وبلاگ

ضریب آلفای کرونباخ

ارزش های فردی

۰.۷۶۱

الزامات قانونی

۰.۸۳۱

مسئولیت پذیری

۰.۷۴۲

رازداری

۰.۷۸۴

سبک های نوین رهبری مالی

۸۲۵/۰

مجموع سوالات

۷۸۲/۰

با توجه به نتایج جدول فوق از آنجاییکه مقدار آلفای کرونباخ برای همه فرضیات بالاتر از ۷/۰ است بنابراین پرسشنامه دوم پایاست.

۳-۸ روش های تجزیه و تحلیل آماری
داده‌های جمع آوری شده اعداد و ارقامی بدون معنی می‌باشند که از آمار برای معنی دار کردن آنها به منظور تحقق اهداف تحقیقات کمک گرفته می‌شود. تجزیه و تحلیل اطلاعات بعنوان بخشی از فرایند روش تحقیق علمی یکی از پایه‌های اصلی هر مطالعه و تحقیق به ‌شمار می‌رود که بوسیله آن کلیه فعالیت‌های تحقیقی تا رسیدن به یک نتیجه، کنترل و هدایت می‌شوند. در تحقیق حاضر از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردید.
روش‌های آماری توصیفی شامل جداول توزیع فراوانی، درصدها و شاخص‌های توصیفی نظیر شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی (مانند میانه، میانگین، انحراف معیار و ….) و در قسمت آماری استنباطی از آزمون‌های آماری استفاده شده است که در ادامه به اختصار توضیح داده می­شوند.
۳-۸-۱ آزمون t استیودنت برای بررسی رابطه بین متغیرها
با توجه به این که تمامی سؤالات با طیف پنج گزینه­ای لیکرت سنجیده شده است (عدد یک نشان دهنده‌ی خیلی کم تا عدد پنج که نشان دهنده‌ی خیلی زیاد است) بنابراین می‌توان عدد ۳ را به عنوان حد وسط در نظر گرفت در صورتی که میانگین وضعیت متغیرهای مورد نظر بالای ۳ باشد نشان­دهنده‌ی تاثیر متغیر و در غیر این صورت نشان دهنده‌ی عدم تاثیر متغیر می‌باشد. با توجه به مطالب اشاره شده می‌توان سؤال تحقیق را به صورت فرضیه‌ی زیر بیان کرد:
H₀:µ≤ (عدم تاثیر متغیر بر سبک های نوین رهبری مالی) ۳
H₁:µ>3 (تاثیر متغیر بر سبک های نوین رهبری مالی)
به منظور بررسی فرضیات H₀ و H₁ باید حالت یک دنباله در آزمون t را در نظر بگیریم در صورتی که مقادیر محاسبه شده با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS مربوط به حالت دو دنباله است. در این حالت یک سری شرایط باید بررسی شود در صورتی که هر شروط برقرار بود می‌توان نتیجه گرفت که فرضیه H₀ رد و فرضیه‌ی H₁ تایید می‌شود. اول اینکه میزان t مشاهده شده (بدست آمده از نمونه آماری) را با t بحرانی (با بهره گرفتن از جدول) مقایسه می‌کنیم که باید t مشاهده شده از t بحرانی بزرگ‌تر باشد. میزان t بحرانی در حالت یک دنباله با توجه به درجه آزادی ۲۹۰ برابر با ۱.۹۶ است. همچنین باید سطح معناداری پایین‌تر از ۰۵/۰ باشد و از سوی دیگر بازه‌ی داده شده در سطح اطمینان ۹۵ درصد شامل عدد صفر نباشد.
۳-۸-۲ تحلیل همبستگی پیرسون با نرم افزار SPSS 19
برای بررسی فرضیات پژوهش و تعیین وجود یا عدم وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای پژوهش از آزمون همبستگی استفاده شده است. به دلیل نرمال بودن توزیع داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده می‌شود. مقدار این ضریب همواره بین ۱- تا ۱+ می‌باشد و هر چه این مقدار به صفر نزدیک‌تر باشد نشان دهنده عدم رابطه بین دو متغیر می‌باشد. هرچه مقدار ضریب همبستگی به ۱- نزدیک‌تر باشد نشان دهنده قوی‌تر بودن رابطه عکس بین دو متغیر می‌باشد و هرچه به ۱+ نزدیک‌تر باشد نشان‌دهنده رابطه مثبت و هم جهت بین دو متغیر می‌باشد. محاسبه ضریب همبستگی پیرسون با فرمول زیر می‌باشد:
(۳-۱)
۳-۸-۳ تحلیل رگرسیون با نرم افزار SPSS 19
روش رگرسیون (چند متغیری) بسط ساده رگرسیون دو متغیری است. روش رگرسیون چندگانه روشی برای مطالعه سهم یک یا چند متغیر مستقل (x) در پیش‌بینی متغیر وابسته (y) است. متغیرهای مستقل را پیش بین و متغیر وابسته را متغیر ملاک می‌گویند. متغیرهای مستقل در تحلیل رگرسیون چندگانه می‌تواند پیوسته، گسسته و یا هردو باشد. متغیر وابسته در رگرسیون چندگانه پیوسته است.
می‌توان معادله رگرسیون چندگانه را در حقیقت بسط معادله رگرسیون خطی در نظر گرفت، این معادله برای پیش‌بینی مقدار y از روی مقدار x بکار می‌رود.
ŷ= Bx + a ۲) (۳-
اگر بخواهیم اثر بیش از یک پیش‌بینی کننده را بر مقدار y در نظر بگیریم، نیاز است که یک ارزش برای شیب (B) خط هر متغیری که اضافه می‌شود، محاسبه کنیم؛ بنابراین معادله رگرسیون چندگانه با سه متغیر پیش‌بینی به صورت زیر است:
ŷ = B₁X₁+B₂ X₂₊ B₃X₃+ a (۳-۳)
پژوهشگر باید ابتدا از مقیاس اندازه‌گیری متغیرها آگاه باشد. به همین دلیل، ضرایب رگرسیون معمولاً استاندارد می‌شوند یعنی تبدیل به نمرات z می‌شوند. علامتی که برای آن‌ها بکار می‌رود (β) بتا است. در معادله رگرسیون چندگانه هر B نمایانگر تغییر منتظره در متغیر وابسته y به ازای یک واحد تغییر در متغیر مستقل مربوط است، در شرایطی که سایر متغیرهای مستقل کنترل شده یا ثابت نگه داشته شده باشند. تعریفβ نمایانگر تغییر غیرمنتظره در متغیر وابسته‌ای است که به صورت نمرات استاندارد بیان شده است و به ازای یک انحراف معیار تغییر در متغیر مستقل مربوطه به وجود می‌آید، در شرایطی که سایر متغیرهای مستقل کنترل شده یا ثابت نگه داشته شده باشد. مقدار B تحت تأثیر مقیاس اندازه‌گیری متغیرهای مستقل قرار می‌گیرد در حالی ‌که این امر در مورد بتا صادق نیست. رابطه β یا بتا به صورت زیر است.
β= B (۳-۴)
با این حال ممکن است وزن‌های β به خودی خود چیز خیلی زیادی به ما ندهند؛ بنابراین ضریب رگرسیون چندگانه که عبارت است از مجذور ضریب همبستگی بین y و بهترین ترکیب خطی متغیرهای پیش بین (r_yŷ) ارائه می‌شود. این ضریب با R² نمایش داده می‌شود. در واقع R برابر است با ضریب همبستگی پیرسون نمرات پیش‌بینی‌شده از روی معادله رگرسیون ŷ و نمرات مشاهده‌شده (y). R² سهم متغیرهای مستقل را در تبیین واریانس متغیر وابسته نشان می‌دهد، یعنی درصد واریانس تبیین شده متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل برابر R² است.
آزمون‌های موجود در رگرسیون چندگانه
۱-آزمون معناداری ضریب رگرسیون (آزمون t)

