وبلاگ

بررسی کارایی سیستم های سه گانه شامل، مشمول و هم تراز سازمان ۲-۱- ارزیابی برنامه استراتژیک و فرایند برنامه‌ریزی گذشته عملکرد گذشته می‌تواند چراغی فراراه آینده سازمان باشد و سازمانی که تاریخ خود را به خاطر نیاورد و از آن درس نگیرد مجبور است آن را تکرار کند. بنابراین در این مرحله نتایج و فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک و عملیاتی سازماندر دوره­ های پیشین بررسی می‌شود. در این قسمت فعالیت‌های زیر صورت می‌گیرد: ۱- بررسی مبانی اساسی استراتژی سازمان ۲- مقایسه نتایج مورد انتظار و عملکرد واقعی ۳- ارائه راه حل‌های اصلاحی در خصوص در انحرافات از نتایج ۲-۲- بررسی عوامل و فرآیندهای داخلی حیط داخلی مجموعه عوامل و فرایندهایی است که در یک سازمان تعریف شده‌‌اند تا آن سازمان را به سمت اهداف از پیش تعیین‌‌شده ببرند. بررسی محیط داخلی اهمیت بسیار زیادی در فرایند برنامه‌‌ریزی استراتژیک دارد، زیرا میزان توان رقابتی سازمان، متکی بر توانمندی‌های درونی سازمان می‌‌باشد. سازمان‌های مختلف از لحاظ داخلی دارای شرایط متفاوتی هستند. این شرایط موجب می‌‌شود که سازمان‌های مختلف قدرت و توان متفاوتی داشته باشند. به‌‌عنوان مثال، برخی سازمان‌ها از نظر بازاریابی و بعضی از نظر تخصص نیروی انسانی شهرت دارند. عوامل مختلفی در درون سازمان وجود دارند که بایستی در تجزیه و تحلیل داخلی در نظر گرفته شوند. پس از تعیین عوامل داخلی سازمان لازم است عوامل کلیدی و مؤثر جدا شوند. در این مرحله با شناختی که از فرآیندهای داخلی سازمان به دست می‌آید نقاط ضعف و قوت در هر کدام از عوامل کلیدی مشخص می‌شود. برای تدوین یک استراتژی مؤثر، شناخت نقاط قوت و ضعف سازمان و منابع راهبردی می‌تواند کمک مؤثری نماید. البته باید توجه داشت که با توجه به هدف پروژه که تدوین استراتژی است، بررسی داخلی نباید درگیر جزییات عملیاتی سازمان گردد، بلکه باید با تشخیص نقاط مؤثر و کلیدی در سازمان، وضعیت کلی آنها در مقایسه با وضعیت ایده‌آل ارزیابی شده و نقاط قوت و ضعف عمده سازمان تعیین گردد. ۳- تحلیل ذینفعان: همچنین در بخش تجزیه و تحلیل محیطی، بررسی و تحلیل ذینفعان نیز می‌تواند راهگشا باشد. عامل اصلی و تعیین کننده حیات و رشد، تعامل خلاق و آگاهانه و سازمان یافته با ذینفعان سازمانمی‏باشد، از این رو در صورتی سازمان توان دستیابی به اهداف خود را خواهد داشت که اطلاع دقیق و کاملی از نیازهای ذینفعان داشته باشد. بنابراین بایستی وضعیت ذینفعان به صورت جامع و دقیق مورد تحلیل قرار گیرد. جهت تحلیل ذینفعان موارد ذیل مورد بررسی قرار می‏گیرند: تعیین ذینفعان: با بهره گرفتن از اطلاعات، ذینفعان اصلی تعیین و طبقه‏بندی می‏شوند. بررسی راه‌های جمع‏آوری اطلاعات درباره ذینفعان و کانال‏های ارتباط با ذینفعان بررسی نیازهای ذینفعان: نیازهای ذینفعان شامل نیازهای برآورده شده توسط فعالیت‌های فعلی و نیازهای برآورده نشده مورد بررسی قرار می‏گیرند. بررسی خدمات: شامل کلیه خدماتی که به ذینفعان ارائه می‏گردد و مقایسه این خدمات با انتظارات ذینفعان می‌باشد. بررسی روند انتظارات و نیازها اولویت­ بندی ذینفعان استخراج اولیه موضوعات استراتژیک از تحلیل ذینفعان ۲-۱-۲۰-۴- فاز ۴: تعیین موضوعات استراتژیک سازمان: موضوعات استراتژیک چنین تعریف می­شوند: موضوعات استراتژیک، موارد و مباحث اساسی هستند که سازمان را به­شدت در زمان حال یا آینده