وبلاگ

مینگرز ^[۱۵۳]خاطر نشان می­ کند، اگر چه فناوری اطلاعات، تعریف­کننده بلافصل سیستم­های اطلاعاتی هستند، اما در واقع سیستم­های اطلاعاتی بخشی از حوزه وسیع­تر زبان و ارتباطات انسانی است. یعنی سیستم­های اطلاعاتی در واکنش به ابتکارات فناوری و روابط متقابل آن با جامعه انسانی به صورت کامل و بی­وقفه پیشرفت کرده و یا تغییر خواهد کرد(رودساز و همکاران ،۱۳۹۰،۱۳)
چک لند^[۱۵۴] و هال ول^[۱۵۵]متذکر شده ­اند، که بسیاری از افراد، هنگام تمیز دادن بین فناوری اطلاعات و سیستم­های اطلاعاتی دچار مشکل می­شوند. زیرا به نظر می­رسد که فناوری بر طرز فکر کردن آنها در مورد سیستم اطلاعات اصلی که فناوری از آن پشتیبانی کرده است، تاثیر می­ گذارد. چک لند همچنین یادآور می­ شود که وجود سیستم­های اطلاعات برای خدمات­رسانی، کمک و پشتیبانی از افرادی است، که در جهان واقعی اقدام کرده ­اند. وی تاکید می­ کند که برای ایجاد سیستمی که کاربران پشتیبانی موثری داشته باشد، اولا لازم است که بفهمیم که چه چیزی باید پشتیبانی شود، زیرا طریقه توصیف آن تعیین می­ کند که برای خدمات پشتیبانی از آن چه چیزی ضروری است این امر سرنخی را به دست ما می­دهد تا بفهمیم چرا سازمان­ها در تشخیص منافع حاصله از سرمایه ­گذاری خود در فناوری اطلاعات دچار مشکل می­شوند (سرمایه ­گذاری اغلب در فناری صورت می­پذیرد، بدون اینکه ماهیت فعالیت­هایی را که فناوری از آنها پشتیبانی می­ کند را بفهمیم یا تحلیل کنیم) خواه به صورت استراتژیکی یا به صورت عملیاتی باشد(همان منبع ص۱۵)

