وبلاگ

از میان انواع سازمانها ، مدیریت سازمانهای آموزشی با اهمیت ترین و موثر ترین و ظریف ترین نوع مدیریت است که موضوع آن انسان است انسانی که در موسسات آموزشی وارد شده نیازمند معلم و تعلیم و تربیت در ابعاد جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی و عقلانی و اخلاقی و حرفه ای است .مراکز آموزشی فنی و حرفه ای نیز به عنوان یکی از مهمترین و در عین حال اثر گذار ترین سازمانهای آموزشی سطح کشور که متولی برگزاری و اجرای دوره های آموزشی غیر رسمی با هدف اصلی تربیت نیروی کار ماهر و متخصص مورد نیاز بازار کار و اهداف فرعی مانند رسیدن به استاندارد های آموزش فنی جهانی و ترغیب جوانان به کسب مهارتهای فنی و حرفه ای میباشد . نظام آموزشی فنی و حرفه ای در صورتی می تواند از اثر بخشی و کار آیی لازم بهره مند گردد که آموزشها اثر بخش باشند و این مهم در سایه ایجاد جوی مناسب برای کارکنان و مربیان و کارآموزان میباشد . اهمیت توجه به مدیریت بویژه مدیرت آموزشی تا آن حد است که در ۲۱ هنر و علم اداره کردن گروه های کوچک و بزرگ انسانی از شاخص های خصوصیات عمده تمدن معاصر اعلام شده و این دانش در زمره یکی از رشته های تخصصی علوم انسانی در آمده است.

امروزه آنچه که مسیر نیل به رسالت و ماموریت مراکز آموز فنی حرفه ای را تحت تاثیر قرار داده است پیشرفتهای فنی و تکنولوژیکی صنعت و بروز تغییرات جدی و شدید در سبک نیازهای پیرامون مراکز است به هر حال توفیق در ماموریت خطیر این مارکز منوط به ارائه آموزشهایی منطبق با محیط است و انعکاس موضوعاتی چون تعامل با صنایع – بازار کار حاکی از آن است که مراکز نیازمند به ایجاد گروه هایی جهت تعامل و همگامی با صنایع میباشند .
مزیت عمدهای که یک تیم نسبت به یک فرد دارد تنوع نظرات ، دانش و منابع است که خود یکی از عوامل پیشرفت سریع سازمان میباشد. این تنوع نیز باعث بوجود آمدن تضاد می گردد .
همانگونه که سازمانها بیشتر و بیشتر تیمهای کاری را سازماندهی میکنند نیاز به امر آموزش در زمینه حل تضاد نیز به طور مداوم افزایش می یابد . ( وارنی^[۲] ، ۱۹۸۹) وارنی اظهار عقیده می کند که حتی پس از جلسات آموزشی مکرر درباره چگونگی حل تضاد و به حد اقل رساندن اثرات منفی آن بر روی اعضای تیم ، همچنان موضوع تضاد به عنوان مسئله شماره ۱ برای اکثر تیم هایی باقی مانده است که در یک شرکت یا سازمان فعالیت دارند . شاید یک دلیل برای این امر این باشد که مدیران و سایر رهبران به اندازه کافی به مسئله حل تعارض توجه نمی کنند .
از دیدگاه عمومی تعارض را عامل وقفه دهنده و مانعی در جهت انجام امور دانسته و این تصوری است اشتباه که بایستی با قدری تعمق گفت که تعارض نه تنها لازمه کار ، بلکه عامل مولد در جهت پیشبرد اهداف در ساختار سازمانی نیز می باشد . به عبارت دیگر در صورتیکه مدیر در محیط کار خود موفق به شناخت به موقع تعارض در سازمان گردد و از تکنیک های صحیح و مدیریت تعارض استعانت گیرید طبعا میتواند از این عامل مولد در جهت ایجاد رقابت سالم و افزایش پیشبرد اهداف سازمانی استفاده مناسبی داشته باشد .درغیر این صورت از آنجائیکه تعارض عاملی است که افراد آگاهانه از آن اطلاع دارند و فعالیتهای عمدی توسط آنها صورت خواهد گرفت دستیابی به اهداف سازمان با مشکلات متعدد روبرو خواهد شد .
تحقیقات متعدد حاکی از این مسئله اند که مراکز آموزش فنی و حرفه ای کشور جزء مهمترین موسسات تربیت نیروی انسانی ماهر در جامعه تلقی میشوند به نحوی که طیف وصیعی از جمعیت را با ویژگیهای سنی و جنسی را تحت پوشش خود دارد از این دیدگاه به دلیل تفاوتهای متعدد میان حیطه های آموزشی و افراد تحت آموزش این مراکز و نقش حیاتی مربیان و کارکنان در این مراکز جهت هماهنگ شدن با این تفاوتها ایجاب میکنند مدیران مراکز روش مناسب جهت افزایش خلاقیت و جلوگیری از به حدر رفتن تلاشهای نیروی انسانی برای برطرف کردن تعارضات بکار گیرند .