شرحی از فرآیندهای استاندارد که زنجیره تأمین را تشکیل می دهد؛

در برگیرنده موارد آموزش ، کیفیت و فن آوری اطلاعات است اما در مدل صریحًا به آن اشاره نمی شود؛

چارچوبی از روابط در میان فرآیندهای استاندارد؛

برای دستیابی به کل مدل سازمان باید در انجمن زنجیره تامین عضو باشید بنابراین تمام امکانات مدل قابل دست یابی نیست

دارای تعاریف استاندارد، واژگان و معیارهای اندازه گیری برای زنجیره تامین؛

اقدامات مدیریت، که بهترین عملکرد را در پی خواهد داشت؛

منابع داده ای به کار گرفته شده برای مقایسه با بهترین های صنعت و رقابت دارد؛

این مدل مخصوص زنجیره تأمین در سطوح بلوغ مختلف است .

• چارچوب تحقیق لجستیک (FLR)^[12]

مدل FLR در سال ١٩٩٠ توسط چو^[۱۳] و همکارانش معرفی شده است. این مدل وابستگی بین سطح عملکرد سازمان های لجستیک و استراتژی رقابتی را توصیف می کند و برای سطوح سازمانی و استراتژیک قابل استفاده است . این مدل ، عملگرهای لجستیک را از نظر ابعاد مختلف شامل: تمرکز، رسمی سازی (از نظر ظاهری )، ادغام بخش ها و نواحی کنترل، ساخت ردهی می کند. در مدل FLR شاخص های عملکرد معرفی نشده است، اما الگوبرداری داخلی قابل انجام است. این مدل بر ارزیابی عملکرد نسبی تاکید دارد(Yu Hua, ke & Jian, 2010).

• ممیزی استراتژیک زنجیره تأمین (SASC)^[14]

مدل SASC در سال ١٩٩٩ توسط گیلمور^[۱۵] توسعه داده شده است. این مدل، زنجیره تأمین را از نظر فرآیندها، فناوری اطلاعات ودر سطح سازمان تجزیه و تحلیل می کند. مبنای اصلی این مدل شکستن زنجیره لجستیک در شش جزء: مشتری مداری، توزیع، برنامه ریزی فروش، تولید ناب، مشارکت تأمین کننده و مدیریت یکپارچه زنجیره وهم چنین ارتباط دادن این اجزاء به فناوری اطلاعات و سازمان های زنجیره است(kathawala & Abdou, 2013).

• چارچوب انجمن جهانی زنجیره تأمین (GSCF)^[16]

چارچوب GSCF در سال ١٩٩۴ توسط دانشگاه ایالت اوهایو ایجاد شده است. این مدل سه سطح استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی را توصیف و ارتباط بین فرآیندها و ساختارهای زنجیره تأمین را نشان می دهد. چارچوب GSCF بر هفت فرایند: مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت خدمات مشتری، مدیریت تقاضا، تحقق سفارش، مدیریت جریان تولید، مدیریت ارتباط با تأمین کنندگان ، توسعه و تجاری سازی محصول و مدیریت بازده ها متمرکز است. این مدل یکپارچه سازی و مدیریت زنجیره تأمین را از طریق فرآیندهای زنجیره تأمین در حوزه های خرید، لجستیک، فروش و بازاریابی، مالی، تحقیق و توسعه و تولید مدنظر قرار داده است و قابلیت انطباق با تمامی شرکت ها را دارد(Qronfelh, 2010).

• مدلهای قطعی

این مدل ها با در نظر گرفتن پارامترها بصورت ثابت، به بررسی سیستم می پردازند. یکی از اولین کارها در این زمینه در سال ١٩٧٩ و در زمینه برنامه ریزی کامپیوتری موجودی، توزیع و تولید بوده است. این الگو سه قسمت زنجیره یعنی تأمین کننده، ذخیره (انبار) و تقاضای مشتری را در برگرفته است که برای مینیمم کردن هزینه و مدت زمان پاسخگویی به مشتری( با توجه به تولید و موجودی حمل و نقل ) به کار می رود و زنـجیره تامین را بصورت چند طبقه ای و در سطح بین المللی در نظر می گیرد. یکی دیگر از مسائلی که در سال ٢٠٠٠ مطرح شد مربوط به تعیین مکان مناسب برای یک زنجیره است. این مدل که به صورت یک برنامه ریزی عدد صحیح مختلط است، دارای تابع هدف چندگانه و برای چند دوره می باشد. در یکی دیگر از مدلهایی که در سال ٢٠٠١ مورد بررسی قرار گرفته است، محقق تلاش می کند توابع مربوط به مکان، حمل و نقل و موجودی را بصورت یکپارچه در نظر بگیرد. او برای انجام این کار یک تابع هزینه موجودی تقریبی بدست آورده و سپس آن را در مدلی مربوط به مکان تسهیلات وارد می کند(Perry & Sohal, 2008).

• مدلهای احتمالی

در دنیای رقابتی بسیاری از عـوامل از جمله تقاضای مشتری، غیرقـطعی و غیرقابل پیش بینی است. یک مدل احتمالی با در نظر گرفتن عوامل بـه صورت غیرقطعی، تلاش می کند تا در زنـجیره مقادیر بهینه متغیرهای مختلف را بدست آورد. یکی از مدلها که در سال ١٩۶٩ نوشته شده است، یک مدل برنامه ریزی دینامیک بر اساس تئوری کنترل بهینه است که می خواهد انتخاب بهینه ترکیب حمل و نقل، جریان محصول و مسیر از مشتری تا تأمین کننده را بدست آورد. پس از آن در سال ١٩٧٢ نیز یک مدل بر اساس تئوری کنترل بهینه با در نظر گرفتن حمل و نقل محصولات مختلف؛ تولید مناطق مختلف و مسائل مربوط به برنامه ریزی موجودی در زمان تقاضای نامعین نوشته شده است(Theeranuphattana & Tang, 2008).

