وبلاگ

متوسط

کم

خیلی کم

۵

۴

۳

۲

۱

همچنین در پرسشنامه شماره سه (تشکیل ماتریس SPACE)، از مقیاس فاصله ای ۶ نقطه ای استفاده گردیده که در دو بازوی توان مالی و قدرت صنعت به متغییرها از عدد ۱ (بدترین) تا عدد ۶ (بهترین) و در دو بازوی مزیت رقابتی و ثبات محیط از عدد ۱- (بهترین) تا ۶- (بدترین) نمره داده شده است.
۳-۸ روایی و پایایی
منظور از روایی ابزار سنجش این است که مقیاس ومحتوای ابزار یا سؤالات مندرج در ابزار دقیقاً متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد، یعنی اینکه هم داده های گردآوری شده از طریق ابزار مازاد بر نیاز تحقیق نباشد و هم اینکه بخشی از داده های موردنیاز در رابطه با سنجش متغیرها در محتوای ابزار حذف نشده باشد یا به عبارت دیگر، عین واقعیت را به خوبی نشان دهد.
پایایی ابزار سنجش که از آن به اعتبار، دقت و اعتماد پذیری نیز تعبیر می شود، عبارت است از اینکه اگر یک وسیله اندازه گیری که برای سنجش متغیروصفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود، به عبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرارپذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد(حافظ نیا، ۱۳۸۸).

