وبلاگ

G_ST=(H_T – H_s)/H_T
نهایتا با بهره گرفتن از فرمول زیر جریان ژنی (N_em) نیز محاسبه می­گردد که متوسط مهاجرت در هر نسل را نشان می­دهد(۲۸):
N_em=0.5(1 – G_ST)/G_ST
این معیار برای اندازه گیری فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها کاربرد فراوانی دارد.

۱- ۱۹ سابقه تحقیق

۱- ۱۹- ۱ مروری بر برخی پژوهش­های علمی انجام شده بر روی Quercus brantii Lindl.

درحال حاضر عمده مطالعات صورت گرفته بر روی Quercus brantii Lindl. در داخل کشور، معطوف به ترکیبات، اسانس و اسید­های چرب و اثرات درمانی بوده است. در این گونه در رابطه با بررسی روابط فیلوژنتیکی توسط مارکر­های مولکولی کارهای بسیار کمی صورت گرفته است، مشایخی و همکاران در سال ۱۳۸۹ به­وسیله مارکرAFLP هشت جمعیت از Quercus brantii Lindl. در استان چهارمحال و بختیاری را از لحاظ روابط ژنتیکی مقایسه کردند. نتایج آن­ها نشان داد که در استان چهارمحال و بختیاری سطح بالایی از تنوع بین و درون جمعیت­های بلوط ایرانی وجود دارد(۹).
ذوالفقاری و همکاران از تکنیکSSR برای بررسی تنوع و روابط ژنتیکی بین جوامع مختلف ارتفاعی بلوط ایرانی در استان کهکیلویه و بویر احمد استفاده کرده ­اند و به این نتیجه رسیده ­اند که بلوط ایرانی در این جوامع از تنوع ژنتیکی بالایی برخوردار است و ارتفاع تاثیر جالب­توجهی بر این تنوع دارد. به طوری که جوامع مستقر در ارتفاعات پایین­تر از لحاظ ساختار ژنتیکی تفاوت معنی­داری با جوامع موجود در ارتفاعات بالا­تر دارند و کمترین فاصله­ژنتیکی نیز بین درختان طبقه ارتفاعی بالا و خیلی بالا وجود دارد و مارکر SSR به دلیل پلی­مورفیسم بالایی که نشان داد مارکری کارآمد برای بررسی این گونه از بلوط می­باشد(۳).
از آنجایی که بلوط ایرانی اندمیک ایران و ترکیه می­باشد در خارج از کشور ایران هیچ مطالعه­ ای بر روی ژنوم و تنوع جمعیت بلوط ایرانی انجام نشده است.
مطالعات دیگری نیز بر روی سایر گونه­ های بلوطQuercus در بیشتر نقاط دنیا انجام شده است چرا که این گیاه از لحاظ اکولوژیکی، اقتصادی و … حائز اهمیت است و همه این تحقیقات نشانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین و درون جمعیت­های بلوط می­باشد.(۱۴و۵)
۱-۱۹-۲- مروری بر برخی پژوهش­های انجام شده با بهره گرفتن از نشانگرSRAP
مارکر SRAP یک مارکر جدید است که تاکنون مطالعات زیادی در رابطه با این مارکر در داخل کشور انجام نشده است.
عابدیان و همکاران در سال ۲۰۱۲ تنوع بین گونه ­ای چند گونه از گیلاس را با بهره گرفتن از این مارکر بررسی کردند که پلی­مورفیسم نسبتا بالایی را نشان داد و این اولین گزارش مارکر SRAP در گیلاس بود(۱۳). طالبی و همکاران نیز تنوع بین­گونه ­ای چند گونه از پسته در ایران را با بهره گرفتن از این مارکر بررسی کردند و پلی­مورفیسم بالایی را مشاهده نمودند(۶۰).
در خارج از کشور مطالعات زیادی با بهره گرفتن از این مارکر بر روی گیاهان مختلف انجام شده است، لی وانگ و همکاران در سال ۲۰۰۸ تنوع ژنتیکی تربچه را با بهره گرفتن از مارکرهایSRAP، ISSR، RAPD ارزیابی کردند و درصد پلی­مورفیسم مارکرSRAP حدود ۸۵% بود که مقداری قابل­توجه است(۳۸).
یانگ و همکاران در سال ۲۰۱۲ با بهره گرفتن از این مارکر تنوع ژنتیکی درون گونه ­ای درخت کنار را بررسی کردند که پلی مورفیسم بالایی را نشان داده و بسیار کارآمد بوده است(۷۳).
یوجن و همکاران در سال ۲۰۱۰ با بهره گرفتن از این مارکر و مارکرSSR تنوع ژنتیکی بین و درون جمعیت­هایPogostemon cablin را در چین بررسی کردند. که در این مورد نیز نتایج جالب توجهی به دست آمد و پلی مورفیسم خوبی را نشان داد(۷۵).
