در زمینه ی عوامل موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان های مختلف تحقیقات زیادی صورت گرفته است و در اکثر این تحقیقات به صورت کلی به فاکتور رهبری به عنوان یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر موفقیت مدیریت دانش اشاره شده است. اما در این تحقیقات به بررسی دقیق سبک های رهبری و در نهایت تعیین سبک رهبری توانمندساز مدیریت دانش پرداخته نشده است که این امر ضرورت پرداختن به این موضوع و انجام تحقیقات لازم در این حوزه را آشکار می سازد.
۴-۱چارچوب نظری تحقیق
دو عامل مورد بحث در این تحقیق سبک های رهبری[۱] و مدیریت دانش[۲] هستند که مدل های مورد استفاده در هر مورد به شرح زیر می باشند :
سبک های رهبری
در مورد سبک رهبری مدل های گوناگونی وجود دارد که در این تحقیق مدل چندگانه رهبری[۳] بر اساس مطالعات محقق و به دلیل جدیدتر بودن برگزیده شده است.
باس[۴] در سال ۱۹۸۵ مدل چندگانه را در زمینه ی رهبری تحول آفرین، تبادلی و رهبری عدم مداخله گر ارائه کرد، مدلی که رفتار رهبر را مبتنی بر پنج بعد رهبری تحول آفرین[۵]، دو بعد رهبری تبادلی[۶] و یک بعد رهبری عدم مداخله گر[۷] بیان نمود.(شکل ۱-۱)
مدیریت دانش::
در رابطه با پیاده سازی مدیریت دانش بیش از بیست مدل ارائه شده است. این مدل ها شامل دو تا هشت مرحله هستند و از نظر محتوایی تقریباً مشابه یکدیگرند اما دارای واژه ها و فازهایی با ترتیبات متفاوت می باشند.که در این تحقیق مدل سنگ بنای مدیریت دانش به دلیل جامعیت بیشتر و مدنظر قرار دادن ابعاد درونی و محیطی سازمان انتخاب شده است .
مدل سنگ بنای مدیریت دانش [۸]
این مدل توسط پروست، رب و رومهارد[۹] در سال ۲۰۰۰ ارائه گردید. طراحان این مدل، مدیریت دانش را به صورت سیکلی دینامیکی می بینند که در چرخش دائم است، اندیشمندان با توجه به جنبه ی کاربردی این مدل آن را به عنوان مدل نسبتاً کاملی که نکات مثبت همه ی مدل ها را تقریباً در بر می گیرد مورد توجه قرار می دهند. مراحل این مدل شامل هشت جزء متشکل از دو سیکل بیرونی و درونی است که در شکل ۲-۱ نشان داده شده است.
نحوه ی عملکرد پایه های این مدل به شرح زیر است:
الف) سیکل بیرونی
۱.تعیین هدف[۱۰] های دانشی : هدف های مدیریت دانش باید از اهداف اصلی سازمان نشأت گرفته و در دو سطح استراتژیک و عملیاتی مشخص شوند.
سطح استراتژیک: در این سطح، تبدیل و نگهداری سازمان بر مبنای مدیریت دانش و همچنین ایجاد فرهنگ و سیاست های لازم در این زمینه انجام می شود.
سطح عملیاتی : در این سطح، با توجه به هدف ها باید نحوه شناسایی، استفاده، توزیع، کاربرد و نگهداری دانش مشخص و برنامه لازم برای دستیابی به آن ها در زمان معین، طراحی شود و به مرحله اجرا درآید.
-
- ارزیابی[۱۱]دانش : نحوه ی رسیدن به هدف های معین و استفاده از نتایج آن به عنوان بازخور، برای تعیین یا اصلاح هدف، به این بخش مربوط است. با نگاه به نتایج بعضاً کیفی این فرایند، ضروری است، آن ها را با مد نظر قرار دادن نتایج کمی و هزینه های انجام شده در این زمینه مورد ارزیابی قرار داد.
ب) سیکل درونی
-
- شناسایی[۱۲]دانش: با طرح این پرسش که « آیا می دانیم که چه می دانیم؟»، باید انجام این وظیفه مدیریت دانش؛ یعنی مرحله کشف دانش را آغاز کرد. بسیاری از سازمان ها به خاطر نا آشنا بودن با دانش خود، در تصمیم گیری ها و هدف گذاری هایشان دچار مشکل می شوند، البته ناگفته نماند که شناسایی منابع درونی و بیرونی سازمان به همراه هم انجام می شود.
