وبلاگ

در حالت عادی که کاربر در صفحه مرورگر با برنامه تحت وب در تعامل است، اتفاقاتی نظیر کلیک کردن، حرکت اشاره‌گر روی یک عنصر و … توسط کاربر انجام می‌شود اما برای خودکارسازی فرآیندهای وبی باید این عملیات توسط برنامه انجام شوند. برای این منظور متدهایی در زبان خاص دامنه پیشنهادی در نظر گرفته شده است. مثال‌هایی از این متدها در ادامه آمده است.

انجام کلیک روی عنصری با شناسه submitForm :
$(“#submitForm”).Click()
این اتفاق معمولاً پس از پر کردن یک فرم اطلاعات انجام می‌شود.
بردن Focus روی اولین عنصر از نوع div که از کلاس info است :
$(“div.info:first”).Focus()
۳-۹-۳-۱-۴ بارگذاری اطلاعات از فایل
تقریباً در تمامی برنامه‌های تحت وب بخش‌هایی وجود دارند که کاربر باید در آنها اطلاعاتی را وارد نماید. برای انجام آزمون بار که در آن تعداد زیادی کاربر به طور همزمان باید از برنامه کاربردی استفاده نمایند، اطلاعات وارد شده توسط کاربر باید به نحوی مشخص شده باشد. این اطلاعات یا از فایل بارگذاری شده و یا از یک پایگاه داده خوانده می‌شوند. در نسخه فعلی زبان خاص دامنه پیشنهادی، این اطلاعات از یک فایل متنی که در هر خط از آن یک داده وجود دارد، خوانده می‌شوند. برای این منظور عملگری به نام fromFile در زبان خاص دامنه پیشنهادی تعریف شده است. به عنوان مثال اگر هدف این است که یک فیلد اطلاعاتی از یک فرم ورود اطلاعات با داده‌های موجود در فایل sample.txt که در پوشه ./data قرار دارد، پر شود، به صورت زیر عمل می‌شود:

در فصل آینده برای دو برنامه کاربردی پرکاربرد، با بهره گرفتن از زبان خاص دامنه پیشنهادی دو آزمون بار نوشته و کارایی زبان خاص دامنه پیشنهادی بررسی خواهد شد.
فصل چهارم
محاسبات و یافته­های تحقیق
۴-۱ مقدمه
در این فصل با بهره گرفتن از زبان خاص دامنه پیشنهادی، به انجام آزمون بار پرداخته خواهد شد. به منظور آزمون زبان خاص دامنه طراحی ‌شده، باید آزمون بار برای برنامه‌های کاربردی نمونه انجام شود. این آزمون باید در شرایط مشخصی از نظر برنامه‌های مورد آزمون، وضعیت وب سرور، نحوه دسترسی از طریق شبکه و … انجام شود. این شرایط باید به گونه‌ای باشد که بتوان تأثیر افزایش بار بر کیفیت خود برنامه کاربردی را سنجید و نه شرایط محیطی مانند پهنای باند و … . به دلیل وضعیت نامناسب اینترنت و شبکه در ایران، نمی‌توان به طور دقیق آزمون مناسبی برای برنامه‌های تحت وب آنلاین انجام داد. به همین علت، دو برنامه کاربری تحت وب ساده طراحی و پیاده‌سازی شده‌اند تا آزمون بار به صورت محلی^[۵۷] روی آن‌ها انجام شود. در ادامه این برنامه‌های کاربردی، آزمون‌های نوشته‌شده برای آن‌ها و همچنین نتایج آن بررسی خواهند شد. لازم به ذکر است که به منظور سهولت در آزمون، در هر دو برنامه از Captcha استفاده نشده است.
۴-۲ آزمون زبان خاص دامنه پیشنهادی
به طور کلی برای انجام آزمون بار در زبان خاص دامنه پیشنهادی، فرایند نشان داده‌شده در شکل ۴-۱ طی می‌گردد.
شکل ۴-۱: فرایند توصیف آزمون بار در زبان خاص دامنه پیشنهادی توسط کاربر
با طی این فرایند، آزمون به سادگی توصیف شده و آماده استفاده است. در طراحی زبان پیشنهادی سعی شده تا کاربر به آسانی هرچه بیشتر آزمون مد نظر خود را تعریف نماید. نمونه کد زبان پیشنهادی در مثال‌هایی که در بخش‌های بعدی آمده، نمایش داده شده است.
اتفاقاتی که در پشت زبان پیشنهادی و در زمان ترجمه کد می‌افتد، در شکل ۴-۲ نمایش داده شده است:
شکل ۴-۲: نحوه تفسیر و اجرای آزمون نوشته‌شده به زبان پیشنهادی
۴-۲-۱ برنامه کاربردی ۱: ورود و مشاهده نتیجه
این برنامه برای بسیاری از دانشجویان آشناست زیرا بسیار شبیه به سناریویی است که در زمان اعلام نتایج کنکور سراسری در وب‌سایت سازمان سنجش اتفاق می‌افتد. در اینجا کاربری که از پیش نام کاربری و رمز عبور خود را دارد، اطلاعات خود را در وب‌سایت وارد کرده (شکل ۴-۳شکل ) و نتیجه آزمون او به صورت «قبول» و یا «مردود» برای او به نمایش درمی‌آید (شکل ۴-۵).
شکل ۴-۳: ورود به سایت و مشاهده نتیجه

در صورتی که نام کاربری و یا کلمه عبور کاربر صحیح نباشد، کاربر قادر به دیدن نتیجه آزمون نبوده و با پیام خطا مواجه خواهد شد (شکل ۴-۴).
کد نشان داده‌شده در جدول ۴-۱ با بهره گرفتن از زبان خاص دامنه پیشنهادی، برای آزمون این برنامه کاربردی نوشته شده است.
جدول ۴-۱: برنامه نوشته‌شده توسط زبان‌های خاص دامنه پیشنهادی جهت آزمون برنامه کاربردی وب ورود به سایت و مشاهده نتیجه آزمون نوشته‌شده

۲) طلاق یائسه: زن یائسه عبارت است از زن پنجاه یا شصت ساله ای که حیض نمی بیند به شرحی که فقها در کتب فقیه مبحث طهارت در این خصوص بحث کرده اند.
طلاق زوجۀ صغیره ( کمتر از ۹ ساله ۹)
۴و۵) طلاق خلع و عبارات که زن به عوض رجوع نکرده و چنانچه رجوع کند طلاق مبدل به رجعی می شود.
۶)سه طلاقه ای که دو رجوع در میان آنها فاصله شده است.
طلاق هایی که خارج از صورت فوق انجام گیرد طلاق رجعی است.
در اقسام ۱و۲و۳ از طلاق بائن عده وجود ندارد و لذا به محض وقوع طلاق رابطۀ زوجیت قطع می گردد و زن بلافاصله می تواند با مرد دیگری ازدواج نماید و از آن جا که در این طلاق های سه گانه عده وجود ندارد لذا رجوع معنی نداردو چنانچه آن مرد و زن بخواهد مجدداً با یکدیگر ازدواج کنند بایستی الزاماً به انعقاد عقد جدید مبادرت نمایند. طلاق های در صورت های چهار و پنجم قبل از رجوع زوجه به عوض بائن است و لذا هر چند در این نوع طلاق عده وجود دارد. و به این علت زن نمی تواند بلافاصله با مردی دیگری ازدواج نماید لکن وجود عده بدان معنا نیست که مرد بتواند به اختیار خود هرگاه خواست در طول
مدت زمان عده رجوع کند. ^[۱۱]
در طلاق نوع ششم زن بر مرد حرام می گردد و حلال شدن او منوط به آن است که پس از انقضا با مرد دیگری ازدواج نماید پس از نزدیکی چنانچه با طلاق و یا مدت زوج از یکدیگر جدا شوند زن می تواند مجدداً با شوهر سابق خویش ازدواج نماید اگر مردی به مطلقه رجعیۀ خود رجوع کند وقبل از نزدیکی مجدداً وی را طلاق دهد این مطلقه غیر مدخوله محسوب نخواهد شد. زیرا رجوع ادامه زندگی قبل است و ازدواج جدید محسوب نمی گردد و چون زوجه قبلاً مخوله بوده لذا در صورت اخیر نیز مدخوله به شمار می آید.^[۱۲]
۱-۱-۱-۵- طلاق خلع
مادۀ ۱۱۴۶ ق.م. طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد.
واژۀ خلع بر وزن صلح از خلع به فتح خاء به معنای جدا کردن و کندن آمده است چون قرآن مجید زن و شوهر را به منزلۀ لباس یکدیگر دانسته اند «هن لباس لکم و انتم لباس لهن» لذا جدایی زن و شوهر در بیان قرآن به کندن لباس بشبیه شده است.
در اصطلاح فقه و حقوق خلع به معنای رها ساختن زوجه در مقابل بذل مال است همان طور که در متن مادۀ فوق تصریح گردیده طلاق خلع مبتنی بر دو عنصر است.
الف) کراهت داشتن زن از شوهر
ب) دادن مالی از سوی زن به مرد در مقابل انجام طلاق که آن را فدیه گویند.
