ج) ازآن جاکه عملکرد دانش آموزان و دانشجویان اغلب علنی و آشکاراست،دانش آموزان و دانشجویان نمره های پایین خود را به عوامل بیرونی اسناد می‌دهند تا از شرمساری شکست تحصیلی اجتناب کنند و نمرات خودرا به تلاش یااستعدادخوداسناد می‌دهند تا از خود تصور شایستگی و قابلیت در ذهن دیگران ایجاد کنند ( لاتیز، ۱۳۸۰ ) .
درنظریه اسناد به طورکلی چهار علت در موقعیت های موفقیت و عدم موفقیت تحصیلی بیان می شود . توانایی ، کوشش ، سطح دشواری ، تکلیف و شانس . توانایی و کوشش اسناد های درونی هستند و سطح دشواری و تکلیف و شانس اسناد های بیرونی برای فرد هستند . توانایی و کوشش چون در خود فرد قرار دارد و عوامل درونی هستند ،درحالی که سطح دشواری تکلیف چون منشاء آن در خارج از افراد است ،عوامل بیرونی محسوب میشوند .توانایی و کوشش اگر چه درونی هستند ولی یکسان نیستند . عامل توانایی نسبتاُ با ثبات و کمتر قابل تغییر است در حالی که کوشش می‌تواند تغییر کند . همین طور سطح دشواری تکلیف یک خصوصیت با ثبات است . در حالی که شانس بی ثبات و غیر قابل پیش‌بینی است ( سیف ، ۱۳۸۶ ) .
۲-۲۰ عوامل مؤثر برعملکرد تحصیلی
۲-۲۰-۱ محیط خانواده
صاحب‌نظران روانشناسی و علوم تربیتی یکی از مهمترین نهاد های مؤثر در پیشرفت تحصیلی رامحیط خانواده بر می شمارند .زیرا محیط خانواده اولین و با دوام ترین عامل در تکوین شخصیت کودکان ، نوجوانان و زمینه ساز رشد جسمانی ، اخلاقی ، عقلانی و عاطفی است .پدر و مادری که به تعلیم و تربیت ، سواد،حسن رفتار یا هر نوع پیشرفت اجتماعی بی توجه باشد مسلماًً در پیشرفت تحصیلی فرزند خود تأثیر منفی گذاشته است . محیط خانوادگی بیشتر از بهره هوشی کودکان در موفقیت تحصیلی آنان مؤثر است . پس والدین باید بدانند محیطی که برای کودکان خود فراهم کنند ، باید محیطی غنی و آکنده از صفا و صمیمیت ، مهر و عطوفت و همراه با نظم و انضباط،تفریحات مناسب و گردش های به موقع باشد ( بهرام زاده ، ۱۳۸۲ به نقل از شاروک ، ۱۹۶۷) .
۲-۲۰-۲ بی سوادی یا کم سوادی والدین
این مورد یکی از عوامل مؤثر در افت تحصیلی دانش آموزان است.پایین بودن سطح تحصیلات و فرهنگ خانواده دردرجه اول سبب می شود که خانواده نتواند کمک های درسی لازم رابه دانش آموزان ارائه کندو در حل مشکلات درسی آنان را یاری کنند. پایین بودن سطح تحصیلات خانواده سبب می‌شود که والدین نتوانند در خانه از روزنامه،مجلات و کتاب های درسی کمکی استفاده کند،در نتیجه فرزندان نیز از این لحاظ در محرومیت به سر می‌برند(بیا بانگرد،۱۳۸۷).
۲-۲۰-۳ ناکافی بودن امکانات داخل خانه
فراهم کردن امکاناتی ازقبیل میز،صندلی و اتاق مخصوص برای خانواده هایی که در یک اتاق زندگی می‌کنند بسی دشواراست.برخی از دانش آموزان جای مناسبی برای درس خواندن درخانه ندارند و مجبورمی شوند برای پیداکردن مکانی آرام و بدون سر و صدا برای مطالعه به کتابخانه یا مدرسه بروند. بیرون رفتن دانش آموزان از خانه به هر نیتی که باشد ممکن است مشکلاتی برای آنان و خانواده ها یشان به وجود آورد . برخی دانش آموزان عادت دارند که شب ها مطالعه کنند .
شلوغ بودن خانه و نداشتن مکانی مناسب باعث می شود که آنان نتوانند به خوبی از عهده انجام تکالیف خود برآیند و در نتیجه دچارافت تحصیلی میشوند . بنابرین فراهم کردن امکانات می‌تواند در پیشرفت تحصیلی فرد تأ ثیرات بسزایی داشته باشد.آگاهی والدین از شیوه های مطالعه:ممکن است دانش آموزان شیوه های صحیح مطالعه را نیاموخته باشد و ندانند چه موقع ، کجا و چگونه باید مطالعه کنند. والدین نیز ممکن است زمینه‌های مناسب مطالعه رابرای او فراهم نکرده باشند یا به علت عدم آگاهی از شیوه های صحیح مطالعه، نتوانند مهارت های مطالعه را به او بیاموزند.
