وبلاگ

 

 

 

 

 

 

۲-۸سیر تکامل مدیریت زنجیره تامین:
در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی بیشتر سازندگان بر تولید انبوه محصول به منظور حداقل سازی هزینه های تولید هر واحدمحصول تاکید داشتند چرا که استراتژی اصلی عملیات شرکت ها کاهش هزینه های تولید به حداقل ممکن بود و در این میان انعطاف پذیری محصول و فرایند از درجه اهمیت کمتری برخوردار بود .حجم عظیمی از سرمایه در گردش به شکل موجودی در جریان ساخت بود و علاوه بر آن روابط استراتژیک و مشارکت مابین تامین کننده و خریدار از اهمیت و تاکید کمتری برخوردار بود .
یکی از مهمترین تحولات دهه ۶۰ میلادی ورود مفهوم برنامه ریزی به صنعت بود در سال ۱۹۶۴ برای نخستین بار تکنیک برنامه ریزی مواد و قطعات (MRP)^[5] معرفی شد. در دهه ۱۹۷۰ میلادی مدیران تشخیص دادند که حجم بالای موجودی های مواد اولیه ،در جریان ساخت و محصول نهایی بر هزینه ساخت،کیفیت ،توسعه محصول جدید و زمان انتظار تحویل تاثیر فراوانی دارد. سازندگان به سمت مفاهیم مدیریت موجودی ها جهت بهبود عملکرد شرکت متوسل شدند.

اولین بار مفاهیم تولید به هنگام (JIT)^[6]در دهه ۷۰ توسط شرکت خودروسازی تویوتا معرفی شد و در این زمان بود که سازندگان به منافع روابط مشارکتی و استراتژیک با تامین کنندگان و مشتریان واقف شدند .در دهه ۱۹۸۰ میلادی علاوه بر مدیریت سفارش مواد و قطعات مدیریت منابع ساخت نیز مورد توجه سازندگان قرار گرفت در این زمان سنجه تکامل یافته MRP که دارای نقصان بود نیز به جهانیان معرفی شد .
واژه مدیریت زنجیره تامین در سال ۱۹۸۲ برای نخستین بار توسط کت الیور مشاور شرکت بوز آلن همیلتون مطرح شد .با توجه به نقایص (MRPII)و همزمان با تحول در سیستم ها و شبکه اطلاعاتی مفهوم برنامه ریزی منابع سازمان(ERP)^[7] توسط گروه گارنتر^[۸] در سال ۱۹۹۰ مطرح شد .
در اواسط دهه ۱۹۹۰ مدیریت زنجیره تامین با انتشار مقالات و کتاب های مختلف مقبولیت جهانی یافت و سازمان ها به سمت توسعه روابط با تامین کنندگان استراتژیک و عملیات لجستیک در زنجیره تامین متمایل شد.
مفهوم مدیریت زنجیره تامین از سال ۲۰۰۰ در حال تکامل بوده است تحولات جدید در تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطاتی در خلق نگرش های جدید و نوظهور مدیریت زنجیره تامین بی تاثیر نبوده است در حالی که انتظارات مدیران از مدیریت زنجیره تامین بیشتر بر محور کاهش هزینه ها بوده اکنون آنها به مدیریت زنجیره تامین از نقطه نظر استراتژیک می نگرند..( احمدی و بهزادیان ،۱۳۹۲)
۲-۹پیشینه تحقیقات انجام شده.
گاروین در مطالعات خود در سال ۱۹۹۳ به تفضیل شاخص های عملکرد را ارائه نموده است در این مطالعات ۵شاخص پیشنهاد شده است که عبارت اند از:کیفیت ،هزینه ،تحویل به موقع ،خدمات و انعطاف پذیری.هر کدام یک از این شاخص ها دارای مولفه هایی است که بررسی در بیش از ۱۰۰ مورد از مراجع مختلف تحقیق نشان می دهد که شاخص های کیفیت،تحویل به موقع ،خدمات(قبل و بعد از فروش)،قیمت (هزینه)،انعطاف پذیری ،پاسخگویی ،فناوری ،اعتبار ،مدیریت و سازمان بیش از سایر موارد مورد توجه بوده اند.( امانی شورباریکی، ۱۳۹۲ )
دیکسون در سال ۱۹۹۶ در زمینه انتخاب تامین کنندگان پرسشنامه ای را برای ۲۷۳ آژانس خرید و مدیران آنها فرستاد و حدودا ۱۷۰ شرکت به آن پاسخ دادند این مطالعه دارای ۵۰ شاخص بود.
ویلیام دمپسی ۲۰ شاخص ارزیابی تامین کننده را مورد بررسی قرار داده است وی معتقد است که اهمیت شاخص های انتخاب مهم تر از سایر بخش های فرایند تامین کنندگان است .او سه عامل خاص ،عوامل مخصوص صنعت ،عوامل سازمانی،عامل اثرگذاری شاخص ها بر هم را در انتخاب شاخص ها و استراتژی خرید موثر می داند.
گلهر و همکارانش در سال ۱۹۹۳ یک تحقیق میدانی را درباره انتخاب تامین کنندگان انجام دادند .آنها پرسشنامه های را طراحی نمودند و برای مدیران خرید فرستادند که نتایج آنها نشان دهنده اهمیت قابل توجه کیفیت ،پاسخ تامین کنندگان به تغییر، سهولت ارتباطات ،ثبات مالی تامین کنندگان ،مهارت فنی و کنترل آماری فرایند می باشد.(ghodsypour &brien, 1998)
استم و گلهر ،با مطالعه ۱۱ مقاله در رابطه با انتخاب و ارزیابی تامین کنندگان شاخص های ۱۵ گانه جهت ارزیابی تامین کنندگان ارائه نمود که این شاخص ها عبارت اند از :
جدول (۲-۲)شاخص های ارزیابی تامین کننده استم و گلهر

 

 

دفعات تحویل

 

اطمینان تحویل

 

کیفیت تعداد محموله ها

 

محموله کوچک

 

قیمت گذاری رقابتی

 

 

 

مهارت فنی

 

انعطاف پذیری

 

کنترل آماری فرایند

 

تعهد

 

سرمایه گذاری عمده

 

 

 

ارتباطات

 

روابط همکاری

 

قابلیت طراحی محصول

 

کیفیت

 

همجواری

 

 

 

الرام ۱۵ شاخص انتخاب تامین کننده را مورد مطالعه قرار داده،و آنها را در ۴ گروه تقسیم کرده است : (ghodsypour &brien 1998)
جدول (۲-۳)شاخص های ارزیابی تامین کننده الرام