کراهت زوجه نسبت به زوج
یکی از عناصر لازم در طلاق خلع آن است که زوجه نسبت به زوج کراهت داشته باشد و در غیر این
صورت طلاق خلع صحیح نیست و لزوماً بایستی این کراهت تنها از سوی زوجه باشد نه از طرفین و یا از ناحیۀ فقط زوج کراهت لازم در طلاق خلع گاهی ذاتی است مثل کراهت ناشی از خصوصیات زوج است از قبیل زشتی چهره، سوء خلق وی و امثال آن و گاهی عارضی است مثل آنکه زوجه به خاطر ازدواج مجدد شوهرش از وی متنفر است با وجود هریک از این دو نوع کراهت طلاق خلع می تواند صورت گیرد. اما چنانچه شوهر زنش را آزار دهد و یا او را ناسزا گوید و یا از آنجام وظایف زناشویی تخلف نماید و زن به خاطر نجات ورهایی از دست او مهر ویا مالی رابذل و درخواست طلاق کند گرفتن مال مزبور بر مرد حرام و خلع باطل است و چنانچه با این شرایط طلاق اتفاق افتد رجعی خواهد بود.^[۱۳]
مستند فقهی و لزوم کراهت اولاً اجماع و ثانیاً نصوص در حد متواتراست^[۱۴] به نظر بسیاری از فقها مطلق کراهت زوجه کافی نیست بلکه باید به حدی باشد که از گفتار و کردار وی چنین استشمام گردد که چنانچه شوهرش او را طلاق ندهد مرتکب معصیت خواهد شد و لااقل ناشزه می گردد^[۱۵]. این نکته ازآیۀ شریفه ۲۲۹ سورۀ بقره استنباط نموده اند «…فان خفتم الا بقیما حدود الله فلا جناح علیهما فیما افتدت به» ولی مشهور فقها صرف اظهار کراهت را کافی دانسته اند و احراز حد فوق را لازم می دانند.
بررسی فقهی
مستند مشروعیت طلاق خلع آیۀ ۲۲۹ سورۀ بقره و آیۀ ۴ سورۀ نساء و نیز روایات واصله است و در این نوع طلاق مورد قبول تمامی مکاتب فقهی اسلامی در مورد طلاق خلع زیر باید مورد بحث قرار گیرد.
۱) صیغۀ طلاق خلع:
مقدمتاً ذکر این نکته ضروری است که در خلع بر خلاف طلاق های معمولی علاوه بر ارادۀ شوهر موافقت
زن نیز لازم است زیرا طلاق در مقابل مالی که زن می بخشد انجام می گیرد لذا خلع نیز مانند عقد محتاج به ارادۀ دو طرف است.
الف) ارادۀ زن در جهت بخشیدن مال
ب) ارادۀ شوهر در جهت قبول مال مزبور و انجام طلاق
پس از ذکر مقدمۀ فوق می گوییم که در خصوص صیغه خلع در فقه دو نفر وجود دارد گروهی معتقدند^[۱۶] که اجرای صیغۀ خلع دو مرحله ای است در مرحلۀ نخست زن می گوید این مال را به تو می دهم که مرا طلاق دهی و مرد در جواب می گوید «خعلتک علی کدا» ( تو را در مقابل آن مال خلع کردم ) و در مرحلۀ دوم پس از گفتگوی پیش مرد صیغۀ طلاق را جاری می کند یعنی می گوید انت طلاق (تو رها هستی)
به موجب این نظریه خلع عقدی است که میان زن و شوهر انجام می گیرد زن مالی را می دهد و شوهر متعهد می گردد که در قبال آن طلاق را واقع نماید و لذا بایستی متعاقب آن به جهت انجام تعهد مزبور صیغۀ طلاق جاری گردد وگرنه در غیر این صورت جدائی حاصل نخواهد شد مستند این نظریه روایت موسب بن بکیر از امام کاظم(ع) است که فرمود: «المختعله یتعبها الطلاق»)^[۱۷] یعنی بایستی پس از خلع صیغۀ طلاق جاری گردد.
گروهی^[۱۸] معتقدند که خلع یک مرحله بیشتر ندارد و به دو صورت زیر می توان خلع را اجرا نمود.
صورت اول اینکه نخست زن می گوید من این مال را به تو می بخشم که مرا طلاق دهی و مرد در جواب می گوید «خلعتک علی کذا» ) و دیگر لازم نیست که مجدداً بگوید «انت طالق». و اگر بگوید تأکیدی بیش
نیست هم چنانکه شوهر می تواند در جواب زن «خلعتک علی کذا» بگوید بلکه مستقیماً بگوید «انت طالق
علی کذا» )
صورت دوم اینکه شوهر ابتدائاً (قبل از زن) بگوید خلعتک علی کذا و زن در جواب قبول کند در این صورت نیز مجدداً آوردن صیغۀ طلاق لازم نیست. همچنانکه ابتدائاً شوهر می تواند بگوید «انت طالق علی کذا» و زن قبول کند و دیگر آوردن «انت مختعله» لازم نیست به موجب نظریۀ دوم طلاق خلع از ۱ نوع عقود است یک طرف عقد بذل و بخششی است که از ناحیۀ زوجه انجام گرفته و طرف دیگر آن ابانه (جدائی) نکاح توسط زوج به عبارت دگیر تو گوش صلحی است که میان زوج و زوجه بر اسقاط زوجیت از یک سوی و تملیک فدیه از سوی دیگر منعقد گردیده است و مستند این نظریه روایات متعدده و اصله از جمله اسماعیل بن بزیع است که از حضرت رضا(ع) سوال می کند.
که آیا در طلاق خلع بودن اجرای صیغۀ طلاق جدایی حاصل می گردد؟ آن حضرت در پاسخ صریحاً می گوید: آری ^[۱۹]
به نظر می رسد مستندات قول اخیر اقوی است و مستند گروه دوم ضعیف است و فتوای فقهای حاضر نیز بر دومین نظر مستقر است.
شرایط مخالع
مخالع (زوج خلع کننده) باید شرایط چهارگانه اهلیت معاوضه (بلوغ، عقل و اختیار قصد) را دارا باشد. خلع توسط صیغه مجنون ماکره، هازل و یا شخصی که خشم آن چنان بر وی مستولی شده که قصد او سلب گشته صحیح نیست.
مسئله: آیا شخصی به خاطر سفه و یاورشکستگی محجور است می تواند بدون اذن ولی زوجۀ خویش را مختلعه سازد؟
در فقه دو قول است بعضی معتقدند در صورتی که فدیه به اندازۀ مهر المثل باشد صحیح است و چنانچه کمتر باشد باطل است عدۀ دیگر معتقدند مطلقاً صحیح است خواه فدیه به اندازۀ مهر المثل و خواه کمتر باشد.
قول دوم ۱ قوی به نظر می رسد زیرا اقدام مزبور مستلزم بذل مال نیست تاحجر مانع باشد بلکه موجب کسب مال است بعلاوه همان طور که قبلاً گفته شده است از آنجا که طلاق مجانی صادره از اینگونه محجورین بلا اشکال است بنابراین خلع به طریق اولی باید صحیح باشد البته زوجه نمی تواند عوض را به شخص محجور تسلیم نماید بلکه بایستی به ولی او تحویل دهد.

به نظر می رسد از نظر قانون مدنی خلع سفیر بودن اذن ولی بلامانع است و زیرا اولا رشد در شرایط صحت ذکر نگردیده و ثانیاً هر چند که خلع تملک در برابر طلاق است ولی چون مستلزم پرداخت مالی نیست لذا مشمول ذیل مادۀ ۱۲۱۴ ق.م. می باشد (تملکات بلا عرض بدون اجازه هم نافذ است) و نیز در مادۀ۱۲۰۷ سفیه فقط از تصرف اموال و حقوق مالی خود ممنوع شده که خلع از مصادیق هیچ یک از دو عنوان مزبور نیست.
شرایط مختلعه:
مختلعه (زنی که به طلاق خلع طلاق داده می شود) باید علاوه بر اکثریت کلیه شرایط لازم در طلاق غیر بائن مذکور در مواد ۱۱۴۱ و ۱۱۴۰ لازم است که شرایط اهلیت معاوضات را نیز دارا باشد.^[۲۰]
هرگاه مختلعه به خاطر سفه محجوره باشد.
نمی تواند بدون اذن ولی با تقدیم فدیه از شوهرش درخواست طلاق خلع نماید. همچنین است اگر ورشکسته باشد مگر آنکه شرط کند مالی که مورد تعلق حق طلبکاران نیست فدیه خواهد داد.
حضور گواهان
حضور دو گواه همانند مورد طلاق رجعی در طلاق خلع نیز معتبر است با جمیع شرایط و مسائل مربوطه.
محمد بن مسلم از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمود «..لاخلع و لا مباداه ….الاعلی طهر من المراه من غیر جماع وشاهدین» یعنی خلع و عبارات انجام نمی گیرد مگر آنکه شرایط طلاق از قبیل پاکی و بودن نزدیکی و حضور شاهدین جمع باشد. به مضمون فوق روایات متعددی وارد گردیده فقها به استناد احادیث مزبور عقیده دارند که حضور شاهدین در هنگام اجرای صیغۀ خلع معتبر است اعم از آنکه خلع از مصادیق طلاق محسوب شود یا خیر .^[۲۱]
۱-۱-۱-۶- طلاق مبارات
مادۀ ۱۱۴۷ ق.م. طلاق مبارات عبارت است که کراهت از طرفین باشد ولی در این صورت عوض باید بر میزان مهر نباشد.
مبارات مصدر باب مفاعله به معنای مفارقت است (بارئت شریگی = فارقته صادق عبارات با طلاق خلع از نظر ماهیت فرقی ندارد مگر در سه جهت:
در طلاق مبارات کراهت از طرفین است در حالی که در خلع که کراهت تنها از سوی زوجه است علاوه بر اجماع نصوص معتبره نیز در این مسئله دلالت دارد.
در طلاق مبارات جایز نیست بیش از مقدار مهر باشد خواه عین مهر باشد و خواه معادل آن، در حالیکه در

عکس(۲-۱۳)هرم های پله مانند تخت جمشید
(بهار ۱۳۷۷،ص۱۸۰)در مورد نقش و کارکرد ستون های تخت جمشید می گوید:«ستون ها،از پایه تا جانور سر ستون مظهر برکت الهی است و ستون ها خود نماد درختان مقدس اند (نگاره نمایی از چند ستون و سرستون تخت جمشید)در واقع ستون ها نماد باغی مقدس بودند.سر ستون ها به شکل سر گاو و گاهی سر شیر و عقاب دیده شده است.گاو مظهری از ماه و برکت بخشی است،شیر مظهر مهر و خورشید است و عقاب که به ظاهربر درفش هخامنشی نیز نقش شده بود،مظهر سلطنت و قدرت بوده است».البته عقاب در بسیاری از موارد به خصوص در ادوار بعدی از نماد های همراه با ایزدبانو آناهیتا بوده و بر روی ظروف سیمین هخامنشی(عکس ظرف سیمین هخامنشی با نقش عقاب)و نیز ظروف سیمین دوره ساسانی حک شده است.برخی از این ظروف در نیایشگاه های منصوب به آناهیتا یافت شده است(عکس ظرف سیمین ساسانی با نقش آناهیتاو عقاب)
گل های نیلوفرکه تعداد آن ها در تخت جمشید بسیار زیادند علاوه بر نماد تکرار و تداوم وازدیاد وبرکت،مظهرایزدمهر وایزدبانوآناهیتا می باشد
۲-۱۶ آب و پالایش در تخت جمشید:
اطلاعات موجود درباره ی چگونگی تامین آب برای بهره برداری در روی صفحه ی تخت جمشید کامل و جامع نیست،اما عناصر و تاسیساتی وجود دارد که تا حدودی به آگاهی از چگونگی تاسیسات آبی کمک می کند،از جمله یک چاه عظیم سنگی در عرصه ای واقع در شمال شرقی بخش خزانه و در دامنه کوه در ارتفاعی حدود ۲۲ متر بالاتر از سطح صفه ی تخت وجود دارد….در اطراف این چاه جوی هایی وجود دارد که آب را از کوه به این چاه هدایت می کند.از درون این چاه هیچ مجرایی که به آبروهای زیر زمینی صفه ی تخت جمشید متصل باشد یافت نشده است.(سلطان زاده،۱۳۸۰،صفحه ۶۴)

حجم این چاه سنگی ۵۷۴ هزار لیتر می باشد… علاوه بر تامین آب شرب شاید برای جلوگیری از ورود سیلاب کوهستان به دوره کاخ استفاده داشته.آب اضافی از این چاه نیز توسط خندقی از راه جنوب شرقی تخت جمشید به بیرون می رفته است(خواجه عبداللهی ۱۳۸۰،راهنمای اختصاصی تخت جمشید).
هخامنشیان با درک عمیق و دقت بسیار علاوه بر این که مسایل ذخیره سازی و نیز حفاظت از سیلاب را برای ساخت این چاه سنگی بزرگ در نظر داشته اند،بلکه پالوده بودن و تقدس آب را نیز در نظر داشته اند.آب این مخزن از کوه مقدس مهر یا رحمت می آید و پس از گذشتن از جوی های آب و ته نشین شدن گل و لای موجود در آن در ته مخزن آب پالوده وقابل شرب می گشته و به احتمال زیاد برای مراسم مذهبی و آیینی مانند تطهیر قابل استفاده بوده است.
از دیگر موارد کاربرد آیینی آب در تخت جمشید قطعه سنگ عظیم و حوض مانندی که اضلاع آن ۶۸/۵ در ۸۵/۴ و عمق آن حدود ۲ متر است،در جنوب شرقی دروازه های ملل در شمال آپادانا یافت شده است،برخی حدس زده اند که این حوضی بوده که برای انجام مراسم آیینی و مذهبی استفاده می شده است.
(سلطان زاده ،۱۳۸۰،ص۶۴)محمودی بختیاری(۱۳۷۵،ص۱۴)به نقل از امستد می گوید:«در این جا دیدار کننده ای که طرف توجه بود پیاده،به سوی جنوب «سنگابی »که از سنگ یکپارچه تراشیده بودند،راهنمایی می شد و ار آن جا خود را شستشو و پاکیزه می نمود و جامه سفید تن می کرد تا بتواند به پیشگاه شاه بزرگ راه یابد.
هم چنین وجود مخازن مخازن سنگی بزرگ در کنار تالار آیینه می توانسته مصارف آیینی و مذهبی از جمله تطهیر و پاک سازی روح و روان دارا بوده است.
نقوش دیواری تالار آیینه بسیار راز گونه است تصویر شاه با چوبدستی و گل نیلوفر و پیشکاران با مگس پران و دستمال و در درگاه دیگر پسری بسیار زیبا که در یک دست عطر دان و در دست دیگر دستمالی دارد.(تصویر)و آن طرف درگاه روبروی این نقش اتشدان و ظرفی مخصوص در دست داردو جدال شاه با موجود افسانه ای و نیز با شیر ،همه این نقوش با فکری رمزی و به صورت نمادین حک شده است.شاید این تالار مکانی بوده برای تطهیر جسم و جان و یا این که قبل از ورود به آن هرکسی حتی شاه باید این تطهیر مذهبی را انجام می داده تا بتواند بر نیروهای اهریمنی فایق شود(خواجه عبداللهی،۱۳۸۰،راهنمای اختصاصی تخت جمشید)
عکس(۲-۱۴) پسر با عطر دان در دست تالار آیینه
۲-۱۷ فرهنگ اشکانی
بعد از شکست هخامنشی ها ،یونانی ها به سراسر نجد ایران وارد می شوند ولی قادر نیستند در بخش غربی نجد ایران،تقریبا برابر مرزهای امروزی ایران تاثیر بگذارندو دوام بیاورند….می توان گفت که بنابر مدارک تاریخی ارتشتاران ایرانی که در بخش غربی و مرکزی ایران مالک اراضی بودند،با یونانی ها همکاری نمی کردندنظام قنات ها در این جا امکان می داد که آن ها اراضی شان را به استقلال آبیاریو حفظ کنند و در شرق نجد ایران یعنی در حدود جیحون،هری رود و هیرمند،این رودخانه ای عظیم،نظام عظیم آبیاری وجود داشت و نظام های عظیم آبیاری به دولت های مرکزی محتاج بود،بنابراین،در شرق ایران در بلخ،دولت یونانی باختر از سوی ارتشتاران ایرانی،که مکان بزرگ بودند حمایت می شد. (بهار ۱۳۷۷،ص۲۳۲)
«کشاورزی و بازرگانی دو عامل تعیین کننده اقتصاد دوران اشکانی بود.صنایع بخش کوچکی از اقتصاد را تشکیل می داد و اکثریت جمعیت کشور از راه کشاورزی معاش می کرد….»(ص۸۵)
….می توان تصور کرد که از ۵۰ پ.م تا ۱۵ م سطح زندگی در ایران بسیار بالا بوده است.نجبا و بازرگانان که در آمدشان از کشاورزی و بازرگانی به دست می آمد از سطح بسیار بالای زندگی بهره مند بودند…از سال ۲۰۰م به بعدبه علت صدمات بزرگی که رومیان بر میاندرود وارد آوردند،فقر در شهر ها،از جمله بابل،و سلوکیه و شوش گسترش یافت…در راس جامعه اشکانی شاه قرار داشت که معمولاًاز حرمتی آسمانی برخوردار بود….آزادگان شاهان محلی بودند،…در شهر ها گروه کوچک نجبا و گروه وسیع پیشه وران و در روستاها دهقانان وابسته به زمین به سر می بردند…(ص۸۹)
۲-۱۷-۲ دین و باورهای مقدس خاندان اشکانی
…به علت اندک بودن مدارک،دادن نظر قطعی در این مورد مشکل است.معمولاًشاه را برادر خورشید و ماه می خواندند.واین بر بعضی سکه های اشکانی نقش یافته است.چه بسا این بدان معنی بود که شاه را«مهر»متجسد می انگاشتند،یعنی معتقد بودند که ایزد مهر در وجود شاهان حلول می کند.شاید هم در نظر ایشان شاه پس از مرگ در اعدادخدایان در می آمدکه با اعتقادات اقوام ابتدایی در مورد خدا شدن بزرگان قوم پس از مزگ همانند است.ایشان احتمالا ً با آیین زروانی ربط داشتند…(ص۱۰۱).
