وبلاگ

بشر از دیرباز علوم مختلف را برای درک، شناخت و توصیف پدیده ­های طبیعی به کار می­گیرد اما دیر زمانی نیست که شاهد پدید آمدن علوم چند منظوره است. بیومکانیک یکی از علوم چند منظوره است که با پرداختن به اصول فیزیکی و زیست شناختی به مطالعه اصول و مبانی مکانیکی در موجود زنده و روابط درگیر در حرکات می ­پردازد، به بیان دیگر، بیومکانیک دانشی است که برای برقراری ارتباط بین حیات و اصول و قوانین حاکم بر اجسام، وضع پویا و ایستای موجود زنده مانند انسان را بررسی می­ کند (صادقی، ۱۳۸۷). این علم در بعد وسیعی هم برای مربی ورزش، هم برای ورزشکار و هم معلم تربیت بدنی کاربرد دارد. با بهره گیری از این علم بشر اصول مکانیکی مهم در مهارت­ های ورزشی را شناسایی کرده و با به کارگیری این اصول توانسته است بیشتر بپرد، سریع تر بدود و دورتر پرتاب کند (رابرگتز، ۱۳۸۵).

یادداشت­های اولیه­ای که فعالیت را به عنوان امری مفید برای سلامتی بیان می­ کنند امروز به عنوان اسنادی مهم تلقی می شوند. مدارک علمی اخیر پیشنهاد می­ کنند که با یک زندگی سالم بیش از هر عامل دیگری می­توان به زندگی مطلوب رسید. این موضوع بیان می دارد که هر یک از ما در سبک زندگییمان برای تقویت آمادگی جسمانی در طول عمر، سلامت و تندرستی باید تغییراتی را به وجود آوریم.
۲٫۳٫۲٫ آمادگی جسمانی و آمادگی حرکتی
واژه آمادگی مفهوم گسترده­ای داشته و در نوشتارهای مختلف به شکل­های گوناگون تعریف شده است. بطور عامیانه، کیفیت و امکانات بدن انسان در تطابق با فعالیت­های بدنی، آمادگی جسمانی خوانده می شود. کلارک معتقد است که آمادگی جسمانی به توانایی انجام کارهای روزانه با توانمندی بدون احساس خستگی زودرس و داشتن انرژی کافی برای پرداختن به فعالیت های تفریحی و همچنین توانایی مقابله با کارهای پیش بینی نشده در زندگی اطلاق می­ شود. کوریتون آمادگی جسمانی را به منزله درختی می­داند که تمام جنبه­ های زندگی یعنی نیرو، نشاط و شادابی از آن مایه می­گیرد. سازمان بهداشت جهانی آمادگی جسمانی را توانایی انجام فعالیت­های عضلانی به صورت رضایت بخش تعریف کرده است (حمایت طلب، ۱۳۸۸).
در تربیت بدنی وجود هماهنگی عصبی ـ عضلانی را با بیان واژه توانایی حرکتی عمومی نیز بیان می­ کنند. در واقع توانایی حرکتی عمومی به مهارت­ های فردی در ورزش­های مختلف اطلاق می­ شود. در حالی که آمادگی حرکتی، بیانگر توانایی در انجام حرکات ظریف با مهارت­ های سطح بالا و کاملاً تخصصی در هر ورزش خاص است. دویدن­ها و پرش­ها، بالا رفتن­ها و حرکات تعادلی نیاز به توانایی حرکتی عمومی دارند (هادوی، ۱۳۸۷).
کلارک برای مشخص کردن محدوده آمادگی جسمانی، آمادگی حرکتی و آمادگی عمومی، نمودار ۲-۲ را ارائه کرده است.
