مراقبت از خود در دوران بارداری عبارت است از اصول و برنامه های مراقبتی ، به طوری که شرایطی فراهم شود که منجر به پیامدهای مطلوب بالینی شود (۲۴) به عبارت دیگر انجام کارهایی در دوران بارداری (از قبیل انجام آزمایش های معمول دوران بارداری ، پرهیز از تماس با مواد شیمیایی آسیب رسان و دخانیات ، اجتناب از بلند کردن اشیاء سنگین ، خودداری از تماس با بیماران مبتلا به بیماری های واگیردار ، ارتقاء آگاهی ها در زمینه سلامت مادر و کودک و … که زن باردار را قادر به پشت سر گذاردن بارداری و زایمان با حداقل خطر می نماید (۷).
تعریف عملی مراقبت از خود در دوران بارداری :
در این پژوهش منظور ، مجموع نمراتی است که واحدهای مورد پژوهش از پاسخگویی به ۱۷ سوال مربوط به مراقبت از خود در پرسشنامه ی سبک زندگی مادر باردار کسب می کنند. حداکثر نمره ی این قسمت ۶۸ و حداقل نمره ۱۷ می باشد.
تعریف نظری روابط اجتماعی در دوران بارداری :
روابط اجتماعی به معنای چگونگی برقراری ارتباط با دیگران و برخورداری از حمایت های اجتماعی می باشد (۹).
تعریف عملی روابط اجتماعی در دوران بارداری :
در این پژوهش ، مجموع نمراتی است که واحدهای مورد پژوهش از پاسخگویی به ۱۰ سوال مربوط به روابط اجتماعی در پرسشنامه ی سبک زندگی مادر باردار کسب می کنند. حداکثر نمره ی این قسمت ۴۰ و حداقل نمره ۱۰ می باشد.
تعریف نظری نحوه ی مقابله با استرس در دوران بارداری :
فعالیت هایی از قبیل راه رفتن ، ورزش کردن ، فعالیت های خارج از منزل ، عبادت کردن و… که در هنگام مواجهه با استرس به فرد کمک کرده و از پیامدهای نامطلوب استرس در بارداری جلوگیری می کنند (۱۲).
تعریف عملی نحوه ی مقابله با استرس در دوران بارداری :
نحوه ی مقابله با استرس در این پژوهش ، ، مجموع نمراتی است که واحدهای مورد پژوهش از پاسخگویی به ۱۴ سوال مربوط به عوامل تنش زا در پرسشنامه ی سبک زندگی مادر باردار کسب می کنند. حداکثر نمره این قسمت ۵۶ و حداقل نمره ۱۴ می باشد.
پیش فرض های پژوهش:
۱- رشد و تکامل انسان یک جریان مداوم است که قبل از تولد آغاز می شود (۲).
۲- یکی از شاخص های رشد کودک ، بررسی وزن کودک می باشد (۲۳).
۳- وزن هنگام تولد به عنوان یک شاخص مهم بهداشت باروری و وضعیت بهداشت عمومی جامعه به شمار می آید (۱).
۴- وزن هنگام تولد یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر مرگ و میر نوزادان و کودکان است (۳).
۵- امروزه تولد نوزادان کم وزن یکی از جدی ترین مشکلات بهداشتی جهان محسوب می گردد (۲).
۶- شناسایی عوامل مؤثر بر کم وزنی نوزاد یکی از مهمترین راه های کاهش مرگ ومیر نوزادان است (۱).
۷- عوامل مادری مهمترین و بیشترین نقش را بر وزن زمان تولد نوزادان دارند (۲).
۸- سبک زندگی مادر در دوران بارداری می تواند روی رشد جنین نقش تعیین کننده ای داشته باشد (۲۵).
۹- ارتقاء رفتارهای بهداشتی سبک زندگی در دوران بارداری خطر کم وزنی زمان تولد را کاهش می دهند (۱۰).
محدودیت های پژوهش:
-
- وضعیت روحی و روانی واحدهای مورد پژوهش در زمان پر کردن پرسشنامه
-
- احتمال وجود بیماری در نوزاد ، که تا زمان پرکردن پرسشنامه هنوز تشخیص داده نشده باشد.
