وبلاگ

۳-۲- فرضیه‌های تحقیق
بیان مسئله تنها به صورت کلی پژوهش را هدایت می کند و تمام اطلاعات ویژه پژوهشی را دربر ندارد ، از طرفی دیگر درصورتیکه کلیه اطلاعات پژوهشی را در مسأله مطرح کنیم مسأله به گونهای بزرگ می شود که تدبیر و هدایت آن امکان پذیر نیست ، بنابراین مسأله هرگز به صورت عملی حل نخواهد شد مگر اینکه به فرضیه یا فرضیه‌هایی تبدیل شود.رابطه فرضیه با تحقیق مثل رابطه راه با مسافرت است (خاکی، ۱۱۴،۱۳۸۴).

فرضیه^[۶۴] عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء و متغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیکترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید (حافظ نیا، ۱۳۸۵، ۱۱۰).
این تحقیق دارای دو فرضیه اصلی میباشد که در فصل چهارم هر کدام مورد آزمون قرار داده می شود.

1. 1. بین کیفیت سود مبتنی بر مدل لئوز و همکاران (۲۰۰۳) و تغییرپذیری بازده سهام رابطه وجود دارد.

1. 1. بین کیفیت سود مبتنی بر مدل بارتون و سیمکو (۲۰۰۲) و تغییرپذیری بازده سهام رابطه وجود دارد.

1. 1. بین کیفیت سود مبتنی بر مدل ریچاردسون (۲۰۰۴) و تغییرپذیری بازده سهام رابطه وجود دارد.

۳-۳- روش تحقیق
از لحاظ هدف تحقیقات به دو نوع کاربردی و بنیادی و از لحاظ ماهیت و روش به تحقیقات تاریخی، توصیفی، همبستگی یا همخوانی، علی یا (پس از وقوع ) و تجربی یا آزمایشی تقسیم میشوند (تقیزاده، ۵۴،۱۳۸۶).
با توجه به این که این تحقیق به دنبال بررسی رابطه بین کیفیت سود با تغییرپذیری بازده سهام است، لذا روش تحقیق از نوع همبستگی و عللی پس از وقوع می باشد و با توجه به این که می تواند مورد استفاده طیف وسیعی از استفاده کننده گان اطلاعات مالی قرار گیرد از نوع کاربردی است.
۳-۴- جامعه و نمونه آماری تحقیق
مبنای یک مطالعه آماری را جامعه آماری^[۶۵] تشکیل میدهد. جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص (جهانی یا منطقه ای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند.(حافظ نیا، ۱۳۸۵، ۱۱۹). نکته قابل ذکر این است که جمعآوری و مطالعه مجموعه جامعی از داده ها مربوط به موضوع تحقیق، در عمل بسیار مشکل وگاهی غیر ممکن است. لذا به دلیل محدودیت زمان، منابع و امکانات و بعضاً عدم دسترسی به اطلاعات کامل، به ناچار بخشی از داده های مزبور را که در مجموعه ای به نام نمونه^[۶۶] گردآوری میشوند، استفاده میکنیم. در این پژوهش، جامعه مورد بررسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۸۵ تا پایان سال ۱۳۸۹ می باشد.
با توجه به طول دوره مورد بررسی، نمونه ها باید به نحوی انتخاب شوند که در این مدت، بازار فعال داشته باشند تا امکان آزمون فرضیه ها فراهم شود. بدین منظور طرح زیر برای انتخاب نمونه ها به کار گرفته شده است:
۱) پایان دوره مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران منتهی به، ۲۹/۱۲ باشد.

1. 1. شرکت از ابتدای سال ۱۳۸۵ لغایت ۱۳۸۹ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشد و وقفهی معاملاتی بیش از ۶ ماه نداشته باشد.

1. 1. سال مالی شرکت به ۲۹ اسفند ختم شود و شرکت در دورهی مورد مطالعه، سال مالی خود را تغییر نداده باشد.

1. 1. جزو بانکها و مؤسسات مالی (شرکتهای سرمایه‌گذاری، واسطه‌گری مالی، شرکتهای هلدینگ، بانکها و لیزینگ‌ها) نباشد.

1. 1. اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه ی متغیرهای تحقیق در سالهای مورد بررسی در دسترس باشد.

1. 1. شرکتها جزء شرکتهای فعال بورس بوده و یا حداقل در روزهای مورد بررسی فعال باشند.

طبق گزارش سازمان بورس اوراق بهادار تهران در سال ۸۹، تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس باتوجه به پذیرش و عرضه سهام سه شرکت دولتی (بیمه دانا، پست بانک، پالایش نفت تبریز) و دو شرکت از بخش خصوصی (بیمه پارسیان و فولاد آلیاژی ایران) به ۳۴۲ شرکت افزایش یافت.
جدول (۳-۱): تعداد شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران در سال ۸۹ طبق گزارش بورس
محدودیتهای انتخاب نمونه به شرح زیر اعمال شده اند:
جدول (۳-۲) : نحوه انتخاب شرکتهای نمونه