اطلاعات بین افراد و گروه ها در یک محیط اجتماعی در حال تبادل و گردش می­باشد. در واقع همان گونه که در شکل پایین نشان داده شده است، در سازمان­ها اطلاعات ممکن است به عنوان منابع مهم تلقی شوند، که بوسیله فناوری اطلاعات و سیستم اطلاعاتی پشتیبانی شوند و سیستم اطلاعاتی به عنوان عاملی است که باعث تسهیل و رد و بدل شدن (انتقال) اطلاعات بین محیط سازمانی شود(کلارک^[۱۵۶]،۲۰۰۱،۱۱۵)
اطلاعات را
اطلاعات را
پشتیبانی می کند
سیستم اطلاعاتی
سیستم اطلاعاتی
قادر می سازد
فناوری اطلاعات
نمودار۹-۲: ماهیت فناوری اطلاعات و سیستم اطلاعاتی(کلارک،۲۰۰۰)
۲٫۳٫۸٫ کاربردهای فناوری اطلاعات در سازمان
فناوری اطلاعات در سازمان کاربردهای متنوعی دارند. امروزه بسیاری از فعالیت­های سازمانی با بهره گرفتن از فناوری­های اطلاعاتی صورت می­گیرد. این امر موجب افزایش سرعت انجام فعالیت­ها و بالا رفتن دقت و سطح اطمینان آنهاست . گسترش بکارگیری فناوری اطلاعات در انجام امور به حدی است، که در صورت عدم وجود فناوری­های اطلاعات انجام بسیاری از انها، اگر غیر ممکن نباشد با دشواری رو به رو بوده و سطح کارایی به طور بارزی کاهش می­یابد. کاربردهای فناوری اطلاعات به نظر اکثر صاحبنظران به سه گونه کاربرد عملیاتی، کاربرد اطلاعاتی و کاربرد استراتژیک تقسیم می­شوند، این سه کاربرد در دل هم هستند که هر سازمانی با توجه به نوع فعالیت خود، ترکیبی از آنها را به کار می­گیرد.
۲٫۳٫۸٫۱٫ کاربردهای عملیاتی
استفاده از فناوری اطلاعات، در یک وظیفه تخصصی را کاربرد عملیاتی فناوری اطلاعات می­گویند. تهیه لیست حقوق کارکنان، تهیه فاکتورهای فروش، پیش بینی موجودی، برنامه­ ریزی تولید، توزیع و تخصیص نیروی کار، هزینه­یابی صنعتی، نگهداری و تعمیر عملیات و سایر وظایف تخصصی از جمله زمینه ­های کاربرد عملیاتی فناوری اطلاعات هستند. در جدول(۲-۷ )نمونه­هایی از کاربردهای عملیاتی فناوری اطلاعات ذکر شده است.
در سطح کاربرد عملیاتی، فناوری اطلاعات موجب گسترش اتوماسیون امور می­گردد و در نتیجه به انجام امر پیچیده به طرز سریع و اقتصادی کمک می­ کند. در عین حال کاربرد عملیاتی به یافتن راه­های ساده­سازی و عملیات می­انجامد، به طوری که سیستم سازمان کاراتر می­گردد و از منابع انسانی و ماشین استفاده بهتری به عمل آید(بارلینگیم^[۱۵۷]،۱۹۶۱،۱۲۱).
در کل، کاربردهای عملیاتی چهار نتیجه را به دنبال دارد:
افزایش بهره­وری
افزایش نسبت اثربخشی به هزینه از طریق کاهش هزینه­ های عملیاتی
ارائه روش­های کنترل فعالیت­های منابع انسانی
افزایش قدرت رقابت سازمان در اثر پیشرفت­های حاصله در کنترل کیفی و نوآوری­ها.
بکارگیری فناوری اطلاعات در سطوح عملیاتی موجب افزایش بهره­وری می­گردد. مدیران اساسا با این انگیزه به سرمایه ­گذاری در فناوری اطلاعات می­پردازند، که امکان افزایش تولید را در مقدار ثابت داده ­ها میسر می­ کند. در یک محیط تولیدی استفاده از وسایل و تجهیزات رایانه­ای، سطح ضایعات را به حداقل رسانده و سطح تولید را بالا می­برد. همچنین کاهش ساعات کار ماشین و نیروی انسانی که در اثر بکارگیری تجهیزات رایانه­ای حاصل می­ شود. هزینه را کاهش داده و نسبت اثربخشی به هزینه را افزایش می­دهد.
جدول ۷-۲:کاربردهای فناوری اطلاعات در سازمان(بارلینگیم،۱۹۶۱،۱۲۱)

۲٫۳٫۸٫۲٫ کاربردهای اطلاعاتی
زمینه دیگر فناوری اطلاعات، کاربرد اطلاعاتی است. فناوری اطلاعات در ایفای نقش اطلاعاتی، جمع­آوری، ذخیره و انتظارات اطلاعات را تسهیل می­نماید. به عبارت دیگر، اگر رایانه و سایر فناوری­های اطلاعاتی در نقش کاربرد عملیاتی به عنوان یک وسیله و ابزار میکانیکی تبدیل داده به ستاده عمل می­ کنند، در نقش اطلاعاتی به عنوان یک عنصر هسته­ای در جمع آوری، انتقال و انتشار عناصر و عوامل اطلاعاتی به شمار می­روند. نقش اطلاعاتی به کنترل و انتشار اطلاعات براساس اهداف، مقررات و استانداردهای سازمان کمک می­نماید. مهمترین این کاربردها عبارتند از :
فناوری اطلاعات به انتشار سریع اطلاعات رسمی در درون سازمان بین واحدهای اصلی و فرعی و همچنین بین سازمان­ها کمک می کند.
فناوری اطلاعات به هماهنگی بیشتر بین واحدهای اصلی و فرعی سازمان می­انجامد.
بکارگیری فناوری اطلاعات موجب دستیابی به سیستم اطلاعات مدیریت استاندارد می­گردد.
فناوری اطلاعات به تامین اطلاعات لازم برای تصمیم ­گیری سرعت و دقت می­بخشد(زفان^[۱۵۸]،۱۹۹۲،۲۳)