-
- مسائل فرهنگی مانند احتمال عدم پاسخ درست در مورد مصرف سیگار ، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری
که خارج از کنترل پرسشگر می باشد.
فصل دوم
چهارچوب پژوهش
چهارچوب این پژوهش پنداشتی است و بر اساس مفهوم “سبک زندگی مادر در دوران بارداری” استوار است که در راستای آن تولد نوزاد کم وزن و عوامل مرتبط با کم وزنی با تاکید بر سبک زندگی مادر در دوران بارداری مدنظر قرار می گیرد.
رفتارهای ارتقاء دهنده ی بهداشتی برای همه اعضای جامعه ، به ویژه برای زنان مهم است زیرا آنها نقش حیاتی در بهبود و حفظ سلامت خانواده در همه فرهنگ ها ، به ویژه در فرهنگ مسلمانان ، دارند (۱۰). همچنین سلامتی و پیشرفت هر جامعه تا اندازه ی زیادی به سلامتی زنان وابسته است حاملگی و زایمان اثر قابل توجه ای روی سلامتی و بهداشت زنان دارد و برای سلامت ملی شاخص مهمی به شمار می رود. از طرف دیگر سبک زندگی مادر اثر دائمی و طولانی مدت روی سلامتی مادر و کودک دارد (۹). در تمامی جوامع انواع مختلفی از رفتارها وجود دارد که بهداشت و سلامتی را بهبود می بخشد ، این رفتارها باید تشخیص داده شده و تشویق گردند. ضمنا رفتارهایی نیز وجود دارند که برای حفظ سلامت زیان آورند و غالبا به خاطر نتایج بد حاصل از این گونه رفتارها باید برای عدم تکرار آنها کوشید (۲۶). در حاملگی رفتارهای بهداشتی سالم شامل مراقبت های منظم دوران بارداری ، شرکت در کلاس های پیش از تولد نوزاد ، مصرف مواد معدنی و ویتامین ها ، خوردن انواع مواد غذایی و عادات غذایی سالم می باشد و رفتارهای ناسالم شامل سیگار کشیدن ، مصرف الکل ، سوء تغذیه ، تاخیر در مراقبت های حین بارداری است که روی پیامدهای حاملگی موثر می باشد (۹).
از میان پیامدهای حاصل از بارداری ، وزن زمان تولد مهمترین فاکتور بقاء انسان در دوران نوزادی و همچنین پیش بینی کننده ی توانایی های جسمی و تکامل آینده ی وی می باشد و تعیین این شاخص یکی از متداول ترین و ساده ترین روش ها برای ارزیابی رشد و نیز بررسی وضعیت سلامت نوزادان یک جامعه می باشد (۲). زایمان نوزاد کم وزن نارس از مشکلات کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد ، در حالی که تولد نوزاد کم وزن ترم در کشورهای در حال توسعه شیوع بیشتری دارد(۲۷).
نوزاد کم وزن ، نوزادی است که زمان تولد ، وزن ۲۵۰۰ گرم و یا کمترداشته باشد (۲۳). نوزادان کم وزن به سه دسته متفاوت تقسیم می شوند: نوزادان نارس (با سن حاملگی ۳۷ هفته یا کمتر) ، محدودیت رشد داخل رحمی ، یا ترکیبی از هر دو (۲۷). نوزادانی که وزن هنگام تولد آنان ، نسبت به سن حاملگی ، کمتر از میزان مورد نیاز است بعنوان محدودیت رشد جنینی در نظر گرفته می شوند (۲۳) یا به عبارت دیگر به آن دسته از نوزادانی که وزن زمان تولد آنان کمتر از ۲۵۰۰ گرم و سن آنان بیشتر از ۳۸ هفته است به عنوان محدودیت رشد داخل رحمی اطلاق می گردد (۷).