آناهیتا و مهر در دوره اشکانیان:
در زمان اشکانیان آناهیتا ومهر به اوج قدرت می رسند و با اهورامزدا تشکیل یک تثلیث می دهند.
نفوذ مهر در زمان اشکانیان به مغرب زمین و حضور ویرانه های پر صلابت معبد آناهیتا در کنگاور گواه این قدرت است.آناهیتا در مقام ایزد آب و باروری رونقی بی سابقه گرفت و حتی پرستش او مقدم بر دیگر ایزدان و شاید مقدم بر اهورامزدا شد.البته چنین نیز می توان انگاشت که اهورامزدا در مقام خدای بزرگ نیازی به معبد نداشت.در دیگر دین ها نیز اغلب چنین است که بارگاه قدیسان و اولیا با شکوه تر ازعبادتگاه ویژه ی خداوند است…از نقش سکه های اشکانی چنین برمی آیدکه از نخستین سده ی پیش از میلاد ایزد بانوان برای اشکانیان برترین مقام را داشتند….نقش ایزد بانو آناهیتا بر روی این سکه ها با تاج مشعشع تصویر شده است.(رجبی،۱۳۸۱،ح۴،ص۱۹۰). عکس(۲-۱۵) تندیس ایزد بانو آناهیتادروه اشکانی
تمام معابد ایرانی این دوره به آناهیتا هدیه شده اندوآن میان معبدشیز(تخت سلیمان کنونی)و معبد آناهیتا کنگاور و معبد آناهیتای استخر،از مرکزهای بزرگ مذهبی بوده اند.رواج ساخت تندیس های کوچک آناهیتا،که اغلب برهنه و در حال نگه داشتن سینه ای خود است یا به پهلو دراز کشیده است از مشخصات این دوره است. عکس(۲-۱۶) معبد آناهیتا تخت سلیمان
۲-۱۸ معبد آناهیتای کنگاور(خانه ی آناهیتا)
معبد آناهیتای کنگاور در فاصله بین کرمانشاه همدان در غرب ایران،یکی ازبزرگترین و بی نظیرترین معابد بزرگ آسیایی غربی است که شاید بدون هیچ اغراقی عظیم ترین،با شکوه ترین و پر اهمیت ترین،نیایشگاه آناهیتا باشد و ساختار بنای آن چنان گسترده است که بررسی عناصر تشکیل دهنده آن بسیار دشوار می باشدو بنا آن به عنوان پرستشگاه از زمان هخامنشی تا اواخر ساسانی دایر بوده و به عنوان سرا و محل سکونت تا آخر دوره سلجوقی مسکون بوده است.این نیایشگاه به صورت نمادین و مطبق طراحی شده و پلکان دو طرفه ایوان ستون دار آن به طرز بسیار جالبی رمز پردازی شده است.سنگ های بدون تراش و پرداخت،با نمادهای رمزی فراوان تمامی حجم داخلی دیوار های اصلی این نیایشگاه راپر کرده است و این سنگ ها که تعداد آن ها قابل شمارش نیست و هم چنین نقوش نمادین بر روی آن ها ارتباط ناگسستنی باکارکردهای ایزد بانو آناهیتا داردو همه جا گستر بودن آیین ستایش او را به طرز با شکوهی جلوه گر می سازد.
نیایشگاه کنگاور در دامنه کوه که منشاء اصلی ذخیره آب و تراوش چشمه ها می باشد قرار گرفته است.نقاط بلند و صخره ها هم برای زندگی و هم بنیادهای مذهبی مناسب اند ولی آب مسئله حیاتی بود….مناطق کوهستانی و جلگه هایی که در دل کوه ها واقع بودند،از برکت برف های ذوب شده در تابستان و زمستان و زیر اشعه خورشید،از چشمه های جوشنده،سرزنده و شاداب می شوند و هستی و زندگی به اب این چشمه ها ولو باریک و چاه ها و سرب ها بستگی داشت که اگر دگرگون و ناپایدار می شدند،زندگی در خطر انهدام و نابودی و یا مهاجرت قرار می گرفت.برای زنده ماندن بایستی پنجه درپنجه طبیعت خشن و بی رحم افکند تا از قهر آنان در امان ماند.راه دیگرآن بود که با نیازو فدیه وقربانی و پرستش عناصر طبیعت،از خشم آن آسوده زیست،اندیشیدن به ایزد و الهه ای در ذهن و فراهم آوردن مظهری ازوی و توسل به قدرت ملائک وارد مقوله مذهب شد.این شیوه،تجربه ی بس طولانی را درازنای تاریخی که بشر زیست نموده،پشت سر نهاده است.(کامبخش فرد،۱۳۷۴،ب،ص۲۹)
۲-۱۸ فرهنگ ساسانی
ساسانیان طرفدار دولت مرکزی بودند و در واقع سنت کهن دولت مقتدر هخامنشی را به ارث بردند….و از اولین کارهایی که انجام می دهند این است که قدرت متمرکز فئودال را از بین ببرند…املاک فئودال را در سراسر کشور پخش و …در نتیجه فئودال های اشرافی و دربارهای محلی ایشان به شهر ها منتقل می شوند…و ثروت روستاها به شهرها منتقل می شوند…سرانجام تجارت و امنیت ملی بر باطن محیط زراعی ایران غلبه کرد و دوره ی ساسانی ها یک بار برای همیشه،ایران سیستم مرکزی را به صورت یک سیستم دراز مدت حکومتی پذیرفت.
روستاها فقیر وفقیر تر شده ودر شهر ها طبقه ی پر جمعیت و پر ثروت پیشه وران به وجود آمد…در دوره ساسانی بعضی از این مراکز[شهر های تجاری شکل گرفته در کنار جاده های بازرگانی]تبدیل به شهر های تولیدکننده کالاهای مصرفی شهری هم می شدند(بهار،۱۳۷۶،ب،ص۲۴۷.)
۲-۱۸-۱ دین ساسانیان:
بابک در کنار قدرت سیاسی خود نگهبان پرستشگاه آناهیتا در استخر است و دارای شخصیتی روحانی و فرمانروا است و ساسان … شبانی است،و این چنین اردشیر بابکان در واقع مظهر سه نیروی اجتماعی روحانیت،فرمانروایی و تولیدات است و اهمیت آیین زرتشتی به عنوان دین رسمی در دوره ساسانی روشن می شود.در دین زرتشتی این دوره به جای تثلیث گاهانی هرمزد سپند مینو اهریمن و ثنویت اوستای جدید،هرمزد(سپند مینو)اهریمن،به تثلیث تازه ای می رسیم که زروان هرمزد اهریمن است…(بهار،۱۳۷۵،ص۵۵)
۲-۱۸-۲ اصول دین زرتشتی در دوران ساسانی:
۱-در آغاز فقط زروان بود .او همه هستی و همه جوانب هستی را در خود داشت…
۲-او زمان درازی (یک هزار سال)آرزوی فرزند کرد تا او را فرمانروای جهان سازد اما دارای فرزند نشد تا آن که در امکان داشتن فرزند تردید ورزید.و آن گاه از آن آرزوی مقدس او هرمزد و از آن تردید نا مقدس اهریمن در زهدان او پدید آمدند…(ص۵۷)
۳- ماده موجودی هرمزدی و مقدس است.
۴-نه هزار سال نبرد،سه هزار سال نخستین همه به کام هرمزد خواهد بود،سه هزار سال دوم در آمیختگی…و سه هزار سال پایانی به اهریمن شکست خواهد رسید(ص۵۸).
۵-آفرینش از سطح لطیف به زمخت توسط هرمزد انجام می شود.
۶-اهریمن مخالف هر آفرینش هرمزدی را می آفریند که همه مینویی اند.
۷-نجوم بسیار مهم است.
۸-زمان کرانه مند دوازده هزار سال به چهار بخش سه هزار ساله تقسیم شده است.
۹-مذاهب بی شمار زرتشتی در کنار هم در ایران وجود دارد.
۱۰-آتش مقدس است
«در زمان ساسانیان شاه چهره ی ایزدان داشت و از جانب خدا،اورمزد مهر یا آناهیتا به شاهی منصوب می شد»(گیمن،۱۳۷۵،ص۱۲۶)
«در دین زرتشتی مهر نقش مهمی در آیین دینی بر عهده دارد.همه روحانیون در «دمهر»در طی مراسمی رسماً به حلقه روحانیون تشرف می یابند…مقدس ترین آیین ها همه در تحت حمایت مهر اجرا می شود»
«معابد مهر را در کنار یا نزدیک آب جاری»(بهار ۱۳۷۷،ص۳۶)«یا بر روی قنات و آب انبار می ساختند»(ص۹۸).