جهت روایی صوری پرسشنامه و صحت و سقم سؤالات از روش پیش آزمون استفاده گردیده است. پیش آزمون یکی از مراحل فرایند تحقیق است که معمولاً پس از طراحی ابزارهای سنجش و گردآوری اطلاعات انجام می پذیرد. وقتی محقق ابزار سنجش و گردآوری اطلاعات را طراحی نمود، لازم است آن را به صورت آزمایشی به مورد اجرا گذارد. نتایج گردآوری شده بعد از اجرای مرحله پیش آزمون به محقق کمک می کند تا اصلاحات لازم را در بخش ها و مراحل گوناگون تحقیق به عمل آورد(حافظ نیا، ۱۳۸۸).
به جهت تعیین اعتبار پرسشنامه، ابتدا پرسشنامه بین ۱۵ نفر از کارشناسان و مدیران شرکت توزیع گردید و از آنها درخواست گردید تا ضمن پاسخگویی، نظرات خود را پیرامون سوالات از جنبه های مختلف ابراز نمایند. سپس با تحلیلی که از نظرات پاسخ دهندگان بعمل آمد برخی از سوالات که بصورت مبهم ارائه شده بودند با نظر استاد راهنما اصلاح گردیده و پرسشنامه نهایی جهت کار پژوهش در اختیار نمونه آماری قرار داده شد.
در این تحقیق، پایایی پرسشنامه یا قابلیت آن با بهره گرفتن از روش اندازه گیری آلفای کرنباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفای کرنباخ از صفر، به معنای عدم پایداری، تا مثبت یک به معنای پایایی کامل قرار می گیرد و هرچه مقدار بدست آمده به عدد یک نزدیک تر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می شود. اگر مقدار آلفا بیشتر از ۰٫۷ باشد پایایی خوب و اگر بین ۰٫۵ تا ۰٫۷ باشد پایایی متوسط و اگر کمتر از ۰٫۵ باشد پرسشنامه فاقد پایایی لازم است.
۳-۹ روش گردآوری اطلاعات
مرحله گردآوری اطلاعات آغاز فرایندی است که طی آن محقق یافته های میدانی و کتابخانه ای را گردآوری می کند و به روش استقرایی به فشرده سازی آن ها از طریق طبقه بندی و سپس تجزیه و تحلیل می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد و در نهایت حکم صادر می کند و پاسخ مسئله تحقیق را به اتکای آن ها می یابد، به عبارتی محقق به اتکای اطلاعات گردآوری شده واقعیت و حقیقت را آن طور که هست کشف می نماید، بنابراین، اعتبار اطلاعات اهمیت بسیاری دارد، زیرا اطلاعات غیر معتبر مانع از کشف حقیقت و واقعیت می گردد و مسئله و مجهول مورد نظر محقق به درستی معلوم نمی شود یا تصویری انحرافی و ناصحیح از آن ارائه می شود. ابزار گردآوری اطلاعات در روش کتابخانه ای بسته به نوع سند و هدف محقق از گردآوری اطلاعات و نوع آن متفاوت است. عمده ترین ابزاری که در تحقیق کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات از آن استفاده می شود عبارتند از: فیش، جدول و فرم، پرسش نامه استخراج اطلاعات، نقشه و کروکی.روش های میدانی به روش هایی اطلاق می شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، و نبط برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد، اعم از انسان، مؤسسات، سکونتگاه ها، موردها و غیره، اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند. روش های متداول و معروف گردآوری اطلاعات میدانی عبارتند از: ۱) پرسش نامه ای، ۲) مصاحبه ای، ۳) مشاهده ای، ۴) آزمون، ۵) تصویربرداری، ۶) ترکیبی(حافظ نیا، ۱۳۸۸).
در این تحقیق جهت گردآوری اطلاعات هم از روش های کتابخانه ای و هم روش های میدانی استفاده شده است.
اسنادی که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته اند شامل: کتب، مقاله ها و مجلات علمی، سایت های اینترنتی، اسناد شرکت و نشریه داخلی شرکت آب و فاضلاب خوزستان(جوشش) می باشد.
همچنین برای گردآوری اطلاعات میدانی از روش های توزیع پرسشنامه با سؤالات بسته از نوع طیفی، مشاهده و مصاحبه استفاده گردیده است.
در مجموع از روش های زیر برای گردآوری داده ها استفاده شده است:
۱- بررسی و مطالعه کتب مدیریت استراتژیک با محوریت موضوع تدوین استراتژی
۲- استفاده از مقالات تخصصی که پیرامون موضوعات مرتبط با عنوان پایان نامه به رشته تحریر درآمده است.
۳- بهره گیری از مجلات و نشریات مدیریت استراتژیک و نشریه داخلی شرکت
۴- بررسی سایت های اینترنتی و استفاده از مطالب مرتبط با موضوع.
۵- استفاده از پرسشنامه به عنوان مهمترین ابزار جمع آوری داده ها که بین مدیران نمونه شرکت توزیع و پس از تکمیل جمع آوری گردیده است.
۶- مصاحبه با تعدادی از مدیران ارشد و با سابقه ی شرکت جهت شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات.
۳-۹-۱ طراحی پرسشنامه
پرسشنامه مجموعه ای است از سوالات کتبی و غالباً مبتنی بر گزینه های مشخص که پاسخ دهنده جواب های خود را بر آن درج می کند. به هنگامی که پژوهشگر دقیقاً می داند در پی چیست و چگونه باید متغیرهای خود را اندازه گیری کند، پرسشنامه ابزاری کارآمد برای گردآوری اطلاعات به شمار می رود (سکاران، ۱۳۸۸).