موسسه­ی ایفرد آمادگی عمومی را به دو طبقه آمادگی جسمانی و آمادگی حرکتی تقسیم کرده است. عوامل تشکیل دهنده آمادگی جسمانی شامل قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، استقامت قلبی ـ تنفسی، انعطاف پذیری و ترکیب بدن هستند. عوامل تشکیل دهنده آمادگی حرکتی عبارتند از سرعت، چابکی، نیرو، تعادل، توان و هماهنگی. در این قسمت به بررسی این فاکتورها می­پردازیم.
قدرت عضلانی
طبق نظر متخصصان تربیت بدنی، قدرت عضلانی یکی از مهمترین اجزای آمادگی جسمانی محسوب می­ شود. قدرت عضلانی می ­تواند به عنوان مقدار نیرو (یا گشتاور) یک گروه از عضلات که قادرند تلاش بیشینه­ای را در مقابل مقاومتی اعمال نمایند، تعریف شود (نادریان، ۱۳۸۲). بدون شک یکی از مهمترین آثار فیزیولوژیکی ناشی از شرکت کردن در فعالیت های عضلانی، قدرت است. مثلاً وقتی کسی کوشش می کند که مهارت خود را توسعه دهد اغلب بر اثر فقدان قدرت کافی، چنین توسعه­ای محدود می­ شود. با مروری بر ارزش­های تمرین بویژه افزایش قدرت ثابت شده است که این دستگاه عضلانی و فشارهای وارد بر آن است که به توسعه آمادگی جسمانی در سایر دستگاه­های بدن منجر می­ شود (کمیته ملی المپیک، ۱۳۶۸). قدرت با میزان نیرویی که شما می­توانید در یک تلاش بیشینه بکار ببرید سنجیده می­ شود.
شکل ۲٫۲٫ جزای تشکیل دهنده آمادگی جسمانی، حرکتی و عمومی بر اساس نظر کلارک (چارلز، ۱۳۸۴)
قدرت عضلانی می تواند به صورت ثابت یا ایستا (ایزومتریک) یعنی اعمال فشار به مانع ثاتب، متحرک یا پویا (ایزوتونیک) یعنی اعمال فشار به مانع متحرک و قدرت عضلانی هم جنبش (ایزوکنتیک) یعنی فشار اعمال شده در تمام دامنه حرکتی مفصل ثابت است، باشد. برای اندازه گیری قدرت عضلانی ایستا از دینامومتری کابل تنسیومتر استفاده می­ شود (حمایت طلب، ۱۳۸۸).
استقامت عضلانی
توانایی و مقاومت بدن در مقابل عامل خستگی را استقامت می گویند (صادقی، ۱۳۸۷). استقامت عضلانی عبارت است از توانایی یک عضله یا گروهی از تارهای عضلانی برای ادامه دادن فعالیت­های ورزشی خیلی شدید، تکرار شونده یا استاتیک (ایستا) (قراخانلو، ۱۳۸۴). کسی که استقامت خود را افزایش داده است می ­تواند برای مدت زمان معینی فعالیت شدیدی را تحمل کند. کار سختی را ادامه بدهد، خستگی را به تعویق بیاندازد و به سرعت به حالت اولیه بازگردد. به طور کلی دو نوع استقامت، یکی موضعی و دیگری عمومی بوسیله متخصصان ورزشی شناخته شده است. استقامت موضعی، به توانایی تحمل یا تکرار انقباض در یک عضله یا یک گروه از عضله ها مربوط می شود. استقامت عمومی، تحمل فعالیت در بسیاری از عضله­های بزرگ بدن است و معمولاً با استقامت قلبی ـ تنفسی یا قلبی ـ عروقی نسبت داده می­ شود. این دو نوع استقامت عملاً مبنای مشابهی دارند زیرا هر دو به تهیه اکسیژن کافی و قدرت موجود در عضله­های درگیر بستگی دارد. حرکت­های عضله­های بزرگ ضد جاذبه از اهمیت ویژه­ای برخوردارند. در اکثر کارهای جسمانی، شرکت در ورزش­ها، نگهداری مؤثر اندامی استوار و حفظ مفصل­ها، بیشترین فشار بر روی عضله­های بزرگ ضد جاذبه وارد می­ شود. همچنین حرکت این عضله­ها بیشترین فشار را بر دستگاه قلبی ـ عروقی وارد می ­آورد. در نتیجه تمرین و تقویت این عضله­ها سبب آمادگی دستگاه قلبی ـ عروقی می­ شود و از ابتلای دستگاه گردش خون به بیماری جلوگیری می­ کند (کمیته ملی المپیک، ۱۳۶۸). برای طراحی دستورالعمل ورزشی ویژه ورزشکاران استقامتی، سه متغیر اصلی را باید مورد توجه قرار داد: تواتر تمرین، مدت فعالیت ورزشی و شدت تمرین، نوع تمرین، به نوع تمرین استقامتی که فرد انجام می­دهد، بستگی دارد. (برای مثال دوچرخه سواری، دویدن یا شنا کردن).
