• • بازاریابی سریع محصول جدید

 

• • تحویل سریع و به جا خدمات و محصول

 

• • زمان عملکرد سریع (شریفی و همکاران،۱۹۹۹ )

 

بااستفاده از این ۴ اصل یک متدلوژی برای ترکیب آنها به یک سیستم مرتبط و یکپارچه ایجاد شده است وهمچنین از آن­ها به عنوان ظرفیت­های رقابتی استراتژیک نیز نام برده شده است. بنابراین اگر یک سازمان می­خواهد چابک باشد، باید این ۴ اصل را در نظر داشته باشد.

مزایای حاصل از بهبود و افزایش سطح چابکی سازمانی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

 

1. 1. پیشبرد سریع­تر سازمان به سمت هدف­های از پیش تعیین شده،

 

1. 1. خدمت رسانی بهتر،کاهش قیمتها، و ثبات سازمان،

 

1. 1. کسب ارزش در قبال سرمایه گذاری در زمینه فناوری اطلاعات،

 

1. 1. کاهش حجم بودجه اختصاصی در زمینه فناوری اطلاعات،

 

1. 1. برقراری هماهنگی لازم بین سرویس دهندگان فناوری اطلاعات،

 

1. 1. توانایی سازمان در تغییر فرایندها و بهبود عملیات کاری،

 

1. 1. پاسخگویی سریعتر سازمان به نیازهای مشتری،

 

1. 1. افزایش رضایت خاطر کارکنان،

 

1. 1. پاسخگویی مناسب به تغییرات،

 

1. 1. توسعه چشمگیر مهارتهای کارکنان،

 

1. 1. افزایش ارزشهای کاری و عملیاتی،

 

1. 1. توجه و تأکید بر کنترل سازمان،

 

1. 1. پیشرفت ساختار فرایندهای سازمانی و

 

1. 1. بهبود کنترل هزینه و افزایش کارایی سازمان به دلیل کنترل و کاهش هزینه ها(شهائی،۱۳۸۷).

 

بخش دوم: فناوری اطلاعات

۲-۲-۵- مفهوم فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات یک استراتژی، اندیشه، فکر و ابزار در حوزه انسان همراه با نوآوری است. با شناخت فرصت ها و امکاناتی که از طریق فناوری اطلاعات ایجاد شده، آن را به یک استراتژی شبیه کرده تا یک فرمول و نسخه ی عملی. بر اساس این رویکرد، فناوری اطلاعات راهبرد جدیدی است برای دسترسی متفاوت به آنچه یک سازمان تعریف می­ کند. عده­ای فناوری اطلاعات را یک فکر و اندیشه برای انجام بهینه و موثر کارها می­دانند، تفکری که برای برقراری و توسعه ی ارتباطات و اجرای بهینه اهداف و عملیات از ترکیب بهینه ی ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری استفاده می­ کند. بی­شک امروزه و با توجه به مطرح شدن مسایلی چون سازمان های الکترونیکی که مفاهیم الکترونیکی متعددی در همه امور مانند شهر الکترونیکی، دولت الکترونیکی، شهروند الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی، سلامت الکترونیکی را ایجاد کرده اند، وابستگی سازمان ها، کارکنان و مراجعه کنندگان به ابزار فناوری اطلاعات افزایش چشمگیری یافته است. چنانچه به هر دلیل از این ابزار استفاده نشود یا در روند استفاده از این فناوری خللی ایجاد شود، انواع و اقسام تعاملات سازمانی دستخوش نقصان خواهند شد. از سوی دیگر امروزه فناوری اطلاعات یک عامل تسهیل کننده اصلی در فعالیت های کسب وکار سازمان ها است.تقریباً بیش از نیمی از سرمایه های سازمان های امروزی مبتنی بر فناوری اطلاعات است. از این رو به کارگیری فناوری اطلاعات، یک مزیت سازمانی است و به منظور کسب موفقیت، سازمان ها لازم است به گونه موثر در استفاده از فرصت هاو تهدیدهای مربوط به آن، مدیریت شوند. استفاده از فناوری اطلاعات برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات در بین خریداران و عرضه کنندگان در حال خلق یک زنجیره عرضه مجازی است، که براساس اطلاعات استوار است تا ابداع. بازاریابی به لحاظ سنتی نمی­تواند عامل کلیدی در حصول نتیجه در یک محیط رقابتی باشد. در مقابله با محیط تجاری فعلی که تقاضای غیر قابل پیش بینی در آن است، روند معمول ایجاب می­ کند که اهمیت سرعت عرضه را درک و ملاحظه نمود (کریستوفر^[۴۰]، ۲۰۰۰).
اهمیت فناوری و سیستم های اطلاعات برای حمایت از عملکردهای کنونی و آینده سازمان ها شناخته شده است. تغییرات در محیط تجاری حاصل از رقابت شدید و تنوع نیازهای مشتری، سازمان ها را به سوی پذیرش مفهوم چابکی سوق می­دهد. فناوری اطلاعات علاوه بر نفوذ مثبت بر کارکرد سازمان، بر پتانسیل کارکرد شرکت اثرگذار بوده و مکانیزمی را برای ذخیره، دسترسی و تقسیم کارآمد اطلاعات ارائه می دهد. کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان باعث بهره برداری سازمان از انعطاف پذیری زنجیره ارزش سازمان در نتیجه چابکی و در آخر افزایش مزیت رقابتی سازمان می گردد چابکی یک سازمان تابعی از یکپارچگی فناوری اطلاعات آن سازمان می­باشد (سافورد و همکاران، ۲۰۰۸).
محققان، فناوری اطلاعات را بهبود بخش فعالیت­های شرکت در حوزه های زیر می­دانند:
همکاری^[۴۱]: طراحان مختلف می­توانند به همراه هم بر روی یک پروژه طراحی مشترک که به وسیله نرم افزارها و برنامه های کامپیوتری پشتیبانی می­شوند، کار کنند .
تصمیمات:^[۴۲] محاسبات قدرتمند انجام شبیه سازی را برای یافتن راه حل بهتر در تصمیم گیری میسر می سازد.
لجستیک:^[۴۳] جریان­های لجستیک توسط کامپیوترهای شبکه کنترل می­شوند.
بهبود^[۴۴]: سیستم های کامپیوتری، از تکنیک های هوش مصنوعی برای بهبود بخشیدن به کیفیت فعالیت­ها استفاده­ می­ کنند.
حس گرها:^[۴۵] ابزار ورودی (حسگرها، خواننده های بارکد) می­توانند به جمع­آوری و ارتباط دادن اطلاعات محیطی به کامپیوترها یا انسان، بپردازند.
شرکاء^[۴۶]: یک سیستم کامپیوتری در یک سازمان می ­تواند به طور اتوماتیک، شرکای مشترک (فروشندگان، عرضه کنندگان، پیمانکاران فرعی و…) را برای اجرای سفارش مشتری خاصی پیدا کند(کورنونادو وهمکاران ، ۲۰۰۲).
با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه اینترنت در سبز فایل، همه فعالیت­ها ماهیت الکترونیکی بخود گرفته­اند؛ به عبارت دیگر بصورت الکترونیکی زندگی و کار^[۴۷] می کنیم. هر چند مدت ها پیش (حتی قبل از گسترش وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات)، بنگاه ها برای بقاء و تداوم حیات در میدان رقابت ناگزیر از خلق مزیت های رقابتی بودند ولی این فرایند از پیچیدگی زمان حاضر برخوردار نبود. قبلاً سازمان قادر بود با در نظر داشتن موقعیت رقابتی خود، ارزشی برای مشتری خلق نماید که در نوع خود بدیع، کمیاب و غیر قابل تقلید از سوی رقبا بوده، و به راحتی توسط سازمان قابل مدیریت باشد و از این طریق به مزیت رقابتی پایداری در بازاردست می یافت که مدت ها موجبات کامیابی آن را فراهم می­ساخت. در سبز فایل که سازمان ها، محصولات، روابط و فعالیت ها و بطور کلی کسب و کار آن ها حالت مجازی و الکترونیکی به خود گرفته است و تغییرات به قدری شدید شده که طول عمر فناوری ها و محصولات را به حداقل رسانیده است، خلق و حفظ پایدار مزیت رقابتی با تکیه بر قابلیت ها و شایستگی های سنتی و قدیمی برای حضور موفق بنگاه در محیط و بازارهای رقابتی کافی نیست. این امر مستلزم تدابیری نو و روآوری به شایستگی های جدیدی است که مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و در دنیای اینترنت باشد. ایجاد و انتقال اطلاعات و برقراری ارتباطات از این طریق، مهمترین ویژگی های یک بنگاه موفق در بازارهای اینترنتی به شمار می­روند. به نظر می­رسد که شرکت هایی می توانند در این بازارها حضوری موفق و مستمر داشته باشند که از شایستگی های اطلاعاتی و ارتباطی برخوردار بوده و با تکیه بر آن ها مزیت­های رقابتی ارزشمندی خلق نموده و با بکارگیری درست و به موقع این مزیت ها، باعث پایداری آن گردیده و عملکردی عالی برای خود به ارمغان آورند (آقازاده و اسفیدانی، ۱۳۸۷: ۹۱).
از روزی که یک شرکت متولد می­ شود تا روزی که می­میرد، داده ایجاد می­ کند. این داده ­ها معمولاً پیرامون دارایی بخش ها، بازاریابی، فروش، منابع انسانی، مدیریت ارتباط با مشتری و غیره گروه بندی می­ شود و هر بخش یک وظیفه جدا در شرکت انجام داده و جزایر داده های مرتبط به خود را جمع­آوری می­ کند. این جزایر داده ­ها معمولا دور از یکدیگر و منقطع از هم هستند که این امر، دیدن چشم­انداز شرکت و هم چنین تحلیل روابط بین وظایف در شرکت را دشوار می­سازد. برای شرکت­های زیادی، آینده به طور فزاینده نه تنها نیاز به تحلیل داده های ورودی و داخلی را پیش خواهد آورد بلکه روابط داده های بین مشتریان و نیز تامین کنندگان و شرکای تجاری آن ها را ضروری خواهد ساخت. به طور سنتی، در یک سازمان غالبا گزارش دهی جریان روبه بالا را در سلسله مراتب مدیریتی یک کسب و کار طی می­ کند. بعلاوه در سطوح بالای سازمان، نیاز به اطلاعات خلاصه شده بیشتر است. در نتیجه یا باید اطلاعات چندین بار قالب بندی، خلاصه و گزارش شود و یا این که تصمیم گیرنده، صرفا سطوحی از جزئیاتی را که نیاز دارد، دریافت می­ کند، به طور مثال مدیر تولید، اطلاعاتی از جزئیات دریافت می­ کند، در حالی که او نیاز دارد داده های مربوط به روندها، الگوها و مدل ها و ضایعات را بداند. برای غلبه بر این مشکل، فناوری اطلاعات به شرکت­ها این کمک را می­ کند که وظایف تحلیل، تهیه استراتژی و پیش ­بینی آن­ها را مکانیزه و اتوماتیک نماید تا تصمیمات بهتر اتخاذ شود (محقر و همکاران، ۱۳۸۷).
فناوری اطلاعات ابزاری است که قادر است نیازهای اطلاعاتی سازمان ها را برآورده کرده و آن ها را در رسیدن به اهداف یاری رساند. درواقع فناوری اطلاعات تلفیقی از دستاوردهای مخابراتی، روش­ها و راهکارهای حل مسئله و توانایی راهبری با بهره گرفتن از دانش نرم افزاری و سخت افزاری است و شامل موضوعات مربوط به مباحث پیشرفته علوم، فناوری و طراحی کامپیوتری، پیاده سازی سیستم­های اطلاعاتی و کاربردهای آن است (مانیان و همکاران، ۱۳۹۲). به طور عمومی فناوری اطلاعات عبارت است مطالعه، طراحی، توسعه و پیاده سازی سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری که جهت پردازش، نگهداری، جمع­آوری، ذخیره سازی، توزیع، انتقال و امنیت اطلاعات به کار می­رود (فرهنگی و همکاران، ۱۳۸۹).
فناوری اطلاعات با تعدیل فرآیندهای کاری، بر بهبود بهره­وری و کیفیت خدمات و نیز حفظ بانک اطلاعاتی جامع در مورد مشتریان، عرضه کنندگان، کارمندان و فرآیندها و پروژه ها، توسعه و پیشرفت سازمان را عامل خواهد شد. این فناوری، با فراهم آوردن راه حل منطقی برای مدیریت همراه با کاهش هزینه­ها و زمان، سعی در کنترل و نظارت بر همه امور از یک نقطه مرکزی را دارد (فرهنگی و همکاران، ۱۳۸۹؛ دهنینگ و همکاران^[۴۸]، ۲۰۰۹).
قبل از بررسی انعطاف­پذیری زیرساخت های فناوری اطلاعات ابتدا تعاریفی از فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح می­گردد. این تعاریف از سه جنبه قابل دسته بندی می­باشد:

 

1. 1. تعریف کلاسیک: گردآوری، سازماندهی، ذخیره ، ارسال و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد که با استفاده ابزار کامپیوتری و مخابراتی صورت پذیرد.

 

1. 1. عریف فنی: تجهیزات و روش های مورد نیاز به منظور تبدیل متن، صوت، تصویر و فیلم به اطلاعات دیجیتالی قابل ذخیره و بازیابی.

 

1. 1. تعاریف عمومی فناوری اطلاعات و ارتباطات: همه شکل های فناوری و ارتباطات که برای ایجاد، ذخیره، ارسال و استفاده از شکل­های مختلف اطلاعات(شامل اطلاعات تجاری، مکالمات صوتی تصاویر متحرک، داده های چند رسانه ای و… ) به کار می­رود (مظفری، ۱۳۷۵: ۵۲).

 

در حقیقت فناوری اطلاعات و ارتباطات شامل مجموعه ­ای از سخت­افزار، نرم افزار است که گردش اطلاعات را میسر ساخته و بهره برداری از آن را فراهم می­سازد. فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان­ها را قادر کرده است که آنچه را انجام می­ دهند، تغییر دهند و حتی نحوه انجام عمل را نیز دگرگون سازند. اگر سازمان ها دارای زیرساخت ارتباطی مناسبی (شبکه داخلی و ارتباط با شبکه های خارج سازمان) جهت تبادل اطلاعات، پشتیبانی از داده های ذخیره شده، امنیت اطلاعات و مواردی از این قبیل باشد، بدون شک سرعت و دقت در پاسخگویی و ارائه خدمات به مردم به طور چشمگیری تغییر خواهد کرد (لک و جوادیان، ۱۳۹۰). بنابراین آینده از آن سازمان هایی خواهد بود که بتوانند خود را با واقعیات جدید و الزامات آن هماهنگ کرده و از فناوری اطلاعات جهت دستیابی به مزیت رقابتی و بهبود در نحوه عملکرد فعالیت های خود، استفاده کنند (رحمان سرشت و افسر، ۱۳۸۷).

۲-۲-۶-توانمندی فناوری اطلاعات

با توجه به اهمیت روز افزون اطلاعات در بازار جهانی امروز دستیابی به توانمندی فناوری اطلاعات با توجه به ابزارها و فرآیندهای مدیریت اطلاعات به عنوان یک ضرورت در نظر گرفته شده است.توانمندی فناوری اطلاعات میزانی است که یک شرکت دانش محور بوده و به طور مؤثر از فناوری اطلاعات برای مدیریت اطلاعات درون سازمان استفاده می­ کند.این مفهوم نیز در برگیرنده این فرض است که شرکت همچنین دارای اشیای فرایند فناوری اطلاعات شامل نرم افزار،سخت افزار و پرسنل فناوری اطلاعات و غیره است. در مجموع ابعاد سه گانه توانمندی فناوری اطلاعات نشان­دهنده توانایی سازمان در درک و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات است که برای مدیریت اطلاعات بازار و مشتری مورد نیاز است. در این مطالعه سه بعد برای توانمندی فناوری اطلاعات در نظر گرفته شده که عبارتند از : دانش فناوری اطلاعات، فرآیندهای فناوری اطلاعات و زیرساخت­های فناوری اطلاعات(تیپینس و سوهی^[۴۹]، ۲۰۰۳).

 

• • ابعاد سه گانه توانمندی فناوری اطلاعات