تحت تاثیر قرار می­ دهند. در صورتی که راهکار مناسب در قبال یک مساله استراتژیک اتخاذ شود می­توان امیدوار بود سازمان به یک منفعت استراتژیک دست یابد و یا از یک معضل استراتژیک رهایی یابد. موضوعات استراتژیک معمولا بر تعهدات، رسالت و ارزش ها، سطح خدمت تاثیر می گذارد. پس از تدوین اولیه بیانیه جهت‌گیری و تحلیل محیطی (محیط عمومی و اختصاصی و داخلی) موضوعات موجود یا مستتر در محیط داخلی و خارجی سازمان استخراج و تدوین می‌شوند و سپس به ترتیب اهمیت و نوع تأثیر (مثبت و یا منفی) دسته‌بندی و اولویت‏بندی شده تا برای اتخاد رویکرد مناسب در قبال این موضوعات استراتژی‏های مناسب تعیین و اجرا گردد. فرموله کردن موضوعات استراتژیک تحت عنوان مسایل استراتژیک و تحقیق و تحلیل کارشناسی در جهت فرموله کردن و حل مسایل و ارائه راهکارهای اساسی (نظیر راهبردها و یا طرح‌های استراتژیک) از گام­های اساسی این مرحله می‌باشد. این فاز برنامه ریزی استراتژیک شامل چهار فعالیت اصلی است. ۱- تعیین لیست مقدماتی موضوعات: همانطور که از نام این فعالیت برمی‏آید، در طی این فعالیت ابتدا اطلاعات مربوط به ذینفعان، محیط درونی و بیرونی که در طی فعالیت­های قبلی جمع‏‏آوری و تحلیل شده‏اند، مورد بررسی قرارمی‏گیرند و بر اساس مفهوم موضوعات استراتژیک (موضوعاتی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تأثیر شگرفی بر عملکرد آینده سازمان می‏گذارند) لیست مقدماتی موضوعات استراتژیک مربوط به کل سازمان یا یک بخش خاص مشخص می‏گردد. همچنین با بهره گرفتن از آنالیز SWOT با ترکیب کردن نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید، موضوعات استراتژیک استخراج و تدوین می‌شوند. برای کشف و استخراج موضوعات استراتژیک، باید یک تحلیل محیطی اولیه انجام داد. که به دنبال کشف، تعیین و تبیین موارد زیر می باشد: روند متغیرها نقاط ضعف و قوت شاییستگیها و دارایی­ ها فرصت ها، تهدیدها نیازمندیها، خواسته ها، تحدیدها (محدودیتها) و فشارها ‌کشف روابط علت_معلولی، پیش بینی عوامل تأثیر گذار(عواملی که بیشترین تأثیر را در پیشبرد مقاصد دارند) شناخت صنعت (کسب وکار) و پارادایم های آن استخراج‌ پیام­های‌ کلیدی‌ از تمام‌ شواهد جمع‌ آوری‌ شده نتیجه این اقدام، تشخیص موضوعات و گزینه های استراتژیک در پی خواهد بود. که با هدف تعیین مهمترین موضوعات راهبردی سازمان است. خروجی­های تحلیل اولیه محیط، در این گام به همگرایی می­رسند و به تعیین گزینه­ ها و موضوعات استراتژیک منجر می­ شود. در این قسمت مدیران باید دست به انتخاب زده و یک سری از موضوعات را به عنوان‌ دغدغه اصلی سازمان تعیین کنند. در این مرحله سؤال کلیدی اینست که: در این لحظه­، چه عواملی برخواسته­های سازمان تأثیر گذارترین هستند؟ در این موقعیت چه راه های مختلفی پیش روی سازمان قرار دارد؟ سازمان در قبال چه موضوعاتی باید تصمیم گیری و تعیین تکلیف کند؟ سازمان در قبال موضوعات حیاتی و استراتژیک باید موضعی آگاهانه انتخاب کند؟ سوالات راهنما برای استخراج موضوعات استراتژیک سوالاتی که برنامه­ ریزان استراتژیک در نقد و بررسی موضوعات و مسایل استراتژیک در آغاز کار باید مورد توجه قرار دهد بدین ترتیب هستند: چه مسأله، یا تعارض یا معمایی پیش روی ماست؟ چرا این موضوع، یک مسأله است؟ چه ارتباطی بین آن با سازمان وجود دارد که آنرا به یک مسأله تبدیل کرده است؟ چه کسی می گوید که این یک مسأله است؟