وبلاگ

منابع

 

 

 

مصاحبه گروه متمرکز مشاهده پیمایش

 

شناسایی وضعیت مطلوب، موانع شناسایی وضع موجود ، موانع شناسایی وضع موجود
شناسایی وضع موجود،موانع، وضع مطلوب

 

مدیران، کارکنان متخصص نمایندگان کارکنان، مشتریان و ارباب رجوع کارکنان، مشتریان، ارباب رجوع کارکنان، مدیران،مشتریان،ارباب رجوع

 

 

 

جدول۲-۲ : خلاصه نیازسنجی روست ( فورد ، ۱۹۹۹).
در این الگو ، شناسایی وضعیت مطلوب عملکرد از طریق مصاحبه با شرکای اصلی سازمان و بررسی اطلاعات موجود در سطح سازمان نظیر شرح شغل ، خط مشی ها و رویه ها ، برنامه های راهبردی و … صورت می پذیرد. برای آگاهی از وضع موجود، مشاهده عملکرد کارکنان یا مشتریان در دستور کار قرار می گیرد. برای شناسایی موانع موجود برای اجرای عملکرد، استفاده از نظرخواهی از گروه های ویژه نظیر کارکنان، مدیران یا مشتریان مد نظر است. داده های تولید شده از طریق اجرای این فرایند به شناسایی نارسایی های موجود در یکی از قلمروهای زیر منجر می شود:

 

 

• مهارت یا دانش ؛

 

 

 

• محیط کار ؛

 

 

 

• مشوقها ؛

 

 

 

• انگیزش یا نگرش افراد ( روست ، ۱۹۸۷ ).

 

 

به زعم روست ، نارسایی موجود در معارت یا دانش را فقط می توان از طریق آموزش ضمن خدمت برطرف کرد و نارسایی های موجود در سایر قلمروها را باید ازطریق ایجاد تغییر در محیط کار، نظام مدیریتی ، نظام پاداش و تقدیر و … برطرف نمود (همان). البته آموزش ضمن خدمت در ایجاد تغییر در این قلمروها نیز می تواند نقش داشته باشد، اما باید توجه داشت که آموزش ضمن خدمت درمان تمام مسائل و مشکلات سازمان نیست و نباید توقع بیش از حد از آموزش های ضمن خدمت در سطح سازمان به وجود آورد. در چنین وضعیتی ، حتی اگر آموزش ضمن خدمت دستاوردهای مهمی نیز داشته باشد، نمی تواند توقعات ایجاد شده را متحقق سازد و این امر ، ارزش کار کارشناسان و مدیران آموزش ضمن خدمت کارکنان در سطح سازمان را تنزل می دهد.
۲-۲-۵-۵-۳ الگوی نیازسنجی فورد
از نظر دونالد فورد نیازسنجی از فرایند ساده ای که مشتمل بر چهار مرحله زیر است، تشکیل می شود:
نظارت
بررسی
تجزیه وتحلیل
اقدام
شکل ۲-۳ : الگوی کلی نیازسنجی فورد ( فورد ، ۱۹۹۹).
۲-۲-۵-۶ فنون نیازسنجی آموزشی
برای اجرای نیازسنجی آموزشی فنون متعددی تدوین شده است و در دسترس قرار دارد که ذکر تمام آنها در این تحقیق امکان پذیر نیست . اما برخی از فنون که از کاربرد بیشتری در آموزش ضمن خدمت کارکنان برخوردارند ، به طور مختصر مورد بحث قرار می گیرند. این فنون عبارتند از:
۱)فن دلفی ، ۲) فن فیش باول ، ۳) فن تل استار ، ۴) فن رویداد مهم ، ۵) فن تجزیه و تحلیل خطا و
۶) فن تجزیه و تحلیل شغل . اینک به شرح هر یک از آنها می پردازیم:
۲-۲-۵-۶ -۱ فن دلفی
فن دلفی به طور اساسی یک فن نگرش منبع است که با بهره گرفتن از آن می توان نظرات افراد را درباره نیازها و مسائل مهم کاری و شغلی جمع آوری کرد و سپس با ایجاد توافق میان نظریات گوناگون نیازهای مهم را مورد شناسایی و برمبنای آنها برنامه آموزش کارکنان را ساماندهی کرد. این فن دارای ویژگی هایی به شرح زیر است:

 

 

• ابزار اساسی در این روش ، پرسشنامه های باز پاسخ است که در اختیار افراد قرار می گیرد.

