مهمترین روش های گردآوری اطلاعات دراین تحقیق بدین شرح است :
الف: مطالعات کتابخانه ای؛ که جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه ای، و مقالات استفاده شده است.
ب: تحقیقات میدانی: در این قسمت به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل، از پرسشنامه استفاده گردیده است. پرسشنامه این تحقیق شامل ۵ سئوال ویژگی های جمعیت شناختی و ۱۲ سوال( گویه) می باشد. ( دل و ترک زاده،۱۹۸۸)
۳-۵ متغیرهای پژوهش
متغیر شامل هر چیزی است که بتواند ارزش های گوناگون و متفاوت را بپذیرد. این ارزشها می تواند درزمانهای مختلف برای یک شخص یا یک چیز متفاوت باشد یا اینکه در یک زمان برای اشخاص یا چیزهای مختلف تفاوت داشته باشد.)سکاران، ۱۳۸۱: ۸۲(
متغییر بر اساس نقشی که در پژوهش بر عهده دارد به دو دسته تقسیم می شود:
الف( متقیر مستقل ) در این تحقیق :محتوا ، دقت ، سهولت ،به موقع بودن ،راحتی کاربرد
ب( متغیر وابسته ) : رضایت کاربر نهایی
الف : متقیر مستقل: متغیر محرک درونداد است که به وسیله پژوهشگر اندازه گیری، دستکاری یا انتخاب می شود تا تأثیر یا ارتباط آن با متغییر دیگری معین شود. متغیر مستقل، مقدمه و متغیر وابسته نتیجه است.
ب : متغیر وابسته : متغیر پاسخ، برونداد یا ملاک است و عبارت است از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته، مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم ومشخص شود. (دلاور، ۱۳۸۳ : ۵۹)
۳-۶ ابزار گردآوری اطلاعات
ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه می باشد. پرسشنامه استفاده شده در این پژوهش پرسشنامه رسمی و استاندارد ابزار EUCS دل و ترکزاده ۱۹۸۸ می باشد .
شیوه نمره گذاری پرسشنامه
شکل کلی: | خیلی کم | کم | تا حدی | زیاد | خیلی زیاد |
امتیاز بندی: | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ |
۳-۷ روایی (اعتبار)
روایی صوری یک آزمون معمولاً توسط افراد متخصص در مورد موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. جهت سنجش روایی پرسشنامه این پژوهش نیز از روایی صوری استفاده شده است .
در این تحقیق برای تعیین اعتبار از روش اعتبار صوری استفاده شده است .
بدین معنی که پرسشنامه به تعدادی از اساتید و متخصصان داده شده و از نظرا ت آنها برا ی اصلاح وبهبود پرسشنامه استفاده شده است .
از طرفی دیگر، با توجه به اینکه اصل پرسش های به کار رفته شده در پرسشنامه، از پرسشنامه های استاندارد استخراج شده و دارای پشتوانه تئوری قوی می باشند، منجر به روایی مضاعف آنها میگردند. در نهایت نیز پس از بررسی و مطالعه نظرات اساتید و متخصصین فن، آخرین تغییرات و تعدیلات در پرسشنامه نهایی لحاظ گردیده است .
۳-۸ پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه
اعتبار بیرونی پرسشنامه (پایایی): هدف و منظور از سنجش پایایی و ثبات پرسشنامه این است که چنانچه این تحقیق توسط فرد دیگری یا توسط همان محقق در زمان و مکانهای دیگری دوباره انجام شود به نتایجی مشابه با نتایج فعلی دست یابد. معمولا برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده میگردد.
برای این منظور پرسشنامه فوق در بین ۳۰ نفر از افراد جامعه آماری توزیع گردید و ضریب آلفای کرونباخ به طریق زیر محاسبه میشود (ثرندایک،۱۳۶۹:۲۳۴):
که در آن:
: n تعداد سوالهای تست
: Si2 واریانس سوال i
: St2واریانس کل تست
جهت محاسبه ضریب α ازنرم افزار spssاستفاده شدکه میزان α برای ۳۰ پرسشنامه مقدار ۸۲۰/۰ بدست آمد و مشخص گردید که پرسشنامه از اعتبار لازم برخوردار است. زیرا مقدار ضریب آلفا بالاتر از حد قابل قبول برای مقاصد کاربردی که ۷۰/۰ است بیشتر می باشد. لذا می توان ادعا کرد که پرسشنامه مورد نظر دارای پایایی قابل قبول است.
