وبلاگ

منبع: [۱۲].
بر اساس چـارچوب اپلگیت و همکارانش [۱۲]، مدل کسب و کـار شامل سه بخش اصلی است: مفهـوم کسب و کار (تعیین کننده فرصت هـا و استراتژی هـا می باشد)، قابلیت هـا (منابع مورد نیاز برای اجرای استراتژی هـا را تعیین می کند) و ارزش (سود حاصل برای سرمایه گذاران و سایر ذینفعان را اندازه گیری می کند).

در ادامه تعاریف و توضیحات مربوط به اجـزای مدل کسب و کار اپلگیت و همکارانش آورده خواهد شد.
۲-۵-۵-۱) مفهوم کسب و کار
همان طور که در ادبیات تحقیق بیان شد مفهوم کسب و کار استراتژی های آن را تعیین نموده و بر تحلیل فرصت های بازار، محصولات و خدمات پیشنهاد شده، پویایی رقابتی [۱۲]، تحلیل مشتریان، رقبا و محصولات جانشین و شبکه کسب و کار استوار است [۱۲].
۲-۵-۵-۲) تحلیل استراتژی
استراتژی مجموعه ای از انتخاب هایی است که فرصت ها و پتانسیل های بازار برای این فرصت ها را تعیین می کند [۱۳]. این انتخاب ها می تواند شامل مواردی مانند محصولات قابل فروش، انتخاب بازارهای هدف و روش هایی که موجب مزیت رقابتی می شود، باشند. از زاویه دید مدل کسب و کار، تصمیمات مربوط به استراتژی های شرکت، تعیین کننده عوامل مربوط به درآمد کسب و کار و پتانسیل های شرکت برای رشد در طی زمان می باشد [۱۳]. این انتخاب ها تعیین کننده موقعیت استراتژیک در چهار بعد کلیدی زیر می باشند:
موقعیت بازار^[۱۱۴]: تعیین کننده انتخاب مشتریان هدف، نیازها و انتظاراتی که باید برآورده شوند، و کانال هایی که از طریق آنها می توان به مشتریان دست یافت، می باشد.
موقعیت محصول^[۱۱۵]: تعیین کننده انتخاب محصولات و خدمات قابل ارائه، مشخصات و ویژگی های محصولات و خدمات و قیمت آنها می باشد.
موقعیت شبکه کسب و کار^[۱۱۶]: تعیین کننده نقش یک سازمان و فعالیت هایی که در میان شبکه ای از تامین کنندگان، تولید کنندگان، توزیع کنندگان و شرکا انجام می دهد.
موقعیت مرزی^[۱۱۷]: تعیین کننده بازارها، محصولات و کسب و کارهایی است که شرکت به دنبال آنها نخواهد بود. [۱۳, p. 44]
۲-۵-۵-۳) تحلیل مشتریان
شناسایی مشکلاتی که مشتریان با آن مواجه هستند، ارزیابی محصولات و خدمات فعلی و آنهایی که قابل توسعه می باشند تا مشکلات مشتریان را برطرف نمایند، مصاحبه با مشتریان و همچنین مشاهده دقیق و از نزدیک آنان بخشی از تحلیل مشتریان به شمار می آید که می تواند با مشارکت دادن آنان در طراحی و توسعه محصولات و خدمات در رفع مشکلات آنان و ارائه پیشنهادات بهتر به آنان کمک نماید [۱۳, p. 45].
۲-۵-۵-۴) ارزیابی شبکه کسب و کار
استراتژی های مدل کسب و کار که بخشی از مفهوم کسب و کار به شمار می آیند با تحلیل شبکه ی تامین کنندگان، توزیع کنندگان و سایر ذینفعان کامل تر خواهند شد. همچنین سوالات زیر برای تحلیل و ارزیابی شبکه کسب و کار باید پرسیده شود:

• • ذینفعان مختلف چه فعالیت هایی انجام می دهند و چه ارتباطی بین آنها وجود دارد؟

• • قدرت افراد و سازمان ها برای کنترل فعالیت های کلیدی، منابع یا قابلیت هایی که برای اجرای استراتژی ها نیاز هستند چقدر است؟

• • شبکه کسب و کار چطور سازمان دهی شده است؟ [۱۳, p. 45]

۲-۵-۵-۵) تحلیل قابلیت ها
قابلیت ها این امکان را برای سازمان فراهم می کنند که در حالیکه استراتژی های جاری خود را اجرا می کند سکویی برای رشد آینده خود نیز فراهم کند. قابلیت ها منابع مورد نیاز برای اجرای استراتژی ها را تعیین نموده و از این رو مدل هزینه ی سازمان را تعیین می کنند. قابلیت ها همچنین دارایی های یک سازمان و کارایی ای که بر اساس آن دارایی ها مورد استفاده قرار گرفته اند را تعیین می کنند. برای تحلیل قابلیت ها باید هر یک از موارد زیر انجام شود:

• • تحلیل فرایند ها و ساختارها

• • ارزیابی کارکنان و شرکا

• • ارزیابی سازمان و فرهنگ سازمانی

• • ارزیابی رهبری و کنترل

[۱۳, p. 46-47]
۲-۵-۵-۶) تحلیل ارزش خلق شده برای تمام ذینفعان
اغلب مدیران شرکت های انتفاعی تحلیل ارزش کسب و کار را با نگاه به معیارهای مالی شرکت شروع می کنند. این معیارهای اقتصادی بازگشت مالی مالکان و سرمایه گذاران را تعیین نموده و بر قیمت و ارزش بازاری سهام تاثیر گذارند. در واقع باید گفت که مفهوم کسب و کار و قابلیت ها تعیین کننده ی معیارهای اقتصادی و بازگشت مالی می باشند .
تحلیل مالی اغلب امکان مقایسه با سایر شرکت ها و همچنین عملکرد خود شرکت در طول زمان را به دست می دهد. در حالیکه برخی از نرخ های مالی خاص پاسخ به سوالات مربوط به بخش اقتصادی مدل کسب و کار را می دهند، بسیاری از نرخ ها و معیارها برای درک تاثیرات تصمیمات استراتژیک یا سرمایه گذاری بر ارزش اقتصادی مورد نیاز می باشند. به طور مثال تصمیم گیری در مورد خرید یک شرکت دیگر یا ورود به یک بازار بین المللی جدید ممکن است جریان های درآمدی جدید یا هزینه های جدیدی را درگیر نماید که این موارد حاشیه سود شرکت را تغییر داده و باعث کاهش وجه نقد، افزایش بدهی یا افزایش ارزش دارایی ها در ترازنامه می شوند.
[۱۳, p. 48]
۲-۵-۶) اجزای مدل کسب و کار
جدول (۲-۳) نشان دهنده اجزای مدل کسب و کار بر اساس تحقیقات و نظرات نویسندگان مختلف می باشد که توسط روور و هاکر^[۱۱۸] [۱۰۴]جمع آوری شده است.
جدول (۲-۳): اجزای مدل کسب و کار