وبلاگ

• priest ↑

 

• Minister ↑

 

• نگاه کنید به پیوستهای یک و دو آخر پایان نامه. ↑

 

• عنایت، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ص ۱۲۹ ↑

 

• “Christian Fundamentalism", in Merrian-Webster’s Encyclopedia of World Religions. ↑

 

• مجله کاوه، ↑

 

• ابنتیمیه در مجموع از معدود شخصیتهای اسلامی است. وی قطع نظر از عناد و لجاج با شیعه، از شخصیتهای بزرگ عالم اسلام است. خودش در جنگ علیه مغولان شرکت کرد و دیگران را نیز به مشارکت در آن ترغیب کرد. با همه تعصب و جمودش، به استقلال و عدم تقلید علاقهمند بود (رک زریاب خویی در کتاب غزالیشناسی ص ۱۴۷). ↑

 

• ناظم الاسلام، تاریخ بیداری ایرانیان، ج ۱، صص ۱۳۴-۱۴۳ ↑

 

• الگار، نقش روحانیت پیشرو، ص ۱۳۲ ↑

 

• آدمیت، فکر آزادی و مقدمه مشروطه، ص۱۹۷ ↑

 

• مجله ایرانشهر، ش ۱و ۲، دیماه ۱۲۹۳ ص ۴ به نقل ذاکر اصفهانی، علیرضا، «پروتستانتیزم اسلامی و نقد آن در کشف اسرار» ص ۱۴۲ ↑

 

•   شریعتی، مجموعه آثار، ج۲۰، ص ۴۹۱ ↑

 

• شریعتی، همان، ص ۲۹۴ ↑

 

• شریعتی، رک به «چه باید کرد؟» در مجموعه آثار ج ۲ ص ۲۹۴-۲۹۶ ↑

 

• نهرو، نگاهی به تاریخ جهان، صص ۴۷۵-۴۸۴ ↑

 

• همان ۴۹۳-۴۹۶ ↑

 

• • . برای مثال، ملاحظه دیدگاه های میرزا آقاخان در سه مکتوب جالب است. وی در این اثر با نثری مسجع و خواندنی، شکوه از این دارد که ایرانیان پیش از اسلام در عرش بودند و با آمدن اسلام به خفت و خواری تن دادند و البته از خود نمیپرسد چگونه ملتی – صرف نظر از این که مهاجمان که بودند و چه داشتند و چه کردند - با تعریفی که وی از آنها عرضه کرده، به این سادگی تن به حقارت داده است: «باز آتش دل من از ظلم تازیان شراره کشید. بیچاره ایرانیان! خطوط ایشان در کمال وضوح با حروف مقطع بوده و از چپ به راست. ولی از وقت تاخت و تاز تازیان نوشتن را از راست به چپ رفتن عوض کردند. آه آه که تازیان نه همان وقت تخت کیان و تاج کیقباد را از ایران گرفتند و بر باد دادند و نه تنها همان علم کاویانی را سرنگون نمودند، بلکه هر چه ملت ایران داشت به تاراج بردند. فیلسوفان عالم به آواز بلند فریاد میکنند که ای ایرانیان بدبخت، تازیان بیمروت و عربان کهنهدزد بیانصاف و غیرت بر سر شماها ریخته و تخت کیانی و تاج قبادی را زیر و زبر کردهاند و ثروت چهارهزار ساله ایران را تاخت و تاراج کردهاند. آیین پاک و روشن و باشرف تابناک شما را به خوی نجس عربی و طبیعت نحس بدوی و فطرت دزدی تحویل دادند. خود عربها هنوز یک هزار سال است دو عبارت قرآن را نمیدانند و یک قانون شریعت را نمیفهمند. خلاصه این دزدان بیابان و این جانوران درنده نادان، ایران را ویران و ایرانیان را گرسنه و بیسامان کردند. درد بیدرمان این که هنوز ما دست از بندگی و تقلید ایشان و اطاعت آیین و کیش آنان برنداشتهایم و جنگ امامت امام محمدتقی و خلافت عمر و علی را مایه سعادت قرار دادهایم (سه مکتوب، نقل با تلخیص از آل احمد، در خدمت و خیانت روشنفکران، ج۲، ص ۸۰-۸۳). ↑

 

• آل احمد، در خدمت و خیانت روشفنکران، ج ۱، صص ۱۶۸-۱۸۸ ↑

 

• آل احمد، در خدمت و خیانت روشنفکران، ج ۲، ص ۳۶ ↑

 

• آلاحمد، «دین و دنیا»، در خدمت و خیانت روشنفکران، ص ۶ تا ۸ با تلخیص. ↑

 

