ب) بیان مسئله
در جهت پاسخ به نگرانی های عمومی در زمینه ی بهداشت جهانی، در سال های اخیر اقدامات گسترده ای از سوی سازمان های جهانی انجام شده است تا مواضع هر دو گروه حفظ شود. بنابرین، بدون موشکافی در اینکه چه چیزی ممکن است علت اصلی مشکلات بهداشتی و عدم دسترسی به داروها و وسایل پزشکی باشد، از آنجایی که حقوق مالکیت فکری یک محصول اجتماعی است و کارکرد اجتماعی دارد، موظف است که به نوبه خود و به عنوان یکی از عوامل تأثیر گذار برای جبران نتایج نامطلوبی که ممکن است در این زمینه داشته باشد راهکارهایی در نظر بگیرد و هدف حمایت از مراقبت های بهداشتی را نیز در کنار منافع اقتصادی و صنعتی مورد توجه قرار دهد. موافقت نامه تریپس که برای حمایت از مالکیت فکری تهیه شده است انعطاف هایی در این زمینه در نظر گرفته است که به کشورهای عضو اجازه می‌دهد قوانین ملی ثبت اختراع خود را بر اساس نیازهای سیاست عمومی درنظر بگیرند. از جمله این انعطاف ها صدور لیسانس اجباری از طرف دولت برای استفاده از امتیاز اختراع به نفع یک مؤسسه ی دولتی یا مؤسسه ی خصوصی، واردات موازی و همچین تلاش برای افزایش قلمرو استثنائات در این زمینه می‌باشد. انعطاف ها کشورهای عضو را قادر می‌سازند به نگرانی هایی که در رابطه با بهداشت عمومی به موجب مقررات تریپس ایجاد شده است توجه کنند.
با وجود این، کارآمد بودن این انعطاف ها همیشه مورد شک بوده است؛ زیرا همیشه این سوال وجود داشته است که آیا این انعطاف ها می‌توانند به صورت مؤثر مورد استفاده کشورهای در حال توسعه، برای کاهش آثار منفی حمایت از اختراعات بر دسترسی به داروها قرار بگیرند؟ وقتی که میلیون ها انسان در کشورهای کمتر توسعه یافته گریبان گیر بیماری ها هستند و هنوز به داروهایی که برای درمانشان لازم است، به دلیل قیمت بالای داروها دسترسی ندارند، نشان می‌دهد که هنوز بین حقوق مالکیت فکری و سیاست های بهداشت عمومی شکاف وجود دارد و در اغلب موارد به سبب مشکلات حقوقی موجود راهکارهای ارائه شده ناکافی بوده اند. در نتیجه راهبردهای دیگری در این زمینه لازم است تا علاوه بر موضوع اختراعات دیگر ابعاد حقوق مالکیت فکری که بر سلامت عمومی تأثیر گذار هستند را در جهت بهبود و ارتقاء این حق، هدایت کند.
ج) سوالات تحقیق
با توجه به آنچه که شرح داده شد، در این پژوهش در پی پاسخ‌گویی به دو سوال عمده در این زمینه هستیم:
۱- انعطاف های موجود در نظام مالکیت فکری در تأمین اهداف بهداشت عمومی تا چه حد مؤثر بوده اند؟
۲- آیا به راهکار های مکمل دیگری در سایر ابعاد نظام مالکیت فکری برای تحقق بهتر اهداف بهداشت عمومی نیاز است و با فرض لزوم راهکارهای بیشتر چه راهبردهایی می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد؟
د) فرضیات
۱- در نظام مالکیت فکری انعطاف هایی در جهت ارتقای بهداشت و سلامت عمومی تعبیه شده است که با ایجاد تعادل در نظام مالکیت فکری در تأمین اهداف مربوطه مؤثر و کارگشا بوده و نقش مهمی در تضمین بهداشت عمومی ایفاء کرده‌است.
۲- با توجه به اینکه انعطاف های موجود فقط در حوزه مالکیت صنعتی و به خصوص در مورد اختراعات مد نظر بوده است، به نظر می‌رسد به دلیل مشکلات و مسائل و کافی نبودن انعطاف های موجود به تأسیس و توسعه مصادیق و راهبرد های جدیدی از جمله در زمینه علائم تجاری، ضمانت اجرا و حقوق رقابت نیاز است.
ه) پیشینه موضوع
با وجود اهمیت مباحث مربوط به حق سلامت و دسترسی به داروها و تجهیزات پزشکی و تأثیر حقوق مالکیت فکری در این زمینه، تاکنون تحقیقات محدودی در این رابطه صورت گرفته است؛ و در این خصوص تحقیق جامعی با تمرکز بر انعطاف ها، استثنائات و راهبردهای جدید حقوق مالکیت فکری و آثار آن بر تضمین بهداشت و سلامت عمومی انجام نشده است. با این وجود، با بهره گیری از تحقیقات و ادبیات موجود در این زمینه و با تأکید بر آخرین گزارش های ارائه شده از سازمان های جهانی به خصوص مطالعه ی مشترک سه سازمان جهانی مالکیت فکری، سازمان تجارت جهانی و سازمان جهانی بهداشت و همچنین تحولات قوانین ملی کشورها نگارنده در پی آن است که تحقیقی جامع تر در رابطه با راهبردهای حقوق مالکیت فکری در زمینه بهداشت عمومی ارائه کند؛ زیرا در اکثر مواقع به کارگیری انعطاف ها به سبب نا آشنایی با فرایند های قانونی با مشکلات حقوقی برخورد می‌کند. به همین دلیل شناخت و چگونگی بهره گیری کشورها از این انعطاف ها در قوانین ملیشان اهمیت زیادی دارد.
برخی از تحقیقات انجام شده در این زمینه عبارت هستند از: رساله دکتر محسن صادقی در سال ۱۳۸۷، با عنوان مبانی و نظام حقوقی حمایت از ابداع داروهای شیمیایی و ژنتیکی با تأکید بر الحاق به سازمان تجارت جهانی. در این رساله بیشتر به نظرات موافقان و مخالفان در مورد حمایت از اختراعات دارویی پرداخته شده است و تنها فصل مختصری به محدودیت های حمایت اختصاص داده شده است. دوم، پایان نامه کارشناسی ارشد آقای علی شاکری جویباری از دانشگاه تهران با عنوان شرایط ماهوی حمایت از اختراعات دارویی که مربوط به سال ۱۳۸۷ می‌باشد. در این پایان نامه، شرایط ماهوی حمایت از اختراعات دارویی، تعریف دارو و انواع آن مطرح شده است. محور اصلی بحث مبانی حمایتی از داروهای شیمیایی، گیاه و بیولوژیکی می‌باشد و در مورد تأثیر حقوق مالکیت فکری بر سلامت عمومی، انعطاف ها و دسترسی به داروها و تجهیزات پزشکی بحثی مطرح نشده است. مورد دیگر، پایان نامه کارشناسی ارشد آقای وحید عمی با عنوان اختراعات دارویی و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران است که مربوط به سال ۸۸ در دانشگاه شهید بهشتی می‌باشد. مقالات مختصری نیز در این رابطه نوشته شده است که هیچ یک به بررسی انعطاف های موجود در حقوق مالکیت فکری در زمینه بهداشت عمومی و ارائه راهبردهای جدید برای بهبود وضعیت سلامت نپرداخته اند.
و) ضرورت انجام تحقیق
فرم در حال بارگذاری ...
