وبلاگ

۸/۱۱

۴/۳۵

۴/۵۷

کل

۷/۳۱

۳/۲۵

۴۳

۱۰۰

نتایج پژوهش استین^[۱۰۳] و همکاران (۱۹۹۵) مبنی بر میزان شیوع همبودی اختلال­های اضطرابی و افسردگی در مراکز مراقبتی اولیه بر روی ۷۹۶ نفر از مراجعه­کنندگان به این مراکز نشان داد که اختلال­ همبود اضطرابی و افسردگی بیشترین میزان اختلال­های روانشناختی (۲/۱۹) در میان این مراجعه کنندگان بود و بعد از آن هم اضطراب و افسردگی مختلط (۸/۱۲) از میزان بالایی برخوردار بود. این نتایج به طور خلاصه در شکل ۱-۲ ارائه شده است.
­­­
اگرچه نتایج پژوهش­های همه­گیرشناسی حاکی از شیوع بالای همبودی اختلال­های اضطرابی و افسردگی دارد، ولی باید به این نکته توجه کرد که آمارهای گزارش شده در این پژوهش­ها مربوط به سطح تشخیصی است که کمترین میزان سطوح همپوشی بین اختلال­های مذکور را به خود اختصاص می­دهد. به عبارت دیگر، اگر شیوع­شناسی را در سایر سطوح همپوشی یعنی سطح سندرومی و علایمی بررسی شود، این میزان همبودی چندین برابر افزایش می­یابد. هیلر^[۱۰۴]، زودیگ^[۱۰۵] و بوس^[۱۰۶] (۱۹۸۹) اظهار می­ کنند با توجه به این که اختلال­های اضطرابی و افسردگی در سطوح علایمی، سندرومی و یا تشخیصی طبقه ­بندی شوند، میزان ارتباط­شان متغیر خواهد بود (شکل ۲-۲). اختلال­های اضطرابی و افسردگی بیشترین همپوشی را در سطح علایمی دارند. برای مثال، برخی از علایم مانند انرژی پایین، بی­حوصلگی، مشکل در تمرکز و حافظه، تحریک­پذیر بودن، آشفتگی در الگوی خواب و تغذیه می ­تواند در هر دو طبقه اضطرابی و افسردگی یافت شود. با توجه به شکل ۲-۲، کمترین میزان همپوشی بین اختلال­های اضطرابی و افسردگی در سطح تشخیصی است.

سطح علایمی
سطح سندرمی
اختلال افسردگی
سطح تشخیصی
اختلال اضطرابی
سطح تشخیصی
سطح سندرمی
سطح علایمی
شکل ۲-۲٫ مدل مفهومی از همبودی اختلال­های اضطرابی و افسردگی در سطوح مختلف (هیلر، زودیگ و بوس، ۱۹۸۹)
علاوه بر همبودی همزمان اضطراب و افسردگی، همبودی متوالی بین این دو اختلال نیز بسیار بالاست. به عبارت دیگر، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که اختلال‌های اضطرابی در آینده منجر یا منتهی به افسردگی شود (هامن^[۱۰۷] و رودولف^[۱۰۸]، ۲۰۰۳). این مسأله در مطالعات متعددی گزارش شده است. برای مثال پژوهش‌ها نشان داده است که اختلال‌ اضطراب اجتماعی و اضطراب فراگیر همبودی متوالی بالایی با افسردگی دارند (براون و همکاران، ۲۰۰۱).
پیامدهای اختلال­های همبود اضطرابی و افسردگی
اگرچه هر یک از اختلال­های اضطرابی و افسردگی به تنهایی آسیب­های جدی در زمینه ­های اجتماعی، شغلی، تحصیلی، روانشناختی و عملکردی به بار می­آورند، ولی این وضعیت در افراد مبتلا به اختلال­های چندگانه و همزمان اضطرابی و افسردگی به مراتب پیچیده­تر و آسیب­رسان­تر است. افراد مبتلا به اختلال­های همبود اضطرابی و افسردگی، نسبت به هر یک از اختلال­های اضطرابی و افسردگی به تنهایی، میزان بهبودی خودبه­خودی پایین­تری در پیگیری­های طولانی­مدت دارند و عملکرد اجتماعی این افراد (۶۰ درصد) در مقایسه با اختلال افسردگی (۴۸ درصد) و اضطرابی (۲۳ تا ۴۹ درصد) بیشتر آسیب می­بیند (براون و همکاران، ۲۰۰۵). همچنین، افراد مبتلا به اختلال­های اضطرابی و افسردگی همبود، ویژگی­های بالینی و شخصیتی خاصی دارند که آن­ها را با مشکلات بیشتری مواجه می­ کنند که در جدول ۳-۲ به برخی از آن­ها اشاره شده است (استفن^[۱۰۹] و مک­کوید^[۱۱۰]، ۲۰۰۵).
جدول ۲-۲٫ برخی ویژگی‌های بالینی و شخصیتی افراد مبتلا به اختلال­های همبود اضطرابی و افسردگی (استفن و مک­کوید، ۲۰۰۵) ­

ویژگی­های بالینی و شخصیتی

۱٫ سن پایین ابتلا

۱۴٫ مراجعه به متخصصین غیر روانپزشکی

۲٫ شدت بیشتر علایم

۱۵٫ ارتباط اجتماعی محدودتر

۱-۱- فناوری ‌نانو
فناوری نانو، توانمندی تولید مواد، ابزارها و سیستم­های جدید با در دست گرفتن کنترل در سطح مولکولی و اتمی و استفاده از خواص آن­ها در مقیاس نانو می­باشد. علم نانو، عبارت است از مطالعه و پژوهش وسایل و ساختار هایی که در کوچکترین واحد دیمانسیون( ۱۰۰ ) نانومتر یا کوچکتر وجود دارند. از تعاریف فوق بر می ­آید که فناوری ‌نانو یک رشته نیست بلکه رویکردی جدید در تمامی رشته هاست. برای فناوری ‌نانو کاربردهایی را درحوزه­های مختلف ازجمله غذا، دارو، تشخیص پزشکی و فناوری­زیستی تا الکترونیک، کامپیوتر، ارتباطات، حمل ونقل، انرژی، محیط زیست، مواد، هوا و فضا و امنیت ملی بر شمرده­اند.کاربرد های وسیع این عرصه و پیامد های اجتماعی سیاسی و حقوقی آن، این فناوری را به عنوان زمینه فرارشته ای و فرابخشی مطرح نموده است.

اولین جرقه فناوری نانو درسال ۱۹۵۹زده شد(البته در آن زمان هنوز به این نام شناخته نشده بود). در این سال ریچارد فاینمن طی یک سخنرانی با عنوان «فضای زیادی در سطوح پایین وجود دارد» ایده فناوری نانو را مطرح ساخت. وی این نظریه را ارائه داد که در آینده‌ای نزدیک می‌توانیم مولکول‌ها و اتم‌ها را به صورت مستقیم دست­کاری کنیم. واژه فناوری نانو اولین بار توسط نوریوتاینگوچی استاد دانشگاه علوم توکیو درسال ۱۹۷۴ بر زبان­ها جاری شد. او این واژه را برای توصیف ساخت مواد(وسایل) دقیقی که تلورانس ابعادی آن­ها در حد نانومتر می‌باشد، به کار برد. در سال ۱۹۸۶ این واژه توسط کی­اریک درکسلر^[۱] در کتابی تحت عنوان «موتور آفرینش: آغاز دوران فناوری‌نانو» بازآفرینی و تعریف مجدد شد. وی این واژه را به شکل عمیق‌تری در رساله دکترای خود مورد بررسی قرار داده و بعدها آن ­را در کتابی تحت عنوان «نانوسیستم‌ها ماشین‌های مولکولی، چگونگی ساخت و محاسبات آن­ها» توسعه داد. هدف فناوری نانو تولید مولکولی یا ساخت اتم به اتم و مولکول به مولکول مواد و ماشین‌ها توسط بازوهای روبات برنامه‌ریزی شده در مقیاس نانومتری است]۲،۱[.
۱-۲- اهمیت تصفیه آب
افزایش جمعیت جهان وکاهش منابع آب آشامیدنی، نگرانی­هایی را درباره تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز کشورهای مختلف در سراسر جهان به وجود آورده و کمبود آب که در نتیجه افزایش آلودگی های زیست محیطی شدت پیدا می کند، سبب شده تا تأمین آب بهداشتی مورد نیاز مردم به یکی از مشکلات اساسی جهان امروز تبدیل شود. امراض ناشی از آلودگی منابع آب، روزانه سبب کشته شدن هزاران و شاید ده ها هزار نفر از مردم جهان می شود، این در حالی است که امکان بازیافت آب دسترسی به یک منبع مناسب برای مصارف گوناگون را فراهم خواهد آورد . اخیراً با ورود فناوری های نوین از قبیل زیست فناوری و نانو فناوری، مواد و راهکارهای جدیدی برای تصفیه آب و فاضلاب های صنعتی و کشاورزی معرفی شده و یا می شوند. استفاده از فیلترهای نانومتری، تحول عظیمی را در بازیافت و استفاده مجدد از منابع آب ایجاد کرده کاربردهای فناوری­نانو در این خصوص عبارتند از : نانو سنسورها، نانو فیلترها، نانو فتوکاتالیست ها، مواد نانو حفره ای، نانو ذرات، توانایی های این فناوری­ها در تصفیه آب با توجه به انواع آلودگی های نقاط مختلف ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است.
محققان به دنبال توسعه روش منحصر به فردی برای تصفیه فاضلاب هستند که بدون استفاده از مواد شیمیایی گران­قیمت، کیفیت آب را در مقایسه با روش هایی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرند، به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد . آخرین مرحله تصفیه آب، حذف موجودات زنده بسیار ریز است که در حال حاضر از کلر به عنوان ماده ضدعفونی کننده استفاده می شود. اما در این صورت حتی پس از تصفیه نیز ترکیبات آلی زیادی در آب وجود خواهد داشت. کلر موجودات زنده ریز را از آب حذف می کند. اما با آلاینده های آلی واکنش می دهد و محصولات جانبی تجزیه ناپذیر و سمی تولید می کند که نمی توان آنها را از آب حذف کرد. انتقال این مواد به محیط زیست و استفاده از آنها در کشاورزی وصنایع دیگر می ­تواند مشکلات بهداشتی خطرناکی ایجاد کند.
تصفیه فاضلاب به کمک نانو­کاتالیزور نوری می تواند جایگزین سومین مرحله تصفیه یعنی ضدعفونی با کلر شود تا موجودات زنده و ترکیبات آلی را به طور همزمان حذف و فاضلاب را به یک منبع آب مناسب تبدیل کند. به طور طبیعی موجودات زنده ریز، ترکیبات آلی بزرگ را به ذرات کوچک تری تبدیل می کنند. اما از آن­جاکه این ترکیبات از نظر زیستی تجزیه ناپذیرند برای تجزیه آنها باید از نوعی انرژی بهره برد. این انرژی از اشعه فرابنفش نور خورشید تأمین شده و به همراه کاتالیزورهای نوری مورد استفاده قرارمی­گیرد. انرژی آزاده شده از واکنش سلول کاتالیزور نوری می تواند موجودات زنده ریز را از میان برده و ترکیبات تجزیه ناپذیر را تجزیه کند. این فرایند به دلیل امکان استفاده مجدد از کاتالیزورهای نوری از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. ذرات کاتالیزوری یا بصورت همگن در محلول پراکنده می­شوند یا به صورت ساختارهای غشایی رسوب داده شده هستندکه تجزیه شیمیایی آلاینده­ها را امکان پذیر می کنند.
اثر افزودن فلزات مختلف در بهبود فعالیت کاتالیزوری شناخته شده و دانشمندان از آن در حذف تری‌کلرواتیلن^[۲] از آب‌های زیرزمینی استفاده کرده‌اند. تحقیقات مرکز فناوری‌نانوی زیست‌ محیطی^[۳] دانشگاه‌ رایس نشان می‌دهد نانوذرات طلا و پالادیم، کاتالیست‌هایی بسیار مؤثر برای حذف آلودگی‌TCE از آب هستند. مزیت‌های حذف TCE با پالادیم به خوبی مشخص است ولی این روش تا حدودی پرهزینه است.
۱-۲-۱- نانو فناوری و تصفیه آب
با به کارگیری فناوری‌نانو می‌توان تعداد اتم‌های در تماس با مولکول‌های TCEو در نتیجه کارایی این کاتالیست را چندین برابر کاتالیست‌های رایج افزایش داد. محققان دانشگاه رایس روش جدیدی را توسعه داده‌اند که طی آن نانوبلورهای تیتانیوم با سطح ویژه بالا (بیش از m²/g 250) برای حذف آروماتیک‌های آلی تولید می‌شوند. این مواد تحت تابش اشعه فرابنفش، قابلیت اکسیداسیون نوری بسیاری از مولکول‌ها را پیدا می‌کنند. همچنین C₆₀ کاتالیزور نوری بسیار خوبی است که کارایی آن صدها برابر بیش از تیتانیای موجود در بازار است. تولید رادیکال آزاد به وسیله C₆₀ متراکم در آب، امکان تجزیه آلاینده‌ها را فراهم می‌کند.
با توجه به کاربردها و قابلیت های فناوری­نانو در صنعت آب و فاضلاب بسیاری از شرکت­ها از این فناوری در تصفیه آب و فاضلاب استفاده می کنند و به همین دلیل امروزه استفاده از محصولات و تولیدات بر پایه فناوری­نانو افزایش یافته است. این محصولات اغلب شامل نانو فیلترها و انواع حسگرهایی است که به منظور تشخیص مواد و ذرات موجود در آب مورد استفاده قرار می گیرند.
دیر زمانی نیست که یکی از اهداف مهم و اصلی در قانون تأسیس شرکت­ها و کارخانجات صنعتی در ایران حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی آن تعیین شده است. به موجب این قانون کارخانجات صنعتی می بایست نظارت و دقت مضاعفی در خصوص جلوگیری از تخریب محیط زیست به هر نحو به عمل آورند. در غیر این صورت با برخوردهای جدی و شدیدی از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست روبرو خواهند شد.
در دهه های گذشته تعاریف جدیدی از توسعه یافتگی و پایداری در فرایند توسعه در کتب و محافل علمی و سیاسی مشاهده می شود. یکی از نگرش های جدید توسعه یافتگی و یکی از ارکان مهم توسعهً پایدار در کشورهای مدعی، برخورد با آثار سوء مسایل زیست محیطی می باشد که پیگیری جدی در جهت جلوگیری از بروز آن، به فرهنگ و نگرش دولت ها در خصوص ارزش نهادن به فرهنگ والای انسانی بستگی دارد.
در دو دههً گذشته در کشور عزیز ما، ایران نیز به حفظ محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن توجه زیادی شده است. ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان متعهد گردیده که درجهت حفظ محیط زیست به طور جدی تلاش و این کره خاکی را برای نسل­های آینده حفظ نماید. از جمله­ این تعهدات حفظ منابع آبی و احداث تصفیه خانه فاضلاب برای تصفیه آبهای آلوده می باشد. آلودگی آب علاوه براین­که باعث نشر بسیاری از بیماری­های مختلف می شود، سلامت و کیفیت منابع محدود آب تمیز را نیز تحت تأثیر قرار داده و در بلند مدت صدمات زیادی را بر پیکره توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه وارد می سازد. از این جهت بازیافت فاضلاب­ها و پساب­های صنعتی، بخصوص در کشورهایی که دچار کم آبی یا بی آبی هستند، اهمیت خاصی پیدا نموده و این روش در حال حاضر در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از صنایع کشور در بازیافت پساب­های صنعتی به منظور افزایش تولید و ایجاد شرایط و فضای توسعه اقدام می نمایند.
آب مهم ترین ماده شیمیایی موجود در جهان می باشد. در مورد اهمیت آن می توان به این جمله بسنده کرد که خداوند در قرآن فرموده- از آب هر چیزی را زنده گردانیده ایم^[۴] - امروزه بعلت رشد فزآینده جمعیت، محدود بودن منابع آب تجدید شونده، کاهش سطح آب سفره ­های زیرزمینی و پیش­روی آب­های شور دریاها دراین سفره ­ها، افزایش سرعت فرایند صنعتی شدن کشورها و تغییر شیمیایی پساب­ها بر اثر ورود مواد شیمیایی کارخانه ها به داخل آب­های سطحی، گرم شدن کره زمین وخشک­سالی، نیاز به آب برای مصارف کشاورزی وتولید انرژی وبسیاری از دلایل دیگر، بهینه سازی مصرف آب، بازیافت وتصفیه پساب­ها و توسعه فرآیندهای تصفیه فاضلاب اهمیت روز افزونی یافته است.
امروزه سلامتی بشر و محیط زیست در معرض خطر انواع مختلفی از آلاینده ها قرار دارد. با پیشرفت تکنولوژی در زندگی روزمره با مواد سمی ناشی از اگزوز ماشین ها، فرمالدهید، بنزن، انواع قارچ ها و مانند آن روبرو هستیم. آمار و ارقام نشان می دهد که تنها در چین سالانه بالای صدهزار نفر به دلیل آلودگی مکان­های سرپوشیده جان خود را از دست می دهند. بررسی۲۰۰ اتومبیل جدید نشان داد که۹۰ درصد این محصولات دارای گازهای خروجی بسیار سمی و مرگبار هستند. بنابراین پیدا کردن راهکاری برای پالایش محیط زیست، هدفی است که بسیاری از دانشمندان در سراسر جهان برای رسیدن به آن تلاش می کنند. در این میان، فناوری جدیدی با عنوان فتوکاتالیست^[۵] مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. واژه فتوکاتالیست در اصل به معنی شتاب بخشیدن به یک واکنش فوتونی توسط کاتالیست است. به طوردقیق تر، کاتالیست در شرایط تهییج شده یا عادی خود از طریق میان­کنش با مواد واکنش­گر یا محصولات اولیه، واکنش فوتونی را تسریع خواهد کرد. کاتالیست­ها انواع مختلف دارند. بهترین راه برای تمیز کردن آبهای آلوده استفاده از کاتالیستی است که برای تعداد زیادی از آلاینده ها کاربرد داشته باشد.
۱-۳- روش های مختلف تصفیه پساب
در دوهه اخیر، تحقیقات گسترده­ای در زمینه حفاظت از محیط زیست با توجه به اهمیت این موضوع در نزد مسئولان سیاسی و دولتی و همچنین قوانین سختگیرانه جهانی تمهیدات و استانداردهای خاصی در این زمینه ، صورت گرفته است]۳[.
باتوجه به اهمیت ذکر شده، انجام و پیاده سازی استانداردهای تدوین شده برای کاهش و حذف آلاینده های سمی که بر روی جو و موجودات زنده اثر سوء دارند و باعث آلودگی محیط زیست می شوند، به صورت ویژه انجام شده است. برای حذف و کاهش آلاینده های زیست محیطی روش­های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، اکسیداسیون و… به صورت مجزا و ترکیبی صورت گرفته است. مهم­ترین این روش­ها به اختصار و روش اکسیداسیون پیشرفته با ذکر جزئیات بیشتر در زیر توضیح داده شده است.
۱-۳-۱- تصفیه بیولوژیکی
تصفیه بیولوژیکی یکی از روش­های متداول در از بین رفتن آلودگی­های هیدروکربنی همراه آب می باشد بیشتر ترکیبات هیدروکربنی توسط تصفیه بیولوژیکی قابل تجزیه می باشد]۴[.
این نوع تجزیه با افزایش رشد میکروبی توسط آماده سازی شرایط محیطی مناسب جهت تجزیه مواد آلاینده صورت می پذیرد که در نهایت مواد آلی به گازهایی چون دی اکسید کربن، مواد معدنی و آب تجزیه می گردد]۴[.
روش­های بیولوژیکی در محلول­های رقیق در مورد آلاینده­هایی که از لحاظ بیولوژیکی قابل تجزیه باشند به کار می­رود اما در بسیاری از موارد به دلیل غلظت بالای آلاینده و یا سمیت بالای آن روش بیولوژیکی به تنهایی پاسخگو نمی باشد و معمولاً به صورت ترکیبی با سایر روش­های تصفیه­ای به کار می رود. می­توان تصفیه فاضلاب با بهره گرفتن از میکروارگانیسم‌ها در فضای محدودتر و رعایت استانداردهای بهتر را هدف این فرایند خواند.براساس استانداردهای محیط زیست، پساب تصفیه شده باید به یکی از سه حالت مختلف استاندارد برای کشاورزی و آبیاری، استاندارد برای ورود به آب‌های سطحی و استاندارد تخلیه به چاه برسد که ساده‌ترین حالت در رابطه با نیاز به پالایش کمتر، مربوط به کشاورزی و آبیاری است. میکروارگانیسم‌ها ابتدا به آب آلوده‌ای که باید آن را تصفیه کنند عادت داده می‌شوند. به این منظور در تصفیه‌خانه‌ها مجموعه‌ای از میکروارگانیسم‌ها وجود دارد که با ورود فاضلاب جدید آن دسته از میکروب­هایی که نسبت به این فاضلاب مقاوم بوده، زنده می‌مانند و کشت کرده و شروع به تصفیه فاضلاب مربوطه می‌کنند .
توده میکروارگانیسم‌های تصفیه کننده صنایع مختلف، متفاوت و مخصوص است. هر فاضلابی یک روش مطالعه خاص خود دارد؛ به طوری که گاهی سیستم تصفیه فاضلاب دو صنعت که یک محصول را تولید می‌کنند نیز با یکدیگر فرق دارند؛ بنابراین آزمایش، تحقیقات و مطالعات پایلوتی برای تعیین روش تصفیه ضروری است.
انواع میکروب‌های تصفیه‌کننده­ فاضلاب  به طور معمول برای تصفیه فاضلاب از روش‌های بیولوژیک یا لجن فعال استفاده می‌شود؛ به گونه‌ای که پس از تماس میکروب‌ها با فاضلاب، در حوضچه هوازنی و در نتیجه تبدیل مواد آلی به مواد بی‌ضرر، در خروجی این حوضچه فاضلاب تصفیه شده و میکروب‌ها وجود دارد که با بهره گرفتن از روش‌های ثقلی جداسازی میکروب از فاضلاب تصفیه شده انجام می‌شود که فضای زیادی را اشغال ‌کرده و زمان‌بر است علاوه بر آن ممکن است ته‌نشینی و جداسازی میکروب‌ها به طور کامل انجام نشود.
۱-۳-۲- تجزیه گرمایی
تجزیه گرمایی به عنوان مثال سوزاندن^[۶] یکی از انتخاب­های موثر در تجزیه گرمایی پساب های حاوی غلظت بالای آلاینده­های آلی می باشد و با توجه به میزان انرژی لازم جهت گرمایش و تبخیر آب موجود در پساب در غلظت­های متوسط و اندک آلاینده از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نمی ­باشد علاوه بر این تجزیه گرمایی معمولاً در دماهای بالا و فرآیندهای پیچیده شیمیایی اتفاق می­افتد که در بعضی موارد می تواند باعث تشکیل مواد آلی سمی جدید در طول واکنش­ها گردد.
۱-۳-۳- جذب و دفع
از دیگر روش­های تصفیه آلاینده­های همراه آب استفاده از فرایند جذب توسط کربن فعال و یا دفع توسط بخار و یا هوا می­باشد. اما با توجه به اینکه در هر دوی این فرآیندهای تصفیه، در واقع مواد آلاینده از بین نمی­رود بلکه فقط به محیط دیگری انتقال می یابد و مشکلات ثانویه محیط زیستی ایجاد می نماید، نمی­تواند به عنوان روش بهینه تصفیه آلاینده­ها مورد استفاده قرارگیرد. به عنوان مثال پس از تصفیه،کربن فعال به پسماند تبدیل می گردد و فرایند دفع باعث آلودگی هوا می­گردد ]۵[.
۱-۳-۳-۱- شناورسازی با هوا
در این روش، جداسازی از طریق وارد کردن حباب­های ریز گاز(معمولاً هوا) به داخل فاز مایع صورت می پذیرد. حباب­های هوا به ذرات جامد می چسبند و نیروی شناوری مجموعه ذره و حباب­های گاز بقدری زیاد است که سبب صعود ذره به سطح می شود. بدین ترتیب می توان ذراتی را که چگالی آنها از مایع کمتر است را به صعود به سطح مایع وادارکرد. صعود ذرات با چگالی کمتر از مایع(مانند روغن محلول در آب) را نیز می توان با این عمل تسهیل کرد . استفاده از حباب­های گاز یا هوا به منظور جداسازی ذرات معدنی و نیز در تصفیه­ی پساب­های حاوی روغن بطور گسترده ای رایج است. بطور کلی فرایند شناورسازی از چهار مرحله اساسی تشکیل می شود:
تولید حباب^[۷]در پساب روغنی
برخورد بین حباب­های گاز و قطرات روغن شناور در آب
چسبیدن ذرات روغن به حباب­های گاز
صعود مجموعه هوا- روغن به سطح آب یعنی جایی که روغن (و نیز ذرات جامد معلق همراه آن) جمع آوری می شود.
۱-۳-۳-۲- کربن فعال
کربن فعال را از چوب و زغال سنگ بدست می­آورند. برای تهیه این زغال، مواد را تا حد گداختگی گرما می دهند تا هیدروکربن های آن خارج گردند، اما مقدار هوا را کمتر از مقدار کافی نگه می دارند تا سوختن ادامه یابد. سپس ذرات زغال را با قرار دادن آن در معرض یک گاز اکساینده در دمای بالا فعال می کنند. این گاز یک ساختار متخلخل در زغال ایجاد می کند و بدین ترتیب یک سطح بزرگ با مساحت زیاد درون آن ایجاد می گردد. پس از فعال سازی، کربن را می توان در اندازه های مختلف با ظرفیت­های مختلف جذب سطح، جدا کرد. دو نوع اندازه آن عبارتند از: پودری و دانه ای.
۱-۳-۳-۲-۱- تصفیه با کربن فعال دانه ای(GAC)^[8]
از ستون بستر ثابت به منزله­ی وسیله تماس فاضلاب با کربن فعال دانه ای استفاده می­ شود. آب از بالای ستون وارد و از پایین آن تخلیه می شود. به گونه ­ای که کربن را با یک سیستم تخلیه تحتانی در پایین ستون در جای خود نگه می دارند.
۱-۳-۳-۲-۲- تصفیه با کربن فعال پودری (PAC)^[9]
روش دیگر استفاده از کربن، به کارگیری کربن فعال پودری است. در تاسیسات تصفیه زیست شناختی، کربن فعال پودری را در یک حوضچه تماس به خروجی اضافه می کنند. پس از مدتی تماس اجازه می دهند کربن به ته مخزن ته نشین شود و سپس آب تصفیه شده را از مخزن خارج می کنند. چون دانه های کربن بسیار ریز است، برای کمک به جداسازی ذرات کربن، به لخته سازی همچون یک پلی الکترولیت و صاف کردن با صافی­های دانه­ای متوسط نیاز خواهد بود.
۱-۳-۳-۲-۳- بازیابی کربن فعال
کربن دانه­ای را می­توان به راحتی با اکسایش مواد آلی در کوره و جدا کردن آن­ها از سطح کربن بازیابی کرد. مقداری از کربن( در حدود ۵ تا ۱۰%) در خلال فرایند بازیابی از بین می­رود و بایدکربن بکر یا نو جایگزین آن کرد. مشکل عمده در مصرف کربن فعال پودری آن است که روش بازیابی آن بخوبی شناخته شده نیست. بسیاری از مواد مایع و گازها دارای مقادیری مواد ناخواسته و ناخالصی هستند. در برخی موارد این ناخالصی ها شامل میکروب، باکتری، مواد سمی و آلوده کننده­ های دیگر می­باشند که باوجود درصد بسیار کم، عملاً شرایط نامطلوبی را ایجاد می کنند، بطوریکه طعم، بو، رنگ و خواص دیگر را تغییر می­ دهند. برای رسیدن به شرایط دلخواه در این گونه مایعات و گازها بایستی ناخالصی­ها حذف شوند. یکی از بهترین روش­های حذف ناخالصی­ها، حذف آن­ها به شیوه جذب سطحی می­باشد. حتی در بسیاری مواقع تنها شیوه موثر نیز می باشد. زغال فعال یک نوع جاذب قوی با جذب سطحی فوق العاده می­باشد و در هیچ حلال شناخته شده­ای حل نمی­ شود و برجسته­ترین مشخصه آن حذف انتخابی آلاینده­هاست و در برخی موارد برای بازیافت مواد نیز بکار می رود. میزان جذب زغال فعال به اندازه ساختار منافذ کربن و توزیع اندازه منافذ و همچنین اندازه و شکل مولکول­های آلاینده بستگی دارد. کربن فعال به عنوان یک ماده جاذب، دارای کاربردهای مهم و حیاتی است. کاربردهای عمده کربن فعال در صنایع آب برای از بین بردن رنگ، بو و مزه غیردلخواه از آب در تصفیه فاضلاب کارخانه ها و در پالایشگاه­های گاز برای شیرین سازی گاز، در پتروشیمی ها و پالایشگاه­های نفت، در خالص سازی داروها و روغن­های خوارکی و صنعتی، صنایع قند، صنایع دفاع و درتصفیه هوا و گازها بکار می­رود. بازیافت حلال­ها و مواد شیمیائی نیز از کاربردهای عمده کربن فعال است. با توجه به تنوع مصرف و تنوع مواد اولیه انواع زیادی با مشخصات خاص کربن فعال تولید می شود که هر کدام برای مصارف خاصی ساخته می­شوند.
۱-۳-۴- فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته^[۱۰]
فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته که شامل کاربرد ترکیبات گوناگونی از O₃، H₂O₂، UV و نیمه رساناها (از جمله TiO₂) می شود روش های بالقوه مناسب تصفیه می باشند. حسن مهم این فرآیندها به رادیکال های هیدروکسیل (  ) مربوط می شود که تقریبا به هر ترکیب آلی با ثابت سرعت بسیار زیاد حمله ور می شود. فرایند های متفاوت اکسیداسیون پیشرفته هر کدام به نوبه خود با توجه به ویژگی و طبیعتی که دارند می توانند برای کاهش آلودگی پساب های مختلف با ترکیبات آلوده کننده متفاوت به کار رود.
در واقع هدف اصلی از اکسیداسیون شیمیایی، تبدیل مواد آلی به مواد معدنی مانند آب، دی اکسید کربن و یا حداقل به مواد واسطه بی ضرر می­باشد. روش­های بر پایه تخریب شیمیایی وقتی به صورت کامل به کار روند می توانند با بازده خوبی آلودگی ها را از فاضلاب حذف کنند یا کاهش دهند. در بعضی موارد روش­های قدیمی مانند بیولوژیکی نمی تواند بازده خوبی در حذف آلودگی­های مختلف داشته باشد به همین منظور در چند دهه­ اخیر از فرایند اکسیداسیون پیشرفته به عنوان یک فناوری جدید برای حذف آلاینده ها می تواند به صورت مجزا و ترکیبی با سایر روش­های قدیمی به کار رفته است]۶[ .
AOPs معمولاً از سیستم­های واکنشی متفاوتی تشکیل شده است، اما اساس همه ی آن­ها با توجه یک مشخصه شیمیایی مشترک که تولید رادیکال هیدروکسل (  ) می باشد، مشخص می­شوند. رادیکال­های هیدروکسیل اجزاء فوق­العاده فعال و واکنش دهنده می باشند که به اکثر قسمت­ های آلی مولکول­ها با ثابت سرعت  ، حمله ور می شوند.
جدول۱- ۱ - میزان مجاز فنول براساس استاندارد HAL

مهمترین روش های گردآوری اطلاعات دراین تحقیق بدین شرح است :
الف: مطالعات کتابخانه ای؛ که جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه ای، و مقالات استفاده شده است.
ب: تحقیقات میدانی: در این قسمت به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل، از پرسشنامه استفاده گردیده است. پرسشنامه این تحقیق شامل ۵ سئوال ویژگی های جمعیت شناختی و ۱۲ سوال( گویه) می باشد. ( دل و ترک زاده،۱۹۸۸)

۳-۵ متغیرهای پژوهش
متغیر شامل هر چیزی است که بتواند ارزش های گوناگون و متفاوت را بپذیرد. این ارزشها می تواند درزمانهای مختلف برای یک شخص یا یک چیز متفاوت باشد یا اینکه در یک زمان برای اشخاص یا چیزهای مختلف تفاوت داشته باشد.)سکاران، ۱۳۸۱: ۸۲(
متغییر بر اساس نقشی که در پژوهش بر عهده دارد به دو دسته تقسیم می شود:
الف( متقیر مستقل ) در این تحقیق :محتوا ، دقت ، سهولت ،به موقع بودن ،راحتی کاربرد
ب( متغیر وابسته ) : رضایت کاربر نهایی
الف : متقیر مستقل: متغیر محرک درونداد است که به وسیله پژوهشگر اندازه گیری، دستکاری یا انتخاب می شود تا تأثیر یا ارتباط آن با متغییر دیگری معین شود. متغیر مستقل، مقدمه و متغیر وابسته نتیجه است.
ب : متغیر وابسته : متغیر پاسخ، برونداد یا ملاک است و عبارت است از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته، مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم ومشخص شود. (دلاور، ۱۳۸۳ : ۵۹)
۳-۶ ابزار گردآوری اطلاعات
ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه می باشد. پرسشنامه استفاده شده در این پژوهش پرسشنامه رسمی و استاندارد ابزار EUCS دل و ترکزاده ۱۹۸۸ می باشد .
شیوه نمره گذاری پرسشنامه

۳-۷ روایی (اعتبار)
روایی صوری یک آزمون معمولاً توسط افراد متخصص در مورد موضوع مورد مطالعه تعیین می‌شود. جهت سنجش روایی پرسشنامه این پژوهش نیز از روایی صوری استفاده شده است .
در این تحقیق برای تعیین اعتبار از روش اعتبار صوری استفاده شده است .
بدین معنی که پرسشنامه به تعدادی از اساتید و متخصصان داده شده و از نظرا ت آنها برا ی اصلاح وبهبود پرسشنامه استفاده شده است .
از طرفی دیگر، با توجه به اینکه اصل پرسش های به کار رفته شده در پرسشنامه، از پرسشنامه های استاندارد استخراج شده و دارای پشتوانه تئوری قوی می باشند، منجر به روایی مضاعف آنها می‌گردند. در نهایت نیز پس از بررسی و مطالعه نظرات اساتید و متخصصین فن، آخرین تغییرات و تعدیلات در پرسشنامه نهایی لحاظ گردیده است .
۳-۸ پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه
اعتبار بیرونی پرسشنامه (پایایی): هدف و منظور از سنجش پایایی و ثبات پرسشنامه این است که چنانچه این تحقیق توسط فرد دیگری یا توسط همان محقق در زمان و مکانهای دیگری دوباره انجام شود به نتایجی مشابه با نتایج فعلی دست یابد. معمولا برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده میگردد.
برای این منظور پرسشنامه فوق در بین ۳۰ نفر از افراد جامعه آماری توزیع گردید و ضریب آلفای کرونباخ به طریق زیر محاسبه میشود (ثرندایک،۱۳۶۹:۲۳۴):

که در آن:
: n تعداد سوالهای تست
: Si2 واریانس سوال i
: St2واریانس کل تست
جهت محاسبه ضریب α ازنرم افزار spssاستفاده شدکه میزان α برای ۳۰ پرسشنامه مقدار ۸۲۰/۰ بدست آمد و مشخص گردید که پرسشنامه از اعتبار لازم برخوردار است. زیرا مقدار ضریب آلفا بالاتر از حد قابل قبول برای مقاصد کاربردی که ۷۰/۰ است بیشتر می باشد. لذا می توان ادعا کرد که پرسشنامه مورد نظر دارای پایایی قابل قبول است.
جدول۳-۱: پرسشنامه مشارکت

۰.۱۴۸

۰.۱۰۲

جدول شماره۲-۱: اجزاء جیره به تفکیک گاوداری بر حسب g/kg و درصد عناصر معدنی در ماده خشک مواد غذایی
ترکیب کنسانتره شامل جو،سبوس گندم،نمک،ملاس و کنجاله تخم پنبه است.
در نهایت درهرگاوداری، از هر راس گاو، بعد از زایش دو نمونه خون از ورید و داج با بهره گرفتن از سرنگ^[۴۸] و لوله آزمایش بدون ماده ضد انعقاد شد انعقاد به حجم ۱۰ میلی لیتر در ۲ نوبت (۴۸ ساعت اول بعد زایش، هفته دوم بعد زایش) اخذ و بلافاصله در ۲۰۰۰ دور به مدت ۱۵ دقیقه سانتریفیوز (دستگاه ACL ایتالیا) شده و سرم آنها در مجاورت بسته‌های یخ به یخچال منتقل و تا زمان انجام آزمایشات در۲۰- درجه سانتیگراد، فریز شدند (مشخصات نمونه از قبیل شماره دام، تاریخ اخذ نمونه روی میکروتیوب حاوی سرم درج گردید) .
تعداد دفعات دوشش در گاو داریهای فوق دوبار در روز و در ساعات ۷ صبح و ۷ بعد از ظهر انجام می گرفت.
۳-۴- آنالیز نمونه‌های سرم و جیره
جهت آنالیز جیره ها، نمونه اخذ شده در ۷۰ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ ساعت در دستگاه آون خشک قرار می گرفت تا ماده خشک آن بدست بیاید. سپس اقدام به آسیاب کردن نمونه‌ها می شد. در نهایت مقادیر Na و K بروش آنالیز شیمیایی مرطوب با دستگاه جذب اتمی، Cl بروش تیتراسیون و S با بهره گرفتن از روش اسپکتروفتومتری، در آزمایشگاه تغذیه موسسه تحقیقات علوم دامی کشور اندازه گیری شد.
در مورد نمونه‌های سرم، پس از جمع آوری تمام نمونه ها، آزمایشات مربوط به اندازه گیری غلظت کلسیم و گلوکز با بهره گرفتن از کیت‌های Bionik (Farasamed,Iran) اسیدهای چرب غیر استریفیه با بهره گرفتن از کیت‌های NEFA (Randox,United Kingdom) و بتا هیدروکسی بوتیرات بااستفاده از کیت‌های Ranbut (Randox,United Kingdom) با بهره گرفتن از دستگاه اتوآنالایزر Biotecnica 1500,Italy انجام شد.
۳-۵- محاسبه DCAD
اندازه گیری تفاوت کاتیون ـ آنیونی جیره (DCAD) گاوداری شماره ۱
مقادیر اندازه گیری شده سدیم، پتاسیم، کلر و سولفور
٪۱۸۷/۰ = S ٪۱۶۷/۰ = Cl ٪۲۸۳/۰ = K ٪۱۵۴/۰ = Na
جهت تبدیل مقادیر از گرم به میلی گرم
mg 187 = S mg 167 = Cl mg 283 = K mg 154 = Na
جهت تبدیل از میلی گرم به میلی اکی والان

۴۴/۲- = ۳۸/۱۶ – ۹۴/۱۳ = (۶۸/۱۱ + ۷/۴) – (۲۵/۷ + ۶۹/۶) = DCAD
Kg/DM 1 4/24- = DCAD یا Kg/DM 100 44/2- = DCAD
Kg/DM 1 24- ≠ DCAD
محاسبه DCAD گاوداری شماره ۲
(۴۳/۶ + ۲۶/۳) – (۷۶/۱۰ + ۸۶/۶) = DCAD
Meq / 100 g DM 8 ≠ ۹۳/۷ = ۶۹/۹ – ۶۲/۱۷ = DCAD
Meq / 1 kg DM 80 = DCAD
(مقادیر سدیم ۱۵۸٪ ، پتاسیم ۴۲۰٪ ، کلر ۱۱۶٪ و سولفور ۱۰۳٪)
محاسبه DCAD گاوداری شماره ۳
(مقادیر سدیم ۳۲۸٪ ، پتاسیم ۷۵۱٪ ، کلر ۱۴۸٪ و سولفور ۱۰۲٪)
۹۸/۲۲ = ۵۳/۱۰ – ۵۱/۳۳ = (۳۷/۶ + ۱۶/۴) – (۲۵/۱۹ + ۲۶/۱۴) = DCAD
Meq / 100 g DM 23 ≈ DCAD
Meq / 1 kg DM 230 ≈ DCAD
۳-۶- آزمون‌های آماری
در تحقیق حاضر برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات موجود از نرم افزار آماری SPSS15 استفاده شده است. برای بررسی روابط بین متغیرها از آزمون تی مستقل (Independent Samples T-test) و آنالیز واریانس یکطرفه (One way ANOVA) برای بررسی وجود اختلاف میانگین‌ها، آزمون مربع کای (Chi-Square T-test) برای بررسی اختلاف تعداد یا درصدها، آزمون همبستگی پیرسون (Pearson correlation) و آزمون همبستگی اسپیرمن (Spearman correlation) به منظور بررسی وجود رابطه بین متغیرها و رگرسیون خطی (Linear Regression) استفاده شده است.

سطح معنی داری آزمون‌ها ۰۵/۰ لحاظ شده است. همان طور که می‌دانیم اگر مقدار p-value کمتر از ۰۵/۰ باشد نشان دهنده یک اختلاف معنی دار در نمونه مشاهده شده از لحاظ آزمون مورد استفاده در جدول است و در غیر اینصورت اینور استنباط می‌شود که اختلاف معنی داری دیده نشده است.
نقاط برش برای ابتلاء به هایپوکلسمی بالینی و تحت بالینی به ترتیب مقادیر کمتر از mg/dl5 و کمتر از mg/dl5/7 در نظر گرفته شد (۳۹). نقطه برش برای ابتلاء به بالانس منفی انرژی بعد زایش مقادیر بیش از mmol/L7/0 اسیدهای چرب غیر استریفیه (NEFA) در نظر گرفته شد (۱۵،۲۳).
فصل چهارم:
نتــــایج
۴-۱- نتایج
با توجه به نتایج بدست آمده در آنالیز واریانس، میانگین غلظت کلسیم سرم گاوهای گاوداری شماره ۱ (با DCAD منفی ۲۴) ، بطور معنی داری بیشتر از غلظت کلسیم سرم گاوهای گاوداری شماره ۲ و ۳ (با DCAD مثبت ۸۰ و ۲۳۰+) است (p<0.05)، در حالیکه میانگین غلظت کلسیم سرم گاوداری شماره ۲ (با DCAD مثبت ۸۰) و گاوداری شماره ۳ (با DCAD مثبت ۲۳۰) با هم اختلاف معنی داری نشان ندادند (p>0.05).
جدول شماره ۳-۱ : میانگین غلظت کلسیم بر اساس گاوداری‌های مختلف

شماره گاوداری

میانگین کلسیم
(mg/dl)

۲-۳-۳- نظریه برتری نسبی
یکی از سوالاتی که پس از طرح نظریه آدام اسمیت مطرح شد، این بود که اگر یک کشور در تولید همه کالاها نسبت به همه کشورها برتری مطلق داشته باشد چه نقشی در مبادلات بین المللی می تواند ایفا کند؟
ریکاردو در کتاب اصول اقتصاد سیاسی که در سال ۱۸۱۷ منتشر شد ادعا نمود که وقتی کشوری در تولید همه کالاها از برتری مطلق برخوردار باشد می‌تواند کالاهایی را که در آن بیشترین کارایی را دارد تولید و صادر کند ودر مقابل کالاهایی را که کارامدی کمتری دارد از خارج وارد نماید. با اجرای چنین سیاستی این کشور هم از مبادلات خارجی منافعی را کسب خواهد کرد. این دیدگاه که با استدلالهای اقتصادی قویتری همراه بود بنام تئوری مزیت نسبی شهرت یافت که می‌توان آنرا شکل تکامل یافته تر نظریه آدام اسمیت تلقی کرد(قاسمی، ۱۳۹۱).
۲-۳-۴- نظریه هکچر و اهلین
هکچر و اهلین، دو اقتصاددان سوئدی چنین استدلال نمودند که مزیت نسبی از تفاوت در میزان بهره مندی کشورها از منابع ملی (عوامل طبیعی تولید)حاصل می‌شود. منظور آنها از این عوامل زمین وکار و سرمایه بود. بر پایه این نظریه کشورها کالاهایی را صادر می کنند که در تولید آنها از عوامل تولید فراوان کشور به میزان زیادی استفاده شده است ودر مقابل کالاهایی را وارد می‌کنند که در تولید آنها عوامل کمیاب آن کشور زیاد بکار رفته باشد(قاسمی، ۱۳۹۱). این تئوری کوشیده است تا الگوی تجارت کنونی در عرصه اقتصاد جهانی را توضیح دهد ومنشاء مزیت نسبی کشورها را تفاوت در بهره‌مندی از عوامل تولید می‌داند نه تفاوت در بهره‌وری در تولید.
۲-۳-۵- نظریه سیکل عمر کالا
این نظریه توسط ریماند ورنون، در اواسط دهه ۱۹۶۰ مطرح شد که بازار اقتصادی آمریکا را مورد مطالعه قرار داده بود. به عقیده‌ی وی وجود یک بازار بزرگ و تقاضای بالقوه در آمریکا، شرکتهای صنعتی را به تولید و ابداع محصولات جدید تشویق می‌نمود. به دلایل زیر ابتدا این شرکتها مایل به تولید در کشور خود بودند:
عدم اطمینان و ریسکهای موجود در ارائه محصولات جدید؛
قدرت خرید بالا وحساسیت پایین خریداران داخلی؛
تقاضای پایین ومحدود به قشر پر درآمد درسایر کشورها.
با افزایش تقاضای این محصولات در کشورهای اروپایی، شرکتهای آمریکایی برآن شدند که درکشورهای مذکور سرمایه گذاری کرده وخط تولید خود را به این کشورها منتقل کنند(توکلی و دهقان، ۱۳۸۹).
بعلت پایین بودن هزینه‌های تولید، این کشورها بخشی از تولیدات خود را با قیمت پایین‌تر به آمریکا صادر می‌کردند. با افزایش اهمیت نقش هزینه های تولید وهمچنین افزایش تقاضا برای این کالاها، تولید این کالاها به کشورهای تازه صنعتی شده آسیایی انتقال یافت(قاسمی، ۱۳۹۱).

روند رشد تولید و مصرف کالاهای جدید و تغییراتی که ناشی از ویژگی‌های چرخه عمر آنها می‌باشد، بر الگوی تجارت جهانی و روند صادرات و واردات کشورها تأثیر می گذارد و چنانکه دیده می‌شود، مرکزیت تولید بین المللی ابتدا از آمریکا به اروپا وسپس به کشورهای آسیایی انتقال یافت و با گذشت زمان کشوری که خود ابداع کننده و صادر کننده محصولی بود، به واردکننده آن تبدیل شد. اگرچه این تئوری ممکن است برای توضیح الگوی تجارت بین الملل در دوره کوتاه تسلط جهانی آمریکا مفید باشد، اما تعمیم آن به شرایط روز با محدودیتهای زیادی روبرو می‌باشد(همان).
۲-۳-۶- نظریه مزیتهای پیشتاز بودن
تئوری جدید تجارت بین الملل که در اوایل دهه ۱۹۷۰ مطرح شد، چنین استدلال می‌کند که در بسیاری از صنایع که امکان صرفه جویی مقیاس در آنها زیاد است، تخصص‌گرایی یا تولیدات تخصصی باعث افزایش بازدهی می‌شود و به موازات افزایش تولید هزینه‌های یک واحد محصول کاهش می‌یابد. این نظریه همچنین بیان می‌کند که بدلیل زیاد بودن هزینه‌های ثابت و بالا بودن صرفه جویی‌های مقیاس تقاضای جهانی تنها می تواند از تعداد معدودی از شرکتها در صنایع مختلف حمایت نماید(رستگاری پور، ۱۳۸۶).
بر پایه این تئوری، هر کشور روی کالاهایی تمرکز می‌کند که شرکتهای تولید کننده آن کالا در آن کشور از نوع شرکتهای پیشتاز در صنعت محسوب می‌شوند. این شرکتها معمولاً زودتر از سایرین وارد صنعت شده و توانسته‌اند از مزیت ناشی از صرفه جویی مقیاس استفاده کنند و ورود شرکتهای دیگر را با مشکل مواجه نمایند. این نظریه با کلیت تئوری مزیت نسبی مغایرت ندارد اما با نظریه وفور عوامل تولید متفاوت است. می‌توان گفت، صرفه جویی مقیاس بهره‌برداری از منابع تولید را کارآمدتر می‌کند و این موجب برتری نسبی کشور مذکور در تولید و صادرات آن کالا می‌شود(رحیم نیا و صادقیان).
۲-۴- مروری بر چند مدل صادرات
۲-۴-۱- مدل بالدوف
این مدل که توسط بالدوف، کراونس و واگنر برای اقتصادهای کوچک طراحی شده است این گونه بیان می‌دارد که عوامل اثرگذار بر عملکرد صادراتی پیرامون نیروهای داخلی و خارجی شرکت سازماندهی شده‌اند(قاسمی، ۱۳۹۱).
پیش بینی کننده های پیشنهادی عملکرد صادراتی شامل عوامل محیطی، ویژگی های شرکت و استراتژی های بازرگانی می‌باشند. عملکرد صادراتی معمولاً با بهره گرفتن از شاخص‌هایی مانند موارد زیر اندازه‌گیری می‌شود:
فروش های صادراتی؛
رشد فروش های صادراتی؛
سودهای صادراتی؛
شدت صادرات؛
شکل‏۲‑۳- مدل بالدوف، منبع: قاسمی، ۱۳۹۱
در کل عملکرد صادراتی به عنوان نتایج حاصل شده برای شرکت از فروش‌های بین المللی تعریف می‌شود. این نتایج شامل جنبه های استراتژیک و مالی عملکرد می‌شوند.
در زیر سه بعد از عملکرد صادراتی منظور شده است: ۱)اثر بخشی صادراتی؛ ۲)شدت صادرات؛ ۳)فروش‌های صادراتی.
اثر بخشی صادراتی:
معیار اندازه گیری مورد استفاده برای اثر بخشی صادراتی ترکیبی است تا بر انتقادات وارده بر شاخص های تک موردی غلبه کند و ادراکات مدیران دربارۀ تغییرات در نتایج استراتژیک و مالی را به دست آوریم.
شدت صادرات و فروش های صادراتی:
این عوامل به ابعاد مالی بر می گردند و به عنوان معیارهای اندازه گیری عینی مورد استفاده هستند.
هدف در استفاده از ابعاد سه گانه غلبه بر جنبه های متفاوت عملکرد است.
محیط
محیط شامل عوامل خارجی می شودکه این عوامل موجب فرصت ها و تهدیداتی برای شرکت ها هستند و برای مدیریت غیر قابل کنترل می باشند
ابعاد اصلی محیط:
محیط سیاسی: محیط سیاسی شامل ابعاد اقتصادی (مثل نرخ مبادله) و قانونی (مثل محدودیت های واردات) می باشد.
محیط اجتماعی- فرهنگی: متشکل از مشتریان خاص، زبان ها و مذاهب کشورهای خارجی است.
ویژگی‌های شرکت
ویژگی‌های شرکت برای مدیریت در مقایسه با عوامل محیطی قابل کنترل تر هستند و توانمندی‌ها و ضعف های شرکت ها را نشان می دهند. این عوامل شامل موارد زیر می‌باشند:
اندازه شرکت
تجربه صادراتی
توانایی بین المللی
استراتژی‌های بازرگانی
زمانی که رفتار شرکت‌ها مورد ارزیابی قرار می گیرد استراتژی های بازرگانی یا رقابتی سطح مناسبی برای تجزیه و تحلیل هستند.
۲-۴-۲- مدل لئویندو
لئویندو، کتسیکس و سامی عوامل اثرگذار بر عملکرد صادراتی را به پنج گروه تقسیم می نمایند که عبارتند از:
عوامل محیطی اثرگذار بر فعالیت و محیط های کلانی که صادرکنندگان در آن فعالیت می کنند
هدف گذاری- شناسایی، انتخاب و بخش بندی بازارهای بین المللی
متغیرهای آمیخته بازاریابی- محصول صادراتی، قیمت گذاری، توزیع و استراتژی ترفیع