کم وزنی زمان تولد زمانی اتفاق می افتد که مواد مهمی چون گلوکز ، آمینواسید و اکسیژن (مواد مهم برای رشد جنین) به عللی مانند سوء تغذیه مادر در جریان حاملگی و یا اختلالات مادرزادی جنین به خوبی در دسترس جنین قرار نمی گیرند و در نتیجه محصول حاملگی این مادران ، نوزادنی کوچکتر از اندازه طبیعی خواهد بود (۲).
سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۵ بیان می کند که کم وزنی زمان تولد و تاخیر رشد داخل رحمی منجر به ناخوشی در بدو تولد ، مرگ ومیر ، اختلال در تکامل عصبی و ناتوانی در میان نوزادان می شود (۱۱و۲۷). نوزادان کم وزن ترم یا دچار اختلال رشد ، بیشتر از نوزادان طبیعی ، تاخیر در رشد و تکامل را تجربه می کنند ، کمبود ترشح هورمون رشد در جنین مبتلا به اختلال رشد منجر به کندی رشد در دوره نوزادی می شود. در نوزادان کم وزن ، به ویژه اگر با محدودیت رشد داخل رحمی همراه باشند ، منجر به خطر توسعه ی بیماری های مزمن در دوران بزرگسالی از قبیل هیپرتانسیون ، بیماری شریان کرونری و دیابت می شود (۲). همچنین کم وزنی هنگام تولد هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال توسعه فشار فوق العاده ای را بر سیستم خدمات بهداشتی و افراد خانواده تحمیل می کند (۱). زنده ماندن بعضی از نوزادان بسیار کوچک تحت مراقبتهای ویژه طولانی و بسیار پرهزینه سبب بروز مشکلات جدی می شود. حدود هفت درصد نوزادان کم وزن که در ایالات متحده متولد می شوند ، بیش از یک سوم هزینه مراقبت های بهداشتی را به خود اختصاص می دهند (۷).
عوامل زیادی روی کم وزنی زمان تولد تاثیر می گذارند که از مهمترین این عوامل می توان ژنتیک ، عوامل محیطی ، جنینی ، جفتی و مادری را نام برد (۲و۸). عوامل ارثی و جنس تقریبا ۴۰% تغییرات وزن زمان تولد را به خود اختصاص می دهند و میزان شیوع آن در میان نژادها متفاوت است (۸). از عوامل محیطی موثر بر کاهش وزن زمان تولد می توان کاربرد اشعه X در زمان حاملگی ، استفاده از مواد تراتوژن ، زندگی در مناطق مختلف و غیره را نام برد (۲۸). از عوامل جنینی می توان آنومالی های مادرزادی ، عفونت ، چندقلویی و ژنتیک ، و از عوامل جفتی می توان کوچک بودن اندازه ، خون ریزی در دوران بارداری ، مشکلات عروقی و بدشکلی ، ترومبوز شریانی جنین و ترومبوز جفتی را ذکر کرد. از مهمترین عوامل خطر مربوط به مادر ، می توان زندگی با درآمد پایین ، درمان نازایی ، تغذیه ناکافی و دریافت کم غذا ، چاقی و اضافه وزن ، سوء مصرف مواد ، سیگار کشیدن ، مصرف کافئین و الکل ، میزان فعالیت ، ابتلا به عفونت های شدید ، سابقه ی داشتن فرزندی با تاخیر رشد داخل رحمی را نام برد که باعث تاخیر رشد داخل رحمی و به تبع آن باعث کم شدن وزن نوزادان در زمان تولد می شوند (۲۹). در این میان عوامل مربوط به مادر، بر اساس تحقیقات به عمل آمده مهمترین وبیشترین نقش را بر وزن زمان تولد نوزادان دارند (۲). عوامل مادری در دوران بارداری از قبیل سن ، شاخص توده بدنی ، عوامل اقتصادی- اجتماعی ، طبی ، فعالیت ، نوع تغذیه ، چگونگی گذراندن اوقات فراقت ، عادات سیگار کشیدن ، وضعیت نامطلوب زندگی در دوران بارداری ، نحوه مقابله با استرس ، چگونگی استفاده از خدمات بهداشتی- درمانی و… از جمله مواردی هستند که قسمتی از سبک زندگی مادر را در دوران بارداری تشکیل می دهند (۹).