«در کنار در ورودی معابد مهری آبدانی وجود داشته است»(ص۳۶)«که پیروان مهر به احتمال پیش از ورود به معابد یا در معبد تن و روان را می پالودند تازه واردپس از طی مراحلی به مرتبه ی پیر می رسید که خود مقامی روحانی و پهلوانی بود»(ص۹۸)
حرمت ستایش آناهیتا در قدیم ترین سنت خود هم چنان تا دوره ی ساسانیان پا بر جا بوده است.در کتیبه ها و نقش برجسته های عهد ساسانی آثاری باقی مانده که نشان دهنده ی مقام ارجمند اناهیتا و حضور وی در مراسم مذهبی و سیاسی است(گویری،۱۳۷۵،ص۷۵)
از جمله این نقوش برجسته یکی نقش رستم نزدیک تخت جمشید است که در آن «نرسی»شاه ساسانی حلقه ی سلطنت را از آناهیتا دریافت می کند(عکس نقش برجسته نرسی و ایزد بانو آناهیتا در نقش رستم)
عکس (۲-۱۷)نقش برجسته نرسی و ایزد بانو آناهیتا در نقش رستم
در نقش برجسته دیگری واقع در کرمانشاه که آناهیتا در کنار خسرو پرویز و اهورامزدا به چشم می خورد(عکس نقش برجسته آناهیتا و خسرو پرویزدر طاق بستان)هم چنین بر روی سر ستون های واقع در طاق بستان کرمانشاه این ایزد بانو به طرز زیبایی نقش بسته است.(عکس سر ستون اصفهان با نقش آناهیتا)و در نقش برجسته سر مشهد کرتیر موبد بزرگ در کنار بهرام و زنی شبیه به آناهیتا به تصویر کشیده شده است هم چنین در کتیبه های پهلوی کعبه زرتشت و سر مشهد که به سه زبان پارتی(پهلوی اشکانی)،فارسی میانه و یونانی است از پادشاهان و موبد مشهور ساسانی «کرتیر»که در زمان سلطنت شش پادشاه(اردشیر تا نرسه)می زیسته است آثاری بر جای عکس(۲-۱۸) نقش برجسته آناهیتا و خسرو پرویزدر طاق بستان مانده که اهمیت آناهیتا را به نوعی نشان می دهد.
در این دوران یکی از مهم ترین معابد آناهیتا در استخر قرار داشت که حتی اردشیر پسر بابک موبد معبد آناهیتا،نیز مدت ها نگهبان آن بود و هم چنین معبد آناهیتای شهر شیز(تخت سلیمان)از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بود.بیشتر معابد آناهیتا تحت عنوان «آذر آناهیتا»یا «آتور اناهیتا»با شکوه و جلال بر پا بود.در این زمان اناهیتا رابطه ناگسستنی با آتش عکس(۲-۱۹) سر ستون اصفهان با نقش آناهیتا داشت و آتش و آب به عنوان دو عنصر مقدس از احترام به سزایی برخوردار بود و هم چنین به مزرعه و درختان احترام خاص می گذاشتند.
۲-۱۹ نیایشگاه آناهیتای بیشاپور:
نیایشگاه آناهیتای شهر بیشاپور در استان فارس نزدیکی کازرون،یکی از نادرترین معابد اناهیتا است که نسبتاً تمامی ساختار اصلی آن سالم مانده است و گویای اعتقاد ساسانیان به آناهیتا و نیز چگونگی و نوع مراسم نیایش او می باشد.بنا به آبان یشت مراسم نیایش آناهیتا همراه با اهدای «زور»(آب زور)و نذر و فدیه بوده است و گردش آب در آبراه های نیایشگاه همراه با برات آتش از ارکان اصلی این نیایش به شمار می رفته است.گردش آب در نیایشگاه بیشاپور با دقت و با توجه به تقدس آب و آناهیتا طراحی شده است.این نیایشگاه سرشاراز رمز پردازی مقدس و برکت زا می باشد.

سیستمها و فرایندها
سیستمها و فرایندها بین تمام ادارات و وزارتخانه ها در کل کشور و جهان ارتباط داردن. یک بانک اطلاعاتی مشترک و واحد، عامل اساسی موفقیت دولت الکترونیکی است. اطلاعات دولتی دراختیار کسی قرار می گیرد که حق استفاده از آن را داشته باشد. بعضی اطلاعات باید توسط سیستم های با امنیت زیاد و فن آوری رمز نگاری محافظت شوند^[۳۶].
۲-۳-۵-۵ تجربه آمریکا
روند ایجاد دولت الکترونیک بدین صورت بوده است که در طول نیمه دوم دهه ۱۹۹۰، بخش خصوصی آمریکا مسئول خلق خدمات الکترونیکی شد. وجود فناوری وب (WEB)، به برانگیختن برخی اقدامات تجاری در شرکتها منجر گشت و لذا نتایج خوب و قابل سنجشی از این اقدامات حاصل شد.
مهمتر از آن، این بود که کارکنان هرچه بیشتر اثربخش شدند به طوری که در بازده کاری آنها افزایش قابل ملاحظه ای پدید آمد. برای مثال، در سال ۱۹۹۹، میانگین بازده کاری هر ساعت فرد، پنج درصد افزایش پیدا کرد. لذا بدین طریق، بذرهای کارایی به واسطه به کارگیری این چنین فناوریها پاشیده شد و لذا فناوری وب به تغییراتی در شغل، شاغل و ارتباطات منجر شد.

درنتیجه سرف^[۳۷] که به عنوان یکی از پدربزرگهای اینترنت مشهور است این پیشنهاد را به رهبران دولتی داد که «لطفاً از فناوری اطلاعات استفاده کنید. اجازه دهید که خدماتتان، بیشتر دردسترس باشد. همچنین، هرگز از فناوری وب نهراسید، اما همواره برای آن برنامه ریزی کنید».
ازجمله نتایج موردانتظار از چنین فرایندی، کاهش فساد اداری و شفافیت بیشتر امور، بالارفتن میزان مسئولیت، دائمی شدن بهبود روندها و فرایندها، راحتی بیشتر، رشد منابع و کاهش هزینه خدمات است. جهانی شدن نیز دولتها را وادار می سازد تا به منظور فروش کالا و خدمات خویش و همچنین صدور فرهنگ و شناساندن خویش به سایر فرهنگها و تمدنها، اقدام به تاسیس دولت الکترونیک کنند^[۳۸].
درگاه الکترونیکی ایالات متحده آمریکا به طور کلی امکان دسترسی به بیش از ۱۰۰ سرویس آن‌لاین وجود دارد: اطلاع تغییر آدرس منزل، خرید از دولت، پیداکردن انواع مراکز آموزشی، فروشگاه‌ها و کلینیک‌های نزدیک منزل، ثبت کپی رایت برای محصول، اطلاع از مشکلات محیطی، درخواست انواع وام، پیداکردن و درخواست شغل‌های دولتی، انواع اطلاعات و فرم‌های گذرنامه و مهاجرت، اطلاعات و فرم‌های خدمات پستی، پیداکردن کد پستی، انواع اطلاعات و فرم‌های مالیات و… فهرست سرویس‌های آنلاین به طور مداوم به روز رسانی می‌شود. برای نمونه به بخش دانشجویان دانشگاه^[۳۹] می‌رویم. در این بخش همه اطلاعاتی که دانشجویان به آن نیاز دارند، از مقررات تحصیل گرفته تا امکان تحصیل آنلاین و پیداکردن مرکز آموزشی مناسب جمع آوری شده است. (امکان دقیق‌تر کردن جستجو با مواردی نظیر محل دقیق، هزینه تحصیل، نوع رشته و… نیز وجود دارد).
۲-۳-۵-۶ تجربه ژاپن
دولت ژاپن تا به امروز موفقیتهایی داشته و پروژه های متعددی را نیز در این زمینه انجام داده است. هدف از این مطالعات این است که خدمات دولتی رایانه ای شده و به این ترتیب، خدمات دولتی با شتاب بیشتر و کیفیت بالاتری ارائه گردد. ساختار طرح جامع ژاپن شامل سه نوع ارتباط بود که عبارتند از:
معرفی نقش فناوری اطلاعات در ارتباط با رابطه بین دولت و شهروندان (G2C)؛
۲ - ارتباط بین دولت وبخش بازرگانی (G2B)؛
۳ - دیجیتالی کردن وزارتخانه ها و سازمانها یا دیجیتالی کردن عملکرد داخلی سازمانهای اجرایی (G2G).
فرایند ارتباطی دولت و شهروندان : رایانه ای کردن انواع فرایندهای مربوط به دولت
هدف از فرایند دولت و بخش بازرگانی، فوریت دادن به ترویج تجارت الکترونیک است.
همچنین دیجیتالی کردن ارتباط میان دولت و تجارت از اهمیت بالایی برخوردار است و به تبادل الکترونیک داده ها توجه خاصی می شود. در فرایند دولت به دولت، ایجاد سیستم هایی مانند مدیریت اسناد الکترونیک بین وزارتخانه ها، موسسات و یا عملکرد داخلی هر سازمان اجرایی موردنظر است.