• آلاحمد، در خدمت و خیانت روشنفکران، ج ۲، ص ۴۵-۵۲ ↑

 

• طباطبایی، جدال قدیم و جدید، ص ۱۰ ↑

 

• . Reformation ↑

 

• . علت این که به این موضوع میپردازیم، آن است که روشن شود که: اولاً فشرده سخن مصلحان پروتستان چه بود؟ ثانیاً با نگاهی از بالا و فارغ از فروع، اعتراضات اساساً به چه بود؟ ثالثاً درستی یا نادرستی این مطلب روشن شود که جریان روشنفکری جهان اسلام دقیقاً به طرف همان پروتستانتیزم مسیحی بوده و خواهد بود، البته نه از باب اخذ و اقتباس، بلکه از باب توارد. در این صورت، نبض جریانهای روشنفکری دینی و مذهبی جهان اسلام را با درک خوب پروتستانتیزم میتوان شناخت. ↑

 

• تاونی، دین و ظهور سرمایه داری، ص ۹۸ ↑

 

• نمونهای خواندنی از این قسم، نامه کاردینالها به پاپ پل یازدهم در سال ۱۵۳۸ است که رولاند بینتون، محقق شاخص عصر اصلاحات دینی، در ضمیمه کتابش ذکر کرده است. در بخشی از این نامه پس از تجلیل از پاپ آمده است که «شما به ما یاد دادید که تعدیات و دردهای اندوهباری را که کلیسا به ویژه کلیسای کاتولیک رم بدان مبتلاست، بدون در نظر گرفتن احساسات خود یا دیگران، برملا کنیم… مشکل این است که اسلاف شما را چاپلوسانی احاطه کرده بودند که هنر و مهارتشان این بود که هر چه را میل داشتند، موجه و درست نشان دهند و از همین اسب تروا بود که همه دردها بر پیکر کلیسا عارض شد… اگر بخواهیم از قوانین شروع کنیم، باید بگوییم که هیچ چیز ویرانگرتر از موضوع بخشودگیها و معافیتها نیست…» موضوع دیگر نصب افراد نالایق و ناباب به پستهای دینی مهم است: «پستها باید به افراد فرهیخته و پاکی سپرده شود که در محل اقامت دارند. هرگز نباید یک ایتالیایی را به اسپانیا یا انگلستان فرستاد.» یکی دیگر از فسادها و تباهیها، دریغ داشتن درآمدهایی است که برای مستمندان در نظر گرفته شده، و دادن آن به افراد ثروتمند. در خصوص میدان دادن به مخالفان فکری آنها معتقدند: «یکی از فسادهای ویرانگر آن است که استادانی در دانشگاهها به خصوص در ایتالیا درس بیتقوایی میدهند. به کالج اراسموس نباید اجازه داد که به تعلیم جوانان بپردازد. به راهبان مرتد نباید حقوق و هزینهای بابت تعلیم پرداخت شود. آمرزشنامهها در یک شهر بیش از یک بار در سال نباید توزیع شود…از آنجا که رم مادر کلیساهاست، بیسوادی و بیتقوایی کشیشان آن، رسوایی بزرگی است. در این شهر فاحشهها با تجلیل تمام از این سو به آن سو میروند! باید به این فساد شرمآور پایان داده شود» Bianton, pp. 152-4 ↑

 

• شاید بتوان گفت که در میان همه تحولات، تحولی در عرصه تکنولوژی بر دیگر تحولات چربید. مراد از این تحول، صنعت چاپ بود که بر همه ابعاد زندگی در جهان آن روز اثر گذاشت. پرچمدار این حرکت گوتنبرگ بود که در سال ۱۴۵۶ اولین کتاب یعنی انجیل را به چاپ رسانید. جالب اینکه بعضی در همان زمان صنعت چاپ را موجب ابتذال علم میدانستند، اما این فن دانش و پژوهش را کاملاَ دگرگون کرد. بیشتر کتابهایی که در این عصر به چاپ میرسید، عبارت بود از کتاب مقدس و تفسیرهای آن و نیز آثار یونانی و لاتینی و کتابهای حقوقی، آثار فلسفی و داستانهای عشقی. در این دوره، تحولی که در کلیسای قرون وسطی رخ داد، عبارت بود از بروز شقاق در کلیسای کاتولیک و فراهم شدن زمینه ها برای نهضت شوراگرایی. به گفتهْ آلبر ماله، از سال ۱۴۷۵ تا ۱۵۱۷ انجیل چهارصدبار به طبع رسید و تا این زمان، مسیحیان جز بعضی از قطعات آن را نمیدانستند اما به وسیله انتشار کتاب مقدس، کلام عیسی به دست عیسویان افتاد و چون گفته های مسیح چشمپوشی از علایق دنیوی، فقر و مسکنت، نرمخویی و فروتنی و خاکساری میآموخت، کبر و نخوت و تجمل و ثروت روحانیون در نظرها بیشتر از پیش ناپسند آمد (رک ماله، تاریخ قرون جدید، ج ۳، ص ۱۰۵). ↑

