وبلاگ

۴-۱ سؤالات پژوهش:
سؤال اصلی: آیا بین سلامت سازمانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد؟
سؤالات فرعی:
آیا بین سلامت سازمانی در بعد یگانگی نهادی در مــدارس با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین سلامت سازمانی در بعد ملاحظه گری در مدارس با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین سلامت سازمان در بعد ساخت دهی در مدارس با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین سلامت سازمانی در بعد حمایت منابع در مدارس با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین سلامت سازمانی در بعد روحیه در مدارس با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین سلامت سازمانی در بعد تأکید علمی در مدارس با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد؟
۵-۱ تعاریف واژگان و اصطلاحات:
تعاریف نظری:
- سلامت سازمانی: سلامت سازمانی عبارت از توانایی مدرسه در حفظ بقاء و سازش با محیط پیرامون و توسعه و گسترش این توانایی می باشد که در سه سطح فنی، ادراکی و نهادی مورد بررسی و توجه قرار می گیرد. (هوی و میسکل، ترجمه عباس زاده، ۱۳۷۱)
الف) سطح نهادی
بر حسب یگانگی و انسجام مدرسه مورد آزمایش قرار می گیرد . یگانگی نهادی عبارت از توانایی مدرسه برای تطابق با محیط و سازش با روش هایی است که سلامت برنامه ی آموزشی را حفظ کند. مدارسی که دارای یگانگی نهادی می باشند از تقاضای غیر معقول والدین و محل درامان هستند.

ب) سطح اداری
سطح اداری به چهار جنبه از مدیریت توجه دارد :
نفوذ مدیر در مقامات مافوق (توانایی مدیر به اثر گذاری برروی مافوق برای ترغیب به اعتنای بیشتر به مسائل)
ملاحظه گری مدیر (توجه صادقانه مدیر نسبت به معلمان به عنوان همکاران حرفه ای)
ساخت دهی (مشخص شدن انتظارات شغلی، استاندارهای عملکرد و روش های انجام کار)
پشتیبانی منابع (در دسترس بودن وسایل و مواد آموزشی)
ج) سطح فنی
روحیه (درجه رضایتی که معلم از ارضای نیازمند یهــای خـــودش به وسیله ی شغلش تحصیل می کند و اعتماد متقابل و احترام و دوستی که بین معلمان وجود دارد)
تأکید به مسائل علمی (جدی و منظم بودن محیط یادگیری و ارزش تلقی شدن پیشرفت علمی از سوی دانش آموزان) (هوی و میسکل، ترجمه عباس زاده، ۱۳۷۱،ص۴۳).
ابعاد سلامت سازمانی:
یگانگی نهادی: مدرسه ای را توضیح می دهد که دارای یگانگی در برنامه آموزشی خود می باشد. مدرسه به علائق کوچک از طرف جامعه ی محلی و درخواست های والدین معتقد است و قادر است به طور موفقیت آمیزی با نیروی بیرونی مخرب سازش کند.
ملاحظه گری: نشان دهنده ی رفتاری از مدیر است که دوستانه ، حمایتی ، باز و همکارانه است .
ساخت دهی: به رفتاری از مدیر اشاره می کند که وظیفه مدار و موفقیت مدار است. مدیر انتظارات خود را برای هیئت آموزشی روشن کرده و استانداردهای دقیق عملکرد را حفظ می کند.
حمایت منابع: به مدرسه ای اشاره می کند که دارای مواد و وسایل آموزشی لازم بوده و وسایل اضافی دیگر به راحتی قابل حصول است.
روحیه: به احساس اطمینان ، اعتماد ، همدردی و دوستی که در بین معلمان وجود دارد اشاره می کند. معلمان احساس خوبی به یکدیگر داشته و در عین حال احساس می کنند که کار خوبی انجام می دهند.
تاکید علمی: به تأکید مدرسه برای یادگیری دانش آموزان اشاره می کند. اهداف علمی ، سطح بالا ولی قابل حصول برای دانش آموزان وضع شده است. محیط یادگیری ، منظم و جدی است. معلمان به توانایی دانش آموزان برای موفقیت در یادگیری اعتماد دارند و دانش آموزان نیز سخت کار کرده و برای آنهایی که از نظر علمی پیشرفت خوبی دارند احترام قائل هستند ( هوی و میسکل، ترجمه عباس زاده، ۱۳۸۰، ص۴۵۳).