با تحقیقات انجام شده یکی از بهترین روش های حل تعارض استفاده ازالگوی تشریک مساعی در حل تعارضات میباشد که منجر به موقعیت برنده –برنده در سازمان میگردد. مدیران پیرو این سبک برای حل تعارض موجود بین افراد ، با صراحت و روشنی و به شکل مستقیم در حل مسئله دخالت دارند . طرفین تعارض را رو در روی یکدیگر قرار میدهند و موقعیتی فراهم می کنند که موضوع به صورت باز و آشکار مورد بحث و بررسی قرار گیرد .( امیر کبیری ، ۱۳۷۴) در صورتیکه مدیران از توانایی کافی جهت کنترل مذاکرات انجام شده برخوردار نباشند علاوه بر عدم حل تعارض امکان بروز مشکلات دیگر
از قبیل پنهان ماندن تعارض و انجام فعالیتهای مخرب در گروه های مختلف در سازمان بوجود خواهد آمد.
این پژوهش نیز درصدد بررسی شیوه های شناخته شده حل تعارض با بهره گرفتن از الگوی تشریک مساعی و شناسایی الگوی رفتاری است که توسط مدیران مراکز فنی و حرفه ای برای حل تعارض به روش استفاده از مذاکره مورد استفاده قرار میگیرد میباشد از این رو این پژوهش عنوان زیر را به خود میگیرد.
“بررسی رابطه مهارت مذاکره مدیران با میزان تعارض در میان کارکنان مراکز آموزش فنی و حرفه ای کرج”
۳-۱ اهمیت و ضرورت مسئله :
همزمان با پیشرفت چشمگیری که در قلمرو علوم و فن شناسی پیچیده پدید آمده است . دانش های رفتاری به ویژه مدیریت سازمان به طور بنیادی متحول شده و دستاوردهای تازه و بی مانندی را فراهم آورده است . امروزه مدیران و کارکنان باید با پدیده های زودگذر آشنایی بیشتری پیدا کنند . آنها باید بدانند که چگونه انعطاف پذیر باشند و در دنیایی که ایده اش چندان قابل پیش بینی نیست ، چگونه بقای خود را تضمین نمایند . سازمان باید کارکنان را به نو آوری و ایجاد تغییر و تحول تشویق نماید چون در غیر این صورت آنها به صورت موانع اصلی بر سر راه تغییر و تحول در می آیند . چالش یا مسئله ای که پیش روی مدیران قرار دارد این است که که باید بتوانند افراد را به نو آوری و خلاقیت تشویق نمایند و به گونه ای با افراد رفتار کنند که آنان در برابر پدیده تغییر ، بردباری از خود نشان دهند .
امروزه در محیط های سازمانی به افراد بیشتر فرصت مشارکت در تصمیم گیریها پیرامون کارشان داده میشود هر چه افراد در تصمیم گیری بیشتر مشارکت داشته باشند احتمال عدم توافق ها نیز بیشتر خواهد شد و از آنجا که اداره سازمانها بصورت مشارکتی بطور روز افزون توسعه می یابد اهمیت مهارت مذاکره بیش از هر زمان دیگر روشن تر شده و آشنایی مدیران و کارشناسان با مفاهیم و عوامل موثر بر اثر بخشی مذاکرات اهمیت زاید الوصفی پیدا می کند .
با وجود این تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است بسیار اندک است بطوریکه مدیران و محققان سازمانی اطلاعات اندکی از مدیریت تعارض و مهارتهای مربوط به حل آن دارند . نتایج تحقیق حاضر میتواند در مواردی که در ذیل به آنها اشاره میشود مورد استفاده قرار گیرد .
مدیران با مطالعه یافته های این پژوهش به نوعی خود آگاهی در زمینه الگوهای رفتاری خود به هنگام وقوع تعارض می رسند این امکان را نیز می یابند تا با تطبیق سبک خود با همکاران خود با شیوه هایی که از لحاظ تئوریک مطلوب و اثر بخش شناخته شده اند نقایص و اشکالات رفتاری خود را تشخیص داده و به اصلاح آن مبادرت ورزند.
در راستای چنین تحقیقاتی برای برنامه ریزان سازمان این امکان فراهم می شود که با توجه به یافته های تحقیق به شناسایی نقاط ضعف مدیران در این زمینه بپردازند و اقدامات اصلاحی را برای بهبود عملکرد مدیران صورت دهند .
از آنجایی که موضوع مدیریت تعارض در کشور ما تقریبا جدید است و کمتر به آن توجه شده است این تحقیق می تواند دریچه ای را جهت انجام پژوهش ها گسترده تر به روی محققان بگشاید .
با اجرای چنین تحقیقاتی کارشناسان سازمان میتوانند دیدگاه کارکنان را در مورد عملکرد مدیران در مواجهه با تعارض بشناسند و در صورت لزوم برنامه های بازآموزی مناسب را جهت افزایش کار آیی مدیران در برخورد با تعارض طراحی نمایند .
در صورت مشاهده تفاوتهای معنی دار بین دیدگاه های کارکنان و مدیران در زمینه سبکهایی که آن مدیران به اداره تعارض می پردازند ، کارشناسان میتوانند طرح هایی را
جهت نزدیک نمودن دیدگاه ها و رفع سوء تفاهم ها و برقراری ارتباط موثر بکار برند تا کارآیی سازمان به سطح مطلوبتر رسد.