انعطاف پذیری
توانایی حرکت آزادانه، بدون محدودیت و بدون درد در سرتاسر دامنه حرکتی یک مفصل یا گروهی از مفاصل را انعطاف پذیری می­نامند (حمایت طلب، ۱۳۸۸). معمولاً انعطاف پذیری را در دامنه حرکتی یک مفصل خاص می­توان نشان داد. بطوریکه توانایی کشش بافت­های نرم، رباط­ها و به ویژه عضلات و نیز ساختار آناتومیکی مفصل می ­تواند مبین میزان انعطاف پذیری باشد. اندازه گیری این عامل شامل حرکات خم شونده و حرکات کششی یا باز شونده می­باشد. درجه انعطاف پذیری در مفاصل افراد، مختلف و متغیر است و می­توان از این قابلیت به عنوان یک ویژگی یا توانایی مفصلی نام برد (صادقی، ۱۳۸۷). بعضی از مردم که بدن­شان انعطاف پذیری بالایی دارد به «مفاصل دوبل» معروف هستند. اما به طور کلی، نه مفصل­ها آن قدر عمیق و نه لیگامنت­ها آن قدر شل هستند که اجازه دهند حرکت بیش از حد صورت گیرد. کسانی که لیگامنت­های شل دارند، باید عضلات مفاصل خود را قوی کنند. چند بار حرکت برایشان کافی است. به نظر می ­آید کاهش سطح انعطاف پذیری در سنین بالا، از عمد ترین مسائل کهنسالی می­باشد. بویژه در افراد سالخوره یا که شانه­های خمیده دارند و بطور کلی در تمام بدن خود حالت خشکی مفاصل احساس می­ کنند، حفظ انعطاف پذیری در این گونه افراد به عنوان یک عامل مهم در نظر گرفته می­ شود (شهرکی، ۱۳۸۴).
انعطاف پذیری به دو روش مستقیم و غیر مستقیم اندازه گیری می شود. در روش مستقیم، دامنه حرکتی مفصل با بهره گرفتن از ابزارهای خاص تعیین می­ شود. اما در روش غیر مستقیم تغییر در وضعیت جابجایی صورت گرفته در یک عضو یا اندام ها بیانگر میزان انعطاف یک ناحیه خاص از بدن است. با توجه به این دو روش، واحد اندازه گیری انعطاف پذیری به دو صورت درجه (در روش مستقیم) و سانتی متر (در روش غیر مستقیم) است. در روش مستقیم از گونیا متر، فلکسومتر استفاده می­ شود. در روش غیر مستقیم از متر نواری، خط کش مدرج و جعبه انعطاف استفاده می­ شود (شهرکی، ۱۳۸۴).
سرعت
سرعت عبارت است از آمادگی یا قابلیت فرد برای حرکت دادن تمام یا بخشی از بدن در فضا در کوتاه ترین زمان ممکن در علم فیزیک و مکانیک، سرعت را معادل مسافت پیموده شده در واحد زمان می دانند (حمایت طلب، ۱۳۸۸).