• مدلهای مختلط

موجودی یکی از بخشهای اساسی در هزینه یک زنجیره تامین است که تقریبا نیمی از هزینه لجستیک را به خود اختصاص می دهد. به همین دلیل مدلهای زیادی به این بخش اختصاص دارد. در سال ١٩٧٠ برای تغییر پذیری تقاضا، الگویی طراحی گردید که می توان آن را مبنای تهیه مدل های دیگر نیز دانست. بطور کلی این مدلها تلاش می کنند تا با ترکیب سطح خدمات رسانی، مکانهای انبار و تولید، حمل و نقل بین انبار و مشتری، میزان موجودی در انبار و با در نظر گرفتن تقاضای احتمالی و میزان سرمایه از طرق مختلف از جمله شبیه سازی به حل مسائل بپردازند. مثلا مدلی در سال ١٩٩٩ نوشته شده است که در آن با به کارگیری نظریه بازیها به مسائل مربوط به تقاضای احتمالی و غیرقطعی و میزان تولید و موجودی مواد اولیه و محصولات، رسیدگی شده و از خروجی آن برای شبیه سازی و تعیین میزان عملکرد سیستم استفاده شده است(Van Roekel & Willems, 2002).

• مدلهای بر اساس IT

برای تسریع فعالیت ها، افزایش دقت، ساده سازی نظارت در یک زنجیره تامین، استفاده از مدلها و ابزار IT بسیار موثر است. مسائلی که در این قسمت مورد بحث قرار می گیرد، یکی مربوط به جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل و استفاده از آنها در تصمیم گیریها، و دیگری مربوط به مدلهای ریاضی برای مسائل تقسیم و به اشتراک گذاری اطلاعات است. مثلا سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری بسیار مورد توجه است. و از آن برای تعیین مسیرها و مکان های بهینه استفاده می شود. بدون شک تکنولوژی اطلاعات یکی از ارکان اصلی سامانه مدیریت زنجیره تامین می باشد و در افزایش ضریب عملکردی یک زنجیره نقش منحصر به فردی را بازی می نماید و جائیکه سخن از هماهنگ سازی اجزای زنجیره به میان می آید، IT به عنوان بستر دو شاخص دیگر مـعرفی می‌گردد(Giannakis, M, 2011).

• مدل های کیفی

این پنج چارچوب و الگوی مفید و پرکاربرد در ادامه تشریح شده‌اند.
۲-۵-۱- چارچوب وارد و پپارد
وارد و پپارد (۲۰۰۲) چارچوب ساده‌ای را برای تفکیک و مشخص کردن استراتژی‌های فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی مدون نمودند. این الگو و ارتباط اجزای الگو با یکدیگر در نمودار ۲-۱۵ نشان داده شده است.

نمودار ۲-۱۵- ارتباط میان استراتژی‌های کسب‌وکار، سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
وارد و پپارد، ۲۰۰۲:۴۱
۲-۵-۲- ماتریس سولیوان
سولیوان (۱۹۸۵) ماتریس دو در دوی ساده‌ای را برای نشان دادن تاثیر نیروهای خارج از کنترل سازمان‌ها بر محیط استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی ارائه نمود. این ماتریس از دو بعد متفاوت تشکیل شده است:

• • میزان وابستگی سازمان به سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات برای اجرای عملیات کلیدی و مدیریت کسب‌وکار خود

