وبلاگ

۲-۳ مفهوم تحول سازمانی
تحول سازمانی به معنای اعمال تغییرات و رویکردهای جدید در سازمان است که با هدف بهبود فرایندها و رویه های سازمانی به انجام می رسد . این تغییرات عمدتا در شکل سازمانی، نحوه فعالیت‌ها و حتی ماهیت سازمانی قابل تشخیص است ( پاردو دل وار ^[۱۴]و همکاران ، ۲۰۱۲) .
از منظر دیگر ، تحول سازمانی به معنای بکارگیری نگرش ها ، تجهیزات، رویه ها و فرایندهای جدید در سازمان است به نحوی که سازمان بتواند خود را نیازهای جدید ، اهداف جدید یا انتظارات جدید وفق دهد و به شکل کارامدتری بتواند با محیط در حال تغییر خود ، منطبق گردد ( بوردام^[۱۵] ، ۲۰۱۰) .
در تعریف دیگر ، تحول سازمانی به تغییرات ملموس و قابل مشاهده ای اطلاق می شود که به واسطه اجرای برنامه های جدید و ارتقای توانمندی سازمان در مواجهه با چالش های محیطی در سازمان ایجاد می شود و می تواند ساختار ، نحوه فعالیت ها و حتی جهت حرکت سازمان را تغییر دهد (اشنایدر^[۱۶] ، ۲۰۱۱) .
تا حدودی مفهوم تغییر ( تحول) سازمانی ، مشابه با مفهوم بهبود سازمانی است. لیپیت بهبود سازمان را چنین تعریف می‌کند: توان بخشیدن به فرآیندهای عملیاتی و نیروهای انسانی در سازمان برای بالابردن کیفیت عملکرد ارگان‌های مختلف سیستم سازمانی. (طاهری لاری، ۱۳۷۷: ۱۵). در همین راستا، تحول سازمان، تلاشی است برنامه‌ریزی شده، در سراسر سازمان که به وسیله مدیریت عالی سازمان اداره شده و اثربخشی و سلامتی سازمان را از راه برنامه‌های تغییر برنامه ریزی شده در فرآیندهای سازمان، با بهره گرفتن از علوم رفتاری افزایش می‌دهد. هدف‌های تحول سازمان عبارت اند از:

• • افزایش سازگاری بین ساختار، فرایندها، استراتژی، افراد و فرهنگ سازمان

• • ایجاد و توسعه راه حل‌های نو و خلاقانه در سازمان

• • توسعه توانایی نوسازی سازمان (‌الوانی، ۱۳۸۵ :۲۶)

فرنچ وندل بیان می‌دارد که بهبود سازمانی تلاشی طولانی مدت برای تقویت توان حل مسئله سازمان و نوسازی فرآیندهای آن مبتنی بر مدیریت موثر و فرهنگ مشارکت پذیری با بهره گرفتن از عوامل تغییردهنده (مداخله‌گر) و بهره‌گیری از دانش رفتاری است (الحسینی، ۱۳۷۹: ۴۰).
ریچاردال دفت موضوع تغییرات سازمانی را در چهار مقوله خلاصه می‌کند :

• • تغییرات اداری، شامل: تغییر ساختار، هدف‌ها، خواهش‌های سازمان، سیستم پاداش، سیستم‌های اطلاعاتی و حسابداری.

• • تغییرات در افراد سازمان دربرگیرنده‌: تغییر در نگرش‌ها، مهارت‌ها، تجربه‌ها و رفتار افراد است.

• • تغییر در تکنولوژی، این نوع تغییر در رابطه با فرایند تولید سازمان صورت می‌گیرد که، شامل: دانش، آگاهی و مهارتی می‌شود که مشخص کننده میزان شایستگی سازمان است. هدف از ایجاد چنین تغییری، افزایش کارایی و مقدار و میزان تولید است.

• • تغییر در کالاها و خدمات که مربوط به ارائه محصولات جدید، تغییر در شیوه تولید و یا راه‌اندازی خطوط جدید تولید می‌شود ( پورکیانی و پیرمرادی ، ۱۳۸۷) .

۲-۴ اهمیت تحول و تغییرسازمانی
به طور کلی ، تحول و تغییر سازمانی معمولا در شرایطی مطرح می شود که وضعیت کنونی سازمان (اعم از تجهیزات ، رویه ها ، پرسنل و امکانات سازمانی) توان پاسخگویی در برابر نیازها و الزامات محیطی را ندارد یا ضعیف برآورد می گردد. در چنین شرایطی ، تغییر و تحول سازمانی به عنوان یک راه حل جدی مطرح می گردد ( فروندا^[۱۷] و همکاران ، ۲۰۰۶) .
مطالعات ادگار ویل^[۱۸](۱۹۹۱)در مورد ۱۷۸ سازمان خصوصی و دولتی، شامل ۹۳ سازمان بریتانیایی،۳۱ سازمان از دیگر کشور‌های اروپایی و ۵۴ سازمان از آمریکای شمالی، انگیزه‌های اصلی تغییر را در این شرکت‌ها به شرح زیر ذکر می‌کند :

• • • • • • کاهش سود یا زیان مالی؛

         

        • • افزایش رقابت؛

         

        • • رکود اقتصادی؛

         

        • • انتصاب مدیر عامل جدید؛

         

        • • توسعه فناوری؛

         

        • • کنش از پیش (پیش بینی فرصت‌ها یا رویداد‌ها).

         

         

     

     

از دیدگاه دیگر ( وورا^[۱۹] و همکاران ، ۲۰۱۳) ، تغییر و تحول سازمانی دارای مزایایی برای سازمانهاست که آنها در استفاده از این اهرم ، ترغیب می نماید. مهمترین مزیت های عنوان شده عبارتند از :

• • ارتقای توانایی سازمانی در پاسخگویی به مشتریان

• • بهبود رویه ها و سرعت بخشی به امور

• • افزایش توانمندی نیروهای انسانی

• • کاهش هزینه ها

• بهبود عملکرد سازمانی و افزایش سودآوری