واژه اسطوره، مفاهیم و کارکرد آن
۳-۱-واژه اسطوره:
«واژه اسطوره و امواژه‌ای برگرفته از زبان عربی است «الاسطوره» و «الاسطیره» در زبان عرب معنای روایت و حدیثی است که اصلی ندارد، اما این واژه‌ی عربی خود و امواژه‌ای است از اصل یونانی histora به معنای استفسار، تحقیق، اطلاع است در زبان‌های اروپایی واژه‌ی myth در انگلیسی و فرانسه myth و در آلمانی mythe از نظر محتوایی معنایی برابر واژه‌ی اسطوره و حالت جمع آن‌ها برابر واژه‌ی اساطیر در زبان فارسی است؛ و اصطلاح «mytnology» در هر سه زبان، برابر اساطیر، علم الاساطیر یا اسطوره شناسی در زبان ماست. واژه‌ی myth از اصل یونانی muthos به معنای سخن و افسانه گرفته شده است.» (بهار،۱۳۸۱: ۳۴۳)
۳-۲-اصطلاح اسطوره و نظر پژوهشگران:
تعریف کاملی که اسطوره را در فهم بگنجاند کار ساده‌ای نیست. در کتاب پژوهش اساطیر زمردی آمده است: «اسطوره متضمن سر گذشتی قدسی و مینوی وراوی واقعه‌ای است که در زمان آغازین رخ داده است. به زبان دیگر اسطوره می‌گوید که در سایه‌ی اعمال بر جسته‌ی موجودات ما فوق طبیعی، واقعیتی چون کیهان، گیاهی خاص، کرداری پهلوانی، تمدنی جدید و … به وجود آورده است». (زمردی،۱۳۸۲: ۱۱)
از دیدگاهی دیگر «اسطوره اصطلاح کلی است و در برگیرنده‌ی باورهای مقدس انسان در مرحله‌ی خاصی از تصورات اجتماعی که در عصر جوامع به اصطلاح ابتدایی شکل می‌گیرد و باور داشت مقدس همگان می‌گردد.» (بهار،۱۳۸۱:۳۷۱)
به نقل از واحد دوست «اسطوره تجلی خود جوش و ناخود آگاه وجدان ناهوشیار و قوی آدمی است در قالب قصه.» (واحد دوست،۱۳۷۹: ۱۵)
از دیدگاه آموزگار: «اسطوره باید داستان و سرگذشتی «مینوی» دانست که معمولاً اصل آن معلوم نیست و شرح عمل، عقیده، نهاد یا پدیده‌ای طبیعی است به صورت فراسویی که دست کم بخشی از آن سنت‌ها و روایت‌ها گرفته شده و با آیین‌ها و عقاید دینی پیوندی ناگسستنی دارد.»
(آموزگار،۱۳۸۱: ۳۰)
از دیدگاهی دیگر «اسطوره روشنگر معنای زندگی است و به همین جهت داستانی راست است و در مقابل قصد و حکایت که داستان‌های دروغند و به این اعتبار الگو و نمونه‌ی نوعی و اُسوه و عین ثابت هر رفتار و کردار معنیدار آدمی است.» (ستاری،۱۳۷۶: ۶)
به نقل از روژباستید آمده است:«فروید اساطیر را در پرتو رؤیا تفسیر می‌کند و می‌نویسد اساطیر ته مانده‌های تغییر شکل یافته‌ی تخیلات و امیال اقوام و ملل و… رؤیاهای متمادی بشریت در دوران جوانی‌اند. اسطوره در تاریخ حیات بشریت مقام رؤیا در زندگانی فرد را دارد.» (ستاری،۱۳۷۰: ۳۳)
اسپینر فیلسوف انگلیسی در سده‌ی هجدهم می‌گوید: «اساطیر یادی از حوادث تاریخی و خدایان و قهرمانان مظهر سلاطین یا پهلوانانی هستند که در گذشته می‌زیسته و از خود و اذهان آیندگان خاطره‌های خوش یا ناخوش به جا گذاشته‌اند.» (عفیفی،۱۳۸۳: ۱۳۰)
نظر نویسندگان دیگر جهان این است که «اسطوره آن ماده کهنی است که از طریق سنت منتقل می‌شود و مربوط به خدایان و موجودات خداوار و پیکارهای پهلوانان و نزول به درکات دوزخ است.» (ستاری،۱۳۷۹: ۴)
تعاریف درباره‌ی اسطوره گسترده می‌باشد؛ اما پاره‌ای از تعاریف کامل‌کننده‌ی پاره‌ای دیگر هستند؛ اما به نظر نگارنده اسطوره الگوهایی است که روزگاری حقیقت داشته و امروز به عنوان نماد برجای‌مانده است. اسطوره حاصل نگاره تازه به دنیا از دست رفته‌ی دیروزی است. اسطوره‌ی هر قوم ریشه و پیشینه‌ کهن در ادبیات و فرهنگ آن قوم دارد.
۳-۳-طبیعت اسطوره:
اینکه اسطوره روایتی است که جنبه‌ی افسانهی محض دارد کاملاً گمراه کننده است و چنین پنداری را پدید می‌آورد که اساطیر داستان‌هایی نیمه واقعی است که شاید راست و شاید دروغ باشند؛ اما باید دید راست چیست؟ در حکایت روباه و انگور از وپ قصه‌پرداز یونانی سده ششم پیش از میلاد آن چه مهم است نه راست بودن و حقیقی بودن قصه که مفهوم و معنای اخلاقی این قصه است. در اساطیر نیز چنین است آن چه مهم است نه درست بودن روایت‌ها از نظر تاریخی که مفهومی است که برای معتقدان بدان در خود دارد. نقش اساطیر در آیین به گونه‌ای است که آن‌ها را از حکایت متمایز می‌سازد. تلاش انسان بر آن است که در دین شناخت از خود و طبیعت و محیط خویش را بیان کند.