زیاوپنگ و همکاران در سال ۲۰۰۸ تنوع ژنتیکی گونه های میخک را با بهره گرفتن از این مارکر بررسی کردند(۷۰).
گا­او و همکاران در سال ۲۰۰۵ تنوع ژنتیکی بین­گونه ای ۲۲ گونه از Hedychium چینی را با بهره گرفتن از این مارکر بررسی کردند و آنها را در ۳ دسته طبقه بندی کردند و نقشه ژنتیکی آنها رسم شده است(۲۲).
حمدی عمر و همکاران در سال ۲۰۱۱ تنوع ژنتیکی ۲۴ گونه از Citrus را با بهره گرفتن از این مارکر و مارکرهای SSR و CAPS-SNP بررسی کردند و براساس نتایج مارکر SRAP کارآمدترین مارکر گزارش شد زیرا درصد پلی­مورفیسم آن از دو مارکر دیگر بیشتر بود(۲۷).
وانگ و همکاران در سال ۲۰۱۱ تنوع ژنتیکی ۶۸ گونه کرفس و گونه­ های مرتبط با آن را با بهره گرفتن از مارکرهای SRAP و SSR بررسی کردند. پلی­مورفیسم حاصله ۹۵% بود که نشان­دهنده کارآمد بودن هر دو مارکرSRAP و SSR جهت بررسی کرفس و گونه­ های مرتبط بود(۶۷).
کای و همکاران نیز در سال ۲۰۱۱ تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیتی یک نوع ارکیده در حال انقراض را با بهره گرفتن از مارکر SRAP بررسی کردند درصد پلی مورفیسم۸۱% درصد محاسبه شد و مشخص شد که این گیاه دارای تنوع ژنتیکی بالایی در سطح گونه است(۱۷).
ییلدیز و همکاران در سال ۲۰۱۱ از سه مارکر ISSR، RAPD و SRAP جهت بررسی تنوع ژنتیکی ۶۳ ژنوتیپ هندوانه ترکی استفاده کردند. میانگین درصد پلی­مورفیسم ۹۰% بود که این میزان نسبت به مقادیر قبلی به دست آمده در جهان بیشتر بود(۷۴).
پنگ و همکاران نیز در سال ۲۰۰۸ تنوع ژنتیکی ۲۳ جمعیت از گلرنگ ( (Carthamus tinctoriusو گونه های مرتبط با آن را با بهره گرفتن از مارکر SRAP بررسی کردند که پل­ مورفیسم نسبتا بالایی (۵۷%) را نشان داد(۴۶).
دانگ و همکاران در سال ۲۰۱۰ تنوع ژنتیکی ۱۵ جمعیت نوعی از گندم سرخ وحشی در اسرائیل را با این مارکر بررسی کردند و درصد پلی­مورفیسم ۷۹% محاسبه شد(۱۹).
شاو و همکاران در سال ۲۰۱۰ تنوع ژنتیکی ۲۹ جمعیت گل داوودی را براساس مارکرهای SRAP و ISSR بررسی کردند. پلی مورفیسم محاسبه شده توسط ISSR بیشتر از SRAP بود ولی با این حال پلی­مورفیسم SRAP مقدار قابل توجهی (۷۵%) بود(۵۴).
لیو و همکاران در سال ۲۰۱۲ تنوع ژنتیکی ۱۴ جمعیت وحشی از گرگ­تیغ (Lycium ruthenicum Murr) را با بهره گرفتن از این مارکر بررسی کردند که در سطح گونه پلی­مورفیسم بالایی مشاهده شد و درصد پل­ مورفیسم درون­گونه ­ای ۸۴% بود اما پلی­مورفیسم بین­گونه ­ای ۱۵% بود و درنتیجه تمایز ژنتیکی متوسطی بین جمعیت­ها وجود داشت(۳۷).
لیائو و همکاران در سال ۲۰۱۲ تنوع ژنتیکی ۲۵ جمعیت وحشی و یک جمعیت زراعی Prunella vulgarisرا با بهره گرفتن از این مارکر بررسی کردند و درصد پلی­مورفیسم حدود ۸۸% محاسبه گردید و جمعیت­ها در سه گروه دسته­بندی شدند(۳۳)
مطالعات درون گونه ­ای و بین­گونه ­ای دیگری نیز بر روی Cynodon radiatus(29) Ziziphus (۳۴)Coffea arabica (Rubiaceae) (۴۱) با بهره گرفتن از مارکر SRAP انجام شده است که پلی­مورفیسم محاسبه شده قابل­توجه بوده است.
همانطور که گفته شد در تمامی مطالعات انجام شده توسط مارکرSRAP چه بر روی گیاهان علفی و چه بر روی گیاهان درختی و درختچه­ای و به ویژه خانوادهFagaceae پلی­مورفیسم حاصله بالا بوده و این مارکر یک مارکر کارآمد می­باشد.
تاکنون تنوع ژنتیکی هیچ گونه ­ای از Quercus با این مارکر بررسی نشده و این اولین گزارش می­باشد.
فصل دوم:
مواد و روش ها
۲-۱ انتخاب مناطق و جمعیت­ها
به صورت تصادفی ۵ منطقه در طول زاگرس از استان کرمانشاه تا استان فارس مشخص شدند که اسامی این مناطق و عرض و طول جغرافیایی آنها در جدول آمده است (جدول۲-۱).
جدول ۲-۱ اسامی جمعیت ها و مناطق بررسی­شده در این تحقیق