تعاریف عملیاتی:
سلامت سازمانی: با توجه به اینکه سلامت سازمانی عبارت است از توانایی مدرسه در حفظ بقاء و سازش با محیط پیرامون و توسعه و گسترش آن،در این تحقیق سلامت سازمانی در ابعاد ششگانه منتج از سه سطح (نهادی، اداری و فنی) طبق نظریه پارسونز به وسیله پرسشنامه استاندارد (OHI) با ۳۸ سؤال سنجیده می شود.
یگانگی نهادی: توانایی مدرسه برای تطابق با محیط و سازش با روشهایی که سلامت برنامه آموزشی را حفظ کند که در این تحقیق از طریق سوالات (۱ ، ۱۸، ۲۴، ۳۰، ۳۳) پرسشنامه سنجیده می شود.
ملاحظه گری: نشان دهنده رفتار مدیر که دوستانه، حمایتی، باز و همکارانه است و با سؤالات
(۲، ۷ ، ۱۳ ، ۱۹ ، ۲۵) پرسشنامه سنجیده می شود.
ساخت دهی: رفتاری از مدیر که وظیفه مدار و موفقیت مدار است و از طریق سؤالات
(۳، ۸، ۱۴ ، ۲۰، ۲۶) پرسشنامه سنجیده می شود.
حمایت منابع: به مدرسه ای که دارای مواد و وسایل آموزشی لازم برای استفاده کارکنان است که در این تحقیق از طریق سؤالات (۴، ۹، ۱۵، ۲۱، ۲۷) پرسشنامه سنجیده می شود.
روحیه: به احساس اعتماد، اطمینان، همدردی و انجام کار در بین معلمان اشاره دارد که از طریق از طریق سؤالات (۵، ۱۰، ۱۶، ۲۲، ۲۸، ۳۱، ۳۴، ۳۶، ۳۸) پرسشنامه سنجیده می شود.
تأکید علمی: به کسب موفقیت و یادگیری دانش آموزان اشاره دارد که از طریق سؤالات
(۶، ۱۱، ۱۷، ۲۳،۲۹،۳۲،۳۵، ۳۷)پرسشنامه سنجیده می شود (هوی و میسکل، ترجمه عباس زاده، ۱۳۸۰، ص۴۵۳).
پیشرفت تحصیلی :
هر حالتی که در جریان ارتقاء تحصیلی نشان دهنده وضع مطلوب باشد (خوش ترکیب، ۱۳۵۷، ص۹). در تعریف دیگر پیشرفت تحصیلی عبارت است از میزان تحقق اهداف آموزشی در قالب معیارهای قابل سنجش که به وسیله ی آزمونهای کتبی و عملی در طی سال تحصیلی که توسط هر دانش آموزان در قالب واژه امتحان کسب می شود (فصلنامه علوم تربیتی روانشناسی دانشگاه الزهرا ، سال نهم).
در پژوهش حاضر پیشرفت تحصیلی از طریق معدل، نیم سال دوم، سال تحصیلی ۹۱ـ۹۰ هر دانش آموز به دست می آید.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
سلامت سازمانی، یکی از گویاترین و بدیهی‏ترین شاخص های اثربخشی سازمانی است. در یک سازمان سالم مدیر رفتاری کاملا دوستانه و حمایتگر با کارمندان خود دارد و در برنامه های خود دارای یگانگی است. کارمندان نیز تمایل بیشتری برای ماندن و کار کردن در سازمان دارند و به طور موثرتری کارها را انجام می دهند. « مایلز » معتقد است سلامت سازمانی به دوام و بقای سازمان در محیط خود, سازگاری با آن و ارتقا و گسترش توانایی خود برای سازش بیشتر اشاره می کند. « هرزبرگ » عواملی چون طرز تلقی و برداشت کارکنان، شیوه اداره امور، خط‌ مشی‌های سازمان، ماهیت و میزان سرپرستی، امنیت کاری، شرایط کاری، مقام و منزلت، سطح حقوق و دستمزد، استقرار روابط متقابل دو جانبه، سرپرستان، همگنان و مرئوسان و زندگی شخصی کارکنان را برای تأمین و حفظ سلامت سازمان لازم دانسته است و معتقد است نبود این عوامل ممکن است چنان کارمندان را دچار عدم رضایت سازد که سازمان را ترک کرده و موجودیت آن را به مخاطره اندازند.