• • میزان تمرکز و یا عدم تمرکز در تصمیم‌گیری برای فناوری اطلاعات

شکل ۶-۸- ماتریس سولیوان
وارد و پپارد (۲۰۰۲)
براساس عوامل تعیین شده از سوی سولیوان می‌توان چهار گونه سازمان با استراتژی سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات متفاوت را شناسایی نمود. سازمان‌هایی که میزان وابستگی آنها به فناوری اطلاعات برای انجام امور کلیدی خود و همچنین میزان عدم‌تمرکز در تصمیم‌گیری فناوری اطلاعات پائین باشد، عنوان “سنتی” بر آنها می‌گذاریم. اینگونه از سازمان‌ها تنها کاربردی که از فناوری اطلاعات انتظار دارند بهبود در کارآیی فرآیندهایشان در قالب سیستم‌های جداگانه می‌باشد.
سازمان‌هایی که از کنترل متمرکز زیادی بر فناوری اطلاعات اعمال میکنند، اما کسب‌وکارشان وابستگی زیادی به فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی دارد، فناوری اطلاعات نقش “ستون فقرات” کسب‌وکار را بازی می‌کند. در چنین سازمان‌هایی اگر سیستم‌های اطلاعاتی و زیرساخت‌های فناوری دچار وقفه و مشکل شوند، کسب‌وکار آنها دچار مشکل خواهد شد. بنایراین به کیفیت بسیار بالایی از خدمات و زیرساخت‌های اطلاعاتی نیاز می‌باشد.
از طرفی دیگر سازمان‌هایی هم یافت می‌شوند که به میزان زیادی از عدم تمرکز در فناوری اطلاعات برخوردارند اما کسب‌وکارشان وابستگی اندکی به فناوری اطلاعات دارد. اینگونه از سازمان‌ها رویکردی “فرصت‌طلبانه” در مقابل فناوری اطلاعات دارند، که ناشی از اولویت‌های کوتاه مدت مدیران آن برای کسب مزیت در برخی از زمینه‌های کسب‌وکار است.
گونه آخر، سازمان‌هایی هستند که از کنترل نامتمرکز در تصمیم‌گیری‌های فناوری اطلاعات برخوردارند و کسب‌وکارشان وابستگی زیادی به فناوری اطلاعات برای انجام امور و فرآیندهای اصلی خود دارند. سولیوان چنین شرایطی را “پیچیده” نام نهاده است. در محیط “پیچیده” مدیریت متمرکز بیش از اندازه برای جلوگیری از سرمایه‌گذاری‌های ضعیف، از نوآوری جلوگیری خواهد کرد و سبب از دست دادن فرصت‌های استراتژیک خواهد شد.
هدف از معرفی الگوی سولیوان آشنایی با دو نقطه مرجع استراتژیک در فناوری اطلاعات بود. در این الگو دو نقطه مرجع استراتژیک از نظر سولیوان « میزان کنترل در تصمیم‌گیری های فناوری اطلاعات» و «میزان وابستگی کسب‌وکار به فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی» برای انجام امور روزمره خود می‌باشد. مرجع نخست با یکی از نقاط مرجع اشاره شده در الگوی هال (میزان تمرکز و عدم تمرکز) همخوانی دارد.
سازمان‌ها همانطور که سطوح بلوغ کاربرد فناوری اطلاعات در کسب وکار خود را می‌آموزند از خانه گوشه پائین سمت چپ به سمت خانه‌‌های دیگر ماتریس حرکت می‌کنند ( از عصر پردازش داده‌ها به عصر سیستم‌های اطلاعات مدیریت). ظهور مبحث “سیستم‌های اطلاعاتی استراتژیک” سازمان‌ها را مجبور کرده است که به سمت خانه “پیچیده” حرکت کنند.
تفسیر دیگری که می‌توان بر روی این ماتریس انجام داد این است که، همچنانکه سازمان‌ها وابستگی بیشتری به فناوری اطلاعات پیدا می‌کنند، به منظور پرهیز از مشکلات و کاستی‌های آن، لازم است که کنترل بیشتری بر روی فرایند برنامه‌ریزی خود داشته باشند و ساختارمندتر آن را به انجام برسانند، اما برای تسهیل کاربردهای نوآورانه فناوری اطلاعات در سازمان‌ها برای خلق مزایایی در آینده، لازم است که کنترل فناوری نزدیک به کاربران کسب‌وکار باشد تا بتوانند ارتباط مناسبی میان نیازهای کسب‌وکار و راه‌کارهای فناوری بیابند.
۲-۵-۳- شبکه استراتژیک
یکی از چارچوب‌هایی که برای کمک به مدیران برای تعیین استراتژی فناوری اطلاعات مناسب سازمان‌ها استفاده می‌شود، توسط مک فارلن و مک کنی (۱۹۸۲) با عنوان “شبکه استراتژیک”^[۳۷] مدون شده است.
مک‌فارلن و مک‌کنی با بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر روی شرکت‌های مختلف، دریافتند که فناوری اطلاعات تاثیرات متفاوتی بر روی شرکت‌ها و صنایع می‌گذارد. از زمانی که شبکه استراتژیک توسط مک‌فارلن و مک‌کنی در سال ۱۹۸۲ معرفی شد، به طور مرتب توسعه یافت و مورد استقبال بسیاری از پژوهشگران، استراتژیست‌ها، مشاوران و مدیران قرار گرفت. یکی از علل اقبال عمومی به این چارچوب را می‌توان در سادگی و قدرتمندی آن دانست. علت دیگر تحلیل‌های بیشماری است که بر روی این شبکه به طور مرتب انجام می‌شود و همچنان در حال توسعه و گسترش است.
مک‌فارلن و مک‌کنی در ابتدا تنها قصدشان بیان تفاوت شرکت‌ها و صنایع در برخورد و سرمایه‌گذاری بر فناوری اطلاعات و یا به قول خودشان ارائه «رویکردی اقتضایی به مدیریت فناوری اطلاعات^[۳۸]» بود، اما کاربردهای متنوع دیگری برای این چارچوب پیدا شد و همچنان می‌شود. هم اکنون این چارچوب به عنوان ابزاری استاندارد در تحلیل استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در سازمان‌ها محسوب می‌شود و دامنه کاربرد آن بسیار گسترش یافته است.
شبکه استراتژیک مک فارلن نشان می‌دهد که سازمان‌ها از فناوری اطلاعات به روش‌های متفاوتی بهره می‌برند. برخی از آنها کمترین سرمایه‌گذاری را بر روی آن انجام می‌دهند و تنها به استفاده از سیستم‌های پردازش مبادلات^[۳۹] پایه‌ای بسنده می‌کنند؛ و برخی دیگر از سازمان‌ها از آن به عنوان سیستم‌های اطلاعاتی مهمی که فرآیندهای کسب‌وکارشان را مؤثرتر و کارآمدتر می‌سازد می‌نگرند. برخی دیگر هم از سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات به عنوان ابزار و سلاحی استراتژیک، به منظور خلق و حفظ مزیت رقابتی پایدار، استفاده می‌برند.
در این چارچوب دو عامل بسیار مهم برای مدیریت فناوری اطلاعات در یک سازمان تلقی می‌شود. عامل نخست تاثیر فناوری اطلاعات بر عملیات روزمره کسب وکار سازمان است. برخی از سازمان‌ها که فرآیندهای کسب وکار آنها با زیرساخت‌های فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی گره خورده است این مورد قابل درک است. برای نمونه برخی از شرکت‌ها اگر تنها برای چند ثانیه سیستم‌های اطلاعاتی و یا زیرساخت‌های فناوری آنها دچار وقفه شود، در ارائه خدمات و تولید محصول تاثیر جبران ناپذیری بر سازمان خواهد گذاشت. در چنین سازمان‌هایی قابلیت اطمینان زیرساخت‌های فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی باید نزدیک به ۱۰۰% باشد و تحمل خطا در چنین سازمان‌هایی بسیار پائین است. به اصطلاح کیفیت عملیات فناوری اطلاعات در چنین سازمان‌هایی خطا- صفر^[۴۰] باید باشد. امروزه بانک‌ها، نمونه‌ای از چنین سازمان‌هایی هستند.
از طرفی دیگر سازمان‌هایی هم یافت می‌شوند که در صورت بروز اشکال و وقفه در عملیات فناوری اطلاعات آنها، حتی برای مدتی طولانی تاثیر جبران ناپذیری بر فرایند و عملیات کسب وکار آنان نخواهد گذاشت. بنابراین کسب وکار به عملیات خود به طرق دیگری ادامه می‌دهد.
عامل مهم دوم در مدیریت فناوری اطلاعات، اقدامات و تحقیقاتی است که اهمیت و تاثیر استراتژیک بر سازمان‌ها خواهد گذاشت؛ اما در برخی از سازمان‌ها، پروژه‌های توسعه برنامه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی کاربردی هستند اما استراتژیک نیستند.
مک فارلان و مک کنی^[۴۱] (۱۹۸۲) چهار دسته از سازمان‌ها را شناسایی کرده‌اند که فناوری اطلاعات تاثیرات متفاوتی بر روی آنها می‌گذارد.
نمودار ۲-۱۶ این تقسیم بندی را براساس دو معیار یا طیف، تاثیر فناوری اطلاعات بر عملیات سازمان و تاثیر آن بر استراتژی سازمان، در یک جدول دو در دو نشان می‌دهد.

نمودار ۲-۱۶- شبکه استراتژیک
مک فارلن و مک کنی ۱۹۸۲

1. 1. استراتژیک: سازمان‌هایی که در خانه شماره ۱ قرار می‌گیرند، سازمان‌هایی هستند که هم‌اکنون و در آینده به فناوری اطلاعات برای عملکرد خود نیاز مبرم دارند، مانند بانک‌ها، در این نوع از سازمان‌ها همبستگی بالایی بین موفقیت سازمان و به‌کارگیری فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی وجود دارد.

1. 1. کارخانه^[۴۲]: خانه شماره ۲، سازمان‌هایی هستند که برای انجام عملیات روزمره خود به فناوری اطلاعات وابسته هستند، اما به‌کارگیری فناوری اطلاعات برای آنها مزیت رقابتی ایجاد نمی‌کند. این سازمان‌ها خواهان سیستم‌های اطلاعاتی قابل اطمینان و به سرعت در دسترس هستند. نظیر برخی از سازمان‌های تولیدی یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای.

1. 1. چرخشی^[۴۳]: خانه شماره ۳، این سازمان‌ها در حال حاضر به فناوری اطلاعات خیلی وابسته نیستند، ولی ممکن است که در آینده برای تقویت موقعیت رقابتی خود در بازار از آن بهره‌گیرند مانند برخی از شرکت‌های بیمه و شرکت‌های مشاوره‌ای.