به منظور دستیابی به این موارد، تدارک یک ساختار زیربنایی عمومی موردنیاز است. اول، ایجاد یک شبکه زیربنایی که دولت را با شهروندان و شرکتها پیوند دهد. اتصال بین ادارات دولتی نیز به همان اندازه لازم است. دوم، ایجاد ساختار حمایتی ضرورت دارد. برای حمایت از اطلاعات شخصی و اسناد اداری از فعالیتهای غیرقانونی مانند افشای اطلاعات، زدوبندها و غیره، محکم کردن ساختارهای کلیدی بخش عمومی بسیار مهم است. ارتقا و بهبود استانداردها نیز الزامی است. فرمت اسناد، قراردادها و موارد دیگر باید به صورت متحدالشکل درآمده تا ادارات دولتی، کارخانجات و شهروندان به طور عمومی از آن بهره گیرند. استانداریها نیز به عنوان یک نقطه ارتباطی مهم با شهروندان، نقش حائزاهمیتی دارند. در این مورد سعی شده است که هماهنگی های لازم به عمل آید تا دولت الکترونیک و استانداریهای الکترونیک هر دو ایجاد گردند.
به منظور ایجاد استانداریهای الکترونیک دو پروژه اصلی دردست وزارت کشور ژاپن است. در پروژه اول، تحت عنوان شبکه نقاط مسکونی به استانداریها این امکان داده می شود که اطلاعات شهروندان از قبیل نام، خانوادگی، جنسیت و… را با یک پایگاه داده ای که با استانداریهای دیگر در سطح کشور مرتبط است، نگهداری کند. در طرح دوم، شبکه ای با درجه بالای اعتماد ایجاد می شود که برای مبادله بسیاری از اسناد الکترونیک میان استانداریها و دولت مرکزی استفاده می گردد.
گذار سریع به سمت دیجیتالی شدن و اینترنت را می توان در بخش آموزش هم به خوبی مشاهده کرد. در دانشگاهها، شبکه های ارتباطی بین استادان، گروه های دانشجویی و غیره درحال فعالیت است. ایجاد دولت الکترونیک موضوع بسیار گسترده ای است که یک ساختار اطلاعاتی ملی را ایجاد می کند به گونه ای که دولت مرکزی، استانداریها، شرکتهای خصوصی، خانواده ها و افراد مختلف دیگر را دربر می گیرد (سازمان شهرداریهاو دهیاریهای کشور، ۱۳۸۸).

۲-۳-۶ پیشینه میدانی تحقیق (در ایران)
با عنایت به اینکه حرکت جوامع اطلاعاتی سالهاست آغاز گشته و از اوایل دهه ۹۰به بعد شتابی فزاینده یافته است به گونه ای که سرعت این حرکت در کشورهای کمتر توسعه یافته ازجمله ایران به خوبی حس میشود به منظور برخورداری از مزایای دولت الکترونیکی در ایران اقداماتی صورت گرفته است. ازنظر توالی زمانی، اولین گام موثر توسعه دولت الکترونیکی در سالهای اخیر در ایران را میتوان تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۱ وپیرو آن مصوبه سال ۱۳۸۱ شورای عالی اداری برای خودکار سازی فعالیتهای اختصاصی و عمومی نظام اداری برشمرد این مصوبه در جهت تحقق قانون برنامه پنجساله سوم توسعه تدوین شده است. اما سرآغاز توسعه دولت الکترونیکی در ایران را میتوان در سیاستهای کلی رهبری در تاریخ ۱۱/۷/۱۳۷۷ دانست که در آن ایجاد، ساماندهی و تقویت نظام ملی اطلاع رسانی رایانه-ای، توسعه کمی و کیفی شبکه اطلاع رسانی ملی ذکر شده بود.
طرح تکفا، اولین طرح دولت الکترونیکی در زمینه توسعه کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات بود که در سال ۱۳۸۱ در راستای چشم انداز توسعه جمهوری اسلامی ایران اجرایی گردید … زیربرنامه های هفت­گانه تکفا که برای آنها بودجه درنظر گرفته شده بود عبارت بودند از: دولت الکترونیکی، مهارت دیجیتالی، نیروی انسانی، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات دراقتصاد، بازرگانی و تجارت، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات درقلمرو فرهنگ و هنر و تقویت خط و زبان فارسی که آیین نامه اجرایی آن در تیرماه سال ۱۳۸۲ تصویب شد که نقطه عطفی در تاریخ فناوری اطلاعات وارتباطات کشوربودکه اولین نتیجه آن تخصیص بودجه مستقیم به فناوری اطلاعات بود.لیکن در سال ۱۳۸۴ این برنامه متوقف شد و در سال ۱۳۸۶ با تدوین دو شورای مرتبط با فناوری اطلاعات یعنی اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات در دستور کار قرار گرفت و طرح تکفا ۲ توسط شورای اطلاع رسانی کشور با هدف بازنگری و ارتقای برنامه ملی توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورو استفاده از تجارب موفق جهانی در بهبود سیاست ها و راهبردهای ملی و بهره گیری از تجارب عملی حاصل از طرح تکفا تدوین شد.
پس از آن سند نظام جامع فناوری اطلاعات کشور طی ۱۲۰۰ ساعت فعالیت کمیته راهبری و ۲۱۰۰۰نفرساعت فعالیت کارشناسی تدوین گردید و در تاریخ ۵/۱۰/۱۳۸۶ در هیات دولت تصویب شد.
سند جامع دولت الکترونیکی با همکاری دستگاه های اجرایی توسط معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور در تحقق بخش ۳ بند ج ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه تهیه شده است که حوزه های متعددی ازجمله حوزه زیرساختها را نیز در بر میگیرد که از اساسی ترین چارچوبهای برنامه قلمداد میگردد (معمارزاده طهران و همکاران،۱۳۹۱،۲۲۹).
حوزه زیر ساخت ها:
۱- زیر ساخت دسترسی ۲- مراکز داده ۳- شبکه امن دستگاه های دولتی
زیرساخت شناسایی و تصدیق هویت(نام کاربری وپسورد، کارت هوشمند، اثر انگشت، موبایل و پسوند). otp)، شماره کارت های شناسایی وبانک ها(
یکپارچه سازی و تعامل اطلاعاتی بین دستگاهی
بانک های اطلاعاتی مورد نیاز
قوانین و مقررات مورد نیاز (حقوق پشتیبان فرهنگ استفاده و راحتی استفاده)

۳-۱- مقدمه
تولید اتیلن یکی از شاخص‌های اصلی رشد در صنعت پتروشیمی هر کشوری می‌باشد که مصرف عمده آن در صنایع پلیمری بخصوص تولید پلی‌اتیلن است. از پلی‌اتیلن در پلاستیک‌‌سازی و همچنین در صنعت کشاورزی به فراوان استفاده می‌شود. همچنین اتیلن در واحدهای الفین پتروشیمی‌ها تولید می‌شود. واحدهای الفین در صنعت پتروشیمی از جمله فازهای مادر، به شمار می‌آیند. این واحدها وظیفه تولید اتیلن و پروپیلن را به عنوان خوراک برای فازهای پایین دست به عهده دارند. در حقیقت واحدهای الفین تامین کننده‌ی خوراک اصلی واحدهای پلمیری یک مجتمع پتروشیمی می‌باشند. در سال ۱۷۹۵ ابتدا اتیلن را گاز الفین می‌نامیدند و پس از آن در اواسط قرن نوزده میلادی، به دلیل سیستم نامگذاری هافمن^[۳۲]، انجمن بین‌المللی شیمیدان‌ها^[۳۳] آن را به نام علمی اتیلن با نماد  نامگذاری کرد. اتیلن از این جهت در صنایع پلیمری حائز اهمیت است که دارای استحکام نسبی بالا، مقاومت در برابر خوردگی، شکل‌پذیری مناسب و قیمت نسبتاً پایین در لوازم و قطعاتی که در زندگی روزمره بشر با آن‌ها روبرو است، می‌باشد. شرایط فرایند تهیه اتیلن ایجاب می‌کند که در طی تولید، فرایند خالص بوده و عاری از هرگونه ناخالصی‌ها، بخصوص استیلن با نماد  و اتان با نماد  و منواکسیدکربن با نماد  باشد. برای مثال، چند ppm^[34] از ناخالصی استیلن، سبب مسموم (غیرفعال^[۳۵]) شدن کاتالیزور واکنش و در نتیجه متوقف شدن فرایند می‌شود. بنابراین با روشی مشخص و مطمئن باید این ناخالصی‌ها جدا شوند. جداسازی منوکربن و دی‌اکسیدکربن از اتیلن بدلیل اختلاف نقطه جوش آن‌ها، توسط یک برج تقطیر صورت می‌گیرد. اما جداسازی استیلن از اتیلن بوسیله‌ی فرایندی به نام هیدروژناسیون در راکتور هیدروژناسیون استیلن صورت می‌پذیرد [۱۲]. هیدروژناسیون، فرایندی است که از آن برای جداسازی مواد ناخالص و اشباع کردن هیدروکربن‌های اشباع نشده از کاتالیزورهای خاص گزینش‌پذیر و گاز هیدروژن، استفاده می‌شود [۱۵]. فرایند هیدروژناسیون استیلن که واکنشی برگشت‌ناپذیر و گرمازا می‌باشد، در راکتورهای پیوسته‌ی بسترثابت آدیاباتیک کاتالیزوری رخ می‌دهد. این راکتورها، عملکردی شبیه راکتورهای پلاگ دارند و به نوعی اگر از کاتالیزور جامد در بستر راکتور صرف‌نظر شود، راکتور همگن نیز می‌باشد. راکتور هیدروژناسیون کاتالیزوری تبدیل استیلن^[۳۶] به اتیلن از جمله مهمترین راکتور موجود در هر واحد الفین در پتروشیمی‌ها است. یکی از مشکلات متداول این راکتور، تقلیل فعالیت^[۳۷] (غیرفعال شدن) و تغییر در گزینش‌پذیری^[۳۸] کاتالیزور در طول زمان است [۱۲]. معمولاً در راکتورهای آزمایشگاهی، بوسیله‌ی افزایش دمای ورودی راکتور در طول زمان، جبران‌سازی غیرفعال شدن کاتالیزور فرایند صورت می‌گیرد. در طول این مجموعه داده‌های سیستم، تغییر ناگهانی رو به پایین دمای ورودی در راکتور که حدود دو درجه است، رخ می‌دهد و سپس دمای ورودی به سبب نوع واکنش که گرمازا است، به مرور زمان افزایش می‌یابد [۱۶].