از اجزای کلیدی سبک زندگی سالم در دوران بارداری مصرف مواد غذایی سالم و وزن گیری مناسب در دوران بارداری است. زنان در سن باروری باید وضعیت تغذیه ای خوبی را از طریق سبک زندگی مطلوب حفظ نمایند و وضعیت تغذیه ای مناسبی را قبل ، حین و بعد از بارداری داشته باشند تا سلامت مادران ارتقاء یابد وخطر پیامدهای بد باروری کاهش یابد. حاملگی یک بحران است که تغذیه خوب مادر یک عامل کلیدی در سلامت مادر و کودک است. برطبق مطالعات انجام شده در ایالات متحده زنان در سنین باروری (۱۴ تا ۵۰ سالگی) با توجه به استاندارد مواد غذایی که باید مصرف کنند ، ویتامین E ، منیزیم ، پتاسیم ، فیبر و کلسیم کمتری دریافت می کنند. دریافت ویتامین A ، C ، B6 و فولات در این افراد ناکافی است ( ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنان کمتر از میانگین مورد نیاز این مواد را مصرف می کنند). کمبود آهن نسبتا شایع است ، در حالی که مصرف سدیم و چربی ها ممکن است بیش از حد باشد (۳۰).
فراهم شدن ذخایر تغذیه ای در دوران بارداری برای رشد مطلوب جنین ضروری است و می تواند مستقیما به وسیله دریافت مواد غذایی تأمین شود (۱۱). انتقال گلوکز و آمینواسید از مادر به جنین به غلظت این مواد در خون مادر ، متابولیسم آنها در کبد جنین و اثرات مواد دیگر در رقابت جهت جذب ، بستگی دارد. در ارتباط با تاخیر رشد داخل رحمی بیان شده که تغییر در خون رسانی به جفت ، روی خون رسانی به کبد جنین نیز تاثیر می گذارد (۳۱). در دوران بارداری ، به ویژه سه ماهه ی دوم و سوم ، نیاز به انرژی در مادران ۳۰۰ کیلوکالری در روز بیشتر می شود. دریافت انرژی کمتر از نیاز بدن ، منجر به عدم افزایش وزن مناسب شده که می تواند باعث تاخیر رشد داخل رحمی و تولد نوزاد کم وزن شود (۱۱). زنان حامله باید انواع مواد غذایی را بر اساس نیازهای تغذیه ای و مقدار وزن گیری توصیه شده مصرف کنند. بر اساس مطالعات انجام شده در زمینه ی دریافت مواد غذایی ، نیاز به انرژی اضافی ، ۳۴۰ کیلوکالری در سه ماهه دوم بارداری و ۴۵۲ کیلوکالری در سه ماهه ی سوم بارداری می باشد. در ضمن برای زنانی که حاملگی بیش از یک جنین را تجربه می کنند ، وزن گیری کافی باید بر اساس دریافت انرژی ۳۰۰۰ کیلوکالری در زنان چاق ، تا ۴۰۰۰ کیلوکالری در زنان لاغر در طول بارداری باشد (۳۰). شواهد زیادی وجود دارد که وزن گیری مادر در دوران بارداری یک عامل مهم تعیین کننده در رشد جنین است. وزن گیری ناکافی مادر یک عامل خطر برای تاخیر رشد داخل رحمی و وزن کم زمان تولد در نوزادان است (۱۱و۳۰). اصل تغذیه خوب ، آن است که ارتباط مثبت خطی میان وزن گیری مادر و نوزاد وجود داشته باشد البته شاخص توده بدنی مادر قبل از بارداری ، بر وزن نوزاد تاثیر دارد. وزن اولیه و مقدار وزن اضافه شده در دوران بارداری به همراه یکدیگر بر تاخیر رشد داخل رحمی و وزن کم هنگام تولد تاثیر می گذارند (۱۲). وزن گیری در سه ماه دوم بارداری با رشد جنین ، نسبت به وزن گیری در سه ماه اول و سوم ارتباط بیشتری دارد. سوء تغذیه زنان احتمال مرگ و میر نوزاد کم وزن را