1. 1. پشتیبانی: خانه شماره ۴، در اینگونه از سازمان‌ها، فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی نه در وضع کنونی و نه در آینده نقش تحول آفرین و یا تسهیل کننده‌ای را ایفا نمی‌کند. در این سازمان‌ها به فناوری اطلاعات تنها از منظر نوعی هزینه و بدون توجیه اقتصادی مستقیم نگریسته می‌شود.

مک فارلن و مک‌کنی با بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر روی شرکت‌ها، دریافتند که فناوری اطلاعات تاثیرات متفاوتی بر روی شرکت‌ها و صنایع می‌گذارد. همانطور که پیشتر هم گفته شد مک‌فارلن و مک کنی در ابتدا تنها قصدشان بیان تفاوت شرکت‌ها و صنایع در برخورد و سرمایه‌گذاری بر فناوری اطلاعات و یا به قول خودشان ارائه «رویکردی اقتضایی به کاربرد و مدیریت فناوری اطلاعات»^[۴۴] بود. اما در اینجا از این الگوی برای شناسایی نقاط مرجع استراتژیک در فناوری اطلاعات از آن استفاده می‌شود.
در این چارچوب دو عامل بسیار مهم برای مدیریت فناوری اطلاعات در یک سازمان تلقی می‌شود. عامل نخست تاثیر فناوری اطلاعات بر عملیات روزمره کسب وکار سازمان است. برخی از سازمان‌ها که فرآیندهای کسب وکار آنها با زیرساخت‌های فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی گره خورده است این مورد قابل درک است. به طور نمونه برخی از شرکت‌ها اگر تنها برای چند ثانیه سیستم‌های اطلاعاتی و یا زیرساخت‌های فناوری آنها دچار وقفه شود، در ارائه خدمات و تولید محصول تاثیر جبران ناپذیری بر سازمان خواهد گذاشت. در چنین سازمان‌هایی قابلیت اطمینان زیرساخت‌های فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی باید نزدیک به ۱۰۰% باشد، و تحمل خطا در چنین سازمان‌هایی بسیار پائین است. به اصطلاح کیفیت عملیات فناوری اطلاعات در چنین سازمان‌هایی خطا-صفر^[۴۵] باید باشد. امروزه بانک‌ها نمونه‌ای از چنین سازمان‌هایی هستند.
از طرفی دیگر سازمان‌هایی هم یافت می‌شوند که در صورت بروز اشکال و وقفه در عملیات فناوری اطلاعات آنها، حتی برای مدتی طولانی تاثیر جبران ناپذیری بر فرایند و عملیات کسب وکار آنان نخواهد گذاشت و کسب وکار به عملیات خود به طرق دیگری ادامه می‌دهد.
عامل مهم دوم در مدیریت فناوری اطلاعات، اقدامات و تحقیقاتی است که اهمیت و تاثیر استراتژیک بر آینده و استراتژی سازمان‌ها خواهد گذاشت. اما در برخی از سازمان‌ها، پروژه‌های توسعه برنامه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی کاربردی هستند اما استراتژیک نیستند. به بیانی دیگر الگوی شبکه استراتژیک در اصل به بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی بر حال و آینده کسب‌وکار می‌پردازد.
شکل ۶-۹ این تقسیم‌‌بندی را براساس دو معیار یا طیف، تاثیر فناوری اطلاعات بر عملیات سازمان و تاثیر آن بر استراتژی سازمان، در یک جدول دو در دو نشان می‌دهد.
شکل ۹-۶- شبکه استراتژیک
مک فارلن، مک کنی و اپل‌گیت (۲۰۰۶)
بنابراین در الگوی شبکه استراتژیک به مدیران سازمان‌ها توصیه می‌شود که به دو نقطه مرجع استراتژیک توجه کنند. نقطه مرجع استراتژیک نخست میزان تاثیر فناوری اطلاعات بر فعالیت‌های آینده، استراتژی و بازاریابی سازمان است؛ این نقطه مرجع با توجه به تمرکز خود بر آینده و استراتژی (محیط) همخوانی زیادی با نقطه مرجع هال یعنی میزان توجه مدیران به درون و یا بیرون سازمان دارد و نقطه مرجع دیگر یعنی میزان وابستگی و تاثیر فناوری اطلاعات بر عملیات روزمره را می‌توان همخوان با میزان قوت و ضعف عوامل داخلی در جدول سوات^[۴۶] دانست.
۲-۵-۴- سبد کاربردها
الگوی شبکه استراتژیک مک فارلن مبنایی برای توسعه الگوی پرکاربرد و عملیاتی دیگری به نام “سبد کاربردها”^[۴۷] شد. سبد کاربردها ابزار مناسبی برای دسته بندی کاربردها و سیستم‌های اطلاعاتی کسب‌وکار می‌باشد، سبد کاربردها سیستم‌های اطلاعاتی و کاربردهای کسب‌وکار را در چهار خانه تقسیم بندی می‌کند.
پتانسیل بالا: کاربردهای نوآورانه که ممکن است در آینده سبب خلق فرصت‌هایی برای کسب مزیت رقابتی شوند، اما ارزش آنها اثبات نشده است.
استراتژیک: کاربردهایی که برای موفقیت کسب‌وکار در آینده حیاتی هستند. آنها با کمک به سازمان برای خلق مزیت رقابتی سبب خلق و یا پشتیبانی از تغییر و تحول در الگوی کسب‌وکار سازمان می‌شوند. به این نکته توجه شود که به‌کارگیری جدیدترین فناوری‌ها توسط کاربردها به معنای استراتژیک بودن آنها نیست. ارزیابی این مهم باید با بررسی دستاورد کاربرد برای کسب‌وکار مشخص شود.
عملیاتی کلیدی: کاربردهایی که کسب‌وکار برای انجام امور روزمره و جاری خود و پرهیز از مشکل بدان وابسته است.

ولایت
«نبوت در کمال خویش صافی است ولایت انتدر او پیـدا نه مخفـی است»
شرح گلشن راز، بیت۳۳۹، ص۲۳۵
«ولایت در ولـی پـوشیـده بـایـد ولـی انــدر نبـی پیــدا نمـایــد»
همان، بیت۳۴۰، ص۲۳۷
«ولایت بـود بـاقی تـا سفــر کـرد چـو نقطه در جهـان دوری دگر کرد»
همان، بیت۳۶۹، ص۲۶۶
لاهیجی «ولایت» را عبارت می داند از قیام بنده به حق، پس از آن که از نفس خود فانی شود و برای دستیابی به این امر خداوند باید متولّی بنده باشد و از او حفاظت نماید تا او به این مرتبه که نهایت مقام قرب و تمکین است نایل آید و به این سعادت بزرگ دست یابد.

