وبلاگ

شوارتز^[۲۰] (۱۹۹۸) بر این باور است که سبک های قدیمی رهبری را نمی توان برای عصر حاضر نیز به کار برد. گونه جدیدی از رهبران مورد نیاز می‌باشند که خود را عضوی از یک تیم به حساب آورده و بین اهداف سازمانی و نیازهای کارکنان تعادل ایجاد می‌کنند. شوارتز ویژگی های زیر را برای رهبران خدمتگزار عنوان ‌کرده‌است:

۱- توجه داشتن به دیدگاه

۲- مشارکت در تصمیم گیری ها و رهبری سازمان

۳- هدایت و راهنمایی پیروان

۴- فراهم آوردن محیطی مناسب برای فعالیت کارکنان

۵- اتخاذ تصمیماتی درست و بی عیب و نقص

۶- توجه به آینده (لوب، ۱۹۹۹ ؛۲۳).

۸-۲-۲٫ ویژگی های رهبران خدمتگزار از دیدگاه لوب

لوب (۱۹۹۹) برای رهبر خدمتگزار ویژگی های پنج گانه زیر را پیشنهاد کرده و برای رسیدن به هر یک راه هایی را در نظر گرفته است که به شرح زیر می‌باشند:

۱- ارزش قائل شدن برای افراد از طریق: اعتقاد به افراد- گوش دادن مؤثر- خدمت به نیازهای افراد قبل از نیازهای خود

۲- توانمندسازی افراد از طریق: فراهم کردن شرایط برای یادگیری و رشد- ارائه مدل های رفتاری صحیح و درست- تشویق و تأیید دیگران.

۳- ایجاد محیط دوستانه از طریق: برقراری روابط قوی شخصی- ایجاد همکاری با دیگران- ارزیابی تفاوت های دیگران.

۴- نشان دادن اعتبار خود از طریق: باز بودن و پاسخگو بودن به دیگران – خواستن یاد گرفتن از دیگران- حفظ درستی و اعتماد.

۵- ارائه رهبری خود از طریق: ابتکار داشتن- چشم انداز به آینده- روشن نمودن اهداف.

۹-۲-۲٫ ویژگی های رهبران خدمتگزار از دیدگاه کرینتر و کینکی

برای رهبران خدمتگزار ویژگی های مختلفی ذکر شده است. از بین اندیشمندان غربی کرینتر و کینکی^[۲۱] (۲۰۰۲) ده ویژگی زیر را در نظر گرفته است:

۱- گوش دادن مؤثر: رهبران خدمتگزار برای شناسایی و تشخیص خواسته های پیروان خود باید یاد بگیرند که خوب بشنوند. همچنین از طریق نشانه های غیر کلامی، پیام افراد را به طور مؤثر تفسیر می‌کنند.

۲- همدلی: رهبران خدمتگزار تلاش می‌کنند تا روحیه پیروان خود را از طریق همدلی به سمت تعالی هدایت کنند.

۳-بهبود بخشی: رهبران خدمتگزار قادر به تغییر دادن و هماهنگ کردن افراد هستند. رهبر می‌تواند دیدگاه های متضاد و مخالف به وجود آمده میان پیروان را به شکلی اثربخش مورد حل و فصل قرار دهد.

۴- آگاهی: آگاهی عمومی و خودآگاهی از محدودیت ها و نقاط قوت و ضعف یکی از مؤلفه‌ های مهم در رهبری خدمتگزار است.

۵- متقاعد سازی: رهبران خدمتگزار بیشتر به ترغیب افراد می پردازند. همچنین آن ها در ایجاد توافق در بین اعضای گروه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.

۶- مفهوم سازی: مفهوم سازی به معنای توانایی برای نگاه کلی به مسئله (سازمان) می‌باشد. داشتن یک دورنمای مفهوم سازی شده باعث می شود که از فراسوی واقعیات روزانه به یک مسئله نگاه شود. رهبران خدمتگزار توانایی رویارویی متعالی دارند و می‌توانند بین گرایش های مفهومی دراز مدت و کوتاه مدت تعادل مناسب را ایجاد کنند.

۷- دوراندیشی و آینده نگری: رهبران خدمتگزار از گذشته عبرت می گیرند. آنان واقعیت های زمان حال و نتایج تصمیماتی که اخذ می‌کنند را درک کرده و در عمل آن ها را به کار می گیرند.

