وبلاگ

نمودار ۴- ۱۵: تغییرات آدیپونکتین بین دو گروه
نتیجه: ۸ هفته برنامه تمرین هوازی همراه با رژیم پلکانی در مقایسه با برنامه تمرینی هوازی منجر به افرایش بیشتر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال می گردد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری تحقیق
خلاصه تحقیق:
این تحقیق با هدف بررسی تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر سطح آدیپونکتین سرم و نیمرخ لیپیدی خون زنان غیرفعال میانسال انجام شد. متغیرهای تحقیق شامل برنامه تمرین هوازی، ترکیب تمرین هوازی با رژیم غذایی به عنوان متغیرهای مستقل و سطوح سرمی آدیپونکتین و نیمرخ لیپیدی خون به عنوان متغیر وابسته بود. روش اجرای این تحقیق از نوع تحقیقات نیمه تجربی با طرح پیشآزمون - پسآزمون در دو گروه تجربی بود. نمونه آماری این تحقیق ۲۰ نفر زن غیرفعال میانسال و دارای اضافه وزن بودند، که به صورت داوطلبانه به روش نمونهگیری انتخابی در دسترس انتخاب شدند. در آغاز کارآزمایی تمامی آزمودنیها با طرح کلی، نحوه همکاری و نکات ضروری در اجرای صحیح پژوهش آشنا شدند، سپس به تکمیل پرسشنامه های مربوطه و فرم رضایتنامه شرکت در تحقیق پرداختند. قبل از آغاز برنامه اصلی تحقیق، شاخصهای پیکرسنجی و نمونه خون آزمودنیها با رعایت کامل اصول اخلاقی به وسیله ابزار و امکانات مربوطه، اندازه گیری و جمعآوری گردید. سپس آزمودنیها بطور تصادفی در دو گروه مجزا به اجرای برنامه پژوهشی پرداختند. گروه تمرین+رژیم(۴۰ درصد کاهش کالری را بصورت تدریجی و پلکانی اعمال نمودند)، کاهش کالری دریافتی را به همراه سه روز تمرین هوازی در هفته و هر جلسه به مدت ۶۰ دقیقه انجام دادند و گروه تمرین نیز سه روز تمرین هوازی در هفته (هر جلسه به مدت ۶۰ دقیقه با شدت ۶۰ تا ۸۰ درصد ضربان بیشینه )به همراه توصیههای کلی دریافت مواد غذایی مطابق الگوی تمرین+رژیم از نظر درصد درشت مغذی ها ازکل کالری دریافتی (بدون کاهش کالری )، انجام دادند. پس از اتمام برنامههای مذکور، مجددا” شاخصهای پیکرسنجی و همچنین نمونه خون آزمودنیها به وسیله همان ابزار و امکانات استفاده شده در مرحله نخست اندازه گیری و جمعآوری گردید. در پایان تمامی داده های خام با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته های تحقیق:
هشت هفته تمرین هوازی موجب کاهش معنادار تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی موجب کاهش معنادار کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی موجب افزایش معنادار HDL خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی موجب کاهش معنادار LDL خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی موجب افزایش معنادار آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال میگردد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی موجب کاهش معنادار تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی موجب کاهش معنادار کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی موجب کاهش معنادار HDL خون زنان غیرفعال میانسال میگردد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی موجب کاهش معنادار LDL خون زنان غیرفعال میانسال نمیگردد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی موجب افزایش معنادار آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال میگردد.
بین تأثیر هشت هفته برنامه تمرینی هوازی به تنهایی و برنامه تمرین هوازی همراه با رژیم پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود ندارد.
بین تأثیر هشت هفته برنامه تمرینی هوازی به تنهایی و برنامه تمرین هوازی همراه با رژیم پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود ندارد.
بین تأثیر هشت هفته برنامه تمرینی هوازی به تنهایی و برنامه تمرین هوازی همراه با رژیم پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین تأثیر هشت هفته برنامه تمرینی هوازی به تنهایی و برنامه تمرین هوازی همراه با رژیم پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود ندارد.