در کلام بزرگان آمده است که: « الولایه افضل من النّبوه و الولایه اعلی من النّبوّه » یعنی ولایت نبی که جهت قرب او با حقّ است برتر و بالاتر از جهت نبوّت اوست که اخبار و انبای خلق می باشد؛ زیرا که ولایت، جهت حقّانی ابدی است و هیچ گاه منقطع نمی شود و نبوّت، جهتی است نسبت با خلق و منقطع می شود.
همچنین نقل شده است که: « الولیّ فوق النبیّ و الرسول » که اشاره به موضوع قبلی است. «که جهت ولایت شخص واحد که نبی و رسول است، بلندتر از جهت نبوّت و رسالت خود است؛ نه آن که ولی که تابع نبّی رسول است، اعلا از نبی است». ^[۱۲۸۷]
ابوالقاسم قشیری گوید: ولی دارای دو معنی است یکی آن که خداوند متولّی کار او باشد چنان که [خبر داد و] گفت: « و هو یتولّی الصالحین »^[۱۲۸۸] و یک لحظه او را به حال خود وا نگذارد [بلکه او را حق عزّ اسمه در حمایت و رعایت خود بدارد]. معنی دیگر آن این است که بنده همیشه به عبادت و طاعت خداوند سبحان قیام نماید و عبادت او بر متوالی باشد که هیچ گونه به گناه و معصیت آمیخته نشود.^[۱۲۸۹]
اقوال عرفا در مورد «ولایت»
«از ابو یزید بسطامی حکایت کنند که گفت: اولیاء خدای [تعالی] عروسان خدای باشند [عزّ و جلّ] و عروسان نبینند مگر محرمان، و ایشان نزدیک او باشند پوشیده، اندر حجلهای انس، ایشان را نه اندر دنیا بینند و نه در آخرت. …. ابو عثمان مغربی گوید: ولی مشهور بود ولیکن مفتـون نبود. …. گفته اند: ولـی را سـه علامت بود، به خدای مشغول بود و فراموش با خدای بود و همّت وی خدای بود». ^[۱۲۹۰]
در کشف المحجوب آمده است: «ولایت به فتح واو، نصرت بود اندر حق لغت و ولایت به کسر واو، امارت بود و نیز هر دو مصدر ولیت باشد و نیز ولایت، ربوبیّت بود و از آن است که خداوند تعالی گفت: « هناک الولایه للّه الحقّ »^[۱۲۹۱] که کفّار تولّـی بدو کنند و بدو بگروند و از معبودان خود تبرّا کنند و نیز ولایت به معنی محبّت بود امّا ولی روا باشد که فعیل بود به معنی مفعول چنان که خداوند تعالی گفت : «و هو یتوّلی الصالحین».
هجویری ولایت را از مواهب حقّ تعالی بیان کرده و آن را اکتسابی نمی داند و بنده آن را کسب نمی کند بلکه خداوند آن را به او عطا می کند.
او در مورد شرط ولایت و حقیقت آن گفته است که: «شرط ولایت، حفظ حقّ بود و آن که از آفت محفوظ بود این بر وی روا نباشد و این سختی سقط عامیانه باشد سخت که کسی ولی باشد و بر وی کرامات ناقص عادات می گذرد و وی نداند که من ولی ام و این کرامات است».^[۱۲۹۲]
«حقیقت ولایت کرامات تخصیص بود و گویند همه ی مسلمانان اولیاء خدایند جلّ جلاله چون مطیع باشند».^[۱۲۹۳]
غزالی «ولایت» را از امور بزرگ قلمداد کرده است و آن را خلافت خداوند بر روی زمین می داند اگر بر طریق عدل باشد و اگر شفقت و عدل در آن وجود نداشته نباشد آن خلافت ابلیس باشد و از علل بزرگ فساد در روی زمین ظلم والی بر رعیّت است.
«اصل ولایت داشتن علم و عمل است و علم ولایت داشتن دراز است. اما عنوان آن علم ها آن است که والی باید بداند که وی را بدین عالم برای چه آورده اند، و قرارگاه وی چیست، و دنیا منزلگاه وی است نه قرارگاه».^[۱۲۹۴]
رسول (ص) می گوید: «یک روز عدل از سلطانِ عادل، فاضل تر از عبادت شصت ساله بر دوام».
«و از آن هفت کس که در خبر است که «روز قیامت در سایه ی حق – تعالی- باشند» اول سلطانِ عادل است. و گفت: «دوست ترین و نزدیک ترین به خدای- تعالی – امامِ عادل است و دشمن ترین و معذب ترین امام جائر است».^[۱۲۹۵]
دکتر موحد می گوید: «اساس همه ی مراتب کمال آدمی، ولایت است و حقیقت ولایت- که مجموعه ای از اوصاف و معانی است- گه گاه در انسان کاملی به نام ولیّ یا نبیّ نمایان می شود».^[۱۲۹۶]
از کلام لاهیجی چنین بر می آید که شبستری در مساله ولایت و نبوت تا اندازه ای تحت تاثیر اندیشه های ابن عربی بوده و از او پیروی نموده است.^[۱۲۹۷]
ولی
«ولایت در ولـی پـوشیــده بـایــد ولـی انـدر نبـی پیـدا نمـایـد»
شرح گلشن راز، بیت۳۴۰، ص۲۳۷
«ولـیّ و شــاه و درویش و پیمبــر همـه در تحـت حکـم او مسخّــر»
همان، بیت۶۲۷، ص۴۰۸
شارح گلشن راز می گوید:
«در اصطلاح صوفیه «ولی» کسی را نامند که به موجب « و هو یتولّی الصّالحین »^[۱۲۹۸] حضرت حقّ، متولّی و متعهّد و حافظ وی گشته، از عصیان و مخالفت او را محفوظ دارد، تا به نهایت کمال که مرتبه ی فنای جهت عبدانی و بقای جهت ربّانی است، وصول یابد. و به این معنی، ولیّ، فعیل به معنی مفعول است. و می تواند بود که ولیّ، فعیل به معنی فاعل باشد به جهت مبالغه، و مأخوذ از تولّی و تقلّد و تعهّد بنده بود عبادت و طاعت حقّ را بر توالی و تتابع، به نوعی که هیچ مخالفت و عصیان در ما بین آن عبادات متخلّل نگردد. و ولی غیر مجذوب مطلق می باید که به این هر دو صفت متحقّق باشد؛ یعنی علی الدّوام، قیام به ادای حقوق اللّه نماید و در حفظ حضرت حقّ باشد تا نفس او اصلاً اقدام به مخالفت و عصیان نتواند بود.
و به حکم احاطه و اشتمال که ولایت راست، مظاهر وی سه نوعند:
یکی، ولی غیر نبی؛ مثل اولیای امّت مرحومه ی محمّدیّه (ع).
دوم، نبی غیر رسول؛ همچو انبیای بنی اسرائیل که بر دین و ملّت حضرت «موسی» بودند.
سیم، رسول؛ مانند «ابراهیم خلیل» و «موسی» و «عیسی» و خاتم الانبیا (ص).
رسول، اعلا از ولیّ فقط و نبّی فقط است و نبی، اعلا از ولّی فقط است؛ چه رسول، ولایت و نبوّت با رسالت دارد و نبی، ولایت و نبوّت دارد و رسالت ندارد؛ و ولی ولایت دارد و نبوّت و رسالت ندارد».^[۱۲۹۹]
«نبی چون آفتـاب آمـد ولـی مـاه مقـابـل گـردد انـدر لـی متع اللّه»
شرح گلشن راز، بیت۳۳۸، ص۲۳۲
تشبیه پیامبر(ص) به خورشید و ولی به ماه – در کلام شبستری- بر این موضوع اشاره دارد که نبی نور نبوت و کمال را از آفتاب ولایت می گیرد و به این علت که از نور کمال استفاده می نماید محتاج به کسی نیست و از کسی هم پیروی نمی کند. در واقع همچون آفتاب است که از خود روشن و فروزان است و دیگران را نیز منوّر می سازد؛ امّا ولی غیر نبی و چون ماه است و هر چند که از نور ولایت و کمال بـرخوردار است امّا نور او از آفتاب نبوت نبی نشات می گیرد ،که اگر ولی تابع نبی نباشد نمی تواند به مرتبه ی ولایت دست یابد.^[۱۳۰۰]
ایزوتسو می گوید: «ولی از عالی ترین نوع از عارفان به خداست و بر اساس جهان بینی ابن عربی، او به دلیل این درجه حائز ساختار ذاتی «هستی» است». ولیّ را نماد انسان کامل دانسته اند و آن از گسترده ترین مفاهیمی است که مفاهیم دیگری چون نبی و رسول را در بر دارد. ولیّ را دقیقاً به عنوان یکی از اسماء الهی بیان کرده اند و دلیلش این است که ولایت یکی از ابعاد حق تعالی است.
او در مورد تفاوت ولی با رسول و نبی چنین می گوید: علت تفاوت ولی با رسول و نبی این است که رسول و نبی از اسمای الهی نیستند امّا، ولیّ چنین است و خداوند در هیچ جای خود را نبی و رسول نخوانده است امّا خود را ولیّ نامیده و آن را از اسماء خویش قرار داده است. «امّا یک انسان هنگامی که معرفتش نسبت به خدا به بالاترین درجـه می رسد، استحقـاق داشتن این اسـم را پیدا می کند؛ او ولـیّ است. امّـا او بـه خوبـی
می داند که نام ولیّ تنها شایسته ی حق است».^[۱۳۰۱]
وهم
«به صبح حشر چـون گردی تو بیدار بدانی کـان همه وهـم است و پندار»
شرح گلشن راز، بیت۱۷۴، ص۱۲۰
«انـانیّـت بـود حـقّ را سـزاوار که هو غیب است و غایب وهم و پندار»
همان، بیت۴۴۶، ص۳۱۷
به نظر لاهیجی، «وهم» نیرویی است که معانی جزئی را ادراک می نماید.^[۱۳۰۲]
دکتر سجّادی می گوید: در نزد عارفان و سالکان طریقت جهان وهم عالم امکان است که فرمود: « کلّما فی الکون وهم او خیال».^[۱۳۰۳]
«این کلمه، گاهی مترادف «خیال» و به معنی پندار سست و بی بنیاد است؛ و گاهی موافق اصطلاح فلاسفه به معنی قوه ی ادراک معانی جزئی؛ و گاه به معنی مصطلح علمای اصول که حالت چهارم ذهن است نسبت به قضایا و امور». در گفته های شبستری این اصطلاح همراه « پندار» به کار رفته است.^[۱۳۰۴]
۲-۲۹. « هـ »
های هو
«نمـاند در میــانـه رهـــرو و راه چـو هـای هـو شتود ملحـق به الله»
همان، بیت ۳۰۰، ص۱۹۵