از اینرو، یک مهندس کنترل با طراحی مناسب شرایط انجام کنترل فرایند، می‌بایست شرایط واکنشی ایمن به جهت کیفیت و نرخ تولید مشخص از محصول مطلوب را در شرایط اقتصادی بهینه، فراهم آورد. بدین جهت در این فصل ابتدا با شناخت فرایند هیدروژناسیون استیلن واحد الفین، که بصورت مطالعه‌ی موردی، در یکی از پتروشیمی‌های جنوب کشور (منطقه‌ی عسلویه) نیز از این فرایند بهره‌ برده می‌شود، به مدل‌سازی آن با در نظر گرفتن کلیه‌ی شرایط کنونی راکتور پرداخته شده است.
۳-۲- راکتور هیدروژناسیون استیلن
بطور کلی، دو نوع طراحی راکتور فرایند هیدروژناسیون برای تبدیل استیلن به اتیلن در فازهای گازی پتروشیمی‌های کشور به صورت متداول وجود دارد [۱۲]:
۱) Front-End Hydrogenation
۲) Tail-End Hydrogenation
که در راکتور مورد پژوهش واقع در پتروشیمی جنوب کشور، از راکتور پیوسته‌ی بسترثابت آدیاباتیک کاتالیزوری با طراحی Tail-End استفاده می‌شود. شکل ۳-۱ نمایی از یک راکتور هیدروژناسیون Tail-End را به همراه اجزای آن، نشان می‌دهد.

شکل ۳-۱- نمایی از یک راکتور هیدروژناسیون Tail-End [16]
از دیدگاه علمی، می‌توان دو نوع طراحی راکتور هیدروژناسیون را بصورت زیر تعریف کرد که در واحدهای صنعتی، دو روش برای رسیدن به هدف کنترل فرایند هیدروژناسیون در یک راکتور آدیاباتیک (بی‌دررو) چند بستره وجود دارد:
الف) خوراک ورودی راکتور که ممکن است تا ۲۰% هیدروژن نیز شامل باشد، بطور مستقیم وارد راکتور هیدروژناسیون می‌شود. این نوع طراحی از فرایند Front-End Hydrogenation نامیده می‌شود. در این نوع از طراحی راکتور، درجه دمای ورودی خوراک راکتور تنها پارامتر قابل کنترل می‌باشد [۱۷].
ب) گاز هیدروژن از خوراک قبل از ورود به راکتور هیدروژناسیون جدا شده و بعد از آن به خوراک به مقدار مورد نظر اضافه می‌شود. این روش، به نام Tail-End Hydrogenation، نامیده می‌شود که علاوه بر دمای خوراک ورودی، همچنین با بهره گرفتن از غلظت هیدروژن به عنوان پارامتر کنترل در راکتور استفاده می‌شود. در پیکربندی Tail-End همانطور که در شکل ۳-۲ نمایش داده شده است، راکتور هیدروژناسیون بعد از ستون De-ethanizer واقع شده است، به این معنی که فقط اتیلن، اتان و استیلن به همراه درصد بسیار ناچیز از سایر ناخالصی‌ها که قابل صرف‌نظر هستند، در خوراک راکتور موجود هستند. همچنین می‌توان عبارت Tail-End را بدین مفهوم که در راکتور مورد پژوهش، محصول از بخش انتهایی آن خارج می‌شود، دانست [۱۷،۱۸].
همچنین شرایطی برای حالت مدل پایدار راکتور هیدروژناسیون در نظر گرفته شده است. بدین مفهوم که برای داشتن یک حالت پایدار در راکتور هیدروژناسیون، لزوماً باید شرایط زیر برای فرایند و نوع راکتور در نظر گرفته شود [۱۶]:
این راکتور در جریان Plug-In عمل کند.
پراکندگی محوری و شعاعی قابل صرف نظر باشند.
فرض “حالت شبه پایدار” از زمانی معتبر است که غیر فعال کردن کاتالیزور با توجه به دینامیک واکنش آهسته است. بنابراین، در طی هر فاصله از حالت پایدار در روند غیرفعال کردن کاتالیزور، از مدل ثابت استفاده شود.
خواص فیزیکی جریان گاز، از جمله تراکم، در طول بستر راکتور ثابت باشند.
راکتور استیلن دارای یک منطقه ثابت مقطعی باشد.
افت فشار در سراسر طول بستر راکتور قابل چشم‌پوشی باشد. بطوری که فشارهای جزئی را می‌توان برای جایگزینی جداسازی مول که از روند بروزرسانی نیز در دسترس است، تجزیه و تحلیل کرد.
همچنین لازم به ذکر است که در مقالات معتبر علمی برای راکتور هیدروژناسیون استیلن چندین شرط به جهت انجام فرایند مطلوب به صورت زیر همواره انتخاب شده است [۱۶]:
اطمینان از عدم تجاوز مقدار استیلن خروجی از حد مجاز ppm 5.
مینیمم بودن تلفات تبدیل اتیلن به اتان در طول فرایند.
غیرفعال شدن کاتالیزور به بهترین روش اقتصادی.
اطمینان از بهترین چرخه‌ی بازیابی کاتالیزور.
جلوگیری از فرار گرمایی در راکتور.
همواره سعی می‌شود که کلیه‌ی شرایط فوق در صنعت با ایجاد روش‌های مناسب و شرایط محیطی مناسب رعایت ‌شود و تنها می‌بایست به کنترل راکتور برای جلوگیری از عدم تجاوز مقدار استیلن خروجی و همچنین مینیمم کردن تلفات تبدیل اتیلن به اتان، پرداخت.
۳-۳- شرح فرایند
ابتدا برش^[۳۹] سنگین و سبک از مواد گازی  که به برش دوکربنه از مواد گازی معروف‌اند در یک برج جداساز^[۴۰]، قبل از ورود به راکتور هیدروژناسیون استیلن جدا می‌شوند. سپس به میزان مناسب هیدروژن در ادامه‌ی مسیر به مواد گازی برش  اضافه می‌شود و از آنجایی که متغیرهای قابل کنترل در هر راکتوری، دما (T)، فشار (P) ، غلظت © و جریان (F) می‌باشند، در این فرایند بخصوص نیز انواع متغیرهای کنترلی در راکتور هیدروژناسیون را دمای خوراک ورودی، غلظت هیدروژن ورودی و غلظت کربن مونوکسید ورودی تشکیل می‌دهد (کربن مونوکسید را تنها به جهت انتخاب‌پذیری کاتالیزور واکنش وارد راکتور می‌کنند). اما در فرایند مورد پژوهش در پتروشیمی جنوب کشور، بعد از کنترل درجه‌ی دما، مواد گازی به راکتور تبدیل استیلن وارد می‌شوند. از این بابت متغیر کنترلی را دما (T) انتخاب می‌کنند که در عمل، اپراتورهای واحدهای صنعتی برای رسیدن به هدف مطلوب خود، مناسب‌ترین روش را تغییر دمای مواد ورودی به نسبت تغییر غلظت یا تغییر جریان مواد ورودی انتخاب می‌کنند. این میزان دما برای مواد گازی ورودی باید بین ۶۰ تا ۸۵ درجه سانتی‌گراد به طور ایده‌آل چنان کنترل شود که بطور تقریبی دمای خروجی راکتور بین ۹۰ تا ۱۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد و غلظت گاز استیلن همواره در خروجی راکتور هیدروژناسیون استیلن به کمتر از ppm 5 رسیده باشد و محصول گاز خالص اتیلن عاری از استیلن دریافت گردد.