-
- کسب[۱۳]دانش: در این مرحله باید دانش را از بازار داخلی و خارجی نظیر دانش های مربوط به مشتری، تولید، همکاران، رقبا و… از منابع شناسایی شده در مرحله کشف به دست آورد و نیز مشخص نمود چه قابلیت هایی را می توان از خارج سازمان خریداری یا تهیه کرد و مورد استفاده قرار داد.
-
- توسعه[۱۴]دانش: چگونه می توان تخصص جدیدی ایجاد کرد ؟ توسعه ی دانش سنگ بنایی می باشد که مکمل فرایند کسب دانش است. تمرکز اصلی آن بر روی ایجاد مهارت های جدید، محصولات جدید و ایده های بهتر و فرآیندهای کاراتر می باشد. فرایند توسعه ی دانش شامل آن دسته از تلاش های مدیریتی است که به صورت آگاهانه با هدف تولید و ایجاد توانایی،که سازمان فاقد آن است انجام می گیرد.
-
- اشتراک[۱۵]و تسهیم دانش: مسائلی همچون چگونگی به اشتراک گذاری دانش موجود و انتقال آن به محل مناسب و مورد نیاز و چگونگی انتقال دانش، به گونه ای که در سازمان قابل دسترسی و استفاده باشد و چگونگی انتقال دانش از سطح دانش فردی به سطح دانش گروهی و سرانجام سطح سازمانی، در دستور کار این بخش از مدیریت دانش قرار می گیرد.
-
- استفاده[۱۶]از دانش: اطمینان به استفاده مفید از دانش در سازمان مربوط به این قسمت است. در این بخش موانعی که بر سر راه استفاده مفید از دانش جدید است، باید شناسایی و رفع شوند تا از آن بتوان، به طور عملی در ارائه خدمات و محصولات استفاده کرد.
-
- نگهداری[۱۷]دانش : ذخیره و نگهداری و روزآمد کردن دانش به این بخش مربوط می شود. این روش از نابودی دانش جلوگیری کرده و به آن اجازه می دهد که مورد استفاده قرار گیرد؛ البته در این راستا باید سازو کار مناسبی برای به روز کردن سیستم ایجاد کرد. سازمان ها اغلب از این نکته گلایه دارند که سازماندهی مجدد باعث شده است که آن ها بخشی از حافظه ی خود را از دست بدهند، لذا فرآیندهای مربوط به انتخاب، ذخیره و به روز کردن منظم دانشی که در آینده ارزشمند خواهد بود باید به دقت کامل سازماندهی شوند. اگر این کار انجام نگیرد این امکان وجود دارد که تخصص های ارزشمند به طور ناخواسته کنار گذاشته شوند.
سیکل مکمل : بازخور[۱۸]
سبک های رهبری
بازخور
هدف های دانش
ارزیابی دانش
رهبری تحول آفرین
- رفتارهای آرمانی
- ویژگی های آرمانی
- انگیزش الهام بخش
- ترغیب ذهنی
- ملاحظات فردی
تسهیم دانش
استفاده از دانش
توسعه دانش
شناسایی دانش
کسب دانش
نگهداری دانش
رهبری تبادلی
-مدیریت بر مبنای استثناء
- پاداش مشروط
شکل ۲-۱: مدل سنگ بنای مدیریت دانش (Probst et al,2000)
رهبری عدم مداخله گر
(Bass,1985) شکل ۱-۱: مدل چندگانه رهبری
۵-۱سؤالات تحقیق
با توجه به چارچوب نظری تحقیق دو متغییر اصلی ما در این تحقیق سبک رهبری و مدیریت دانش هستند، که هدف این تحقیق بررسی رابطه بین این دو متغییر و مؤلفه های تشکیل دهنده ی آن ها می باشد، لذا با توجه به هدف تحقیق سؤالات اصلی و فرعی به شرح زیر مطرح می گردد:
۱-۵-۱ سؤال اصلی تحقیق
بین سبک رهبری و اقدامات مدیریت دانش در صندوق ضمانت صادرات ایران چه رابطه ای وجود دارد ؟
۲-۵-۱ سؤالات فرعی تحقیق
سؤال فرعی اول
فرم در حال بارگذاری ...