 

 

 

• داده های حاصل از این روش عمدتاً داده های مبتنی بر نگرش هستند، بنابراین این خطر وجود دارد که همواره نظریات افراد دقیقاً منطبق بر حقیقت نباشد. برای مثال نظر یک فرد درباره نیازهای آموزشی وی ممکن است منطبق بر نیازها و مسائل شغلی وی نباشد.

 

 

 

• از این فن زمانی استفاده می شود که سه شرط زیر برقرار باشد:

 

 

الف) سازمان دارای شعب و بخش های مختلف در سطح یک استان یا یک کشور باشد؛ به عبارت دیگر به علت پراکندگی جغرافیایی، میان سازمان مرکزی و شعب آن فاصله فیزیکی وجود داشته باشد و این امر تجمع تمام کارکنان در یک مکان و استفاده از نظریات آنان را مختل سازد و بنابراین نیاز به ابزاری وجود داشته باشد که از دوره با افراد ارتباط برقرار شود و نظریاتشان مورد بررسی قرار گیرد.
ب) محدودیت زمانی زیادی وجود نداشته باشد. فن دلفی همان طور که خواهیم دید، فنی است چند مرحله ای و زمانبر از این رو فقط در آن گونه از پروژه های نیازسنجی قابل استفاده است که زمان کافی برای این بررسی وجود داشته باشد.
ج) شرکت کنندگان در پروژه نیازسنجی اطلاعات لازم و کافی داشته باشد. چون اساساً فن دلفی مبتنی بر گردآوری نظریات و دیدگاه های افراد است، ضرورت دارد کسانی در این گونه فعالیت های نیازسنجی مشارکت کنند که از اطلاعات لازم و کافی برخوردار باشند. در غیر این صورت ممکن است اطلاعات به دست آمده قابل اعتماد نباشد.
نحوه اجرا
برای فن دلفی ، باید مراحل زیر را دنبال نمود ( جنتری ، ۱۹۹۴ ):
الف) مشخص کردن هدف و قلمرو کار. در ابتدا باید هدف استفاده از فن دلفی و قلمرو مورد نظر را به طور دقیق مشخص نمود. برای مثال هدف استفاده از فن دلفی ممکن است بررسی نظریات مدیران و سرپرستان درباره نیازهای آموزش کارکنان یا بررسی مسائل و مشکلات شغلی در یک حرفه خاص باشد قلمرو کار نیز مهم است ؛ زیرا با تیین حدود و ثغور مطالعه، می توان نوع اطلاعات مورد نیاز و منابعی که اطلاعات را در دست دارند با سهولت بیشتر شناسایی کرد.
ب) شناسایی افراد ذیصلاح و دعوت از آنان برای شرکت در نیازسنجی. در مرحله دوم باید افرادی را که دارای اطلاعات مورد نظر نیازسنجی هستند، شناسایی کرد این افراد ممکن است در داخل سازمان مشغول به کار باشند یا در زمره کارکنان سازمان نباشند اما دارای اطلاعات ضروری و مورد نیاز باشند.
۲-۲-۵-۶ -۲ فن فیش باول
از دیگر فنون نیازسنجی فن فیش باول است. این فن ویژگی های زیر را دارد:

 

 

• همانند فن دلفی ، نوعی نگرش سنجی یا نظرسنجی است.

 

 

 

• هنگامی از این فن استفاده می شود که شرایط زیر وجود داشته باشد:

 

 

الف) دستیابی به افراد وتجمع آنان در مکان معین امکان پذیر باشد.