که در آن،   تعداد ،   تعداد متغیرهای توضیحی و   تعداد مشاهدات در طول زمان میباشد. رد فرضیه صفر بیانگر استفاده از روش پانل میباشد
در عمل، استفاده از روش داده های پانلی نسبت به روش های مقطعی و سریهای زمانی دو مزیت عمده دارد:
۱- به محقق این امکان را میدهد تا ارتباط میان متغیرها و حتی واحدها (کشورها)را در طول زمان در نظر بگیرد و به بررسی آنها بپردازد.
۲- در توانایی این روش در کنترل اثرات انفرادی مربوط به کشورها (به عنوان واحدهای مقطعی) است که قابل مشاهده و اندازه گیری نیستند.
آماره آزمون هاسمن^[۱۱۹] برای تعیین روش تخمین در داده های پانلی به کار میرود که آماره آن (H) دارای توزیع   با درجه آزادی   (تعداد متغیرهای توضیحی) است و به صورت زیر تعریف میشود:

به طوری که  معرف تخمینزنندههای روش اثرات ثابت و  نشان دهنده تخمینزنندههای روش اثرات تصادفی است. این آزمون در حقیقت، آزمون فرضیه ناهمبسته بودن اثرات انفرادی و متغیرهای توضیحی است که طبق آن تخمینهای حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS ) (تحت فرضیه H0) سازگار و تحت فرضیه H1 ناسازگار است  .
در صورتی که فرضیهH0رد نشود، روش اثرات تصادفی به روش اثرات ثابت ترجیح داده میشود و به عنوان روش مناسبتر و کارآتر انتخاب میشود، در غیر اینصورت، روش اثرات ثابت کارآ است
آزمون هاسمن
اگر بر اساس آزمون F لیمر روش داده های پانلی انتخاب گردید، این پرسش مطرح است که آیا تفاوت در عرض از مبدأ واحدهای مقطعی به طور ثابت عمل می کند یا این که عملکرد های تصادفی می توانند این اختلاف بین واحدها را به طور واضح تری بیان نماید که این دو روش به ترتیب روش های اثرات ثابت و اثرات تصادفی نامیده می شود. برای تشخیص این موضوع از آزمون هاسمن استفاده می شود.
این آزمون بیان می دارد که تحت فرض عدم وجود همبستگی بین داده های مقطعی و سایر متغیرهای توضیحی هر دو برآوردگر اثر ثابت و اثر تصادفی ناسازگارند ولی برآوردگر اثر ثابت ناکارا هم هست اما در صورت وجود همبستگی بین داده های مقطعی و سایر متغیرهای توضیحی اثر ثابت(LSDV) سازگار است اما اثر تصادفی(REM) ناسازگار می باشد.
آماره ی هاسمن دارای توزیع کای – دو با درجه آزادی K تعداد متغیرهای توضیحی به صورت رابطه زیر می باشد:
W = (bs-βs)*(M1-M0)-1(bs-βs) (9-3)
M0 : ماتریس واریانس به روش اثرات تصادفی
M1 : ماتریس واریانس به روش اثرات ثابت
βs : برآورد به روش اثرات تصادفی
bs : برآورد به روش اثرات ثابت

