وبلاگ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دانشگاه علامه طباطبایی

 

 

 

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

روش شناسی تحقیق

مقدمه

بدون‌شک پیشرفت قابل ‌توجهی که در علوم طی دو قرن اخیر به وجود آمده‌است، ناشی از به‌ وجود آمدن روش پژوهش و استفاده از شیوه‌ های آماری بوده است. برای این‌که نتایج حاصل از پژوهش معتبر باشد، بایستی از یک روش‌شناسی مناسب و دقیق استفاده شود؛ چرا که انتخاب روش نادرست منجر به نتیجه‌گیری‌های نادرست می‌شود. در این فصل پیرامون روش پژوهش، ابزار جمع‌ آوری اطلاعات، روایی و اعتبار پرسش‌نامه‌ ها، جامعه‌ی آماری و روش نمونه‌گیری و در نهایت روش تحلیل داده‌ها بحث می‌شود.

۳-۱ روش تحقیق

به طور کلی روش‌های تحقیق در علوم رفتاری را می‌توان از دو بعد بررسی و تفکیک نمود.
الف) هدف تحقیق
ب) نحوه گردآوری داده‌ها
تحقیق پیش رو بر اساس هدف از نوع کاربردی به شمار می­رود و بر اساس نحوه گردآوری داده ­ها توصیفی است. این تحقیق توصیفی با توجه به ماهیت روابط مورد بررسی جز دسته همبستگی به حساب می ­آید.
در ذیل به تشریح آنها پرداخته می شود:

۳-۱-۱ تحقیق کاربردی

هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‌شود (سرمد، بازرگان، حجازی، ۱۳۸۵: ۷۹).

۳-۱-۲ تحقیق توصیفی

تحقیقات علمی را براساس چگونگی به دست آوردن داده‌ها مورد نیاز می‌توان به دسته‌ه ای زیر تقسیم کرد :
- تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی)
- تحقیق آزمایشی
- تحقیق توصیفی
تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم‌گیری باشد.
تحقیق توصیفی را می‌توان به دسته‌ه ای زیر تقسیم کرد:

 

 

• تحقیق پیمایشی^[۲۰۳]

 

 

 

• تحقیق همبستگی^[۲۰۴]

 

 

 

• اقدام پژوهشی^[۲۰۵]

 

 

 

• بررسی موردی^[۲۰۶]

 

 

 

• تحقیق پس – رویدادی^[۲۰۷] (بازرگان، سرمد، حجازی، ۱۳۸۵: ۸۲).

 

 

 

۳-۱-۲-۱ تحقیق پیمایشی

این روش شامل جمع‌ آوری اطلاعات به طور مستقیم از گروهی از افراد است نمونه مطالعات پیمایشی معمولاً بزرگ است(از ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیون نفر) به وسیله این روش اطلاعات مختلفی را می‌توان بدست آورد که کلاً شامل ۳ نوع می‌باشند:
اطلاعات در مورد واقعیتها, عقاید و رفتارها, واقعیت عبارت است یک پدیده یا ویژگی که بتوان آن را مشاهده نمود و شامل متغیرهایی نظیر سن, نژاد جنس، درآمد و سالهای تحصیل می‌باشند. به طور کلی واقعیتها شامل هر چیزی هستند که بتوان آن را مورد رسیدگی قرار داد. عقیده عبارت از بیان یک پاسخ احساس و یا یک رفتار عمدی است. عقاید را می‌توان به طور عینی اندازه گرفت اما نمی‌توانند مورد رسیدگی قرار گیرند. رفتار شامل عمل است که توسط فرد صورت می‌گیرد.
تحقیق پیمایشی متغیرهای محدودی را در مورد تعداد زیادی از افراد مورد مطالعه قرار می‌دهد. مؤسسه کالوپ از این روش برای بررسی عقاید مردم در سیاست وتجارت استفاده می‌کنند. پژوهشگران در اقتصاد، مردم‌شناسی، روان‌شناسی، بهداشت و تعلیم وتربیت از این روش استفاده می‌کنند. تحقیق پیمایشی، برعکس تحقیق تاریخی با پدیده‌هایی که در زمان حال اتفاق می‌افتند سروکار دارند.(بازرگان، سرمد، حجازی، ۱۳۸۵: ۹۱).