 

• طباطبایی، جدال قدیم و جدید، ص۱۵۹ ↑

 

• John Damascenel یوحنای دمشقی را نخستین متکلم مسیحی می داننذد که حمله به قرآن و اسلام را به شکل سازمانمند آغاز کرد و آراء و نظریات وی از قرن سوم هجری مورد نقد و رد علمای مسلمان قرار گرفت. وی در دربار مامون الرشید مورد توجه بود. )رک:‌ اسعدی، مرتضی، مقاله «یوحنای دمشقی و آغاز مجادلات کلامی میان اسلام و مسیحیت» در مجله بررسیها و مقالات دانشگاه تهران، دوره ۵۹-۶۰). ↑

 

• Mckay, Western Society, p. 134. ↑

 

• CF. Eastern Christianity in the Modern Middle East. London: Routledge, 2010; ٍed.), ) O’Mahony Anthon Mcguckin, John Anthony, The Orthodox Church.Oxford: Blackewll Publishing, 2008; Parry, Ken, The Blackwell Companion to Eastern Christianity.Blackwll Publishing, 2007; Ware, Timothy, the Orthodox Church.New York: Penguin Books, 1963; Baum, Wilberlm, The Church of the East. London: RoutledgeCurzon, 20 ↑

 

• Inquisition ↑

 

• On the Revolution of the Heavenly Spheres ↑

 

• رندال، سیر تکامل عقل نوین، ص ۱۸۲ به بعد. ↑

 

• ماله، تاریخ آلبر ماله، ج۱، ص۳ ↑

 

• Craig, (ed,), The Heritige of World Civilizations, p. 474 ↑

 

• Oberman, H., The Dawn of the Reforamtion, p.28-32 ↑

 

• Anicius Boethius، آخرین فیلسوف بزرگ مسیحی رومی و نویسنده کتاب تسلای فلسفه. ↑

 

• گاتلیب، تاریخ فلسفه غرب از یونان باستان تا رنسانس، ص۵۲۱ ↑

 

• برای آگاهی در زمینه مراکز و مؤسسه های آموزشی در جهان اسلام و قرون وسطی نگاه کنید به:‌ مجتهدی، کریم، مدارس و دانشگاههای اسلامی و غربی در قرون وسطی. ص۱ ↑

 

• سارتون، همان، ص ۱۶۲۱ ↑

 

• Craig, (ed,), The Heritige of World Civilizations, p. 463 ↑

 

• بیشترین پیشینه یهودیآزاری مربوط به این دوره است که علل و عواملی دینی و غیره داشت؛ از جمله این که در سال ۱۲۱۵ شورای چهارم لاتران علامتگذاری یهودیان را تصویب کرد و آنان را وادار ساخت تا پارچه زردی بر روی جامه خود بدوزند (سارتون، ص۱۶۲۶). در خصوص رفتار غیرانسانی کلیسای کاتولیک با یهودیان نگاه کنید به تحقیق جامع:Michael, A History of Catholic Antisemitism. در خصوص اصطلاح anti-Semitism یا ضد سامی باید توجه داشت که اصطلاح دیگری نیز در این مبحث وجود دارد و آن anti-judaism یا ضد یهودی است. بعضی از محققان مانند هیکو آبرمن معتقدند که اصلاح اول به نفرتهایی علیه یهودیان اشاره دارد که جنبه نژادی دارد و اصطلاح دیگر در مورد نفرتهایی که جنبه الهیاتی دارد(Oberman, The Roots of Antisemitism, p. 94) ↑

 

• Knighte of the Temple ↑

 

• Hospitallers ↑

 

• Cf “Crusades against Muslims” in New Catholic Encyclopedia& Jaspert, Nikolas, The Crusades, London: Routledge, 2003. P. 39, 65 & Loch, Peter, The Routledge Companion to the Crusades.London: Routledge Press, 2006 pp. 34-40 & Jaspert, Nikolas, The Crusades, London: Routledge, 2003 39, 40 & Loch, Peter, The Routledge Companion to the Crusades.London: Routledge Press, 2006,105-128 ↑

 

• فوگل، تمدن مغرب زمین، ج ۱، ص ۴۴۶ ↑

 

• فوگل، همان، ج ۱، ص ۴۴۸ ↑