سرعت یک کشی گیر در جلو راندن دست برای اجرای یک فن، حرکت دست پرتاب کننده وزنه، حرکات پای شناگر و حرکات دست یک قهرمان کاراته مثالهایی از سرعت هستند. در اکثر فعالیت های ورزشی سرعت حرکت، قابلیت جسمانی ضروری به شمار می رود. دینتیمان و وارد (۱۹۸۸) اظهار داشتند که سرعت مهم­ترین ویژگی است که یک ورزشکار می ­تواند داشته باشد. اگر چه این گفته در اصل کلی است و نمی­تواند برای تمام فعالیت­های ورزشی به کار برده شود، ولی با وجود این اساساً در بیشتر موارد صحیح است. حرکت سریع یا آن چیزی که اغلب سرعت حرکت نامیده می شود پدیده پیچیده­ای است که ناشی از اعمال نیرو بر یک جسم است (بلوم فیلد، ۱۳۹۰).
برای اندازه گیری سرعت عمومی بدن می توان از دوهای سرعت با مسافت کوتاه مانند دوی ۳۶ متر، دوی ۵۰ متر، دوی ۶۰ متر، دوی ۱۰۰ متر و دوی سرعت ۶ ثانیه استفاده کرد. از طرفی برای اندازه گیری سرعت موضعی یا اندام­های بدن از سینماتوگرافی و زمان سنجی استفاده می­ شود. برای اندازه گیری سرعت عکس العمل یا زمان واکنش می­توان از آزمون­های واکنشی نلسون استفاده کرد (هادوی، ۱۳۸۷).
توان عضلانی
توان عبارتست از قابلیت فرد در به کارگیری حداکثر قدرت، در کوتاه ترین زمان ممکن یا به عبارت ساده تر قابلیت بکارگیری قدرت در سرعت را توان گویند (بلوم فیلد، ۱۳۹۰). به عبارت دیگر توان عبارت است از میزان کار در واحد زمان. جهت افزایش توان شما می باید کار بیشتری را در همان زمان مشابه انجام دهید یا زمان کمتری را با همان کار مشابه داشته باشید. اکثر محققین توان را به عنوان یک جزء آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت طبقه بندی می­ کنند چرا که تا اندازه­ای وابسته به سرعت هم می­باشد. از سوی دیگر توان به قدرت هم وابسته است و می ­تواند در زمره اجزاء مرتبط با سلامتی که تا حدی شامل قدرت هم می شوند قرار بگیرد (چارلز، ۱۳۸۴). اندازه گیری توان در تربیت بدنی معمولاً به دو شکل مطرح می­ شود که عبارتنداز:
الف) اندازه گیری توان ورزشی: این نوع اندازه گیریی عبارت است از تعیین میزان مسافتی که در آن بدن یا شیئی به جلو رانده می­ شود. آزمون­های مانند پرش جفتی، عمودی و پرتاب توپ طبی مثال­های خوبی از این اندازه گیری هستند.
ب) اندازه گیری «کار ـ توان»: این نوع اندازه گیری بیشتر به منظور اهداف تحقیقاتی انجام می­گیرد، به این شکل که حداکثر کوشش یک گروه عضلانی را با حذف حرکات اضافی در حداقل زمان ممکن مورد بررسی قرار می­ دهند. در این آزمون­ها نتایج براساس محاسبه کار انجام شده (نیرو × مسافت) با توان (کار در واحد زمان) به دست می ­آید. برای مثال می­توان از آزمون پرش عمومی با اهرم توان نام برد (چارلز، ۱۳۸۴).