اساطیر نه تنها بازتاب درک انسان از معنی بنیادین زندگی که منشورهایی است که انسان بر طبق آن زندگی می‌کند و می‌توانند توجیه منطقی موجودیت یک جامعه را نیز در برداشته باشند. اعتبار نهایی جامعه از طریق مفاهیم اساطیری فراهم می‌شود و چنین مفاهیم یا تصوراتی می‌تواند حق خداداد شهریاران بریتانیایی دوره‌ی استوارات Stuort برای سلطنت یا الگوی سه بخشی بودن جامعه از دید هند و ایرانیان را پدیدار سازد. (هینلز، ۱۳۸۳: ۶۲)
اساطیر اما چیزی بیش از داستان روایتی محض یا گزارش‌های نمادین است و بر خوانده شدن در مراسم آیینی با فعالیت نیروهای فوق طبیعت پیوند دارد و دیگر بار فعال شدن این نیروها را تضمین می‌کند. اساطیر منشورهای رفتار اخلاقی و دینی را تدارک می‌بیند و تدوین و تبین کنندهی باورهایند و خاستگاه قدرت‌های فوق طبیعت در آن‌ها نهفته است.
اگر کارایی اسطوره همانند کارایی نماد باشد پس باید اصطلاحات و تصویرپردازی نزد شنوندگان آن نیز پر معنی باشد.
۳-۴-اساس اسطوره
به نقل از بهار آمده است: «در اعصار باستان در آسیا و اروپا سه نژاد بزرگ با سه گروه اصلی بودند. تورانیان، هند و اروپائیان، سامیان! در دوران قبل از تاریخ، هر یک از این سه نژاد، در دوران خود وحدت قومی داشته است؛ که این وحدت در طی ایام و حوادث روزگار از هم پاشیده است و از هر یک از آن‌ها قومی متعدد پدید آمده است.» (بهار،۱۳۸۱: ۳۵۵)
اسطوره ممکن است از آیین یک ملت، از درون زندگی مردم سرچشمه بگیرد. دیدگاه واحد دوست را درباره‌ی شکل‌گیری اساطیر می‌خوانیم: «اساطیر بر اساس انعکاس ساخت‌های اجتماعی پدیده‌های طبیعت و عکس‌العمل‌های انسان بوده است. تقریباً در اساطیر همه اقوام، عناصر طبیعت، به چشم می‌خورد با نظیر آسمان، خورشید، زمین، کوه، درخت، آب و …
که به صورت خدایان ظاهر می‌شوند. روابط خدایان با یکدیگر و با انسان انعکاس از روابط اجتماعی، عصر شکل‌گیری اساطیر است.» (واحددوست،۱۳۷۹: ۱۶)
به نقل از عفیفی: «برای شناختن ریشه و اساس اسطوره باید زبان مردمان را مورد بررسی قرار داد، زیرا اغلب اسطوره‌ها از توصیف شاعرانه‌ی مناظر با شکوه طبیعت هستند و اساس خدایان روی این پدیده‌ها گذاشته شده است.» (عفیفی،۱۳۸۳: ۱۳۰)
۳-۵-از اسطوره تا افسانه:
افسانه داستان‌ها و حکایت‌هایی است مردمی که بر زبان‌ها روان است.
به نقل از کزازی می‌خوانیم: «افسانه‌ها یادگارها و نشانه‌هایی بی سامان و از هم گسسته‌اند که از اسطوره‌های کهن بر جای مانده‌اند. افسانه‌ها بدان سان که در روزگاری از فرهنگ هر مردم دیده می‌شوند، پاره‌ها و بخش‌هایی از اسطوره‌ای کهن می‌باشند که کارآیی و ارزش خود را چونان پیکره‌ای زنده و فرهنگی از دست داده‌اند. پیکره‌ی اسطوره چونان گونه‌ای از جهان شناسی باستانی از هم پاشیده است.» (کزازی،۱۳۷۸: ۳)
افسانه از لحاظ ساختار معنایی با اسطوره یکسان نیست. به نقل دیگر از کزازی «اسطوره به دبستان اندیشه؛و افسانه‌ها به اندیشه‌هایی خام و پراکنده که پیش از پیدایی آن دبستان فلسفی در ذهن این فرزانه‌ی اندیشمند بوده است؛ یا اگر پنداریم که آن دبستان فلسفی روزگاری در پی دگرگونی‌های بنیادین فرهنگی از میان رفته باشد، به مانده‌ها و پاره‌هایی از این دبستان که به دور از زمینه و خاستگاه خویش در یادها مانده‌اند.» (همان: ۳)
در فرهنگ‌های مختلف فارسی و عربی، معانی اسطوره با عنوان سخن بی‌پایه و داستان دروغین آمده است به دلیل همین تعاریف است که برخی اسطوره را هم ردیف و هم پای افسانه می‌دانند.
باید دانست که معنایی که در فرهنگ‌های مختلف برای اسطوره نوشته‌اند معنای واقعی و اولیه آن نیست بلکه چیزی است که بعدها در طول زمان، بر آن حمل شده است اسطوره محدوده‌ای گسترده‌تر از افسانه دارد و از کهن‌ترین ایام در زندگی انسان وجود داشته است و کارکرد اجتماعی ایفا می‌کند.
در لغت‌نامه‌ی دهخدا کلمه‌ی افسانه به معانی زیادی از قبیل: سرگذشت و حکایت گذشتگان قصه، داستان، حکایت، تمثیل، قصه و حکایتی بی‌اصل و دروغ که برای قصه‌ی اخلاقی یا تنها برای سرگرم کردن ساخته‌اند و نیز قصه‌هایی بی‌اصل و دروغ که برای اطفال گویند، آمده است.
در فرهنگ‌های معتبر فارسی، تفاوت آن چنانی بین معنای لغوی اسطوره و افسانه دیده نمی‌شود. پس اگر ما نیز همچون فرهنگ‌های فارسی تفاوتی بین این دو معنا قائل نباشیم، درست نیست به هر حال باید حدود معنایی آن‌ها را رعایت کنیم. اسطوره معنای وسیع‌تری را در بر دارد که ممکن است در طی اسطوره‌های یک ملت، افسانه‌های چندی نیز روایت شوند. توجه به این مطلب ضروری است که تنها طول زمان، مفارق بین اسطوره و افسانه نیست؛ یعنی داستان «کیومرث» و «تهمورث» را به این دلیل که عمر بیشتری دارند، اسطوره بنامیم و داستان‌هایی مانند «سمک عیار» و «امیر ارسلان» را که امروزه به طور شفاهی بر سر زبان‌ها هستند به دلیل عمر کوتاه‌تر آن‌ها، افسانه بدانیم. بلکه هنگام پدید آمدن اساطیر، هر چند پدیدآورندگان، به خیالی بودن و غیر واقعی بودن آن‌ها آگاه بوده‌اند اما هدفی که از ساختن آن اساطیر داشته‌اند، بسیار بزرگ‌تر و مقدتر از هدفی است که یک افسانه‌گر، از افسانه‌ی خود دارد.
«اسطوره را به خاطر پاسخ به نیازهای روحی، روانی انسان ساخته‌اند؛ اما افسانه به غیر از سرگرمی و گذراندن اوقات، چیزی نیست. اسطوره مقدس و به همین علت جاودان است. امّا افسانه عمری محدود دارد. مقبول جماعتی بزرگ است، اما افسانه هیچ گونه مقبولیتی جز برای سرگرمی ندارد و به این جهت هیچ پشتوانه‌ای برای باقی ماندن ندارد.» (رزازان،۱۳۹۱: ۵۲)
«مهم‌ترین و بزرگ‌ترین فرق بین اسطوره و افسانه این است که افسانه هیچ گاه مرجع ایمان هیچ ملتی نبوده و صرفا زاییده‌ی خیال و فکر است. دلیل دیگر افسانه‌ها به عنوان داستان‌هایی برای مشغول کردن در خاطر سروده شده‌اند در حالی که داستان‌های اساطیری همراه با معتقدات و معتصدات مذهبی هستند.» (همان: ۵۳)
۳-۶- از اسطوره تا حماسه:
«حماسه از ریشه‌ی حمس به معنی تندی در کار و دلاوری است. حمیس و حَمِسَ به معنی دلیر و بی باک است» حماسه مولود رویدادهای رزمی است و صفت بارز آن بر انگیختن، حس شگفتی و ستایش است و به این دلیل حماسه را وارد قلمرو اسطوره کردند تا شگفتی زایی آن بیشتر شود: «موضوع حماسه امر مهمی باید باشد که طی روزگاران مختلف افراد یک ملت در آن نقش داشته اند. درون مایه هایی مانند تشکیل ملیت، بدست آوردن استقلال و تشکیل حکومت مستقل، دفاع از آب و خاک در رویارویی با دشمنانی که استقلال ملی را تهدید می کنند.» (صفا، ۱۳۸۷: ۴)
در حماسه رفتار و کردار و گفتار قهرمان ملی بزرگ‌نمایی می‌شود تا حس افتخار و سر بلندی در میان افراد ملت تقویت شود و بتوانند در رویاروی با مهاجمان، از خود گذشتگی بیشتری نشان دهند: «حماسه زاییده ی اسطوره است و اسطوره به مامی پرورنده می ماند که حماسه را می زاید و آن را در دامان خویش می پرورد و می بالاند. حماسه ای راستین و بنیادین جز از دل اسطوره بر نمی‌تواند آمد، حماسه تنها در فرهنگ و ادب مردمانی پدید می‌آید که دارای تاریخ کهن و اسطوره‌ای دیرینه اند.» (رزمجو، ۱۳۷۴: ۵۲)
«اگر خمیر مایه های اسطوره را از حماسه برداریم، حماسه والایی‌اش را از دست می‌دهد مثلاً اگر در داستان رستم و اسفندیار سیمرغ و رویین تنی اسفندیار را از مجموعه‌ی داستان کنار گذاریم، گیرایی محسوسی نخواهد داشت و به واقعه‌ای رزمی تاریخی تبدیل می‌شود. وقتی اسطوره‌ها نقش خود را از دست دادند و به گنجیه‌ی داستان‌ها و روایت‌های قومی یا ملی سپرده شدند. به تدریج شاخ و برگ‌هایی داستانی به آن‌ها راه یافته است. رنگ روایت‌های زندگی به خود گرفتند. بیشتر حماسه‌های پهلوانی از داستان‌های اساطیری و ساخت آن‌ها مایه گرفته‌اند.» (همان: ۵۲)
۳-۷-تاریخ اساطیری ایران
در گذشته‌ی دور مردمانی که اکنون در اروپا، هند و ایران سکونت دارند به گروهی از قبایلی وابسته بودند که اکنون آنان را هندو- اروپایی می‌نامیم، این مردمان که شاید ساکن اروپای مرکزی بودند در گذر زمان ملت‌هایی خاص را شکل دادند. آریاییان که بخشی از این مردمان بودند راه جنوب شرقی را در پیش گرفتند و در هزاره دوم و اول پیش از میلاد ایران و هند را مورد تهاجم قرار دادند و بر این سرزمین‌ها تسلط یافتند. آنان گروه‌های قبیله‌ی کوچکی بودند که هر یک به شکل مجزا در جایی اسکان یافتند و طی قرن‌ها تعداد آنان چندان فزونی گرفت که بر این سرزمین‌ها تسلط یافتند. مردمانی که در هند و ایران اسکان یافتند هند و ایرانی نام دارند و دین آنان در مجموعه‌ای از سرودهای از سروده‌های باستانی هند به نام ریگ ویده و سرودهای کهن ایرانی به نام یشت‌ها تثبیت شده است. دین این مردمان بازتابی از روال زندگانی چادرنشینی و جنگجویی آنان و از زیبایی‌های طبیعت و نیز ترس از دشمنی دیگران متأثر و در این سرودها سخن از زیبایی سپیده دم و شبگیر و در همان حال بیم از خشک‌سالی است. خدایان این مردم تجسم ایده‌هایی چون حقیقت یا پدیده‌های طبیعی چون توفان یا قهرمانانی ماجراجو چون ایندره و کرسا سپه (پیروزی و رثرغنه، هوشهنگ، تهمورث، تریثه فریدون و کرسا سپه) و غول کش‌هایی است که غولانی را که انسان را تهدید می‌کنند نابود می‌سازند. با آن که هندیان و ایرانیان در فراسوی میراث مشترک خویش تغییراتی در باورهای خویش پدید آوردند و این میراث بر اساطیر و آیین‌های آنان تسلط دارد. در زمان‌های دور و در دوره پیش از تاریخ زمانی که قبیله‌های هند و ایرانی یگانه و در دشت‌هایی فراخ آسیای میانه می‌زیستند آنان را فرمانروای واحد بود که نقش رئیس قبایل و پیشوای آیین را به عهده داشت. این مردمان شبان و چادرنشین و در گستره آسیای میانه که بدان روزگار از شرایط اقلیمی مناسب‌تری برخوردار بود به شکل پراکنده به سر می‌بردند این مردمان به روایت وندیداد، کمابیش در طول هزار سال در سه موج گوناگون به گسترش قلمرو خود روی آورده و پراکنده شدند و چنین است که در وندیداد یادی از این تنگ شدن زمین و وسعت دادن آن توسط جمشید شهریار اساطیری هند و ایرانی بازگو می‌شود. جمشید به معنی درخشان و پسر خورشید به روایت اوستا از جانب اهورامزدا فرمان یافت تا بر زمین شهریاری و مردم و چارپایان را افزایش دهد. جمشید در ادبیات باستانی هند نیز دیده می‌شود. اوستا از سرزمین آغازین ایرانیان با نام ائیریانم ویئجو Airy anam vaejo یادی کند جایی که در زبان پهلوی ایرانویچ eranvj نام دارد. کلمه ایرانویج از دو جزء ایران و ویج شکل‌گرفته و ویج به معنی نژاد و تخمه و کلمه فارسی بیج و بیضه عربی نیز از این واژه گرفته شده است. در اوستا ماوای ایرانیان سرزمین بسیار سرد و هم بدین دلیل است که ایرانیان از آن جا کوچ می‌کنند.
در وندیداد آمده است: «نخستین سرزمین نیکویی که من، اهوره مزدا آفریدم ایرانویچ بود که رود و نگوئی دائیتی آن را آبیاری می‌کند. اهریمن مرگ آفرین بدان جا مار آبی و زمستان دیو را آفرید و آن جا ده ماه زمستان و دو ماه تابستان بود و در آن ماه‌ها آب و زمین و گیاه سرد و آن مرکز زمستان بود، آن جا دل زمستان بود بدین‌سان خاستگاه ایرانیان سرزمین سرد و به خاطر سرما و نبود چراگاه از آن جا کوچ کردند.
دار مستتر با اتکای بدین روایت جای ایرانیان را آذربایجان و در محدوده‌ی قره‌باغ یعنی همان اران باستانی می‌داند و واژه‌ی اران از ریشه‌ی ائیریه گرفته شده و همان ایران است. نظریه‌هایی دیگری هست که فهرست جغرافیایی ایران را نشان می‌دهد. در شمار قبیلههایی که حدود ۱۷۰۰ پیش از میلاد در شمال دریای مازندران و در حد فاصل دریای خزر و دریای سیاه چادرنشین بودند دو قبیله‌ی ایرانی، مادی و پارسی، که تفاوت اندک آنان در گویش آن‌ها بود زندگی می‌کردند و هم اینان بودند که به سوی سرزمین‌های جنوبی کوچ کردند و در نواحی غرب مازندران ساکن شدند و نام و نژاد خود را بدان مناطق دادند. نام‌های اران، الآن و آلبان همه از ریشه‌ی ایرانی بر خاسته‌اند و گویای آن است که زمانی ایرانی نژادان در آن جا ساکن بودند. این دو قوم به تدریج از در بندهای قفقاز گذشتند و پیرامون دریاچه‌ی ارومیه که گستره‌ای بیش از امروز داشت و دارای چراگاه‌های سبز و خرم بود ساکن شدند و به کار دامداری و تربیت اسب روی آوردند. قبایل پارسی آن روزگار عبارتند از: پاسار گدائی، مار افیوئی، ماسپیوئی، که بزرگ‌ترین آن‌ها پاسارگادیان و قبیله‌ی هخامنشی و شهریاران ناحیه‌ی پارس از این قبیله‌اند. پارسیان دیگر عبارتند از: پانتئیلایوئی، دروئوسی یوئی، گرمانیوئی و قبیله‌های کوچ‌نشین پارسی عبارتند از: دئوئی، مردوئی، دروپیکوئی، ساگارتیوئی، تیره‌های مادی عبارتند از شش تیره‌ی بوئوسائی، پارتاکنوشی، ستروئوخامتس، آریزانتوئی، بوئودیوئی و مگوئی.»(هینلز، ۱۳۸۳: ۳۶)
۳-۸-بن مایه‌های اسطوره‌های ایرانی
۳-۸-۱-اسطوره‌های باستانی پیش از زردشت
ایرانیان باستان جهان را گرد و هموار و چونان بشقابی می‌پنداشتند. نزد آنان آسمان نه فضای بی‌پایان که ذاتی سخت داشت و همانند فرسنگی از الماس جهان را چون پوسته‌ای در میان گرفته بود. زمین در حالت اصلی مسطح و نه دره‌ای داشت و نه کوهی، خورشید به ماه و صور فلکی بر فراز زمین در حالت نیمروز بر فراز زمین آرام ایستاده و همه چیز سرشار از آرامش و هماهنگی بود اما این آرامش با ورود شر به جهان در هم شکسته شد. شر آسمان را شکست به آب فرو شد و آن با تاختن به میان زمین آن را به لرزه در آورد و از این لرزه کوه‌ها از زمین سر بر آوردند.
کوه اصلی البرز بود که سر بر آوردن آن از زمین هشت صد سال به طول انجامید. دو صد سال طول کشید تا البرز به ستاره پایه رسید، دو صد سال گذشت تا به خورشید پایه رسید. دو صد سال دیگر گذشت تا به انتهای آسمان رسید. تنها زمین نبود که با ورود شر به جهان به لرزه در آمد خورشید به ماه و صور فلکی نیز از جای خود تکان خوردند. چندان که تا بازسازی جهان چونان تاج‌هایی پیرامون زمین می‌چرخند، هر روز از صد و هشتاد روزن شرق البرز کوه داخل می‌شوند و از صد هشتاد روزن غربی بیرون می‌شوند.
خدایان کهن: خدایانی که از بن‌مایه‌های اسطوره‌های باستانی هستند عبارت‌اند از «وَیو» وای، باد، «تیشتریه» (تیشتر)؛ که دارای نیروی نکوکاری است، «اپوش» (اپوشه؛ دیو خشک‌سالی، «آناهیتا» (ناهید» «وِرِثْرَغْنَه» (بهرام)؛ پیروزی، «رپیشوی»؛ سرور گرمای نیمروز. خدایان مرتبط با آیین‌های دینی عبارت‌اند از: «آتر» (آتش)؛ «هَوْمَه» (هوم)؛ گیاه و خدا که برابر «سومه» در آیین و دایی است.
۳-قهرمانان ایزدی: این‌ها عبارتند از: یمه (جم)، هوشنگ؛ تهمورث؛ (فریدون)؛ گرشاسب

در این بخش ضمن بررسی مطالعات انجام شده در زمینه داده کاوی بر روی سیستم های اطلاعات بیمارستان ها مشاهده شد که داده کاوی در این زمینه از ابعاد مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته است. این پایان نامه سعی می کند تا به جنبه جدیدی از بکارگیری داده ­کاوی در سیستم­های اطلاعات بیمارستان­ها بپردازد. همچنین با بهره گرفتن از تکنیک پیش بینی,مصرف دارو را پیش بینی کرده تا با بهره گرفتن از نتایج آن خرید دارو را بهینه سازی کند. با توجه به ساختار سیستم های اطلاعات بیمارستان در ایران نتایج این پایان نامه می تواند کمک کند تا سازندگان سیستم های اطلاعات قسمت داده کاوی را در این سیستم ها ایجاد کنند و این کار موجب افزایش در آمد بیمارستان­های کشور خواهد شد.
فصل سوم
مروری بر ادبیات تحقیق و مبانی نظری
مروری بر ادبیات تحقیق و مبانی نظری
در فصل سوم، سیستم های اطلاعات بیمارستان، مزایای این سیستم ها، داده کاوی و الگوریتم ها و مدل­های مختلف تکنیک پیش بینی و همچنین فرایند خرید دارو شرح داده خواهد شد.
سیستم های اطلاعات بیمارستان
امروزه اطلاعات به عنوان یکی از مهمترین منابع قدرت در جهان مطرح می باشد. برتری جهان پیشرفته بر جهان عقب نگه داشته شده، بیش ازآنکه اقتصادی، نظامی و یا فرهنگی و سیاسی باشد اطلاعاتی است، به بیان دیگر اولین وجه تمایز کشورهای توسعه نیافته و حتی کشورهای در حال توسعه، در میزان تولید، سازماندهی، و کاربرد اطلاعات است. از طرفی اطلاعات کلید جامعه مردمی است، و انتشار و استفاده از آن یک شاخص اجتماعی به شمار می رود و رشد این شاخص به معنای ارتقای ملی خواهد بود. اطلاعات به طورمحسوسی بر بینش و رفتار ما اثر می گذارد.
همچنین آمار و اطلاعات یکی از منابع با ارزش و اصلی مدیران یک سازمان است. همانطور که منابع انسانی، مواد اولیه، و منابع مالی درروند تولید دارای نقش و ارزش خاصی هستند، لکن در عصر اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات دارای ارزش ویژه ای است. بطورکلی، اطلاعات جریان حیاتی و اساس فرایند تصمیم گیری و برنامه ریزی می باشد.بنابراین، در مدیریت نیاز به یک سیستم اطلاعاتی جامع می باشیم [۲۳].

توانایی یک سازمان در انجام موثر وظایفش به کیفیت تصمیم هایی که در سازمان اتخاذ می گردد بستگی دارد و کیفیت تصمیم ها تابع کیفیت اطلاعاتی است که بر اساس آن تصمیم گیری بعمل می ­آید. انبوهی از آمار و اطالعات در حوزه های مختلف و بویژه علوم پزشکی و بهداشتی وجود دارد که بدون بکارگیری فناوری نوین اطلاعات قادر به گردآوری صحیح و تحلیل آنها نیستیم. فناوری اطلاعات در سالهای اخیر به واسطه رشد و گسترش روز افزون و بکارگیری امکانات رایانه­ای و انتقال داده ­ها و ایجاد شبکه های جهان گستر مانند اینترنت، بواسطه اطلاعات ارزشمند و خدمات متنوع، محیط­های تبادل اطلاعات را به شدت دچارتغییر کرده است [۲۴].
با توجه به اینکه، فناوری و ابزارهای الکترونیک و رایانه­ای در دهه گذشته پدیده انفجار اطلاعات را موجب شدند، لذا بایستی سیستم هایی را برپا کرد که بتواند اطلاعات را تولید و آنها را مدیریت کنند. در این رابطه کاربردهای نظام اطلاع رسانی در بخش بهداشت و درمان نیز فزونی چشمگیری یافته و باید تحت عنوان سیستم های پشتیبانی در تصمیم گیری، مدیریت را در نظام عرضه خدمات بهداشتی درمانی تقویت وحمایت نمایند. ضرورت استفاده از اطلاعات بهداشتی و درمانی و نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه، برای تأمین مقاصد آموزشی، پژوهشی و توسعه علوم پزشکی و پیراپزشکی، بهبود کیفیت درمان، بهینه سازی روش های مدیریتی مراکز بهداشت و درمان، کاهش هزینه های مراکز، وغیره، بعنوان اساسی ترین دلایل جمع آوری اطلاعات در مراکز بهداشتی درمانی محسوب می شود [۲۵].
در عصر تکنولوژی اطلاعات و اطلاع رسانی، اطلاعات نیروی حیاتی ارائه مراقبت بهداشتی و درمانی است. در بخش بهداشت و درمان استفاده ازسیستم های اطلاعاتی کارآمد برای تحقق اهداف کارآیی، اثربخشی وکیفیت خدمات و نیز رضایتمندی مراجعین ضرورتی انکارناپذیر به شمارمی رود .[۲۶]پزشکان، پرستاران و سایر مراقبین بهداشتی برای درمان یک بیمار به اطلاعات پزشکی نیاز دارند. این اطلاعات در کتاب ها، مقالات مجلات،گزارش نتایج تحقیقات و همچنین نتایج آزمایشات و اقدامات درمانی انجام گرفته برای بیماران که در پرونده پزشکی بیماران وجود دارد، نهفته است. در سازمان های بهداشتی و درمانی به دلیل نقشی که در تعیین وارتقای سطح سلامت جامعه بشری دارند, آزمون و خطا کاری بس اشتباه و غیرقابل جبران است. بنابراین مدیریت بر پایه اطلاعات صحیح، دقیق، و به موقع و برخورداری از یک نظام مدیریت اطلاعات اهمیتی خاص دارد [۲۷].
بیمارستان­ها به عنوان یکی از مهمترین سازمان­های اجتماعی نقش عمده­ای در بهبود وضعیت بهداشت کشور و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی دارند و یکی از حساس ترین سازمان­ها می باشند که برای اداره صحیح آنها بایداطلاعات به شکلی صحیح گردآوری شده، و پس از پایش و دسته بندی واستنتاج به شکل مناسبی و در زمان مناسب در اختیار کلیه تصمیم گیران بیمارستان به خصوص مدیران و روسای آن قرار گیرد [۲۸-۲۷].
تعریف و مفهوم سیستم اطلاعات بیمارستانی
یک سیستم اطلاعات بیمارستانی و یا سیستم اطلاعات بهداشتی عبارت است از یک پایگاه داده ­ها و نرم افزار جامع برای یکپارچه سازی اطلاعات مربوط به بیمار جهت ارسال و تبادلات اطلاعات جامع بیمار بین بخشها و سایرمراکز درمانی به منظور تسریع در فرایند مراقبت و درمان بیمار، بهبودکیفیت، افزایش رضایتمندی، و کاهش هزینه­ها می باشد [۲۹]. به تعبیر دیگر سیستم اطلاعات بیمارستانی، سیستمی است که بتواند کلیه وظایف و عملیاتی که در فرایند درمان بیمار در قسمت های مختلف یک مرکز درمانی اعم از تشخیصی، درمانی، اداری، مالی و پژوهشی صورت می پذیرد را تحت پوشش قرار دهد و ضمن دریافت و ثبت دقیق اطلاعات هویتی و درمانی بیمار، توانایی نمایش پیشرفت هر اقدام وتأثیر آن عمل را بر سایر امور درمانی بیمار مشخص نموده ودر نهایت تمام اطلاعات بیمار را در مجموعه ­ای محرمانه به نام پرونده الکترونیک بیمار^[۷]، نگهداری، بازیابی، طبقه بندی وجهت تأمین مقاصد درمانی در اختیار عوامل مختلف سیستم درمان یک کشور قرار دهد [۲۳] [۳۰]. سیستم اطلاعات بیمارستانی، برای خودکار نمودن امور بیمارستان­ها مانند؛ گزارش دهی نتایج آزمایشات، وارد نمودن دستورات پزشک، تجویز دارو، کنترل موجودی داروخانه، انبار مرکزی، واحد تغذیه، وغیره طراحی شده است [۳۱]. در سیستم اطلاعات بیمارستانی، برای هر بیمار یک پرونده الکترونیک تشکیل میگردد، بطوریکه کلیه فعالیت­های بیمارستانی شامل : درمانی، تشخیصی، مالی، و غیره بیمار از پذیرش تا ترخیص تحت پوشش قرار می دهد. در این سیستم، کلیه اقدامات درمانی، دستورات دارویی و خدمات تشخیصی از طریق سیستم به کلینیک­ها و پاراکلینیک­ها و حتی مراکز اداری از قبیل حسابداری، داروخانه، انبارها، و سایر واحدها ارسال شده و پاسخ آنها دریافت می شود. بنابراین سیستم اطلاعات بیمارستانی، سیستم اطلاعاتی است که در آن داده ­ها در بانک اطلاعاتی به نحو جامعی ذخیره شده و از آنجا در زمان و مکان نیاز به اطلاعات در فرم های ویژه در دسترس مصرف کنندگان قرار می­گیرد [۳۲-۳۳].
کشورهای صنعتی سالهاست که از این تکنولوژی در عرصه بهداشت ودرمان بهره می برند. اما پیاده سازی این سیستم در بیمارستان­های مناطق مختلف ایران بیانگر فراهم شدن زیرساخت فرهنگی، تکنولوژی مناسب جهت ایجاد و تکمیل سیستم­های بهداشتی مطابق با استانداردهای جهانی می­باشد.
اهداف سیستم اطلاعات بیمارستانی
هدف سیستم اطلاعات بیمارستانی ، پشتیبانی از فعالیتهای بیمارستانی در سطوح عملی، تاکتیکی، و استراتژیکی می‌باشد. به عبارت دیگر هدف از سیستم اطلاعات بیمارستانی ،استفاده از کامپیوترها و وسایل ارتباطی برای جمع‌ آوری، ذخیره‌سازی، پردازش، بازخوانی، و برقراری ارتباط بین مراقبت بیمار با اطلاعات اداری در تمام فعالیت­های بیمارستانی و برآوردن نیازهای تمام مصرف‌کنندگان مجاز سیستم می‌باشد. در بیمارستان­های دانشگاهی، پشتیبانی از تحقیق و آموزش نیز از اهداف سیستم اطلاعات بیمارستانی است .[۳۴-۳۵]
از دیگر اهداف سیستم های اطلاعات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. 1. ارتقاء سطح کارایی پرسنل