بین تأثیر هشت هفته برنامه تمرینی هوازی به تنهایی و برنامه تمرین هوازی همراه با رژیم پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بحث و نتیجه گیری
همانطورکه می دانیم تجمع بافت چربی سبب افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن می‌شود. زیرا این تجمع با تغییرات متابولیکی دربدن همراه است. برای مثال افزایش توده چربی ناشی از چاقی، سبب افزایش غلظت اسیدهای چرب استریفیه نشده^[۲۳] می‌شود، که خود مستقیم یا غیر مستقیم به سایر عوامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی مرتبط می‌باشد (۲۰۹). بعلاوه همچنان که سلول چربی با ذخیره چربی بزرگ می‌شود، از نظر متابولیکی فعالیتش کمتر و در نتیجه پاسخ کمتری به انسولین می‌دهد. توانایی کم بافت چربی برای پاسخ سریع به انسولین و سایر هورمون‌ها به عنوان فاکتور ایجاد کننده مقاومت انسولینی در نظر گرفته شده و زمینه بروز بیماریهای مزمن از طریق این اختلالات متابولیکی، به شدت افزایش می‌یابد (۲۱۰). با وجود آنکه ارتباط چاقی با عوارض نامطلوب آن به خوبی نشان داده شده است، ولی ارتباط بیولوژیک چاقی با پاتوژنز این اختلالات هنوز در هالهای از ابهام است. بافت چربی که تنها به عنوان محلی برای ذخیره انرژی شناخته میشد، بافت متابولیک فعالی است که فاکتورهای متابولیکی مختلفی ترشح می کند که به مجموع آنها ادیپوسیتوکین^[۲۴] گفته می شود (۲۱۱). مطالعات نشان می‌دهد که ارتباط چاقی با بیماریهای مزمن در برخی از قسمتها توسط این مولکول‌های پروتئینی که از بافت چربی ترشح می‌شوند، توجیه می‌شود. درچنین شرایطی اهمیت کاهش وزن و مقابله با تجمع چربی اضافی در بدن بیشتر خودنمایی میکند. افراد زیادی در زمینه انواع کاهش وزن و تاثیر آن برکاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن فعالیت نموده اند. ازجمله مطالعه زوتزاس^[۲۵] و همکااران (۲۰۰۷)، که بر روی زنان چاق غیر دیابتی مبتلا به سندرم متابولیکی انـجـام شـد و در نتیجه کـا هـش وزن، سـطح گـلوکز و انسولین ناشتا کاهش معنی‌داری یافته و تاثیرکاهش وزن برکاهش خطرابتلا به بیماریهای مزمن را تایید نمود. همچنین مطالعهای را که راین^[۲۶]و همکاران در سال ۲۰۰۴ گزارش کردند، در رابطه با کاهش وزن ناشی از رژیم کم کالری به همراه ورزش بود که به مدت شش ماه در زنان چاق یا دارای اضافه وزن انجام شد و بکارگیری ورزش به همراه رژیم کاهش وزن را، راهی مفید و موثرتر برای بهبود اضافه وزن و چاقی نشان دادند (۲۱۲). نتایج تحقیق حاضر نشان داد که میانگین سطح آدیپونکتین سرم در هر دو گروه افزایش معنادار داشته است. نتایج به دست آمده حاکی از آین است که تمرینات ورزشی منظم باعث حفظ سلامت دستگاه قلب و عروق شود و عوامل التهابی را کاهش میدهد. تمرینات استقامتی منظم، آثار محافظتی در مقابل بیماریهای قلبی عروقی دارند. تمرینات استقامتی منظم با افزایش حجم خون و پلاسما، کاهش غلظت خون، افزایش حجم ضربهای و افزایش حداکثر اکسیژن مصرفی به طور مستقیم بر دستگاه قلبی عروقی تاثیر میگذارد. این هورمون سوخت و ساز چربی و قند را در بدن تنظیم می‌کند، و دارای آثار ضد آتروژنیک ( از دست دادن خواص ضد انعقاد)، ضد دیابت، و ضد التهابی است که به دلیل نقش ضد التهابی از ایجاد فرایندهای التهابی در دیواره عروق پیشگیری میکند. در واقع آدیپونکتین با مهار ستنز عملکردTNF-a و IL-6 و در نتیجه کاهش تولید CRP پاسخهای التهابی را مهار کرده و با کاهش بیان ژنی ICAM-1 و بهبود عملکرد اندوتلیال، روند پیش رفت آترواسکلروز را کند میکند. و ازین طریق میتواند باعت ارتقائ سلامتی و تاثیر محافظتی روی دستگاه قلبی عروقی تاثیر بسزایی بگذارد. نتایجی که در این تحقیق به دست آمده، تاثیر مثبت تمرینات منظم ورزش بر غلظت سرمی آدیپونکتین زنان میانسال غیر فعال را نشان میدهد. با توجه به این که آزمودنیها به مدت هشت هفته متوالی و هر هفته ۳ جلسه ۶۰ دقیقهای با شدت فزاینده تمرین کردند، میتوان این گونه بیان کرد که تمرینات ورزشی منظم فزاینده با رعایت اصل اضافه بار میتواند باعث افزایش معنیداری در سطح غلظت سرمی آدیپونکتین آنان شود.