یافته های این تحقیق میتواند به عنوان یک منبع بومی مورد استفاده محققان و مولفان قرار گیرید .
۴-۱ اهداف تحقیق :
هدف کلی :
بررسی رابطه مهارت مذاکره مدیران با میزان تعارض در میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
اهداف جزئی :
۱- بررسی میزان تضاد شغلی موجود در مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
۲- بررسی سبکهای مذاکره بکار برده شده توسط مدیران در حل تعارض میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
۳- بررسی رابطه بین سبکهای مذاکره استفاده شده با میزان تضادی که بین کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای موجود میباشد.
۵-۱ سوالهای تحقیق
سوال اصلی :
آیا بین مهارت مذاکره مدیران با میزان تعارض میان کارکنان مراکز آموزرش فنی و حرفه ای کرج رابطه ای وجود دارد ؟
به صورت سوالهای ویژه :
۱ – آیا در مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج تعارض شغلی وجود دارد ؟
۲- مدیران مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج برای کنترل تعارض میان کارکنان از کدام یک از سبکهای مذاکره ای استفاده مینمایند ؟
۳- آیا بین سبکهای مذاکره ای استفاده شده توسط مدیران با میزان تعارضی که میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای موجود میباشد رابطه وجود دارد ؟
۱-۳ - رابطه بین سبک مذاکره واقع گرایی مورد استفاده مدیران با میزان تعارض موجود میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
۲-۳ - رابطه بین سبک شهودی مورد استفاده مدیران با میزان تعارض موجود میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
۳-۳ - رابطه بین سبک هنجاری مورد استفاده مدیران با میزان تعارض موجود میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
۴-۳ - رابطه بین سبک تحلیلی مورد استفاده مدیران با میزان تعارض موجود میان کارکنان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کرج
۶-۱ تعاریف نظری متغییر ها
تعارض^[۳]:
تضاد شغلی به تعارضی گفته میشود که بین افراد و یا واحد های سازمانی به دلیل وجود هدفهای گوناگون و اختلاف در منابع پدید می آید ( زاهدی ، الوانی و فقیهی ، ۱۳۷۹)
تکنیک های حل تعارض بین افراد
۱- شیوه انطباق^[۴] : این شیوه تحت عناوین ، مدارا ، نرمش ، تطبیق ، سازگاری و همسازی نیز مطرح است ، انطباق عبارت است از تلاش برای ارضای خواسته و تامین منافع طرف مقابل ، حتی اگرخواسته ها و منافع خود در این راستا فنا شود .
۲- اجتناب ( کناره گیری ) ^[۵]: در این روش تلاش میشود تا ضمن پرهیز از توجه زیاد به نظرات خود و دیگران از بروز اختلافات جلوگیری شود . به عبارت دیگر هنگامی که یکی از طرفهای درگیر تعارض نه به منافع خود و نه به منافع طرف مقابل توجه میکند . جهت گیری وی به سمت اجتناب خواهد بود .
۳- همکاری ^[۶] : این شیوه تحت عناوین تشریک مساعی و انسجام نیز مطرح است . همکاری یا تشریک مساعی یک راه حل مطلوب و یک روش برد برد است که در آن افراد با رویارویی با تعارضها و برخورد آگاهانه و آزاد با آن درصدد یکپارچه کردن نظرات هستند . بطوریکه طرفین به خواسته هایشان میرسند . بدین صورت که یک یا هر دو طرف درگیر تمایل زیادی هم به تحقق اهداف و منافع خود داشته و هم به میزان زیادی اهداف و منافع طرف مقابل را در نظر می گیرد ،جهت گیری آنها به سمت تشریک مساعی است .
۴ – مصالحه (سازش )^[۷]: در صورتیکه یک یا هر دو طرف درگیر تا حدی توجه متعادل هم بر تامین منافع و خواسته های مورد نظر خود و هم بر تامین منافع و خواسته های طرف متقابل داشته باشند ، مصالحه یا سازش صورت می پذیرد . بنابراین تلاش برای پیدا کردن یک راه حل میانه بصورتی که تا حدی مورد توافق هر دو طرف درگیر باشد و به نحوی آنها را راضی کند ، از خصوصیات ین روش است .
۵- رقابتی ^[۸]: این شیوه تحت عناوین دیگری از جمله تسلط ، اجبار ، آمرانه و اعمال قدرت مطرح است . مهمترین مشخصه این روش استفاده از زور و قدرت و اختیار و مقام برای تحمیل نظرات به طرف مقابل است . در این روش تلاش میشود تا به هر شکل ممکن ، خواسته ها و نیازهای یکی از طرفین تامین شود . ( سلیمانی ، ۱۳۸۴ ، ۴۷ )
سطوح مختلف تعارض
تعارض افراطی (محیط آکنده از تضاد) : درصورتیکه موقعیت تضاد به گونه ای باشد که کارکنان در انجام تمام فعالیتهایشان و برای برطرف کردن نیاز و بدست آوردن منابع