و اما در آموزش و پرورش که به عنوان اساس و زیربنای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه است، که امروزه در اغلب کشورها به عنوان صنعت رشد قلمداد می شود و بیشترین بودجه دولتی را پس از امور دفاعی به خود اختصاص می دهد . از آنجایی که بخش قابل توجهی از فعالیت های آموزش و پرورش در مدارس صورت می گیرد مدارس به عنوان یک نظام اجتماعی حساس و مهم، از جایگاه خاصی برخوردارند. مدارس در صورتی خواهند توانست وظیفه خطیری را که به دوش آنهاست به نحو احسن انجام دهند که سازمان های سالم و پویایی باشند. جو سازمانی سالم و حمایتگر باعث اعتماد بیشتر افراد و روحیه بالای آنان و بالطبع باعث افزایش کارایی معلمان می شود که افزایش کارایی معلمان به نوبه خود عامل مهمی در افزایش اثربخشی مدرسه محسوب می شود. آموزش و پرورش رسمی، وسیله یا ساخت و کار ویژه تحقق هدف یا هدفهایی برای جامعه به طور کلی و یا بخشی از آن، محسوب می شود . تحقق موفقیت آمیز هدفها، از طریق اعمال مدیریت اثربخش، مستلزم شناخت و فهم درست جوانب پیچیده و گوناگون سازمان های رسمی است.
۱-۲ مفهوم سلامت
سلامت به معنی فقدان بیماری و نارساییدر یک ارگانیسم (موجود زنده) است. بروز یک بیماری جدی ممکن است به آسیب دیدگی جبران ناپذیر ارگانیسم، یا حتی مرگ آن منجرشود. از سوی دیگرفارغ بودن از بیماری نیز بدان معنا نیست که ارگانیسم بهینه عمل کند زیرا که ارگانیسم ممکن است سالم بوده ولی به وظایف و کارکرد خویش عمل نکند. از این رو در قلمروهای پزشکی و بهداشت روانی، مفهوم سلامت کامل یا «سلامت مثبت» مورد توجه قرار گرفته است. در حالت سلامت مثبت، ارگانیسم ضمن انجام وظیفه، به رشد و شکوفایی خود ادامه می دهد قریب به این مفهوم،خودیابی یا تحقیق ذات است که در روان درمانی و آموزش روان انسانی بدان اشاره می شود به زعم«مزلو» خودیابی، میل رسیدن به آن را دارد. در حالت خودیابی یا تحقیق ذات، استعدادهای بالقوه شخص شکوفا شده، فعالیت می یابند (علاقه بند، ۱۳۸۷)
۲ – ۲ مفهوم سازمان
«سازمان» نوعی خاص از مفهوم کلی تر سیستم (نظام)، به ویژه سیستم باز است به عبارت دیگر، سازمان به عنوان یک سیستم باز از منظومه ای از عناصر تشکیل شده است.که با هم ارتباط و واکنش متقابل داشته، و کل واحدی را به وجود می آورند.هر سازمان هدف یا هدف های ویژه هی دارد و ضمن حفظ خود و تحقق هدف های خود، با محیط بیرونی سازگار می شود و از این رهگذر، وضعیت روابط متقابل بین اجزای خود را حفظ می کند. این تعریف در مورد یک سازمان آموزشی نیز صادق است.
در سازمان آموزشی به عنوان یک سیستم باز ترتیبات سلسه مراتب در سازمان های سنی دیده نمی شود،زیرا که «اجزاء»به عنوان اشخاص یا واحد های کار تلقی نمی شوند بلکه به عنوان اجزای اجتماعی_روانی سیستم که اشخاص و گروه ها راتحت تأثیر قرار می دهند،ملاحظه می کردند. سازمان آموزشی درمحیطی واقع شده است که دروندراهایی را به صورت پول،کارکنان و کودکان از آن تحویلکه دروندراهایی را به صورت پول،کارکنان و کودکان از آن تحویلکه دروندراهایی را به صورت پول،کارکنان و کودکان از آن تحویل می گیرند و بروندادهایی را برحسب تحقق اهداف، روحیه و انگیزه یادگیری دانش آموزان بدان تحویل می دهد. نظام های پاداش و تنبیه و همچنین هنجارهای حاکم بر شیوه ی تعامل های میان شخصی درون نظام آموزشی، اجرای نقش ها یا عملکرد اعضاء را تنظیم می کند (علاقه بند، ۱۳۸۷).