افزایش می دهد. سازمان پزشکی[۱۲] وزن گیری در دوران بارداری برای زنان در محدوده ی شاخص توده بدنی[۱۳] طبیعی را به میزان ۷ تا ۱۵ کیلوگرم در نظر گرفته است و اگر وزن گیری مادر در این محدوده باشد خطر تولد نوزاد کوچک نسبت به سن حاملگی و یا تولد نوزاد کم وزن را کاهش می دهد (۱۱). ولی وزن گیری مطلوب برای یک نوجوان کم وزن با حاملگی تک قلویی ۴۰ پوند (kg2/18) در طول حاملگی یا ۵ پوند در هر ۴ هفته در نیمه ی دوم حاملگی می باشد. از طرف دیگر ، یک زن چاق ممکن است به وزن گیری بیش از ۱۵ پوند (kg8/6) نیاز نداشته باشد (۱۲). در زنان با وزن متوسط یا پایین ، عدم افزایش وزن در طول بارداری می تواند سبب محدودیت رشد جنین شود. اما اگر جثه مادر ، بزرگ و از سایر لحاظ سالم باشد ، افزایش وزن کمتر از حد متوسط (بدون وجود بیماری در مادر) بعید است که با محدودیت محسوس در رشد جنین همراه باشد. افزایش وزن حین بارداری را نباید طی نیمه ی دوم حاملگی محدود کرد چون محدودیت کالری به مقدار بسیار کم ، باز هم روی رشد جنین تاثیر بد می گذارد. مستندترین تاثیر قطعی روی رشد جنین در زمستان سال ۱۹۴۴ در هلند روی داد که ارتش آلمان رژیم غذایی همه شهروندان حتی زنان باردار را حدود ۶۰۰ کیلوکالری در روز محدود کرده بود. این قحطی تا ۲۸ هفته ادامه داشت و وزن نوزادان به طور متوسط ۲۵۰ گرم کاهش یافت. اگرچه کاهش میانگین وزن حین تولد مقدار کمی بود. اما میزان مرگ و میر جنین افزایش قابل ملاحظه ای پیدا کرد (۷).
رشد جنین به دسترسی کافی به مواد غذایی بستگی دارد (۲۳). در بارداری نیاز روزانه به پروتئین ، کربوهیدرات ، ویتامین ها و مواد معدنی افزایش می یابد. آنچه که در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد رعایت تنوع و تعادل در برنامه روزانه است. برای داشتن رژیم غذایی متعادل و متنوع لازم است خانم باردار از چهار گروه اصلی مواد غذایی شامل گروه نان و غلات ، گروه میوه و سبزی ، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ ، گروه شیر و لبنیات استفاده نماید (۱۲و۱۳). ویژگی های رژیم غذایی با توجه به سلیقه بیمار ، طرح غذایی خانواده و زمینه ی فرهنگی و نژادی به طور قابل ملاحظه ای متفاوت خواهد بود. افزایش نیازهای تغذیه ای طی حاملگی ، نشان دهنده ی نیازهای جنین برای رشد و نیز نیازهای فیزیولوژیک مادر است (۱۲). در دوران بارداری ، جنین مواد غذایی خود را از خون مادر از طریق بند ناف و جفت دریافت می کند واگر تغذیه مادر کافی نباشد جنین مواد غذایی مورد نیاز خود را از ذخایر محدود بدن مادر به دست می آورد. رژیم غذایی نامناسب و ناکافی در این دوران بر سلامتی مادر و وزن هنگام تولد تاثیر منفی می گذارد بنابراین رژیم غذایی مناسب ، تامین کننده ی انرژی برای مادر است و ارتباط مثبت خطی میان وزن گیری مادر و نوزاد وجود دارد (۱۳). رژیم غذایی نامتعادل به ویژه همراه با محدودیت در مصرف پروتئین و کربوهیدرات منجر به پیامدهای بد بارداری ، شامل کم وزنی زمان تولد و اثرات طولانی مدت دیگر روی فشارخون می شود (۳۰). بانسیل و همکاران[۱۴] نیز در سال ۲۰۰۸ مشاهده کردند که اختلالات تغذیه ای با افزایش حدود ۹ برابری در محدودیت رشد جنین همراه است (۳۲). برای رسیدن به رژیم غذایی متعادل ، بعضی از زنان باردار ممکن است نیاز باشد ، دریافت شیرینی جات را کاهش دهند و به جای آنها از شیر استفاده کنند (۳۰). کاهش یا افزایش دسترسی مادر به گلوکز هر دو بر رشد جنین مؤثرند. هیپرگلیسمی موجب بروز ماکروزومی می شود ، در حالی که پایین بودن سطح گلوکز با محدودیت رشد جنینی همراه است (۲۳) و اگر یک زن باردار بیش از ۱۰۰ گرم کربوهیدرات در روز مصرف نکند مبتلا به افزایش کتون شده که می تواند منجر به آسیب مغز جنین شود. به این دلیل توصیه می شود زنان حامله بیش از ۱۲ ساعت ناشتا نباشند. محدودیت پروتئین در دوران بارداری پیامدهای بدی را به دنبال دارد ، محدودیت پروتئین معمولا همراه با محدودیت انرژی اتفاق می افتد و این مسئله مجزا کردن کمبود انرژی از کمبود پروتئین را مشکل می سازد. همچنین به طور کلی نیازی به دریافت بیشتر چربی در دوران بارداری وجود ندارد (۱۱).
کمبود ویتامین ها و مواد معدنی با پیامدهای بد بارداری همراه است ، کمبود این مواد به ویژه اسید فولیک ، ویتامین B12 ، کلسیم ، آهن و روی در دوران بارداری به رشد و تکامل و سلامت جنین آسیب می زند. در مطالعات تجربی دیده شده است که استفاده از مکمل در رژیم غذایی ، وزن زمان تولد نوزاد و وضعیت بیولوژیکی مادر را بهبود می بخشد (۱۱). روبرفروید و همکاران[۱۵] در سال ۲۰۰۸ در کارآزمایی بالینی تجویز مکمل ها نشان دادند که زنان دچار سوء تغذیه ممکن است از تجویز مکمل های غذایی سود ببرند. حدود ۳۲ هزار زن اندونزیایی به طور تصادفی در یک گروه تحت درمان همه مکمل های غذایی و در گروه دیگر تنها آهن و اسیدفولیک قرار گرفته بودند. در گروهی که تمام مکمل های غذایی را استفاده کرده بودند ، خطر بروز مرگ و میر نوزادی و وزن کم زمان تولد در نوزادان آنان پایین تر بود (۳۳).
مصرف اسید فولیک در مادران ، نشان داده است که از نواقص عصبی از قبیل اسپینابیفیدا[۱۶] و آنسفالیت[۱۷] پیشگیری می کند و این ویتامین کاهش ۷۵ درصدی در ایجاد نواقص عصبی را نشان داده است (۱۱). رایتن[۱۸] سال ۲۰۰۷ در یک مطالعه مروری بیان کرد که در شمال هندوستان زنانی که در وضعیتی قرار داشتند که از منابع غذایی غنی از اسید فولیک استفاده می کردند شیوع نواقص عصبی در نوزادن آنان کمتر دیده شد (۳۱). از این روی توصیه می شود در کلیه زنانی که سابقه زایمان نوزاد با نواقص لوله عصبی وجود دارد اسید فولیک کمکی به میزان ۴ میلی گرم در روز از ۴ هفته قبل از حامله شدن و ادامه ی آن برای سه ماهه ی اول حاملگی و در تمامی زنان سنین باروری بدون وجود سابقه ی نقص لوله عصبی در کودکان آنان ، روزانه ۴/۰ میلی گرم تجویز شود. البته در زنانی که سابقه ی نوزاد با نقایص لوله ی عصبی ندارند ، بهتر است میزان نیاز روزانه ی اسیدفولیک از طریق مواد غذایی تأمین شود. اسید فولیک در مواد غذایی شامل سبزیجات ، جگر ، میوه ها ، نان های سبوس دار ، سفیده تخم مرغ ، مخمر و مرکبات به اندازه کافی وجود دارد (۳۴).
