تعهد به حفظ اسرارموکل از زمان ارائه اطلاعات توسط موکل به وکیل آغاز گردیده و هیچوقت قابل فاش شدن نیست. در واقع این موضوع ضامن اعتماد موکل به وکیل، دفاع از حقوق و آزادی وی و حفظ استقلال وکیل دادگستری است. بنابرین تکلیف اخیر قانون مبارزه با پولشویی که به طور مطلق وکلای دادگستری را همچون دیگر مشاغل بدون در نظر گرفتن شرایط خاص این اشخاص، مکلف به نقض رازداری حرفهای و اظهار موارد مشکوک به واحد اطلاعات مالی مستقر در دبیرخانه شورای عالی مبارزه با پولشویی دانسته، به نظر میرسد بر خلاف عرف وکالتی در جهت دفاع از حقوق موکل باشد. زیرا ضمن خدشهدار نمودن استقلال وکیل دادگستری، از وی میخواهد برخلاف اعتماد ایجادشده مطالبی را علیه موکل خود اعلام دارد. «گرچه ما منکر همکاری و نقش بسزای وکلای دادگستری در امر مبارزه با پولشویی نیستیم، اما باید به این مهم توجه کرد که وکلای دادگستری در زمانی که طرف مشاوره حقوقی بوده و یا وارد دادرسی برای دفاع از حقوق موکل شدهاند، دیگر حق ندارند اطلاعات اکتسابی از وی را فاش نمایند.»[۱۴]
ج: سردفتران
در چارچوب مشاغل حقوقی، حرفه وکالت شاهد فعالیتهای گستردهای برای تدوین و تنظیم نظامنامههای اخلاق حرفهای در عرصههای ملی و بینالمللی بوده است و در این راستا، نظامنامههای اخلاق حرفهای زیادی به تصویب مراجع ملی و بینالمللی وکلاء رسیده است. اما به نظر میرسد که در حرفه سردفتری، با لحاظ ویژگیهای خاص آن، موضوع اخلاق حرفهای، توسعه چندانی نداشته است.
در اتحادیه اروپایی، کارکردهای بازار داخلی آن، آزادی مراودات اشخاص، مبادلات کالا بین اعضای اتحادیه و افزایش مستمر معاملات و اعمال حقوقی واجد عناصر خارجی، موجب گردیده که سردفتران اتحادیه اروپایی با لحاظ این موارد و برای تضمین ارائه خدمات و مشاوره به مشتریان خود در اعمال حقوقی فرامرزی، شیوه های همکاری با یکدیگر را مورد بررسی قرار دهند.
سردفتر به عنوان مأمور به انجام خدمات عمومی یا نماینده قدرت حاکمه در زمینه مقررات و آییننامهها، تابع قدرتی است که او را منصوب کردهاست. به عنوان یک فرد صنفی آزاد نیز در چارچوبهای حرفهای خود باید از اخلاق حرفهای حاکم بر حرفه تمکین کند.
نظامهای سردفتری در اتحادیه اروپایی، پس از انجام بررسیهای تطبیقی در مورد هنجارها و رفتارهای حرفهای تصمیم گرفتند که مجموعه مشترکی از نظامات حرفهای را به وجود آورند که برای هماهنگی در رویهها و تجربیات حرفهای در اعمال حقوقی فرامرزیشان به کار گرفته شوند. البته این مجموعه، جایگزینی برای مقررات ملی حاکم بر حرفه در کشورهای عضو نمیباشد.
نظامنامه اخلاق حرفهای سردفتری در اتحادیه اروپا پس از امضای حداقل دو عضو و ارائه سند مذکور به دفتر کنفرانس حرفه سردفتری اتحادیه اروپایی در بلژیک لازمالاجراء گردید.
تاکنون کشورهای آلمان، بلژیک، اسپانیا، هلند، لوکزامبورگ، یونان، ایتالیا، فرانسه و اتریش «با لحاظ حق شرط خود در مورد تعهد اسرار حرفهای» این نظامنامه را به تصویب رسانیدهاند.