دبیدی روشن و همکارانش در سال ۱۳۸۷طی یک جلسه ورزش با شدت های کم و متوسط و زیاد روی زنان فعال و غیر فعال افزایش سطح سرمی آدیپونکتین را مشاهده کرد. اما این افزایش در زنان غیر فعال معنیدار نبود همچنین روی زنان فعالی که با شدت بالا تمرین کردند (۱۶۹). محبی و همکارانش که با شدتهای مختلف تمرینات هشت هفته روی موشها انجام شد. افزایش معنیدار سطح آدیپونکتین نشان داد (۱۷۱). توفیقی در سال ۱۳۸۹طی ۱۲ هفته تمرین با شدت متوسط روی زنان چاق یائسه افزایش ادیپونکتین را نشان داد (۱۷۶). محبی در سال ۱۳۸۹ طی ۱۲ هفته تمرین هوازی با شدت بالا روی مردان چاق میانسال شاهد افزایش معنی دار غلظت آدیپونکتین بود (۱۷۵). دبیدی روشن و همکاران در سال ۱۳۹۰ به دوگروه زنان چاق با دو شدت کم و زیاد شاهد افزایش معنی دار سطح آدیپونکتین در شدت کم بود (۱۸۰). منتظری طالقانی در سال ۱۳۹۰ روی زنان یائسه غیر فعال طی ده هفته تمرین مقاومتی-استقامتی شاهد افزایش معنیداری در مقدار آدیپونکتین بودند (۱۸۲). عبدی و همکاران در سال ۱۳۹۱ با تمرینات هشت هفتهای با شدت متوسط نیز شاهد افزایش مقادیر آدیپونکتین بودند (۱۸۵). یوکایاما در سال ۲۰۰۴ طی یک ماه ورزش با شدت بالا افزایش در سطح آدیپونکتین را نشان داد (۱۹۶). فاتوروس در سال ۲۰۰۵ پس از شش ماه تمرین با شدت های متفاوت افزایش در سطح آدیپونکتین را نشان داد (۱۹۹). کلی و همکارانش در سال ۲۰۱۲ پس از یک هفته تمرین با شدت بالا، افزایش درسطح آدیپونکتین را نشان داد (۲۰۵). خالد و همکارانش در سال ۲۰۱۲ طی شش ماه تمرین روی زنان چاق افزایش سطح آدیپونکتین را نشان داد (۲۰۶). ابندرهارد و همکارانش در سال ۲۰۱۳ طی ۱۲ ماه تمرین با شدت متوسط روی زنان چاق یائسه، افزایش سطح آدیپونکتین را نشان داد (۲۰۷). اداماندیا و همکارانش در سال ۲۰۱۳ طی ده هفته تمرین با شدت متوسط افزایش معنیداری در سطح سرمی آدیپونکتین نشان داد (۲۰۸)؛ که همگی با نتایج این تحقیق همسو بودند.
دبیدی روشن در سال ۱۳۸۷ روی زنان فعال و غیر فعال طی یک جلسه فعالیت با شدت زیاد شاهد تغییر معنی داری در سطوح آدیپونکتین نشد که با نتایج این پژوهش همسو نبود و ممکن است به دلیل کاهش دوره تمرین بوده باشد (۱۶۹). دبیدی روشن در سال ۱۳۹۰ روی ۳۰ زن چاق تمرین دیده با شدت زیاد تغییری معنیداری در سطح آدیپونکتین مشاهده نکرد. کوکر وهمکارانش در سال ۲۰۰۹ نشان دادند ۱۲ هفته تمرین با شدتهای متوسط و بالا تاثیری بر سطوح آدیپونکتین افراد سالمند ندارد که ممکن است به دلیل به کارگیری میزان کم عضلات درگیر باشد (۱۸۰). پاپ و همکارانش در سال ۲۰۱۰ طی یک جلسه تمرین با شدت بیشینه تغییری درسطح آدیپونکتین نشان نداد که ممکن است به دلیل شدت بالای تمرینات بوده باشد (۲۰۳). و با نتایج این تحقیق همسو نبود. کاهش بافت چربی که به دنبال فعالیت ورزشی روی میدهد، از عوامل اصلی افزایش آدیپونکتین سرم است. پژوهشگران بر این باورند که کاهش توده چربی بدنی به دنبال فعالیت ورزشی به ویژه چربی شکمی سهم مهمتری در افزایش میزان آدیپونکتین سرم دارد. یافته های پژوهشی نشان دادهاند که در کنار مدت زمان فعالیت ورزشی، میزان عضلات درگیر در نوع فعالیت نیز از عوامل تاثیر گذار در پاسخ آدیپونکتین سرم است. در برخی پژوهش ها اینگونه بیان شده که تغییرات مثبت آدیپونکتین در اثر فعالیت ورزشی به سبب کاهش توده چربی احشایی (مرکزی) و کاهش مقاومت به انسولین رخ می دهد.