رابطه ۳-۱، واکنش برگشت‌ناپذیر واکنش شیمیایی هیدروژناسیون انجام شده در راکتور را نشان می‌دهد، که به واکنش شماره (۱)، واکنش هیدروژناسیون استیلن با ضریب سرعت واکنش  و واکنش شماره (۲) را، واکنش هیدروژناسیون اتیلن با ضریب سرعت واکنش  می‌گویند [۱۹].
(۳-۱) 
در طی فرایند، محصول برش  که از بالای برج جداسازی ناخالصی‌ها جدا می‌شود، عمدتاً شامل اتیلن و اتان به همراه ناخالصی‌های استیلن و مقدار ناچیزی از متان^[۴۱] با نماد  و پروپیلن^[۴۲] با نماد  می‌باشد که به بالای راکتور هیدروژناسیون وارد می‌شود. در طی فرایند مدل‌سازی به دلیل مقادیر ناچیز متان و پروپیلن، معمولاً از آن‌ها صرف نظر می‌شود. شکل ۳-۲ به خوبی گویای این موضوع می‌باشد.
شکل ۳-۲- خروج مواد برش دوکربنه از بالای برج جداساز مرحله‌ی اول
هیدروژن نیز به مقدار بسیار کم و از قبل کنترل شده، متناسب با خوراک ورودی، به راکتور اضافه می‌شود. بدین صورت که با خوراک مخلوط مواد گازی حاصل از برج جداساز، پس از گرم شدن بوسیله‌ی یک مبدل‌ آبی^[۴۳] از نوع پیش گرمکن^[۴۴] BXU و رسیدن به دمای مطلوب ورودی بین ۶۰ تا ۸۵ درجه سانتی‌گراد، وارد راکتور هیدروژناسیون می‌شود. دمای خروجی راکتور نیز انتظار می‌رود که کنترل شده بین دمای ۹۰ تا ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد. در اثر واکنش گرمازای هیدروژناسیون انجام شده درون راکتور، ناخالصی استیلن خروجی کاملاً به اتیلن تبدیل شده و مواد گازی باقی‌مانده وارد برج جداساز برش  در مرحله دوم، می‌شود. در این برج، ناخالصی سنگین اتان از پایین و ناخالصی‌های سبک‌تر مثل متان، هیدروژن و منواکسیدکربن از بالای برج از اتیلن جدا شده و بدین ترتیب محصول اتیلن از بستر (سینی‌ راکتور) نزدیک به انتهای برج گرفته می‌شود. شکل ۳-۳ بیانگر این مرحله از جداسازی می‌باشد.
شکل ۳-۳- جداسازی مواد برش دوکربنه در مرحله دوم
همچنین واکنش تنها در مرحله‌ای از فرایند متوقف می‌شود که با توجه به ماهیت بسیار گرمازای واکنش هیدروژناسیون استیلن، فرار گرمایی امکان‌پذیر باشد. در چنین موردی، با قطع جریان هیدروژن به راکتور، می‌توان واکنش را در هر مرحله از فرایند، به صورت کاملاً عملی متوقف کرد [۱۶].
لازم به ذکر است، پیش بینی غلظت استیلن خروجی، شدیداً حساس به فعالیت کاتالیزور فرایند است. از اینرو متداول‌ترین کاتالیزوری که در حال حاضر در این گونه راکتورها بویژه راکتور مورد پژوهش استفاده می‌شود، کاتالیزور پالادیوم بر پایه آلومینا^[۴۵] است، که دارای قدرت انتخاب‌پذیری یا گزینش‌پذیری در نوع واکنش می‌باشد. این کاتالیزور بر اساس نوع طراحی آن که با نماد تجاری G-58 در بازار عرضه می‌شود، انتخاب شده است که دارای فاکتور میرایی کاتالیزور () به نام Viod Fraction به مقدار ۳۸۹/۰ در مقیاس
() ۴/۶ می‌باشد. همچنین لازم به ذکر است که کاتالیزور G-58 با مقدار ۳۸۹/۰ برای فاکتور ، تنها برای فرایند هیدروژناسیون استیلن به اتیلن مورد استفاده قرار می‌گیرد [۲۰].
گزینش‌پذیری را می‌توان، سوق دادن واکنش به سمت تولید محصول مطلوب تعریف کرد. به عبارت دیگر، حداکثر رساندن نسبت میزان تولید محصول مطلوب به محصول زائد را گزینش‌پذیری گویند [۲]. بدین جهت گزینش‌پذیری باید به نحوی مناسب در نظر گرفته شود، که استیلن در مجاورت هیدروژن انتخاب دیگری برای واکنش نداشته باشد و تبدیل به ماده‌ی دیگری نشود؛ همچنین اتیلن نیز در مجاورت هیدروژن به اتان تبدیل نگردد. از اینرو در فرایند مورد مطالعه، کربن‌مونواکسید را تنها به جهت گزینش‌پذیری کاتالیزور واکنش، وارد راکتور می‌کنند، تا مواد گازی با هیچ گونه دیگری بجز جذب سطحی با کاتالیزور پالادیوم، واکنش ندهند. بنابراین گزینش‌پذیری یکی از فاکتورهای مهم در فرایندها، از نظر اقتصادی و بازدهی می‌باشد. با اینکه گزینش‌پذیری یکی از ابزارهای مهم در کنترل فرایند هیدروژناسیون استیلن می‌باشد، اما از آنجایی که این بحث متعلق به مهندسی شیمی است، تنها به تعریف ساده از آن بسنده می‌شود.
۳-۴- تاریخچه‌ مدل‌سازی راکتور هیدروژناسیون استیلن
فرایند هیدروژناسیون Tail-End استیلن تحت شرایط‌هایی شبیه به آنچه در راکتورهای صنعتی است، بصورت آزمایشی بوسیله‌ی Battiston در سال ۱۹۸۲ مورد مطالعه قرار گردید. نتایج تجربی کاملاً به مدل‌های تجربی وابسته بوده است، که بحساب تاثیر متغیرهای چندین واکنش روی استیلن گذاشته می‌شود. با افزایش نرخ ، در غلظت ثابت مونواکسیدکربن، منجر به افزایش تبدیل استیلن و اتیلن می‌شود. اما این فرایند با استانداردهای بیشتر ابتدا بوسیله‌ی آقایان Men’shchikov و همکاران در سال ۱۹۷۵ انجام شد. که بوسیله‌ی یک کاتالیزور پالادیوم تجاری در یک راکتور پلاگ در ۲۰ اتمسفر و دمای بین ۳۵۳-۴۳۰ درجه‌ی کلوین آزمایش شد و نتایج نشان دادند که ضریب (k) نرخ واکنش‌های هیدروژناسیون استیلن و هیدروژناسیون اتیلن و انرژی فعال‌سازی که بصورت پیش فرض بر اساس استانداردها توسط ایشان بدست آورده شده بود، همبستگی خوبی از داده‌های تجربی را نشان می‌دهد [۲۱].
از اینرو در زمینه‌ی مدل‌سازی فرایند هیدروژناسیون استیلن، خصوصاٌ نرخ واکنش‌های هیدروژناسیون استیلن و هیدروژناسیون اتیلن تحقیقات بسیاری انجام شده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به آقایان Bos و همکاران در سال ۱۹۹۳، Godinez و همکاران در سال ۱۹۹۵، Schibib و همکاران در سال ۱۹۹۶، Szukiewicz و همکاران در سال ۱۹۹۸ و در نهایت مستوفی و همکاران در سال ۲۰۰۵ میلادی اشاره کرد. در کلیه‌ی تحقیقات فوق همواره بحث برای یک مدل‌سازی همگن برای این فرایند و همچنین تعیین نرخ‌ واکنش‌های هیدروژناسیون و ضرایب مربوط به آن بوده است. زیرا که مدل همگن برای تحقیق روی گستره‌ی وسیعی از تغییرات پارامترهای فرایند، بسیار مرسوم می‌باشد. اما سرانجام آنها نتیجه گرفتند که یک مدل شبه‌همگن نیز می‌تواند سیستم را به اندازه کافی توصیف کند، زیرا که برخلاف مدل همگن، به راحتی و بسیار سریع می‌توان آن را حل و پاسخ آن را دریافت. همچنین، Bos نیز همانند Men’shchikov بر اساس استانداردها، برای ضرایب مربوط به نرخ واکنش‌های هیدروژناسیون مقادیری را مشخص کرده است که در جدول ۳-۱ کلیه‌ی این ضرایب به همراه انرژی فعال‌سازی آن‌ها آمده است. لازم به ذکر است که سایر محققین روابط متفاوتی از نرخ واکنش‌های هیدروژناسیون ارائه کرده‌اند، ولی در استفاده از ضرایب نرخ واکنش و همچنین مقادیر انرژی فعال‌سازی واکنش‌ها بصورت مشترک از مقادیر جدول ۳-۱ بهره می‌بردند [۱۷،۱۸].
جدول ۳-۱- ضرایب نرخ معادلات هیدروژناسیون و انرژی فعال‌سازی آن‌ها [۱۷]