفیه تعیین نماید.
د) دعوی بطلان تصمیمات و صورتجلسات مجامع عمومی
در لایحه اصلاحی قانون تجارت ۱۳۴۷ در رابطه با رعایت تشریفات تشکیل و اداره مجامع عمومی ضمانت اجراهای مدنی و کیفری متعددی پیش‌بینی شده است. مقررات عام مندرج در مواد ۲۷۰ به بعد لایحه اصلاحی ۱۳۴۷ متضمن آثار مدنی نقض قواعد مربوط به تأسیس شرکت با تصمیمات اتخاذ شده از سوی هر یک از ارکان آن است در مواد ۲۷۰ تا ۲۷۳ احکام و ضمانت اجرای مدنی ناشی از تصمیمات ارکان شرکت آمده است.
به موجب ماده ۲۷۰ل.ا.ق.ت. که مقرر می‌دارد «هرگاه مقررات قانونی در مورد….. تصمیماتی که توسط هر یک از ارکان شرکت اتخاذ می‌گردد، رعایت نشود بر حسب مورد بنا به درخواست هر ذینفع بطلان. عملیات یا تصمیمات مذکور به حکم دادگاه اعلان خواهد شد….»
بدیهی است منظور از مقررات قانونی، مقررات آمره قانونی یا مقرراتی است که هدف از وضع آنها ترجیح حقوق جمعی شرکاء و حقوق فرد فرد آنان است، منظور از کلمه ذینفع در این ماده عبارت از سهامداری که متحمل زیان شده است. طلبکاری که قسمتی از طلبش را از دست داده است. صاحبان سهم انتفاعی که در سود یا مزایای متعلق به وی لطمه وارد شده است، خود شرکت در صورتی که از تصمیمات مجامع عمومی متضرر شده باشد. زیرا قانونگذار عملیات و تصمیمات شرکت را مشروط به رعایت برخی مقررات کرده است و برای تشخیص این مقررات باید به مواد قانونی ذیربط مراجعه کرد^[۶۲].
بطلان ممکن است به سبب رعای
ت نکردن قواعد عام باشد. مثل عدم اهلیت بعضی از شرکت‌کنندگان در جلسه که باید نماینده قانونی‌شان به جای آنان در جلسه شرکت می‌کرده است. یا عدم مشروعیت موضوع اتخاذ شده یا اینکه ممکن است یک یا چند نفر از شرکت‌کنندگان صورتجلسه را امضاء نکرده و امضای آنها جعل شده باشد. در این موارد تصمیمات مجمع به حکم ماده ۱۹۰ قانون مدنی باطل است. بیشترین موارد بطلان در عمل مواردی است که در لایحه اصلاح قانون تجارت ۱۳۴۷ پیش‌بینی شده است. از جمله عدم رعایت مقررات راجع به اکثریتهای لازم برای رأی‌گیری یا حد نصاب جلسه، عدم رعایت دستور جلسه یا مقررات راجع به تعیین مدیر و بازرس و سرانجام عدم رعایت مقررات راجع به دعوت از صاحبان سهم.
برای مثال. ماده ۱۰۰ل.ا.ق.ت. مقرر داشته است «در آگهی دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجمع عمومی دستور جلسه و تاریخ و محل تشکیل مجمع با قید ساعت و نشانی کامل باید قید شود».
از ماده ۱۰۰ لایحه مذکور استفاده می‌شود که ذکر ۳ مسأله در آگهی دعوت ضروری است.
دستور جلسه، زمان و مکان تشکیل مجمع عمومی - دستور جلسه عبارت است از فهرست موضوعاتی که بنابر آن مجمع جهت تبادل نظر و رأی‌گیری فرا خوانده می‌شود. این فهرست باید به گونه‌ای تعیین و اعلام گردد که اولاً تغییر نکند و ثانیاً به خودی خود مبین مسائل موضوع تبادل نظر در رأی گیری باشد و لازم نباشد برای فهم آن به اسناد و مدارک خاصی مراجعه شود و یا تحقیق و تفحص خاصی صورت گیرد زیرا هرگونه تغییری که متعاقب درج آگهی دعوت صورت گیرد در مقابل سهام دارانی که خود را برای حضور در مجمعی آماده کرده‌اند موضوع بحث و تصمیم‌گیری آن امور مندرج در آگهی منتشر شده بوده است. غیر قابل استناد است. بنابراین در صورت اتخاذ تصمیم در خصوص اموری که در آگهی نیامده این تصمیمات قابل ابطال خواهند بود. چرا که منافی حقوق سهامداران غایب که فرض آنها بر این امر استوار بوده که مجمع در خصوص موضوع دیگری که در دستور جلسه مندرج در آگهی قید نشده اتخاذ تصمیم نمی‌کند و بنابر همین فرض یا تصور حاضر نشده‌اند. چه بسا اگر این موضوعات قید می‌شد سهامداران غایب نیز حضور می‌یافتند. بر همین مبناست که قانونگذار در انتهای ماده ۱۰۰ لایحه از عبارت «باید قید شود». استفاده نموده است. این تعبیر نشان می‌دهد که درج دقیق دستور جلسه اهمیت به سزایی داشته وامری است، پس این اهمیت در خور ضمانت اجرایی چون ماده ۲۷۰ل.ا.ق.ت. و امکان ابطال تصمیمات متخذه است.
