وبلاگ

۳-۸آمار استنباطی و توصیفی
آمار در دو شاخه آمار توصیفی و احتمالات و آمار استنباطی بحث و بررسی می شود. احتمالات و تئوریهای احتمال اساسا از دایره بحث ما خارج است. همچنین آمار توصیفی مانند فراوانی، میانگین، واریانس و … نیز مفروض در نظر گرفته شده اند.
آمار در دو شاخه آمار توصیفی و احتمالات و آمار استنباطی بحث و بررسی می شود.
در یک پژوهش جهت بررسی و توصیف ویژگیهای عمومی پاسخ دهندگان از روش های موجود در آمار توصیفی مانند جداول توزیع فراوانی، درصد فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و میانگین استفاده میگردد. بنابراین هدف آمار توصیفی^[۱۳] محاسبه پارامترهای جامعه با بهره گرفتن از سرشماری تمامی عناصر جامعه است.

در آمار استنباطی^[۱۴] پژوهشگر با استفاده مقادیر نمونه آماره ها را محاسبه کرده و سپس با کمک تخمین و یا آزمون فرض آماری، آماره ها را به پارامترهای جامعه تعمیم می دهد.برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از روش های آمار استنباطی استفاده می شود.
پارامتر شاخص بدست آمده از جامعه آماری با بهره گرفتن از سرشماری است و شاخص بدست آمده از یک نمونه n تائی از جامعه آماره نامیده می شود. برای مثال میانگین جامعه یا µ یک پارامتر مهم جامعه است. چون میانگین جامعه همیشه در دسترس نیست به همین خاطر از میانگین نمونه یا که آماره برآورد کننده پارامتر µ است در بسیاری موارد استفاده می شود. (دانایی فردوهمکاران،۱۳۸۴).
۳-۹ آزمون آماری و تخمین آماری
در یک مقاله پژوهشی یا یک پایان نامه باید سوال پژوهش یا فرضیه پژوهش مطرح شود. اگر تحقیق از نوع سوالی و صرفا حاوی پرسش درباره پارامتر باشد، برای پاسخ به سوالات از تخمین آماری استفاده می شود و اگر حاوی فرضیه ها بوده و از مرحله سوال گذر کرده باشد، آزمون فرضیه ها و فنون آماری آن به کار می رود.
هر نوع تخمین یا آزمون فرض آماری با تعیین صحیح آماره پژوهش شروع می شود. سپس باید توزیع آماره مشخص شود. براساس توزیع آماره آزمون با بهره گرفتن از داده های بدست آمده از نمونه محاسبه شده آماره آزمون محاسبه می شود. سپس مقدار بحرانی با توجه به سطح خطا و نوع توزیع از جداول مندرج در پیوست های کتاب آماری محاسبه می شود. در نهایت با مقایسه آماره محاسبه شده و مقدار بحرانی سوال یا فرضیه تحقیق بررسی و نتایج تحلیل می شود. در ادامه این بحث موشکافی می شود.
۳-۱۰ آزمون­های آماری پارامتریک و ناپارامتریک
آمار پارامتریک مستلزم پیش فرضهائی در مورد جامعه ای که از آن نمونه گیری صورت گرفته می باشد. به عنوان مهمترین پیش فرض در آمار پارامترک فرض می شود که توزیع جامعه نرمال است اما آمار ناپارامتریک مستلزم هیچگونه فرضی در مورد توزیع نیست. به همین خاطر بسیاری از تحقیقات علوم انسانی که با مقیاس های کیفی سنجیده شده و فاقد توزیع^[۱۵] هستند از شاخصهای آمارا ناپارامتریک استفاده می کنند.
فنون آمار پارامتریک شدیداً تحت تاثیر مقیاس سنجش متغیرها و توزیع آماری جامعه است. اگر متغیرها از نوع اسمی و ترتیبی بوده حتما از روش های ناپارامتریک استفاده می شود. اگر متغیرها از نوع فاصله ای و نسبی باشند در صورتیکه فرض شود توزیع آماری جامعه نرمال یا بهنجار است از روش های پارامتریک استفاده می شود در غیراینصورت از روش های ناپارامتریک استفاده می شود.
۳-۱۰-۱ خلاصه آزمونهای پارامتریک
آزمون t تک نمونه : برای آزمون فرض پیرامون میانگین یک جامعه استفاده می شود. در بیشتر پژوهش­هائی که با مقیاس لیکرت انجام می شوند جهت بررسی فرضیه های پژوهش و تحلیل سوالات تخصصی مربوط به آنها از این آزمون استفاده می شود.
آزمون t وابسته : برای آزمون فرض پیرامون دو میانگین از یک جامعه استفاده می شود.
آزمون t دو نمونه مستقل: جهت مقایسه میانگین دو جامعه استفاده می شود. در آزمون t برای دو نمونه مستقل فرض می شود واریانس دو جامعه برابر است. برای نمونه به منظور بررسی معنی دار بودن تفاوت میانگین نمره نظرات پاسخ دهندگان بر اساس جنسیت در خصوص هر یک از فرضیه های پژوهش استفاده میشود.
فصل چهارم
یافته­های تحقیق و مطالعات آماری
۴-۱ مقدمه
آمار به عنوان یک علم، عبارت از مطالعه و بررسی برای مفهوم دادن به داده است. امروزه با پیشرفت سریع تکنولوژی و روبرو شدن با حجم زیادی از اطلاعات، علوم و فنون مختلف دچار تغییر و تحولات بسیاری شده اند. به علت ماهیت ابزاری علم آمار، همه علوم جهت پیشبرد اهداف خود به نوعی به این علم، نیاز دارند و از این رو جایگاه آمار در تصمیم گیری، برنامه ریزی و انتخاب بهترین استراتژی، جایگاهی ویژه تلقی می شود. نقش و جایگاه آمار در همه جوامع به خصوص جوامع امروز آشکار است. گرچه آمار به این معنا یک دانش و فن جدید است، اما به نحوی استفاده از خانواده آمار، از گذشته تا کنون و در همه جوامع برای اداره و نظارت بر جامعه و هدایت آن به سوی هدف‌هایی که مورد نظر بوده همواره وجود داشته‌،گرچه به صورت مدرن و امروزی‌اش امر جدیدی است. آمار در هدایت و اداره جامعه، بهره گیری درست از امکانات جامعه، شناخت فرصت ها و استفاده از آن، پرهیز از ریسک‌ها و خطرهایی که هست و تلاش برای این که با هزینه کمتر بتوان دستاورد بیشتری در جامعه داشت، نقش مهمی دارد.
علم آمار در بخش های مختلف صنعتی،هنری، تحقیقات پزشکی، کشاورزی، جامعه‌شناسی، اقتصاد، روانشناسی و … از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده صحیح از این علم، می توان با تحلیل اطلاعات موجود رویدادهای آینده را با درصد معینی از اطمینان پیش بینی کرده و برای آن ها تصمیم گیری نمود.
در طول دهه های اخیر، افزایش قابل ملاحظه ای در استفاده از آمار در تمام رشته مشاهده شده است. امروز آمار یکی از ابزارهای ضروری در دست پژوهشگران است که با بهره گرفتن از آن می توانند مشاهدات خود را در مورد خصائص گروه های نمونه استنباط کنند،گرچه ویژگی های نمونه نسخه کاملی از مشخصات جامعه نیست و هر چند نمونه هایی که از یک جامعه انتخاب می شوند با یکدیگر تفاوت دارند، لیکن، چگونگی تغییرپذیری آنها قابل پیش بینی است (آذر و مؤمنی،۱۳۷۹،ص۳۲).
رشته آمار با بهره جستن از آمار توصیفی و استنباطی در پی تجزیه و تحلیل اطلاعات واستنباط درباره پدیده های مورد مشاهده است.
آمار توصیفی محقق را قادر می سازد که اطلاعات را با روش معنی دار و موثری تلخیص و تنظیم کند. این روش ابزارهایی را برای تشریح مشاهدات آماری جمع آوری شده و کاهش اطلاعات به شکل قابل فهم، فراهم می سازد.
آمار استنباطی به محقق اجازه می دهد که از طریق تفسیر اطلاعات، استنتاج کرده تا بتوانند تصمیم گیری کند.
در این فصل ابتدا ویژگی های نمونه مورد بررسی با بکارگیری آمار توصیفی، شرح داده خواهد شد و سپس نتایج استنباطی داده ها، که از طریق آزمون tو آزمون ویلکاکسن انجام گرفته است،‏‏‏‏ تشریح می‌شود و با بهره گرفتن از روش رتبه بندی فریدمن عوامل موثر رتبه بندی می شود.
۴-۲ تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌های نمونه
داده‌های توصیفی نمونه مربوط می‌شود به مشخصاتی که توصیف‌کننده ویژگی‌های افراد نمونه مورد بررسی است. اطلاعات توصیفی و ویژگیهای جمعیت شناختی در پاسخ دهندگان به شرح ذیل ارائه می گردد :
۴-۲-۱ بررسی گروه شغلی افراد پاسخ دهنده
جدول۴- ۱ آمار توصیفی افراد پاسخ دهنده از نظر گروه شغلی