این سند از زمان تصویب اولیه در مجمع عمومی در ناپل در ۳ فوریه ۱۹۹۵، در ۲۱ اکتبر ۱۹۹۵ و ۱۸ مارس ۲۰۰۰ اجلاس بلژیک و ۹ نوامبر ۲۰۰۲ «اجلاس مونیخ» اصلاحاتی را به همراه داشته است.
مسائلی چون؛ استفاده از تکنولوژیهای جدید، به کارگیری سایتهای اینترنتی، تبلیغات حرفهای، بهکارگیری امضای دیجیتالی، تعیین دستمزد، افزایش تواناییها و مهارتهای حرفهای، رعایت اصول وفاداری، صداقت، بیطرفی و استقلال و تعهد رعایت اسرارحرفهای در همکاریهای فرامرزی و… از جمله موضوعاتی است که در این سند به آن ها توجه شده است .
حال سوال این است رعایت تعهد اسرار حرفهای و محرمانه بودن ـ امتناع یا افشا :
«سردفتر ملزم به رعایت تعهد اسرار حرفهای است. او باید در مکاتبات، نگهداری و آرشیو اسناد «کاغذی یا الکترونیکی» و مطابق موازین قانونی لازمالاجراء، رعایت محرمانه بودن آن ها را نماید. این تعهد به سردفتر، شرکای وی و همکارانش نیز بار میشود. زمانی که سردفتر گمان برد سندی که از او تقاضای تنظیم شده، میتواند مربوط به یکی از اعمال مجرمانه مذکور در منشور انجمنهای حرفهای اروپایی مصوب ۲۷ ژوئیه ۱۹۹۹ باشد، باید با رعایت کامل مقررات ملی، امتناع از تنظیم آن و یا اقدام به انشای آن را مدنظر قرار دهد.»[۱۵]
حال به منظور مبارزه با پولشویی و جلوگیری از تامین مالی تروریسم و نیز فراهم آوردن تمهیدات لازم برای اجرای مواد ۶ و ۷ قانون مبارزه با پولشویی (مصوب دوم بهمن ماه ۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی)، آئین نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی موضوع تصویب نامه شماره ۱۸۱۴۳۴/ت۴۳۱۸۲ک مورخ ۱۴/۹/۱۳۸۸ وزیران عضو کار گروه تصویب آیین نامه های مربوط به قانون مبارزه با پولشویی و اصلاحات بعدی آن و معیارهای بینالمللی در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم «دستور العمل مبارزه با پولشویی در دفاتر اسناد رسمی» را تصویب و ابلاغ نمود. در این دستور العمل شناسایی ارباب رجوع اعم حقیقی و حقوقی و داخلی و خارجی تأکید گردیده است و همچنین کلیه کارکنان دفاتر اسناد رسمی را موظف دانسته در صورت مشاهده معاملات و عملیات مشکوک مراتب را به سر دفتر گزارش داده تا سر دفتر موارد گزارش شده را از طریق سامانه به واحد اطلاعات مالی اطلاع دهد.
د: بانکها و مؤسسات مالی
به طور معمول بانک بنا بر حرفه ای که دارد به اسرار زیادی از مشتریان، و تعهدات مالی آن ها آگاهی پیدا میکند. از گذشته دور، «اسرار بانکی» در زمره اسرار حرفه ای به شمار آمده اند. از نظر حقوقی رازداری حرفه ای تعهد اشخاصی است که در اجرای وظایف خود و یا به مناسبت آن، به وقایع شخصی افراد آگاهی پیدا کردهاند، مبنی براینکه آن را خارج از مواردی که قانون معین کرده، آشکار نسازند. و همان طور که در مشاغل قبلی نیز ذکر شد به نظر میرسد شغل بانکداری نیز از مشاغلی میباشد که شامل ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی و این بخش آن «اشخاص دیگری که به مناسبت شغل خود و یا به مناسبت حرفه و مأموریت «دائمی و یا موقت» در حالتی امین قرار می گیرند، و این ها هم وظیفه دارند تا اسراری که نزد آنان گشوده می شود، حفظ نمایند.»[۱۶]
ه: اسناد طبقه بندی شده و محرمانه
فرم در حال بارگذاری ...