مثال دیگر:
در حقوق ایران با توجه به حق اطلاعی که در مواد ۷۴ و ۱۳۹ل.ا.ق.ت. پیش‌بینی شده است چنانچه مجمع عمومی در حالتی تشکیل شود که حقوق سهامداران از این جهت رعایت نشده باشد ذینفع (شخص یا اشخاص متضرر) می‌توانند با استناد به ماده ۲۷۰ مزبور ابطال مجمع را تقاضا نموده و چنانچه متخلف یکی از مدیران یا مدیرعامل باشد با تقاضای خسارت دیده دادگاه باید خاطی یا خاطیان را حسب مورد منفرداً و یا مجتمعاً مسئول و محکوم به پرداخت خسارت معرفی کند. (ماده ۱۴۲ل.ا.ق.ت.) اگر شخص خاطی کسی جز مدیر یا مدیران باشد می‌توان نامبرده را به استناد ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی مصوب ۱۳۳۹ مسئول خسارت وارده تلقی کرد^[۶۳].
به هر حال عدم شفافیت در اطلاع‌رسانی یا عدم رعایت حق اطلاع سهامداران امکان تقاضای ابطال مجمع عمومی و مطالبه خسارت توسط ذینفع را به دنبال خواهد داشت.
هرگاه قبل از صدور حکم بطلان تصمیمات مجمع عمومی، موجبات بطلان مرتفع شده باشد. دادگاه قرار سقوط دعوای بطلان را صادر خواهد کرد. ماده ۲۷۱ل.ا.ق. به مانند وقتی که هیأت رئیسه صورت مجلس را که می‌بایست امضاء می‌کرد و نکرده قبل از صدور حکم امضاء کند یا اینکه جلسه‌ای که بدون رعایت مقررات قانونی تشکیل شده است. دوباره تشکیل شود و تصمیمات صحیح اتخاذ گردد.
«دادگاهی که دعوای بطلان نزد آنها اقامه شده است می‌تواند بنا به درخواست خوانده مهلتی را که از شش ماه بیشتر نباشد برای رفع موجبات بطلان تعیین نماید. ابتدای مهلت مذکور تاریخ وصول پرونده از دفتر به دادگاه است . در صورتی که ظرف مهلت مقرر موجبات بطلان بر طرف نشده باشد دادگاه حکم مقتضی را صادر خواهد کرد». ماده ۲۷۲ل.ا.ق.ت.
در صورت صدور حکم قطعی بر بطلان….. تصمیمات شرکت، کسانی که مسئول بطلان هستند متضامناً مسئول خساراتی خواهند بود که از آن بطلان به صاحبان سهام و اشخاص ثالث متوجه شده است». ماده ۲۷۳ل.ا.ق.ت.
در صورت صدور حکم بطلان تصمیم مجمع عمومی، مؤسسان ، مدیران، بازرسان و صاحبان سهام نمی‌توانند در مقابل اشخاص ثالث به این بطلان استناد کنند.(قسمت اخیر ماده ۲۷۰ل.ا.ق.ت.
سؤالی که در این خصوص وجود دارد این است، چنانچه نصاب مقرر در تشکیل جلسات مجمع از حداقل مقرر در قانون کمتر باشد و یا تصمیمات اتخاذ شده با مقررات آمره (ل.ا.ق.ت) مغایرت داشته باشد تکلیف چیست؟ آیا صرف تقاضای ابطال تصمیمات اتخاذ شده کافی است یا ضمن ابطال تصمیمات ابطال آن قسمت از اساسنامه نیز لازم است؟ به نظر می‌رسد می‌بایست قائل به تفکیک شد چنانچه در اساسنامه مقررات مغایر با قانون – حداقل از حیث نصاب تشکیل جلسات – تصویب شده باشد ضمن ابطال تصمیمات اتخاذ شده ابطال اساسنامه نیز از این حیث لازم است اگر چه فقط ابطال تصمیمات غیر قانونی تقاضا شود با ابقای اساسنامه نیز از این حیث لازم ا
ست اگر چه فقط ابطال تصمیمات غیر قانونی تقاضا شود با ابقای اساسنامه مجامع بعدی حق تصویب مقررات مغایر با اساسنامه را نخواهد داشت. لیکن با ابطال اساسنامه مجمع عمومی فوق‌العاده جهت تغییر اساسنامه دعوت خواهد *شد و یا شرکت ناچار است براساس مقررات لایحه تصمیم بگیرد و اما چنانچه اساسنامه مغایرتی با قانون نداشته باشد معذلک مجامع عمومی برخلاف مصوبات اساسنامه و قانون اخذ تصمیمات نمایند فقط تصمیمات اتخاذ شده بایستی در محاکم با رعایت مواد ۲۷۰ تا ۲۷۳ل.ا.ق.ت. ابطال گردد.