جدول۳-۱: پرسشنامه مشارکت
۰.۱۴۸
۰.۱۰۲
جدول شماره۲-۱: اجزاء جیره به تفکیک گاوداری بر حسب g/kg و درصد عناصر معدنی در ماده خشک مواد غذایی
ترکیب کنسانتره شامل جو،سبوس گندم،نمک،ملاس و کنجاله تخم پنبه است.
در نهایت درهرگاوداری، از هر راس گاو، بعد از زایش دو نمونه خون از ورید و داج با بهره گرفتن از سرنگ[۴۸] و لوله آزمایش بدون ماده ضد انعقاد شد انعقاد به حجم ۱۰ میلی لیتر در ۲ نوبت (۴۸ ساعت اول بعد زایش، هفته دوم بعد زایش) اخذ و بلافاصله در ۲۰۰۰ دور به مدت ۱۵ دقیقه سانتریفیوز (دستگاه ACL ایتالیا) شده و سرم آنها در مجاورت بستههای یخ به یخچال منتقل و تا زمان انجام آزمایشات در۲۰- درجه سانتیگراد، فریز شدند (مشخصات نمونه از قبیل شماره دام، تاریخ اخذ نمونه روی میکروتیوب حاوی سرم درج گردید) .
تعداد دفعات دوشش در گاو داریهای فوق دوبار در روز و در ساعات ۷ صبح و ۷ بعد از ظهر انجام می گرفت.
۳-۴- آنالیز نمونههای سرم و جیره
جهت آنالیز جیره ها، نمونه اخذ شده در ۷۰ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ ساعت در دستگاه آون خشک قرار می گرفت تا ماده خشک آن بدست بیاید. سپس اقدام به آسیاب کردن نمونهها می شد. در نهایت مقادیر Na و K بروش آنالیز شیمیایی مرطوب با دستگاه جذب اتمی، Cl بروش تیتراسیون و S با بهره گرفتن از روش اسپکتروفتومتری، در آزمایشگاه تغذیه موسسه تحقیقات علوم دامی کشور اندازه گیری شد.
در مورد نمونههای سرم، پس از جمع آوری تمام نمونه ها، آزمایشات مربوط به اندازه گیری غلظت کلسیم و گلوکز با بهره گرفتن از کیتهای Bionik (Farasamed,Iran) اسیدهای چرب غیر استریفیه با بهره گرفتن از کیتهای NEFA (Randox,United Kingdom) و بتا هیدروکسی بوتیرات بااستفاده از کیتهای Ranbut (Randox,United Kingdom) با بهره گرفتن از دستگاه اتوآنالایزر Biotecnica 1500,Italy انجام شد.
۳-۵- محاسبه DCAD
اندازه گیری تفاوت کاتیون ـ آنیونی جیره (DCAD) گاوداری شماره ۱
مقادیر اندازه گیری شده سدیم، پتاسیم، کلر و سولفور
٪۱۸۷/۰ = S ٪۱۶۷/۰ = Cl ٪۲۸۳/۰ = K ٪۱۵۴/۰ = Na
جهت تبدیل مقادیر از گرم به میلی گرم
mg 187 = S mg 167 = Cl mg 283 = K mg 154 = Na
جهت تبدیل از میلی گرم به میلی اکی والان
۴۴/۲- = ۳۸/۱۶ – ۹۴/۱۳ = (۶۸/۱۱ + ۷/۴) – (۲۵/۷ + ۶۹/۶) = DCAD
Kg/DM 1 4/24- = DCAD یا Kg/DM 100 44/2- = DCAD
Kg/DM 1 24- ≠ DCAD
محاسبه DCAD گاوداری شماره ۲
(۴۳/۶ + ۲۶/۳) – (۷۶/۱۰ + ۸۶/۶) = DCAD
Meq / 100 g DM 8 ≠ ۹۳/۷ = ۶۹/۹ – ۶۲/۱۷ = DCAD
Meq / 1 kg DM 80 = DCAD
(مقادیر سدیم ۱۵۸٪ ، پتاسیم ۴۲۰٪ ، کلر ۱۱۶٪ و سولفور ۱۰۳٪)
محاسبه DCAD گاوداری شماره ۳
(مقادیر سدیم ۳۲۸٪ ، پتاسیم ۷۵۱٪ ، کلر ۱۴۸٪ و سولفور ۱۰۲٪)
۹۸/۲۲ = ۵۳/۱۰ – ۵۱/۳۳ = (۳۷/۶ + ۱۶/۴) – (۲۵/۱۹ + ۲۶/۱۴) = DCAD
Meq / 100 g DM 23 ≈ DCAD
Meq / 1 kg DM 230 ≈ DCAD
۳-۶- آزمونهای آماری
در تحقیق حاضر برای تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات موجود از نرم افزار آماری SPSS15 استفاده شده است. برای بررسی روابط بین متغیرها از آزمون تی مستقل (Independent Samples T-test) و آنالیز واریانس یکطرفه (One way ANOVA) برای بررسی وجود اختلاف میانگینها، آزمون مربع کای (Chi-Square T-test) برای بررسی اختلاف تعداد یا درصدها، آزمون همبستگی پیرسون (Pearson correlation) و آزمون همبستگی اسپیرمن (Spearman correlation) به منظور بررسی وجود رابطه بین متغیرها و رگرسیون خطی (Linear Regression) استفاده شده است.