چابکی
چابکی قابلیتی است که انسان را قادر می­سازد تا با سرعت، حالت بدن و جهت حرکت را همراه با حفظ تعادل در فضا تغییر دهد (هادوی، ۱۳۸۷). در فعالیت­های ورزشی که تغییرات سریع تمام بدن یا یکی از اعضاء آن نیاز است، چابکی از اهمیت خاصی برخوردار است. شروع­های سریع، جهش­ها، پرش­ها، توقف­های ناگهانی و تغییرات سریع در مسیر حرکتی جمله­گی به عنوان پایه واساس و عامل مهم چابکی می­باشند. شکل بدن، سن، جنس، وزن، خستگی و قد از عوامل مؤثر بر چابکی هستند. و از عوامل مؤثر بر گسترش چابکی، هماهنگی، قدرت، سرعت عکس العمل و هماهنگی عصبی و عضلانی و انعطاف پذیری را می­توان نام برد (پارسایاروق، ۱۳۸۴).
تعادل
توانایی ورزشکاران و افراد در کنترل بدن و یا حرکات بدنی را تعادل گویند (صفوی شاملو، ۱۳۸۵). به عبارت دیگر قابلیت فرد در حفظ بدن را در یک حالت ایستا یا پویا می­گویند. معمولاً تعادل را به دو شکل ارزیابی می­ کنند. تعادل پویا و تعادل ایستا. در آزمون­های تعادل ایستا فرد باید قادر باشد بدن خود را در یک حالت ساکن نگاه دارد، مانند حرکت بالانس سه پایه و حرکت تعادلی فرشته. در آزمون­های تعادل پویا فرد می­بایست تعادل خود را در حین انجام حرکات حفظ نمایند. مانند راه رفتن بر روی چوب موازنه یا فرود آوردن پس از آبشار زدن در والیبال.
شواهد بسیاری وجود دارد مبنی بر اینکه قابلیت تعادل، به صورت ساکن و پویا بستگی به عملکرد ساختاری مجاری نیم دایره­ای گوش، مخچه، تاندون­ها و مفاصل، حس بینایی و لامسه و همچنین توانایی ایجاد هماهنگی این عوامل با یکدیگر دارد. تعادل، یک توانایی برای انجام فعالیت­های روزانه مانند: ایستادن، راه رفتن، انجام صحیح غالب حرکات در ورزش­ها است که با توانایی فرد در کنترل محل قرار گرفتن مرکز ثقل بدن ارتباط بسیار دارد (صفوی شاملو، ۱۳۸۵).
۴٫۲٫ بررسی برخی پارامترهای فیزیولوژیکی
۱٫۴٫۲٫ مقدمه
تقریبا عملکرد تمام دستگاه­های فیزیولوژیکی تا رسیدن به بلوغ کامل و یا کمی بعد از آن بهبود می­یابد. برای مثال حداکثر تهویه­ی باز دمی تا نقطه ی بلوغ جسمانی افزایش یافته و سپس کاهش می­یابد.
۲٫۴٫۲٫ سابقه بیماری­های قلبی و سبک زندگی
در بررسی فیزیولوژی داشتن سابقه خانوادگی در بیماری­های قلبی و همچنین سبک زندگی فرد بسیار مهم است. در پرسشنامه محقق ساخته تمامی این عوامل منظور شده و امتیاز بندی می­ شود.
۳٫۴٫۲٫ ضربان قلب در حالت استراحت و فعالیت
اندازه گیری تعداد ضربان قلب بعد از دوی ۵۴۰ متر معیار خوبی برای سطح فعالیت فرد می­باشد.
