دانشگاه قم
دانشکده حقوق
رساله دکترای تخصصی در رشته حقوق جزا و جرم‌شناسی
عنوان:
مبانی تدوین الگوی اسلامی‌ایرانیِ سیاست جنایی
استاد راهنما:
دکترمحمدعلی حاجیدهآبادی
استادان مشاور :
دکترعادل ساریخانی
دکترمحمدخلیل صالحی
نگارنده:
مهدی خاقانی‌اصفهانی
زمستان ۱۳۹۲
پروردگارا
به فرزانگانی که زوایای تیره اندیشهام را با آموزگاری خویش روشن نموده اند اجر فراوان ده و مرا قدردان آنان و پروردگار شان بنما. اکنون که به یاری حضرت حق، تألیف این رساله به پایان رسید، به رسم ادب و شاگردی، بر خود فرض میدانم از محضر بزرگوارانی که بنده را یاری رساندند تشکر کنم.
از وجود فاضل و وارسته جناب استاد دکتر محمدعلی حاجیدهآبادی؛ که عالمانه، متواضعانه و دلسوزانه روشنگر راه شاگرد مشتاقشان در تزکیه و تعلیم‌اند. از ایشان بهره‌‌ها بردم.
از حضرت حجهالاسلام و المسلمین استاد دکتر عادل ساریخانی؛ به پاس بینش، دانش و رأفتی که از محضرشان گرفتم؛ در طول دوره دکتری و در پیرامون آن. ایشان را می‌ستایم.
از جناب استاد دکتر محمدخلیل صالحی؛ به شکرانه رهنمودهای عالمانه و دلگرمی های عطوفانه که بر من روا داشتند و سهم بسزایی در رشد علمیام ایفا نمودند. دوام توفیقشان را خواهانم.
از همه دیگر اساتید بزرگوار و فاضل دانشکده حقوق دانشگاه قم بالأخص جناب استاد دکتر سید علی آزمایش، جناب استاد دکترابوالفتح خالقی، حضرت حجهالاسلاموالمسلمین جناب استاد دکتر جلالالدین قیاسی، جناب حجهالاسلاموالمسلمین استاد دکتر قدرت الله خسروشاهی، جناب استاد دکتر سید محمود میرخلیلی و آقای دکتر روح الله اکرمی به پاس زحمات و ارشادات بسیار مفیدشان عمیقاً سپاسگزارم. خداوند پشت و پناهشان.
تقدیم به:
پدرم، والا معلّمم، جناب استاد دکتر محمد خاقانی اصفهانی؛
اسوه تهذیب، عزّت، و شکوفایی علمی
در برابرشان تعظیم می‌کنم؛ و از راهشان پیروی
مادرم، آرام جانم، سرکار خانم استاد فخری مدّاحیان
جلوه ایثار، ایمان و کرامت
دستان دائم القنوت شان و جبین دائم السجودشان را میبوسم
همسرم، فخر و عزّتم، سرکار خانم دکتر سمیرا حاجیصادقی
سراسر مهر، وفا و صفا
صبر و یاری و لطفشان را می‌ستایم. درود
چکیده:
نظریهپردازی در حوزه سیاست جنایی به شدت مورد نیاز کشور است؛ فقدان الگوی بومی منسجم برای چارهاندیشی در قبال بزه و انحراف موجب ناهماهنگی دستگاههای حکومتیِ متصدی امر است، و‌این پیامدی جز افت شاخص های عدالت کیفری در‌ایران ندارد. برنامه ریزی برای عدالت کیفری در‌ایران اولاً و بالذّات متاثر از آموزههای اسلام است، اما تعبیر «سیاست جنایی اسلامی» در ادبیات فقهی و حقوقی کشور با چالشهای متعددی روبروست. مطالعه پژوهشها در حوزه سیاست جنایی اسلامی نشانگر وجود چند گفتمانِ مطرح در‌این مقوله است؛ که بر مبانی، ساختار، جلوهها و تحول رویکرد به سیاست جنایی مؤثرند.
از سوی دیگر، از جمله ویژگیهای گفتمانهای غالب در سیاست جنایی غربی، قرارگیری نظام‌‌های عدالت کیفری به طور نسبی در چارچوب یکی از مدلهای تعریف شده لیبرال، اتوریته، توتالیتر و مانند آن است، که خود ریشه در تقابل نظری و عملی آزادیگرایی و امنیتگرایی دارد. سیاست جنایی غربی معاصر، مبتنی بر منطق مدرنیته است. افتوخیز الگوهای غربیِ سیاست جنایی در مهار بحرانهای بزهکاری، چالشهای امنیت، و نگرانیهای جهانیشده دیگر، ضرورت تأمل در دو پرسش را دوچندان می کند: ۱) چرا و چگونه باید روند پیروی گفتمان حقوقی کشورمان از مدلهای وارداتی و ترجمهایِ سیاست جنایی غربی را کنترل و مدیریت نمود؟ ۲) آسیبشناسی در مبانی گفتمانهای رایج پیرامون سیاست جنایی اسلامی، چه دستاوردهایی برای آیندهپژوهی در حوزه سیاست جنایی بومی (اسلامی-ایرانی) ارائه میدهد؟
رساله، با روش تحلیل گفتمان، پس از مرور دیدگاه ها در حوزه سیاست جنایی در پژوهشها و در میدان عمل در‌ایران، و نیز با توجه به تحولات اخیر تقنینی در‌ایران، می کوشد مختصات کلّی قرائتی از سیاست جنایی را ترسیم کند که بتوان آن را «نقشه راه» برای تدوین نظریه «الگوی اسلامی‌ایرانیِ سیاست جنایی» - الگوی بومی - دانست.
واژگان‌کلیدی: بومیسازی‌علم‌دینی، سیاست‌جنایی‌غربی، سیاستهای‌فقه‌جزایی، الگوی‌اسلامی‌ایرانی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار: طرح تحقیق
مقدمه ۲
۱. بیان مسأله تحقیق ۹
۲. ضرورت و اهمیت تحقیق ۱۱
۳. سؤال‌‌ها و فرضیه‌های تحقیق ۱۶
۴. پیشینه تحقیق ۱۶
۵. روش تحقیق ۱۶
۶. اهداف و کاربردهای تحقیق ۱۹
۷. کاربران تحقیق ۱۹
۸. مشکلات تحقیق ۱۹
فرم در حال بارگذاری ...