۲-۲۰-۴ فقر اقتصادی
فقراقتصاد خانواده ، توان اولیا در تأ مین بهداشت ، خوراک و پوشاک مناسب ، کتب و وسایل کمک آموزشی به صفر می رساند . این چنین مشکلات سبب می شود که دانش آموز نتواند آمادگی لازم را برای یادگیری و فعالیت کلاسی داشته باشد و در نتیجه انگیزه و رغبت برای یادگیری رااز دست می‌دهد(خیر،۱۳۸۲).
۲-۲۰- ۵ معلمان و اولیای مدرسه
معلمان از طریق اولیای مدرسه می‌توانند هر یک از دانش آموزان را بشناسند و متناسب با وضعیت روحی و روانی و خانوادگی با آنان رفتار کنند . اگر اولیای مدرسه در ابتدای سال ، استقبال خوبی از دانش آموزان داشته باشندو در حد امکان با هدیه کردن یک شاخه گل به هر یک از دانش آموزان ، نگرش مثبتی درآنان ایجاد کنند ، می‌توانند خوشبینی نسبت به مدرسه و مقدمهً علاقه مندی به درس و یادگیری و ایجاد پرورش میل و رغبت رادرآنان به وجود آورند (مرتضوی زاده ، ۱۳۷۹) .
۲-۲۱ تأثیر عملکرد تحصیلی بر انگیزش و یادگیری
بلوم(۱۳۶۳)در مدل یادگیری آموزشگاهی خود گزارش می‌کند که ویژگی های عاطفی دانش آموزان (یعنی علاقه و انگیزش آن ها نسبت به درس )در جریان یادگیرر آموزشگاهی هم نقش علت را بازی می‌کند و هم نقش معلول.معنی این سخن آن است که یادگیرندگان علاقمندبه یک موضوع،در قیاس با یادگیرندگان کم علاقه،موفقیت بیشتری کسب می‌کنند و این موفقیت بیشتر سطح علاقه وانگیزش آن هارا نسبت به آن موضوع و موضوع های مشابه آن افزایش می‌دهد. تجارب یادگیری دانش آموزان در درس های مختلف وقتی که به صورت موفقیت ها یا شکست های پی در پی اندوخته میشوند به ایجاد تصوراتی در آن ها نسبت به توانایی شان در رابطه بایادگیری موضوع های مختلف می انجامد ، و انگیرش آن ها را در رابطه با یادگیری موضوع های مشابه جدید تحت تأثیر قرار می‌دهند.
بلوم (۱۳۶۳) گزارش می‌کند که اگر روند کسب تجربه مثبت یا منفی ادامه یابد ، چنین نتیجه خواهد داد که دانش آموز به طور کلی نسبت به توانایی‌های خود در رابطه با پیشرفت آموزشگاهی و فعالیت های خارج از آموزشگاه به مفهوم ثابتی از توانایی‌های خود دست می‌یابد ، که سبک زندگی آینده و حتی سلامت روانی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد(سیف ،۱۳۸۶).
۲-۲۲ خسارت های مستقیم عملکرد تحصیلی ضعیف
اگر بپذیریم هردانش آموزی که یک سال تکرار پایه داشته است دولت و خانواده ناچار است ، مجدداً هزینه های تکراری را صرف آموزش وی کند با جمع و ضرب کردن هزینه متوسط سرانه دانش آموزی- خانواده و دولت – در تعداد مردودین می توان میزان خسارت را محاسبه نمود . به این هزینه، تلف شدن هزینه آموزش کسانی که بدون پایان دوره ، ترک تحصیل کرده‌اند را باید افزود. به هر حال در یک برآورد در سال ۶۵ رقم ۲۰۸میلیارد ریال را اعلام کرده‌است . به دلیل این که هر فرد مردود می بایست یک سال را در یک پایه تکرار کند. فرصتی نیز از دست می‌دهد یعنی یکسال دیرتر به بازار کار وارد می شود و درآمدی راکه ممکن است داشته باشد از دست می‌دهد رقم خسارت ناشی از فرصت های از دست رفته مردودین هم به ۴۱۱ میلیارد ریال بالغ شده است (مرتضوی زاده ، ۱۳۷۹).
۲-۲۳ خسارت های غیر مستقیم عملکرد تحصیلی ضعیف