۵٫۲٫ بررسی برخی پارامترهای روانی
۱٫۵٫۲٫ مقدمه
زندگی انسان در عصر حاضر، بیش از هر زمان دیگری دستخوش تغییرات و دگرگونی­های روزگار می­ شود و او را تبدیل به انسانی مضطرب، افسرده و بحران زده می­ کند. در این میان با تأملی کوتاه در شرایط کنونی جامعه و در نظر گرفتن گسترش و توسعه روزافزون ارتباطات انسانی در سطوح بین المللی و جهانی، این نکته احساس می­ شود که عوامل برهم زننده­ی تعادل، آرامش و سلامت روان و علل پدید آورنده بحران­های روانی، افزایش و پیچیدگی خاصی یافته و متقابلاً احساس نیاز فردی و اجتماعی به سلامت و آرامش روانی افزایش روز افزون پیدا کرده است. بهداشت و سلامت روانی یکی از نیازهای اجتماعی است، چرا که عملکرد مطلوب جامعه مستلزم برخورداری از افرادی است که از حیث سلامت و بهداشت روانی در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند. بر همین اساس یکی از اهداف و برنامه ­های نظام اجتماعی، تلاش برای بالا بردن رفاه و بهزیستی افراد جامعه است (اروسون، ۱۳۸۸).
تغییرات روانی در دوره نوجوانی هسته اصلی رفتارهای انسان است. «ایان دوکیستامبرگ» این دگرگونی­ها را تحت عنوان «هویت» و «همانندسازی» به بحث گذاشته و نقش آنها را در بازسازی شخصیت نوجوان مدلّل ساخته است. او نشان می‌دهد که دگرگون شدن درون از اشکالاتی ناشی می­ شود که نوجوان با خود و با دیگران، به خصوص از لحاظ هضم و تثبیت درونی تصاویر والدین، پیدا می‌کند
پارامترهای روانی مجموعه خصوصیات روانی فرد است که غیر قابل مشاهده بوده ولی بر رفتار حرکتی وی اثر می­گذارند و بررسی وضعیت سلامت عمومی، تیپ شخصیت (NEO-FFI) مد نظر می­باشد.
۲٫۵٫۲٫ سلامت عمومی^[۱۱]
به رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی فرد، که بین این سه جنبه تأثیر متقابل و پویا وجود دارد، سلامت عمومی اطلاق می شود (حدادی کوهسار، ۱۳۸۶). سلامت روان به عنوان یکی از ملاک­های تعیین کننده سلامت عمومی افراد به شمار می­رود. تاکنون تعاریف متعددی از «سلامت روان» ارائه شده که همگی بر اهمیت تمامیت و یکپارچگی شخصیت تأکید ورزیده­اند. گلدشتاین، سلامت روانی را تعادل بین اعضا و محیط در رسیدن به خود شکوفایی می­داند. چاهن، نیز سلامت روانی را وضعیتی از بلوغ روان شناختی تعبیر می­ کند که عبارت است از حداکثر اثر بخشی و رضایت به دست آمده از تقابل فردی و اجتماعی که شامل احساسات و بازخوردهای مثبت نسبت به خود و دیگران می­ شود. در سال­های اخیر، انجمن کانادایی بهداشت روانی، «سلامت روانی» را در سه بخش تعریف کرده است: بخش اول به تعریف بازخوردهای مربوط به «خود» که شامل: تسلط بر هیجان های خود، آگاهی از ضعف های خود و رضایت از خوشی­های خود می ­پردازد. بخش دوم بازخوردهای مربوط به دیگران که شامل: علاقه به دوستی­های طولانی و صمیمی، احساس تعلق به یک گروه و احساس مسئولیت در مقابل محیط انسانی و مادی را مورد بررسی قرار می­دهد و در بخش سوم بازخوردهای مربوط به زندگی که شامل: پذیرش مسئولیت ­ها، ذوق توسعه امکانات و علائق خود، توانایی اخذ تصمیم­های شخصی و ذوق خوب کار کردن را بازگو می­ کند. ونتیز، سلامت روان را وابسته به هفت ملاک می­داند که عبارتند از: رفتار اجتماعی مناسب، رهایی از نگرانی و گناه، توحید یافتگی و سازماندهی شخصیت، فقدان بیماری روانی، کفایت فردی و خودمهارگری، خویشتن پذیری و خودشکوفایی، گشاده نگری و انعطاف پذیری(قاسمی،۱۳۹۰).
پرسشنامه ۲۸ سؤالی سلامت عمومی گلدبرگ (GHO-28) وضعیت کسالت و ناراحتی­های فرد را با تأکید بر مسائل روانشناختی، جسمانی و اجتماعی بررسی می­ کند. این پرسشنامه مشتمل بر چهار مقیاس فرعی است که علائم جسمانی، اضطراب و اختلال در خواب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی شدید را مورد ارزیابی قرار می­ دهند (تقوی، ۱۳۸۴). این پرسشنامه معتبرترین ابزار غربالگری و تعیین مشکلات روانشناختی و شناسایی موارد مثبت در جمعیت عمومی است (حسن زاده، ۱۳۸۷).
۳٫۵٫۲٫ تیپ شخصیتی
همه افراد در یک محیط اجتماعی فعالیت می­ کنند. هلندر (۱۹۷۱) شخصیت را به صورت ساختاری سه بخشی شامل هسته، لایه درونی و لایه بیرونی ترسیم کرده است. لایه بیرونی از محیط اجتماعی پیرامون تأثیر می­پذیرد و به محیط اجتماعی نزدیک­تر است. هسته از محیط اجتماعی دور است و غالباً بدون تغییر می­ماند. تعریف هلندر (۱۹۷۱) از شخصیت چنین است: مجموعه ویژگی­های فرد که او را از دیگران متمایز می­ کند. این تعریف به جنبه ای از شخصیت باز می­گردد که روانشناسان بر آن توافق دارند، یعنی یگانه بودن شخصیت هر فرد، اما این که ویژگی­ها در طی زمان چقدر دوام دارند، ارتباط­شان با رفتار چیست و چه زمانی و چگونه محیط بر آن­ها تأثیر می­ گذارد، موضوع اختلاف در میان روان شناسان است (وودز، ۱۳۸۶).
به مجموعه شیوه ­های واکنش یا ساخت شخصیت تیپ گفته می­ شود. هدف از تشخیص تیپ­های شخصیتی یا طبقه بندی انواع شخصیت­ها، مطالعه ویژگی­های جسمانی، روانی و رفتاری آن­ها است (حسن زاده، ۱۳۸۷). پل کاستا^[۱۲] و رابرت مک­کری^[۱۳]، ۵ عامل نیرومند را در ارتباط با شخصیت طراحی کردند که عبارتند از: روان آزرده­گرایی^[۱۴] - (پایداری عاطفه)، برون گرایی^[۱۵] – (درون گرایی)، پذیرا بودن^[۱۶] – (پرده پوشی)، توافقی بودن^[۱۷] – (ستیزه جوی) و مسئولیت ­پذیری^[۱۸] – (بی­مسئولیتی). این ۸ عوامل در برگیرنده موارد زیراند: روان آزرده گرایی، تمایل به تجربه پریشانی روانشناختی به شکل اضطراب، خشم، افسردگی، خجالت، تنفر و دامنه­ای از هیجانات منفی را در بر می­گیرد. برون گرایی شامل اجتماعی بودن و صفاتی مانند سرزندگی، شادابی، جرأت ورزی، نیاز به فعالیت، هیجان و تحریک است. پذیرا بودن صفات مرتبط با حس زیبایی شناختی، کنجکاوی هوشمندانه، نیاز به تنوع، نگرش های غیر متعصبانه، و علائق گسترده را مشخص می­ کند. توافقی بودن نیز صداقت، نوع دوستی و همدردی را در بر­دارد و در تضاد با خصومت بدبینانه و خودمحورانه است و سرانجام مسئولیت­ پذیری شامل کوششی منظم برای اهداف و پیروی جدی از اصول است (روشن چسلی، ۱۳۸۵). پرسشنامه تیپ شخصیتی NEO-FFI این ۵ بعد را مورد بررسی قرار می­دهد.
۶٫۲٫ وضعیت قامتی، اسکلتی- عضلانی
۱٫۶٫۲٫ مقدمه