سطح معنی داری آزمونها ۰۵/۰ لحاظ شده است. همان طور که میدانیم اگر مقدار p-value کمتر از ۰۵/۰ باشد نشان دهنده یک اختلاف معنی دار در نمونه مشاهده شده از لحاظ آزمون مورد استفاده در جدول است و در غیر اینصورت اینور استنباط میشود که اختلاف معنی داری دیده نشده است.
نقاط برش برای ابتلاء به هایپوکلسمی بالینی و تحت بالینی به ترتیب مقادیر کمتر از mg/dl5 و کمتر از mg/dl5/7 در نظر گرفته شد (۳۹). نقطه برش برای ابتلاء به بالانس منفی انرژی بعد زایش مقادیر بیش از mmol/L7/0 اسیدهای چرب غیر استریفیه (NEFA) در نظر گرفته شد (۱۵،۲۳).
فصل چهارم:
نتــــایج
۴-۱- نتایج
با توجه به نتایج بدست آمده در آنالیز واریانس، میانگین غلظت کلسیم سرم گاوهای گاوداری شماره ۱ (با DCAD منفی ۲۴) ، بطور معنی داری بیشتر از غلظت کلسیم سرم گاوهای گاوداری شماره ۲ و ۳ (با DCAD مثبت ۸۰ و ۲۳۰+) است (p<0.05)، در حالیکه میانگین غلظت کلسیم سرم گاوداری شماره ۲ (با DCAD مثبت ۸۰) و گاوداری شماره ۳ (با DCAD مثبت ۲۳۰) با هم اختلاف معنی داری نشان ندادند (p>0.05).
جدول شماره ۳-۱ : میانگین غلظت کلسیم بر اساس گاوداریهای مختلف
شماره گاوداری
میانگین کلسیم
(mg/dl)
۲-۳-۳- نظریه برتری نسبی
یکی از سوالاتی که پس از طرح نظریه آدام اسمیت مطرح شد، این بود که اگر یک کشور در تولید همه کالاها نسبت به همه کشورها برتری مطلق داشته باشد چه نقشی در مبادلات بین المللی می تواند ایفا کند؟
ریکاردو در کتاب اصول اقتصاد سیاسی که در سال ۱۸۱۷ منتشر شد ادعا نمود که وقتی کشوری در تولید همه کالاها از برتری مطلق برخوردار باشد میتواند کالاهایی را که در آن بیشترین کارایی را دارد تولید و صادر کند ودر مقابل کالاهایی را که کارامدی کمتری دارد از خارج وارد نماید. با اجرای چنین سیاستی این کشور هم از مبادلات خارجی منافعی را کسب خواهد کرد. این دیدگاه که با استدلالهای اقتصادی قویتری همراه بود بنام تئوری مزیت نسبی شهرت یافت که میتوان آنرا شکل تکامل یافته تر نظریه آدام اسمیت تلقی کرد(قاسمی، ۱۳۹۱).