1. 1. استخراج آمار و اطلاعات به روش های سریعتر و دقیقتر

1. 1. بهبود کیفی وضع خدمات درمانی

1. 1. ایجاد یک روش و سیستم کاری مدرن و استاندارد بیمارستانی

1. 1. برقراری ارتباط اطلاعاتی بین بیمارستانها و مراکز درمانی در سطح کشور

اهمیت و ضرورت راه‌اندازی سیستم اطلاعات بیمارستانی
سیستم اطلاعات بیمارستانی، یک سیستم مکانیزه مدیریت اطلاعات و اسناد در بیمارستان­های می باشد. با توجه به تحولات گسترده در تکنولوژی پزشکی و افزایش انتظارات بیماران، نیاز روزافزون به استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان پدید آمده است. در دوران تکنولوژی و انفجار اطلاعات در سطح بهداشتی و درمانی، کارشناسان معتقدند در قرن بیست‌ویکم بیمارستان های که فاقد سیستم اطلاعات بیمارستانی باشد، حرفی برای گفتن ندارد و توانایی رقابت با سایر بیمارستان ها را ندارد. سیستم اطلاعات بیمارستانی ، یک ابزار قدرتمند اطلاعاتی است که می‌تواند مدیران بیمارستان ها را در فرایند ادراه بیمارستان ها و اتخاذ تصمیم‌های صحیح یاری نماید و عملکرد مثبت بیمارستان ها را بنحو چشمگیری افزایش دهد .[۳۶]
ناکارآمدی روش‌های دستی، رشد تحقیقات پزشکی در جهان، پیشرفت صنعت بیمه و تغییر در روش‌های بازپرداخت به مراکز طرف قرارداد، روش‌های نوین آموزش پزشکی، پیشرفت عظیم تجهیزات و امکانات پزشکی، افزایش سطح تخصصی کارکنان و تحول در نحوه سرویس‌دهی و مدیریت بیمارستانی، رشد روزافزون هزینه‌های درمانی، افزایش انتظارات بیماران، ضرورت ارتباط مراکز پزشکی و متخصصان علوم پزشکی با یکدیگر و غیره از مهمترین ضرورت‌ها و دلایل اتوماسیون سیستم اطلاعات بیمارستانی می‌باشد. همچنین وجود یک سیستم اطلاعات مدیریتی خوب، برای ارزیابی کیفیت مراقبت انجام شده برای بیمار ضروری می‌باشد.
سیستم اطلاعات بیمارستانی ، قابلیت‌ها و ارزشهای افزوده بسیار دارد و می تواند انقلابی در خدمات بیمارستانی ایجاد نماید. ارتقا کیفیت خدمات درمانی، ایجاد مدیریت علمی در اداره بیمارستان، بهبود اقتصاد درمان، رشد پژوهش در علوم پزشکی، اصلاح سیاست گذاری کلان در بهداشت و درمان و توسعه آموزش پزشکی از جمله ثمرات این سیستم است. تحقیقات جهانی نیز م‍ؤید این تأثیرات مطلوب است .[۲۹]
مزایایی سیستم اطلاعات بیمارستانی
بطور‌کلی کاربرد فناوری اطلاعات در سیستم بهداشتی و درمانی دارای مزایای زیر می‌باشد
۱. منافع کمی: منافع مالی هستند که کاملا قابل اندازه گیری بوده و به استفاده از یک فناوری به خصوص نسبت داده می‌شود. برای مثال استفاده از فناوری در ارائه الکترونیکی دعاوی پزشکی منجر به صرفه‌جویی در زمان و کاهش هزینه نیروی انسانی می‌شود.
۲.منافع کیفی: داده‌های صحیح و دقیق، ارسال سریع داده‌ها، افزایش قابلیت دسترسی و ارتباط بین اجزاء مختلف داده‌ها مزایایی هستند که به سادگی قابل اندازه‌گیری نیستند.
۳. منافع استراتژیک: در دراز مدت بر سازمان­های بهداشتی و درمانی مهم و اساسی هستند. جمع‌ آوری و تحلیل داده ها مزیت ویژه‌ای برای سازمان محسوب می‌شوند که در طولانی‌مدت پایه و اساس برنامه‌ریزی استراتژیک و تحقیقات بهداشتی و پزشکی می باشند .[۱۵]
مزایای کاربرد فن‌آوری اطلاعات در حوزه‌های سیستم بهداشتی و درمانی: کاربرد فن‌آوری اطلاعات در حوزه‌های سیستم بهداشتی و درمانی برای بیماران، پرسنل بهداشتی درمانی، و مدیران دارای مزایای زیر می‌باشد
بیماران: برای بیماران، فناوری ارتباطات و اطلاعات تأثیرات مستقیم و قابل رویتی در نحوه تعامل آنها با سیستم بهداشتی درمانی و تجربه آنها به عنوان مشتریان خدمات بهداشتی درمانی دارد. بر این اساس، سوابق مربوط به بیمار همیشه و بسرعت در دسترس کارکنان قرار خواهد گرفت و کیفیت سوابق تغییری نخواهد کرد، در عوض بیماران نیز با مشاهده سیستم­های فناوری ارتباطات و اطلاعات با کیفیت بالا، به کارکنان مطمئن‌تر می‌شوند .
پرسنل بهداشتی درمانی: پرسنل بهداشتی درمانی سیستم‌های جدید، سریع، و ایمن فناوری ارتباطات و اطلاعات را در اختیار خواهند داشت تا از کار روزمره آنان پشتیبانی کنند. بدین ترتیب آنان قادر خواهند بود پیشینه بیمار مورد نظر را بازبینی و طرح­های مراقبت از وی را برنامه‌ریزی، داروها را تجویز، آزمایش­ها را بررسی و نتایج آن را سریعاً و به راحتی مشاهده کنند.
مدیران بهداشتی درمانی: تأمین داده‌های صحیح و معتبر (مالی و بالینی)، تعیین نیروی کار بهتر، و اداره منابع راحتتر می‌شود. نظارت بالینی افزایش می‌یابد و سطح کیفیت مراقبت از بیماران ارتقاء می‌یابد. سلامت عمومی، طرح‌ریزی خدمات برای مردم، و نیز عملیات آماری و تحلیلی بر اساس داده‌های با کیفیت بهتر خواهد بود .[۲۹][۳۵][۳۷]
داده کاوی
بکارگیری فناوری اطلاعات در انجام امور روزمره باعث شده است تا حجم زیادی از داده های مربوط به مبادلات تجاری ، داده های پزشکی ، داده های صنعتی و … ایجاد شوند. داده کاوی فرایندی است که توسط آن می توان از داده های موجود اطلاعات و دانش مفیدی را کشف کرد که بطور معمول در این داده های مخفی هستند و برای ما قابل درک نیستند. ﻫﺪف اﺻﻠﻲ داده ﻛﺎوی ﻛﺸﻒ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن دﻳﺪه ﻧﺸﺪه و ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻮده­اند .
داده کاوی یک علم میان رشته ای نسبتا جدید می باشد. که شامل رشته هایی همچون آمار ، یادگیری ماشین و علوم کامپیوتر می باشد. مهم ترین این رشته ها آمار می باشد و بدون آمار، اساساً داده کاوی وجود نخواهد داشت به طوری که اساس اکثر تکنیک هایی می باشد که داده کاوی بر روی آنها بنا شده است. آمار کلاسیک مفاهیمی همچون تحلیل رگرسیون، توزیع استاندارد، انحراف معیار، واریانس، تحلیل خوشه ای و فاصله های اطمینان را که برای مطالعه داده و روابط بین داده ها نیاز می باشد را در بر می گیرد.
برای داده کاوی تعاریف گوناگونی بیان شده است که در زیر به برخی از این تعاریف اشاره
شده است[۳۸-۳۹-۴۰] :
داده کاوی یک فرآینده شناخت الگوهای معتبر، جدید، ذاتاً مفید و قابل فهم از داده ها
می باشد.
داده کاوی به فرایند استخراج اطلاعات نهفته، قابل فهم، قابل پیگیری از پایگاه داده های بزرگ و استفاده از آن در تصمیم گیری­های تجاری مهم، اطلاق می شود.
داده کاوی، مجموعه ای از روش ها در فرایند کشف دانش می باشد که برای تشخیص
الگوها و روابط نامعلوم در داده های مورد استفاده قرار می گیرد.
فرایند کشف الگوهای مفید از داده ها را داده کاوی می گویند.
فرایند انتخاب، کاوش و مدل بندی داده های حجیم، جهت کشف روابط نهفته با هدف به دست آوردن نتایج واضح و مفید، برای مالک پایگاه داده ها را ، داده کاوی گویند.
مراحل داده کاوی
به طور کلی، داده کاوی به استخراج دانش از پایگاه های بزرگ داده ها اشاره دارد و یک رشته علمی جدید می باشد که امروزه کاربردهای متنوع و گسترده ای در رشته هایی مثل بازرگانی، پزشکی، مهندسی، علوم کامپیوتر، صنعت، کنترل کیفیت، ارتباطات، کشاورزی و … پیدا کرده است. در پژوهش های مربوط به داده کاوی، دو تعبیر مختلف از داده کاوی وجود دارد. برخی پژوهشگران [۴۰]، داده کاوی را مترادف عبارت کشف دانش و معرفت از پایگاه داده می دانند و برخی دیگر از جمله Fayyad [38] به داده کاوی به عنوان یک مرحله ضروری از فرایند بزرگتر کشف دانش از پایگاه داده ها که به اختصارKDD می گویند اشاره دارند. KDD شامل مراحل زیر است:
۱- پاکسازی داده ها: حذف داده های ناپایدار و مزاحم.

در رگرسیون به دنبال بر آورد رابطه­ای ریاضی و تحلیل آن هستیم، به طوری که بتوان به کمک آن کمیت یک متغیر مجهول را با بهره گرفتن از متغیر یا متغیرهای معلوم تعیین کرد. گاهی دو یا چند متغیر تاثیر عمده­ای روی متغیر وابسته­ای دارند. در این وضعیت از رگرسیون چندگانه جهت پیش بینی متغیر وابسته استفاده می­ شود. در رگرسیون چندگانه نیز فرض خطی بودن رابطه بین متغیرها برقرار می­باشد و بر همین اساس معادله رگرسیون چندگانه با سه متغیر وابسته به شکلy= a + b₁x₁ + b₂x₂ + b₃x₃تعریف می­ شود.
۳-۹-۲-۷)تحلیل عاملی تأییدی
به منظور آزمون روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده می شود. با توجه به این که پرسشنامه تحقیق حاضر در تحقیقات دیگری هم مورد استفاده قرار گرفته بود، با کمک تحلیل عاملی تأییدی با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل به بررسی روایی آن پرداخته شد.
۳-۹-۲-۸) مدل سازی معادلات ساختاری
به فرایند بیان مدل بر مبنای تئوری موجود و آزمون و تأیید مدل تحقیق و در نهایت تفسیر آن مدل سازی معادلات ساختاری می گویند. به منظور آزمون مدل از مجموعه ای از شاخص ها استفاده می گردد که در فصل بعد به تفضیل بیان شده اند. برای مدل سازی معادلات ساختاری نیز از نرم افزار لیزرل استفاده شده است.