نتایج تحقیق حاضر نشان دادکه میانگین تغییرات غلظت های LDL ، تریگلیسرید و کلسترول در هر دو گروه کاهش معنادار نداشت. این نتایج نیز با مطالعات خان و همکاران (۲۱۳)، محبی و همکاران (۲۱۴) همخوانی ندارد. تحقیقات متعددی نشان داده اند که فعالیت بدنی سبب افزایش اندازه LDL شده و غلظت LDL با دانسیته کوچک را کاهش میدهد، به طوری که پس از تمرینات هوازی به مدت ۴ هفته، سایز LDL از ۲۷۱.۳ به ۲۷۳ Åافزایش داشته است(۲۱۵). هم چنین گزارش شده است که افزایش سایز LDL با کاهش سطوح تری گلیسیرید سرم مرتبط است که توضیحی مبنی بر افزایش فعالیت آنزیم لیپوپروتیئن لیپاز است(۲۱۶). مطالعات طولی نشان داده اند زمانی که وزن بدن آزمودنی ها حفظ شود، معمولاً کلسترول کل و LDL با یک برنامه تمرینی هوازی تغییر نمی کند. هنگام فعالیت ورزشی کلسترول به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار نمی گیرد، بنابراین این انتظار وجود ندارد که با فعالیت ورزشی غلظت پلاسمایی آن تغییر کند. اگر چه غلظت های کلسترول کل ورزشکاران استقامتی و افرادی که به صورت هوازی تمرین می کنند پایین تر از افراد تمرین نکرده است. بنظر می رسد این موضوع به دلیل پایین تر بودن وزن بدن و وزن چربی بدن این افراد است (۲۱۷).
نتیجهگیری کلی
آدیپونکتین که یکی از تنظیم کنندههای سوخت و سازی تنظیم کنندههای وزن بدن است. در تمرینات تغییرات مثبتی به همراه داشت به نظر میرسد ماهیت فزایندهی تمرین با افزایش تدریجی شدت تمرین و اعمال حرکات منظم که در پژوهش حاضر دنبال شد موجب افزایش مصرف انرژی و افزایش معنی دار غلظتهای آدیپونکتین سرم شده است. در حقیقت سازگاری ایجاد شده در اثر تمرینات ورزشی بر روی قشر زنان میانسال غیر فعال جامعه باعث بهبود سیستمهای قلبی عروقی میشود(که یکی از مشکلات در حال گسترش این دوران میباشد).
پیشنهادات کاربردی برگرفته ازتحقیق
با توجه به مشکلاتی که چاقی به دنبال دارد، پیشنهاد می شود همه افراد، خصوصا زنان که به دلیل تحرک کمتر، بیشتر در معرض خطرچاقی هستند، به تنظیم و تناسب وزن بدن خود توجه داشته و در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی، با مراجعه به متخصصین مربوطه به کاهش وزن اضافه خود از راه صحیح و علمی اقدام نمایند.
به متخصصین رژیم درمانی پیشنهاد می شود، در هنگام تنظیم رژیم های غذایی کاهش وزن، از دانش متخصصین فیزیولوژی ورزش نیز بهره گرفته و در پروتکل های کاهش وزن خود، حتما برای تمرینات ورزشی جایگاه ویژه ای در نظر بگیرند.
پیشنهادات برای تحقیقات آینده
با توجه به وجود فاکتورهای مختلف تأثیرگذار در مسیر فعالیت آدیپونکتین، تحقیق مشابهی در زمینه تأثیر روش های مختلف کاهش وزن بر بیان ژن و یا سطوح سرمی این عوامل مانند: لپتین، مایوستاتین، اینترلوکین ۶، فاکتور رشد شبه انسولینی،هورمون رشد و… انجام گردد تا از طریق اثبات تغییرات آنها، مزایا و معایب روش های مختلف کاهش وزن در این زمینه آشکار شود