برخی از عملیات و تصمیمات شرکت مانند موارد موضوع ماده ۱۰۶ل.ا.ق.ت. در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت می‌شوند برای ابطال این تصمیمات کافی است شرکت را طرف دعوی قرار داده و نیازی به طرف دعوا قرار دادن اداره مزبور نیست. شعبه ۳ دادگاه تجدید نظر استان تهران در تأیید رأی شماره ۷۵/۲۳۴۷-۱۳/۱۰/۱۳۷۵ در این خصوص چنین اظهارنظر کرده است. «… علی‌الاصول دعوی باید به طرفیت شخصی مطرح گردد که مستقیماً از آثار دعوی منتفع یا متضرر باشد و اداره ثبت شرکت‌ها در حدود مقررات موظف است احکام دادگاه در خصوص تصمیم مجامع عمومی را ثبت نماید بنابراین طرف دعوی قرار دادن آن اداره قانوناً مورد نداشته است»^[۶۴].
پس از قطعیت حکم بطلان، تصمیم متخذه به حال غیر قابل اجرا در می‌آید. و اگر تصمیم مزبور به مورد اجرا گذاشته شده باشد باید عملیات انجام شده به حالت اولیه خود برگردد.
اگر به موجب حکم دادگاه تصمیم یا صورت جلسه‌ای که در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده باطل باشد، به موجب ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی برای اجرای حکم نیازی به صدور اجرائیه نیست ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی مقرر می‌دارد: «… در مواردی که سازمانها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت طرف دعوی نبوده ولی اجرای حکم باید به وسیله آنها صورت گیرد، صدور اجرائیه لازم نیست و سازمانها و مؤسسات مزبور مکلفند به دستور دادگاه حکم را اجرا کنند».
ملاک ذینفع بودن سهامداران در دعوی ابطال تصمیمات شرکت این است که تصمیمات اتخاذی توسط ارکان شرکت برخلاف منافع شرکت یا شریک خاصی باشد. لازم نیست که ضرر مستقیماً به شریک مدعی وارد شده باشد بلکه همین که ضرر به شرکت وارد شود ، به علت ذینفع بودن سهامدار در شرکت حق اقامه دعوی خواهد داشت.
مطالبه زیان وارده باید بر مبنای قواعد حقوق عام و شامل تقاضای استرداد آورده، یا طلب از دست رفته و منافع متعلق به آن باشد و نیز رابطه سببیت بین بطلان و زیان وارده اثبات گردد. و خود مدعی مرتکب تقصیر نشده باشد مثلاً سهامدار شخصاً به طور آگاهانه به منظور سودجویی در اتخاذ تصمیم خلاف مقررات مجامع عمومی شرکت داشته باشد. لازم نیست ضرر بالفعل باشد. همین که بالقوه اقتضای ضرر داشته باشد برای ایجاد نفع در اقامه دعوی کافی است.
نکته قابل توجه اینکه علاوه بر مسئولیت مدنی و جبران خسارت به نحو تضامنی ، مجازات کیفری در راستای ضمانت اجراهای مدنی در تضمین حقوق اشخاص ذینفع در روند تشکیل و تصمیم‌گیری مجامع عمومی در قانون پیش‌بینی شده است. (بخش ۱۱ مقررات جزای نظیر مواد ۲۴۳، ۲۵۱، ۲۵۳ و ۲۵۴و…ل.ا.ق.ت.)
ذینفع بودن مدعى بطلان‏
براى اقامه دعوى بطلان، باید درخواست کننده ذینفع باشد (ماده ۲ ق.آ.د.م و ماده ۲۷۰ ل.ا.ق.ت) گرچه در این ماده (۲۷۰) و چند ماده دیگر که مورد اشاره قرار می‌گیرد از کلمه ذینفع استفاده شده است لیکن طبیعتاً سهامداران هر شرکت بزرگ‌ترین ذینفع در آن شرکت محسوب می‌شود. رقباى شرکت سهامى نمى‏توانند به قصد از بین بردن شرکت در دادگاه طرح دعوى نمایند یا بطلان شرکت را تقاضا کنند.