انتقال کلسیم از جفت از طریق انتقال فعال می باشد در این میان مشاهده شده است که گیرنده های ویتامین D و استروژن در این انتقال فعال نقش دارند (۳۱). ویتامین D از طریق رژیم غذایی (به ویژه مصرف شیر) یا اثر نور خورشید روی پوست تأمین می شود. در ایالات متحده ، به ویژه در قسمت های شمالی ، در طول زمستان و در افراد مبتلا به پیگمانتاسیون شدید پوستی ، مقدار ویتامین D پایین است همچنین زنانی که فرآورده های لبنی را استفاده نمی کنند و به جای آن از غذاها و شربت های کلسیم دار استفاده می کنند ممکن است ویتامین D و منیزیم کمتری را نسبت به مصرف شیر دریافت کنند. در زنان حامله این مسئله منجر به کاهش کلسیم سرم در نوزاد می شود و روی متابولیسم استخوان نوزاد تاثیر می گذارد (۳۰). در صورتی که مقدار کلسیم مصرفی مادر کم باشد ، کلسیم مورد نیاز جنین از منابع استخوانی مادر برداشته و تامین می شود (۳۴) با این وجود مصرف خیلی کم کلسیم در مادر ، کاهش تراکم استخوانی در کودک را به دنبال دارد (۳۱). در صورتی که رژیم غذایی مادر از کلسیم کافی (۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم در روز) برخوردار باشد نیاز به تجویز کلسیم اضافی نیست (۳۴). همچنین کمبود ویتامین D ممکن است تراکم مواد معدنی استخوان های جنین را محدود کند و روی توده استخوانی کودک اثر بگذارد (۳۱). معمولا استفاده از مکمل ویتامین D به طور معمول نیازی نیست ، مگر آنکه مادر به اندازه ی کافی در برابر آفتاب قرار نگیرد (۱۲). از این جهت توصیه می شود زنان باردار همراه با مکمل های غذایی خود ، ۲۰۰ واحد بین المللی ویتامین D در روز مصرف کنند (۳۰).
به دلیل افزایش حجم خون در دوران بارداری نیاز به آهن افزایش می یابد (۱۱). آنمی فقر آهن در ۳۰ درصد زنان حامله با درآمد پایین مشاهده می شود. مشکلات کمبود آهن در دوران بارداری تا بعد از زایمان هم ادامه پیدا می کند. حدود ۳۰ درصد از زنان فقر آهن را تا ۶ ماه و ۲۰ درصد تا ۱۲ ماه بعد از زایمان نشان می دهند در حالی که در سطوح اقتصادی بالا ، این آمار به ۸ درصد می رسد (۳۰). آنمی فقر آهن در مادر خطر تولد نوزاد کم وزن ، زایمان زودرس ، مرگ ومیر مادر و جنین را افزایش می دهد (۱۱و۳۰) و ممکن است به ارتباط عاطفی مادر و نوزاد[۱۹] آسیب بزند. در یک مطالعه تجربی ، مصرف مکمل های آهن در مادران ، وزن زمان تولد نوزاد را تا ۲۰۰ گرم افزایش داد و تولد نوزاد کم وزن ترم و تولد نوزاد کم وزن نارس کاهش یافت. بنابراین به زنان در سنین باروری توصیه می شود تا غذاهای سرشار از آهن را همراه با تقویت کننده های جذب آهن از قبیل غذاهای حاوی ویتامین C مصرف کنند (۳۰). ذخیره آهن اکثر زنان به علت قاعدگی ماهانه ، طی سال های باروری کمتر از حد مطلوب است. بنابراین ، به منظور پیشگیری از کم خونی و برآورده ساختن این نیازها ، مصرف ۳۰ میلی گرم آهن تکمیلی در سه ماهه دوم و سوم توصیه می شود. روزانه یک قرص از نمک های آهن که بین وعده های غذایی یا قبل از خواب خورده شود برای برآورده ساختن این نیاز کافی است. زنان دچار کم خونی فقر آهن ، روزانه به ۶۰ تا ۱۲۰ میلی گرم آهن نیاز دارند (۱۲و۳۰و۳۴). کمبود روی ممکن است در انسان تراتوژن باشد با این وجود ، هنوز به طور قطعی ثابت نشده است. سطح روی در مایع آمنیوتیک با فعالیت ضدمیکروبی ارتباط دارد. این موضوع نقش روی را جهت حفاظت در مقابل عفونت های داخل رحمی مطرح می سازد. همچنین در زنان بارداری که رژیم غذایی با میزان کم روی را داشته اند ، موارد تأخیر رشد داخل رحمی دیده شده است. مقدار توصیه شده مجاز برای روی طی بارداری از ۱۵ به ۲۰ میلی گرم در روز افزایش می یابد (۱۲).