۸- خادمیت و سرپرستی: رهبران خدمتگزار خود را خادم افرادی می دانند که سرپرستی آن ها را بر عهده گرفته اند. این قسمت اساسی و عمده خدمتگزاری را تشکیل می‌دهد . آن ها نیازهای سایرین را بر نیازهای خود مقدم می دارند.

۹- تعهد نسبت به رشد و پیشرفت دیگران: رهبران خدمتگزار فضایی را فراهم می‌کنند که ضامن رشد معنوی، حرفه ای و فردی افراد باشد.

۱۰- برقراری ارتباط: رهبران خدمتگزار از اهداف افراد با خبر هستند و آن ها واضح و مشخص سخن می‌گویند و افراد پیام آنان را بهتر درک می‌کنند. این ویژگی ها در قلب مدیرانی که خواهان بهبود شرایط هستند به وفور دیده می شود.

۱۰-۲-۱٫ ویژگی های رهبران خدمتگزار ازدیدگاه دفت^[۲۲]

دیدگاه دفت (۱۹۹۹) چهارقاعده اخلاقی مربوط به رهبری خدمتگزار عبارتند از:

۱-خدمت رسانی به دیگران (قبل ازخدمت به خود)

۲- گوش دادن به خواسته های دیگران و تصدیق گفته های آنان

۳-رشد دادن افراد از طریق تغذیه روحی و روانی

۴-ایجاد اعتماد در دیگران (قلی پور و حضرتی، ۱۳۸۸ ؛۷)

۱۱-۲-۲٫ ویژگی های رهبران خدمتگزار از دیدگاه پترسون

پترسون^[۲۳] تئوری کارکردی در زمینه رهبری خدمتگزار را ارائه کرد. وی در این تئوری با تعریف ارزش های رهبری خدمتگزار، ارزش هایی که او آن ها را سازه‌های رهبری خدمتگزار نامید، زمینه ساز تحقیقات بسیاری در این زمینه بوده است. از دیدگاه پترسون، تئوری های معمولی در زمینه رهبری مانند رهبری تحول آفرین و رهبری تبادلی، به اندازه کافی به توصیف ارزش ها نپرداخته اند. طبق نظرات پترسون و راسل (۲۰۰۴) رهبران خدمتگزار، رهبرانی هستند که به پیروان خود توجه دارند. لذا به موجب آن پیروان از اولویت های نخست سازمان به حساب می‌آیند و ملاحظات سازمانی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرند.

سازه‌های رهبری خدمتگزار طبق نظریات پترسون عبارتند از:

۱- عشق الهی

۲- تواضع و فروتنی

۳- نوع دوستی^[۲۴]

۴- قابلیت اعتماد^[۲۵]

۵- چشم انداز^[۲۶]

۶- خدمت رسانی^[۲۷]

۷- توانمندسازی^[۲۸]

این ها هفت سازه ای هستند که مدل رهبری خدمتگزاری پترسون بر آن اساس قرار دارد(پترسون، ۲۰۰۳؛۶۴).

حال در ادمه به بررسی تفصیلی هر یک از این سازه‌ها می پردازیم:

عشق الهی: اساس رابطه پیرو و رهبر خدمتگزار بر اساس این عشق بنیان نهاده شده است. وینستون (۲۰۰۲) معتقد است که این عشق، عشق به مفهوم اخلاقی، اجتماعی و معنوی می‌باشد. این عشق سبب می‌گردد که رهبران، هر فرد را تنها به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف در نظر نگیرند، بلکه هر فرد به عنوان یک انسان کامل، انسانی با نیازها، خواسته ها و تمایلات گوناگون دیده شود.

تواضع و فروتنی: فروتنی به معنای این است که فرد تنها به خودش توجه نداشته، بلکه به دیگران نیز توجه دارد و توانایی ها و استعدادهای سایرین را نیز مورد توجه قرار می‌دهد. سویندل معتقد است که فروتنی ‌به این معنا نمی باشد که فرد برای خودش احترامی قائل نمی باشد، بلکه فروتنی به معنای این است که یک فرد نه خودش را برتر و نه کمتر از دیگران ببیند. رهبران خدمتگزار این ویژگی را به وسیله توجه به سایرین و اولویت دادن به نیازهای پیروان خود نشان می‌دهند.