فصل چهارم
تجزیه وتحلیل داده ها
۴-۱ ) مقدمه
پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب، داده های مورد نیاز را برای فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که به روش تحقیق، نوع متغیرها و مانند آنها بستگی دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده اند در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن نماید و سرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است؛ معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می کند که یافتن منابع داده های موجود برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است؛ در ضمن آرایش و تنظیم داده ها نیز مستلزم خلاقیت است. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها فرایندی چند مرحله ای است که از طریق به کارگیری ابزارهای جمع آوری در جامعه (نمونه) آماری فراهم آمده اند. خلاصه، کد بندی، دسته بندی، و مانند آنها، و در نهایت پردازش می شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه های تحقیق فراهم آید.
تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله ای علمی از پایه های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می رود که به وسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می شود. در این فصل نیز به توصیف داده های پژوهشی و تجزیه و تحلیل داده هایی که به وسیله پرسشنامه از افراد نمونه گردآوری شده اند،در دو قسمت :الف) تحلیل توصیفی ب) تحلیل استباطی ، پرداخته خواهد شد .
۴- ۲ ) تحلیل توصیفی
به منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیرهای پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل استنباطی داده های آماری، لازم است این داده ها در قالب شاخص های آمار توصیفی توصیف شوند. همچنین توصیف آماری داده ها، گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آن ها و پایه ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می رود.
همان طور که در فصل سوم بیان شد، برای انجام این تحقیق از سه پرسشنامه مستقل استفاده شده است. پرسشنامه اول مربوط به کامندان واستادان (اعضای هیئت علمی) و پرسشنامه سوم و چهارم مربوط به دانشجویان است. با توجه به نتایج بخش ویژگی های جمعیت شناختی این پرسشنامه ها، اطلاعات زیر به صورت خلاصه در مورد مشخصات نمونه آماری مورد نظر ارائه می شود.
۴-۲-۱( جداول و نمودارهای فراوانی مربوط به پاسخ دهندگان پرسشنامه اول(کارمندان)
بر اساس جدول نمونه گیری تحقیق (جدول۳-۴) با توجه به روش نمونه گیری طبقاتی متناسب با حجم ،تعداد نمونه کارمندان ۱۵۹نفر تخمین زده شد. برای این منظور تعداد ۱۸۰ پرسشنامه میان کارمندان توزیع گردید که از این میان ۱۷۰ پرسشنامه عودت داده شد. جداول و نمودار های مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی این ۱۷۰ کارمند در ادامه آورده شده است.
۱٫وضعیت جنسیت کارمندان
جدول ۴-۱ ) توزیع فراوانی جمعیت مردان نسبت به جمعیت زنان

۲۳-۳-۲٫ رابطه حمایت سازمانی ادراک شده با اعتماد سازمانی ۷۰
۴-۲٫ قسمت دوم: پیشینه پژوهش ۷۰
۱-۴-۲٫ تحقیقات انجام شده در داخل کشور ۷۰
۲-۴-۲٫ تحقیقات انجام شده در خارج کشور ۷۳
۵-۲٫ قسمت سوم: نتیجه گیری ۷۶
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
۱-۳ . مقدمه ۸۱
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۲-۳٫ روش اجرا و نوع پژوهش ۸۱
۳-۳٫ جامعه آماری: ۸۲
۴-۳٫ حجم نمونه و روش نمونه گیری ۸۲
۵-۳٫ روش های جمع آوری اطلاعات ۸۳
۶-۳٫ روایی و پایایی ابزار اندازه گیری ۸۴
۱-۶-۳٫ روایی پرسشنامه ها ۸۴
۲-۶-۳٫ پایایی پرسشنامه ها ۸۵
۷-۳٫ روش های تجزیه و تحلیل داده های پژوهش ۸۶
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل پژوهش
۱- ۴٫ مقدمه ۹۱
۲- ۴٫ یافته های آمار توصیفی تحقیق ۹۱
۳-۴٫ تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهشی ۹۹
فصل پنجم: استنباط و نتیجه گیری
۱- ۵٫ مقدمه ۱۱۱
۲-۵ . خلاصه پژوهش ۱۱۱
۳-۵٫ بحث و نتیجه گیری ۱۱۱
۴-۵٫ نتیجه گیری کلی ۱۱۸
۵- ۵٫ پیشنهادها ۱۱۸
۱-۵-۵٫ پیشنهادهای کاربردی ۱۱۹
۲- ۵- ۵٫ پیشنهادهای پژوهشی ۱۲۱
۶- ۵- محدودیت های پژوهش ۱۲۲
۱- ۶- ۵- محدودیت های در اختیار یا کنترل محقق: ۱۲۲
۲-۶- ۵- محدودیت هایی که کنترل آنها از عهده ی پژوهشگر خارج است ۱۲۲
منابع فارسی ۱۲۵
منابع لاتین ۱۲۹
فهرست جدول­ها
عنوان صفحه
جدول(۱-۳) فراوانی جامعه‌ی آماری به تفکیک جنسیت ۸۲
جدول (۲-۳) حجم نمونه پژوهش به تفکیک جنسیت ۸۲
جدول (۳-۳) شیوه نمره‌گذاری سوالات پرسشنامه حمایت سازمانی ادراک شده(طیف لیکرت) ۸۳
جدول (۴-۳) شیوه نمره‌گذاری سوالات پرسشنامه اعتماد سازمانی (طیف لیکرت) ۸۳
جدول(۵-۳) شماره سوالات پرسشنامه اعتماد سازمانی با مولفه‌های آن ۸۴
جدول (۶-۳) اطلاعات مربوط به پایایی ابزار گردآوری داده‌ها(پرسشنامه) ۸۶
جدول( ۱-۴) فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنس ۹۱
جدول(۲-۴) فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ سن ۹۲
جدول(۳-۴) فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ مدرک تحصیلی ۹۳
جدول(۴-۴) فراوانی و درصد فراوانی نمونه کارکنان به لحاظ سابقه خدمت ۹۴
جدول(۵-۴) فراوانی و درصد فراوانی نمونه کارکنان به لحاظ وضعیت استخدامی ۹۵
جدول(۶-۴ ) نتیجه آزمون کالموگروف – اسمیرونوف برای نرمال بودن توزیع داده ها ۹۷

جدول( ۷-۴) وضعیت حمایت سازمانی ادراک شده در دانشگاه بوعلی‌سینا همدان ۹۹
جدول(۸-۴) وضعیت اعتماد سازمانی در دانشگاه بوعلی‌سینا همدان ۹۹
جدول (۹-۴) ضرایب همبستگی حمایت سازمانی ادراک شده و اعتماد سازمانی در دانشگاه بوعلی‌سینا ۱۰۰