مولتی ویتامین و مکمل های معدنی در مادران مبتلا به آنمی فقرآهن یا افرادی که منابع غذایی حیوانی را به میزان کم مصرف می کنند ، توصیه می شود. برای گیاهخوارانی که از غذاهای حیوانی نمی خورند مکمل ویتامین B12 اهمیت ویژه ای هم در طول بارداری و هم در زمان شیردهی دارد تا این مواد به مقدار کافی به جنین و نوزاد منتقل شود و از تاخیر در تکامل جنین و نوزاد پیشگیری شود (۳۰). همچنین کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به آنمی مگالوبلاستیک ، نقص در ساخت DNA ، نقص در تکثیر سلولی و مشکل در متابولیسم مواد شده و در نتیجه می تواند با تولد نوزاد کم وزن ارتباط داشته باشد (۱۱).
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها[۲۰] در ایالات متحده ، ۱۰ مورد را برای پیامدهای مطلوب بارداری توصیه می کند ، این موارد شامل مصرف مکمل های اسید فولیک ، درمان دیابت ، واکسن زدن یا درمان عفونت ها ، داشتن وزن مناسب ، رژیم غذایی با حداقل فنیل آلانین برای زنان مبتلا به فنیل کتونوری ، عدم مصرف الکل ، سیگار و مواد مخدر می باشد ، و اگر ماده ای جهت دارو استفاده می شود باید با مقدار مناسب در دوران بارداری مصرف شود یا حدالامکان قطع شود (۳۰).
فعالیت بدنی عامل تعیین کننده ی دیگر در سبک زندگی می باشد. ورزش یک بخش معمول از فعالیت های روزانه زنان است. از آنجایی که اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد زنان حامله باید شدت فعالیت های خود را کاهش دهند یا سرعت ضربان قلب خود را کم کنند ، تغییرات فیزیولوژیک حاملگی ممکن است اثر ورزش های مختلف بر بدن را تغییر دهند یا توانایی بدن را برای انجام بعضی از ورزش ها محدود سازند. نحوه قرارگیری بدن به عنوان یک عامل تغییردهنده برون ده قلبی در سه ماهه دوم بارداری اهمیت ویژه ای دارد زیرا در این زمان ، ایستادن بی حرکت یا وضعیت طاق باز می تواند موجب کاهش بازگشت وریدی و برون ده قلبی شود. در بعضی از موارد این حالت موجب هیپوتانسیون یا سنکوپ خواهد شد. برداشت اکسیژن بدن و مصرف پایه ای اکسیژن طی حاملگی افزایش می یابد. تنفس عمیق به ویژه در اواخر حاملگی به علت اندازه رحم و کاهش تحریک دیافراگم سخت تر است. مجموعه این تغییرات موجب کاهش اکسیژن و در نتیجه کاهش حداکثر عملکرد ورزشی خواهد شد (۱۲).
فرم در حال بارگذاری ...