برای تدوین پرسشنامه شماره دو(تشکیل ماتریس SWOT) و تعیین نقاط قوت و ضعف شرکت و فرصت ها و تهدیداتی که با آن مواجه است، پرسشنامه شماره یک با همکاری استاد راهنما و بررسی شاخص های تعیین شده در کتب مدیریت استراتژیک طراحی گردید که در آن، محیط داخلی سازمان به شش بخش مدیریت، سیستم مالی و اعتبارات، تأسیسات و فرایند تولید و توزیع، تحقیق و توسعه ، سیستم اطلاعات رایانه ای و منابع انسانی و محیط خارجی نیز به شش بخش عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و دولتی و قانونی، فناوری، رقبا و رقابت و مشتریان تقسیم گردیدند و از تعدادی مدیران شرکت درخواست گردید نظر خود را در مورد نقاط قوت و ضعف هر یک از بخش های داخلی و فرصت ها و تهدیدات ناشی از هر کدام از بخش های خارجی که شرکت با آن مواجه می باشد ذکر نمایند. با جمع آوری پرسشنامه شماره یک عواملی که اکثریت مدیران به آن اشاره کرده بودند به عنوان عوامل داخلی و خارجی تعیین گردیده و جهت تعیین نمره هر یک از آن ها، پرسشنامه شماره دو بین مدیران نمونه توزیع گردید.
جهت تهیه پرسشنامه شماره سه(تشکیل ماتریس SPACE )، متغیرهایی که بیانگر توان مالی، مزیت رقابتی، ثبات محیط و قدرت صنعت باشند از طریق بررسی پرسشنامه های سایر محققین و عواملی که در کتب مدیریت استراتژیک به آن اشاره شده، بدست آمده و پس از تأیید استاد راهنما و انجام پیش آزمون و رفع کاستی ها و نقاط ضعف در قالب یک پرسشنامه با مقیاس فاصله ای در اختیار مدیران نمونه قرار گرفت.
۳-۱۰ روش تحقیق
برای تدوین استراتژی و شناسایی موقعیت شرکت آب و فاضلاب خوزستان از چارچوبی با عنوان چارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده شده است. این چهارچوب دارای سه مرحله اصلی به شرح زیر است، که روش این تحقیق بر این پایه استوار بوده است.
مرحله ورودی: این مرحله شامل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی بوده که جهت تشکیل آنها نیاز به شناسایی نقاط قوت و ضعف شرکت و فرصت ها و تهدیدات پیش روی آن می باشد. برای این کار پرسشنامه شماره یک بین نمونه های آماری توزیع گردید و پس از جمع آوری آنها مهمترین عوامل داخلی و خارجی شناسایی شدند.
مرحله مقایسه: در این مرحله عوامل داخلی و خارجی با بهره گرفتن از مدل های گوناگون تطبیق داده می شوند تا ضمن شناسایی موقعیت استراتژیک شرکت، استراتژی های متناسب با هر موقعیت تدوین گردند. در این مرحله از دو ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک و ماتریس داخلی و خارجی جهت شناسایی موقعیت استراتژیک شرکت آب و فاضلاب خوزستان و از ماتریس سوات جهت تعیین استراتژی های بهینه استفاده شده است. لذا بدین منظور پرسشنامه های شماره دو و شماره سه بین مدیران توزیع گردید که با توجه به نتایج آنها مدل های مذکور برای شرکت تشکیل گردیدند.
مرحله تصمیم گیری: در مرحله سوم تنها از یک روش منحصر به فرد، یعنی ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی استفاده گردید. در این ماتریس از اطلاعات بدست آمده در مرحله اول استفاده شد تا استراتژی هایی که در مرحله قبل تدوین شده بودند، اولویت بندی گردند.
۳-۱۱ روش تجزیه وتحلیل داده ها
در پژوهش به کمک تحلیل داده های گردآوری شده واقعیات و سوال های علمی پژوهش را جست و جو می کنیم. داده ها به اطلاعات خام گردآوری شده از طریق مصاحبه، پرسشنامه یا مشاهده اشاره دارد. با سازماندهی داده ها به طریقی معین، تحلیل آنها و نتیجه گیری از آنها جواب مسئله ای را که در جست و جویش هستیم، پیدا می کنیم(سکاران، ۱۳۸۸).
پس از آنکه محقق داده ها را گردآوری، استخراج و طبقه بندی نمود و جداول توزیع فراوانی و نسبت های توزیع را تهیه کرد، باید مرحله جدیدی از فرایند تحقیق که به مرحله تجزیه و تحلیل داده ها معروف است، آغاز شود. این مرحله در تحقیق اهمیت زیادی دارد، زیرا نشان دهنده تلاشها و زحمات فراوان گذشته است.در این مرحله محقق با بهره گرفتن از روش های مختلف و با تکیه بر معیار عقل سعی می کند اطلاعات و داده ها را در جهت آزمون فرضیه و ارزیابی آن مورد بررسی قرار دهد. در مرحله تجزیه و تحلیل آنچه مهم است این است که محقق باید اطلاعات و داده ها را در مسیر هدف تحقیق، پاسخگویی به سؤال و سؤالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه های خود جهت داده، مورد تجزیه وتحلیل قرار دهد. چون داده های بسیاری از تحقیقات علمی کمّی نبوده، جنبه آماری ندارند، معیار و مبنای دیگری غیر از روش های آماری باید برای تجزیه و تحلیل آن ها به کار رود. این مبنا و معیار در تجزیه و تحلیل های کیفی مشخصاً عقل، منطق، تفکر و استدلال است، یعنی محقق با بهره گرفتن از عقل و منطق واندیشه باید اسناد، مدارک و اطلاعات را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد و حقیقت و واقعیت را کشف و درباره فرضیه ها اظهار نظر نماید(حافظ نیا، ۱۳۸۸).
شیوه تجزیه و تحلیل کمًی که به روش تجزیه و تحلیل آماری نیز شهرت دارند، در مورد اطلاعات و داده های کمّی به کار می رود.در تحقیقات علوم انسانی روز به روز روش های کمّی توسعه می یابند و محققان سعی می کنند پدیده ها، متغیرها، ویژگی ها، ارزش ها و باورها را اندازه گیری نمایند از این رو، روش های آماری برای تجزیه و تحلیل آن ها ضرورت پیدا می کند.
استفاده از روش های آماری به دو شکل توصیفی و استنباطی انجام می گیرد: