وبلاگ

با ورود به جامعه و لزوم تعامل بیشتر با دیگران، همزمان با گذر زمان و عادت­کردن به شرایط و شیفت تجارب آزاررسان به­سوی تجارب تازه­ای چون، احساس شکر­گذاری، آرامش، لذت وکسب­روحیه؛ فرد توانایی بکار­گیری راهبرد­هایی چون مراقبت­از­خود، جایگزینی نقش­ها، سرگرم­کردن­خود و بهسازی روابط فردی خود را پیدا می­ کند. این راهبرد­ها زمینه لازم برای تمایل به کسب مهارت­ های تازه و رفتار و تعاملات راحت­تر با دیگران و در نتیجه ورود به جریان معمول زندگی و عادی سازی زندگی جدید را فراهم­ خواهد ساخت.

از آنجا که صرف­نظر از بازگشت به زندگی معمول و سپری شدن مدت زیادی از حادثه سوختگی در بسیاری از موارد خاطرات سوختگی همچنان زنده و در مواردی دردسر ساز است، لذا افراد به استفاده از راهبرد­های حفاظت­ از­ خود در این دوره نیز به موازات جریان معمول زندگی ادامه می دهند. فعالیت­ها برای محافظت ­از­ خود در­این مرحله تلاشی دو سویه برای کسب یا حفظ استقلال، تغییر در اولویت­های زندگی، تمرکز بر دست­آورد­ها و موفقیت­ها در زندگی و یا رفتار­هایی چون تهدید دیگران، فرار­کردن و کنار­آمدن انفعالی است. در نهایت نتایج این راهبرد­ها، بسته به انرژی فراهم شده در ماتریکس­خود، افراد را به بازنویسی مجدد مطلوب(خودیافتگی) یا نامطلوب(خود باختگی) از خود، هدایت می­ کند.
متاپارادایم­های مدل
انسان
در این الگو، انسان خلیفه ­الله بوده و هدف و فلسفه وجودی او تقرب به پروردگار است که آسیب سوختگی او را در مسیر بازگشت به خویشتن خویش (تقرب و نزدیکی به پروردگار) دچار وقفه ساخته است. او به عنوان یک سیستم زنده باز با تأثیر از ماتریکس­خود است، که در حال تعامل مداوم با محیط در حال تغییر برای حفظ یکپارچگی خود در مقابل تجربه گسیختگی ناشی از سوختگی تلاش می­ کند. از آن جا که انسان موجودی متفکر بوده و دریافت کننده صرف خدمات نیست، به طور مداوم محرک­هایی که از محیط دریافت می­ کند را ارزیابی نموده و بر اساس نتیجه این ارزیابی و شناسایی موقعیت، به محرکها پاسخ می­دهد. این محرکها همان عوامل موثر بر روند بازگشت هستند که فرد را به ادامه مسیر تشویق نموده و یا از ادامه باز می­دارند. پاسخ­ها می­توانند برخی راهبردهای شناختی یا رفتاری با هدف محافظت از خود در برابر تجربه­ گسیختگی جسمی، ذهنی، تعاملی و یا تعالی جهت دستیابی به تعادل باشند. بنابراین تمرکز اصلی پرستاری فرد مبتلا به سوختگی و هدف آن ارتقاء سطح تعادل در وی می­باشد.
محیط
ماتریکس­خود یا همان عوامل موثر برتعادل را می­توان به عنوان عوامل زمینه­ای یا محیط در نظر گرفت. بنابراین محیط عبارت است از کلیه موقعیت­ها، شرایط و عوامل تأثیر­گذار بر
فرایند بازگشت که می ­تواند منابع انرژی تقویت کننده یا بازدارنده برای تعادل باشند. بر اساس تئوری حاضر، محرک­ها به صورت عوامل درونی یا شخصی، بین فردی و بیرونی تأثیرگذار هستند. بنابراین محیط نیز به سه صورت محیط شخصی، بین فردی و بیرونی است. محیط شخصی مربوط به واکنش­های ذهنی، عاطفی، دموگرافیک، شخصیت و پنداشت از خود است. بین فردی مربوط به رفتارهای تعاملی و هوشیاری است و محیط بیرونی مربوط به عوامل فرهنگی، ساختار­های اجتماعی، حمایت کننده­ها، عوامل موقعیتی و بعد زمان و مکان است.
پرستاری
پرستاری مجموعه فعالیت­های علمی است که به منظور ارتقاء سطح تعادل در ابعاد جسمی، روحی-روانی، اجتماعی و معنوی برای فرد مبتلا به سوختگی انجام می­ شود. این فعالیت­ها دربرگیرنده ارزیابی رفتار در هر مرحله از فرایند بازگشت و شناسایی عوامل موثر بر آن و به دنبال آن دستکاری این عوامل در چهار بعد جسمی، روحی-روانی، اجتماعی و معنوی و نیز کمک در استفاده از راهبردهای محافظتی مثبت است. دستکاری عوامل مؤثر یا محرک­ها با افزایش منابع انرژی تقویت کننده و کاهش و یا تغییر منابع انرژی بازدارنده صورت می­گیرد تا سطح تعادل به بازگشت به خویشتن و تجربه­ رشد و تعالی ارتقا یابد.
سلامتی
سلامتی هدف غایی تیم درمان و پیامد مطلوب مداخلات درمانی است .سلامتی همان حالت تعادل است. لازمه این امر دستیابی به ثبات فیزیولوژیک، نجات اندام آسیب دیده، عادت کردن به شرایط تازه و عادی شدن زندگی جدید و سر آخر بازگشت به خویشتن است که با تعادل در ابعاد جسمی، روحی-روانی، اجتماعی و معنوی و ارتقاء رشد و تعالی مشخص می­گردد.
۲- اهداف مدل
هدف کلی مدل «مراقبت بازگشت به خویشتن» ارتقاء سطح تعادل در فرد مبتلا به سوختگی با ارزیابی ابعاد مختلف تعادل در هر مرحله از فرایند بازگشت و بررسی عوامل موثر برآن به کمک مداخلات مناسب جهت ارتقاء توانایی مکان­ یابی منطقی و درست و افزایش منابع انرژی تقویت کننده از ماتریکس­خود می­باشد. لازمه دستیابی به هدف کلی که همان ارتقاء سطح تعادل در مددجو است، دستیابی به اهداف جزئی (یکپارچگی جسمی، اتصال به جریان زندگی و پذیرش خویش) می­باشد. بنابراین می­توان اهداف ویژه مدل مذکور را به شرح زیر مطرح نمود.
مددجو قادر باشد با کمک اعضای تیم بهداشتی به اهداف زیر دست یابد:
اهداف ویژه مراقبت جسمی
الف) در مرحله­ حادثه، انتقال و بستری در بیمارستان
در اسرع وقت توسط تیم فوریت تحت درمانهای اولیه قرار گرفته و به مرکز درمانی تخصصی سوختگی ارجاع شود.
در صورت بستری شدن در یک مرکز غیر تخصصی، به محض ثبات فیزیولوژیک و داخلی برای تداوم درمان التیام آسیب­های سوختگی به مرکز تخصصی ارجاع شود.
به وسیله مداخلات درمانی و پرستاری به ثبات فیزیولوژیک دست یابد.
به وسیله مداخلات درمانی و پرستاری اندام­ها و بافت­های آسیب دیده ترمیم یابد.
ب)در مرحله­ ترخیص از بیمارستان
بیمار موقعیت جدید خود را درک نماید.
بیمار و خانواده قادر باشند نیازهای آموزشی خود را مشخص نمایند.
بیمار و خانواده قادر باشند در برنامه ­های مراقبت بعد از ترخیص مشارکت نمایند.
ج) در بازگشت به منزل
بیمار توانایی مراقبت از خود را پیدا کند.
بیمار قادر باشد در کمترین زمان ممکن به شرایط عادت کند و توانایی کنترل دنیای بیرونی خود را کسب نماید.
اهداف ویژه مراقبت روحی – روانی و معنوی
الف) در مرحله­ حادثه، انتقال و بستری در بیمارستان
بیمار آرامش و راحتی خود را حفظ نماید.
ب) در بازگشت به منزل
مددجو یکپارچگی روحی، روانی خود را حفظ نماید.
مددجو یکپارچگی معنوی خود را حفظ نماید.
ج) در بازگشت به جامعه
قربانی سوختگی توانایی پذیرش تصویر جدید خود راکسب نماید.
د) در بازگشت به خویشتن خویش
قربانی سوختگی توانایی کنترل بر دنیای درونی خود را کسب نماید.
قربانی سوختگی احساس رضایت درونی را تجربه کند
قربانی سوختگی احساس رشد و تعالی را تجربه کند.
اهداف ویژه مراقبت اجتماعی
قربانی سوختگی تصویر جدید خود را به پذیرد.
قربانی سوختگی قادر باشد در کمترین زمان ممکن به زندگی عادی باز گردد و توانایی کنترل دنیای بین فردی خود را کسب نماید.
۳- دانش و مهارتهای مورد نیاز
با توجه به اثرات گسترده سوختگی بر ابعاد مختلف انسان به عنوان یک سیستم زنده باز، برای کمک به فرد مبتلا به سوختگی جهت ایجاد تعادل و اجرای موفقیت آمیز مدل، پرستار باید دارای دانش و مهارتها زیر باشد: آشنایی با تئوری سیستم­ها و تکنیک­های برقراری ارتباط(جهت ارتباط با مددجو، همکاران و سایر موسسات)، مهارت در انجام مصاحبه جهت کسب اطلاعات، مهارت در بررسی وضعیت سلامت مددجو(تهیه تاریخچه و معاینه)، شناخت مراحل پاسخ انسان به بیماری و آسیب و واکنشهای متداول افراد به آن، آشنایی با سوختگی و عوارض مربوطه، آشنایی با تدابیر درمانی و مراقبت­­های استفاده شده،جهت ثبات همودینامیک، التیام زخم و پیشگیری از بدشکلی­ها(داروها، پانسمان­ها، جراحی و لیزر، لباسهای الاستیک) آشنایی با مفاهیم گسیختگی­خود(بررسی وضعیت سلامت)، مکان­ یابی(مقابله و راهبردهای مقابله)، تعادل(تطابق)، آشنایی و مهارت در استفاده از تدابیر مختلف، روش­های کنترل درد، آرامش بخشی، انرژی درمانی و شناخت درمانی جهت اصلاح ساختار شناختی مددجویان، مهارت در دستکاری عوامل موثر بر تعادل از طریق حذف، افزایش، کاهش و یا تغییر این عوامل از جمله­ این دانش و مهارت ­ها هستند. از آنجا که آموزش رکن اصلی برنامه ­های این مدل است آشنایی با اصول و فنون آموزش و یادگیری ضرورت دارد. مشاوره و راهنمایی نیز یکی دیگر از نقش­های مهم پرستاران است، بنابراین آشنایی با اصول راهنمایی و مشاوره جهت کارایی موفق الگو ضرورت دارد
بخش دوم: مراحل اصلی مدل «مراقبت بازگشت به خویشتن »
با توجه به دامنه متفاوت و وسیع سوختگی بر انسان و درگیری ابعاد جسم، روحی- روانی، معنوی و اجتماعی و ارزشی وی، اجرای موفقیت آمیز مدل «مراقبت بازگشت به خویشتن» مستلزم وجود کاری تیمی، مرکز تخصصی یا فوق تخصصی سوختگی و بخش مشاوره و پیگیری پس از ترخیص مددجویان سوختگی است. اعضای تیم سوختگی باید به صورت مشارکتی جهت ارتقاء سطح تعادل فرد مبتلا به سوختگی فعالیت نمایند. اعضای اصلی این تیم حرفه­ای­ علاوه بر پرستار بخش سوختگی باید شامل پرستار توانبخشی،متخصص بیهوشی، روانپرستار، روانپزشک یا روانشناس بالینی، متخصص جراحی پلاستیک و پزشک متخصص در امر سوختگی، فیزیو­تراپ، کاردرمان و مددکار اجتماعی باشد .شرح وظایف افراد مذکور باید به وضوح مشخص و تدوین شود. برنامه­ ریزی جهت اجرا یا آموزش ضمن خدمت و آموزش مداوم اعضای تیم در داخل و یا خارج تیم و اجرای برنامه مذکور یکی دیگر از وظایف مهم مسئول تیم است. وجود یک متخصص پرستاری با درجه­ علمی Ph.D که در کنار سایر تجارب حرفه­ای و علمی خود، دانش وسیع در مورد درمان و توانبخشی سوختگی را داشته باشد، به منظور یکپارچه­سازی برنامه مراقبت و پیگیری بیمار از بیمارستان تا جامعه؛ ساختار فیزیکی مناسب و داشتن ارتباطات خارج موسسه­­ای، تضمین کننده موفقیت اعضای تیم برای دست­یابی به هدف بازگشت مددجویان به سلامت جسمی، روحی- روانی، معنوی و اجتماعی است.