H0: دو برآوردگر نباید به طور مشخص تفاوتی داشته باشند اما در عین حال مدل اثر تصادفی ارجح است.
H1: وجود مدل اثر ثابت و رد اثر تصادفی.
رگرسیون پانلی
مدل رگرسیون تابلویی ذیل را در نظر بگیریم:
(۱)
در رابطه (۱)، I نشان دهنده i امین واحد مقطعی و t نشان دهنده t امین دوره زمانی است. فرض می شود، حداکثر n مقطعی و حداکثر t دوره زمانی وجود دارد.
برآورد مدل (۱) به فروض ما در مورد عرض از مبدا، ضرایب شیب و جمله خطای  بستگی دارد. در حالت کلی در برآورد رابطه (۱) عبارتند از:
الف- فرض کنیم، عرض از مبدا و ضرایب شیب در طول زمان و در فضا ( مکان ) ثابت بوده و جمله خطا در طول زمان و برای افراد مختلف متفاوت باشد.
ب) ضرایب شیب ثابت اما ، عرض از مبدا برای افراد مختلف متفاوت است. ساده ترین روش حذف ابعاد فضا از داده های ترکیبی در حالت الف و برآورد رگرسیون متداول حداقل مربعات معمولی است. در این حالت مدل (۱) به صورت ذیل تصریح خواهد شد.
(۲)
همان طور که مشاهده می کنید در برآورد رابطه (۲) عرض از مبدا و ضرایب شیب بین تمامی مقاطع مشترک خواهند بود. برآورد رابطه (۲) که با روش حداقل مربعات معمولی صورت می گیرد، روش حداقل مربعات تلفیقی^[۱۲۰] معروف است.
روش دیگر برای ملاحظه تکی ( وجود مستقل) هر یک از واحد های مقطعی آن است که عرض از مبدا برای هریک از آن ها متفاوت باشد. با فرض ثابت بودن ضرایب شیب بین مقاطع می توان معادله رگرسیون را به صورت ذیل تصریح کرد
(۳)
در رابطه (۳)،اندیس I در جمله عرض از مبدا نشان می دهد که عرض از مبداهای متفاوت ممکن است، ناشی از ویژگی های خاص هر یک از مقاطع باشد در ادبیات اقتصادی مدل (۳) به مدل رگرسیون اثرات ثابت یا حداقل مربعات متغیر موهومی ^[۱۲۱] معروف است. اصطلاح تاثیرات ثابت ناشی از این حقیقت است که با وجود تفاوت عرض از مبدا میان مقاطع، عرض از مبدا های هر مقطع طی زمان تغییر نمی کند. برای این که عرض از مبدا های هر مقطع بدون تغییر باقی بماند، از متغیر های موهومی در این روش استفاده می شود^[۱۲۲]. برای انتخاب مدل حداقل مربعات تلفیقی و مدل اثرات ثابت از آزمون f مقید استفاده می شود. تصریح این آزمون به صورت زیر می باشد:
(۴)
در رابطه (۴)،  ضریب تعیین در روش اثرات ثابت،  ضریب تعیین در روش حداقل مربعات تلفیقی، N تعداد مقاطع، k تعداد متغیر های توضیحی و T طول دوره زمانی می باشد. اگر f محاسباتی از f بحرانی بزرگتر باشد، در این صورت روش اثرات ثابت انتخاب خواهد شد.
اگر چه کاربرد مستقیم مدل اثرات ثابت یا حداقل مربعات متغیر موهومی ممکن است، اما این مدل از مشکلاتی مانند، کمبود درجه آزادی و امکان همخطی مرکب رنج می برد. استدلال پایه ای مدل اثرات ثابت آن است که در تصریح مدل رگرسیونی نمی توان متغیر های توضیحی مناسب را که طی زمان تغییر نمی کنند ، وارد مدل کنیم. از این رو وارد کردن متغیر های موهومی پوشش و جبرانی برای این بی توجهی و نا آگاهی ماست.
طرفداران مدل اثرات تصادفی (RE) یا مدل اجزا خطا (ECM) معتقدند که اگر متغیر های موهومی نشان دهنده فقدان دانش و اطلاعات ما درباره مدل حقیقی هستند چرا آن را از طریق جمله خطا  بیان نکنیم؟ ایده اساسی و آغازین با رابطه (۳) شروع می شود. طرفداران روش تاثیرات تصادفی معتقدند، به جای این که فرض کنیم در رابطه (۳)  را ثابت، آن را که متغیر تصادفی با میانگین  و مقدار عرض از مبدا برای هر مقطع به صورت زیر بیان می شود.
(۵)
در رابطه (۵) ،  جمله خطای تصادفی با میانگین صفر و واریانس  است.
فرض اساسی در مدل تاثیرات تصادفی این است که مقاطع مورد مطالعه متعلق به جامعه ای بزرگتر هستند و میانگین مشترکی برای عرض از مبدا دارند. اختلاف در مقادیر عرض از مبدا هر مقطع در جمله خطای  منعکس می شود. بر اساس مدل تاثیرات تصادفی رابطه (۳) این چنین خواهد بود:

جمله خطای ترکیبی  متشکل از دو جزء  (خطای مقطعی) و  (خطای ترکیبی) می باشد. مدل اجزا خطا به این سبب خوانده می شود که جمله خطای ترکیبی  از دو یا چند جزء خطا تشکیل شده است ساختار جمله خطا در روش اثرات تصادفی به گونه ای است که باید این روش را با کمک حداقل مربعات تعمیم یافته برآورد زد.
چند نکته در مورد روش های اثرات ثابت و تصادفی قابل ذکر است: در روش اثرات تصادفی نباید بین جمله خطای مقطعی و متغیر های توضیحی الگو رابطه وجود داشته باشد. در حالی که در روش اثرات ثابت این رابطه می تواند وجود داشته باشد. همان طور که قبلا گفته شد، در روش اثرات ثابت باید جمله عرض از مبدا طی زمان ثابت، در حالی که در روش اثرات تصادفی عرض از مبدا می تواند طی زمان تغییر پیدا کند.
در روش اثرات ثابت نمی توان از متغیر موهومی استفاده کرد، زیرا با متغیر های موهومی که برای عرض از مبدا در این مدل به کار برده می شود، همخطی پیدا خواهد کرد . این در حالتی است که روش اثرات تصادفی می توان از این نوع متغیر استفاده نمود.
برای انتخاب بین روش ثابت و تصادفی می توان از آزمون هاسمن^[۱۲۳] استفاده کرد.
K
K تعداد متغیر های توضیحی،  و  به ترتیب بردار ضرایب در روش اثرات ثابت و تصادفی،  و  به ترتیب ماتریس کوواریانس ضرایب در روش اثرات ثابت و تصادفی می باشند.
فرضیه صفر: روش اثرات تصادفی کاراتر است.
فرضیه مقابل: روش اثرات ثابت کاراتر است
همانطور که در رابطه (۶) مشاهده میشود، نتایج آزمون هاسمن دارای توزیع مجانبی   می باشد و تعداد درجات آزادی آن برابر با تعداد متغیر های توضیحی مدل است.
بررسی مدل اثرات ثابت و اثرات تصادفی