۲-۳-۴- نظریه هکچر و اهلین
هکچر و اهلین، دو اقتصاددان سوئدی چنین استدلال نمودند که مزیت نسبی از تفاوت در میزان بهره مندی کشورها از منابع ملی (عوامل طبیعی تولید)حاصل میشود. منظور آنها از این عوامل زمین وکار و سرمایه بود. بر پایه این نظریه کشورها کالاهایی را صادر می کنند که در تولید آنها از عوامل تولید فراوان کشور به میزان زیادی استفاده شده است ودر مقابل کالاهایی را وارد میکنند که در تولید آنها عوامل کمیاب آن کشور زیاد بکار رفته باشد(قاسمی، ۱۳۹۱). این تئوری کوشیده است تا الگوی تجارت کنونی در عرصه اقتصاد جهانی را توضیح دهد ومنشاء مزیت نسبی کشورها را تفاوت در بهرهمندی از عوامل تولید میداند نه تفاوت در بهرهوری در تولید.
۲-۳-۵- نظریه سیکل عمر کالا
این نظریه توسط ریماند ورنون، در اواسط دهه ۱۹۶۰ مطرح شد که بازار اقتصادی آمریکا را مورد مطالعه قرار داده بود. به عقیدهی وی وجود یک بازار بزرگ و تقاضای بالقوه در آمریکا، شرکتهای صنعتی را به تولید و ابداع محصولات جدید تشویق مینمود. به دلایل زیر ابتدا این شرکتها مایل به تولید در کشور خود بودند:
عدم اطمینان و ریسکهای موجود در ارائه محصولات جدید؛
قدرت خرید بالا وحساسیت پایین خریداران داخلی؛
تقاضای پایین ومحدود به قشر پر درآمد درسایر کشورها.
با افزایش تقاضای این محصولات در کشورهای اروپایی، شرکتهای آمریکایی برآن شدند که درکشورهای مذکور سرمایه گذاری کرده وخط تولید خود را به این کشورها منتقل کنند(توکلی و دهقان، ۱۳۸۹).
بعلت پایین بودن هزینههای تولید، این کشورها بخشی از تولیدات خود را با قیمت پایینتر به آمریکا صادر میکردند. با افزایش اهمیت نقش هزینه های تولید وهمچنین افزایش تقاضا برای این کالاها، تولید این کالاها به کشورهای تازه صنعتی شده آسیایی انتقال یافت(قاسمی، ۱۳۹۱).
روند رشد تولید و مصرف کالاهای جدید و تغییراتی که ناشی از ویژگیهای چرخه عمر آنها میباشد، بر الگوی تجارت جهانی و روند صادرات و واردات کشورها تأثیر می گذارد و چنانکه دیده میشود، مرکزیت تولید بین المللی ابتدا از آمریکا به اروپا وسپس به کشورهای آسیایی انتقال یافت و با گذشت زمان کشوری که خود ابداع کننده و صادر کننده محصولی بود، به واردکننده آن تبدیل شد. اگرچه این تئوری ممکن است برای توضیح الگوی تجارت بین الملل در دوره کوتاه تسلط جهانی آمریکا مفید باشد، اما تعمیم آن به شرایط روز با محدودیتهای زیادی روبرو میباشد(همان).
۲-۳-۶- نظریه مزیتهای پیشتاز بودن
تئوری جدید تجارت بین الملل که در اوایل دهه ۱۹۷۰ مطرح شد، چنین استدلال میکند که در بسیاری از صنایع که امکان صرفه جویی مقیاس در آنها زیاد است، تخصصگرایی یا تولیدات تخصصی باعث افزایش بازدهی میشود و به موازات افزایش تولید هزینههای یک واحد محصول کاهش مییابد. این نظریه همچنین بیان میکند که بدلیل زیاد بودن هزینههای ثابت و بالا بودن صرفه جوییهای مقیاس تقاضای جهانی تنها می تواند از تعداد معدودی از شرکتها در صنایع مختلف حمایت نماید(رستگاری پور، ۱۳۸۶).
بر پایه این تئوری، هر کشور روی کالاهایی تمرکز میکند که شرکتهای تولید کننده آن کالا در آن کشور از نوع شرکتهای پیشتاز در صنعت محسوب میشوند. این شرکتها معمولاً زودتر از سایرین وارد صنعت شده و توانستهاند از مزیت ناشی از صرفه جویی مقیاس استفاده کنند و ورود شرکتهای دیگر را با مشکل مواجه نمایند. این نظریه با کلیت تئوری مزیت نسبی مغایرت ندارد اما با نظریه وفور عوامل تولید متفاوت است. میتوان گفت، صرفه جویی مقیاس بهرهبرداری از منابع تولید را کارآمدتر میکند و این موجب برتری نسبی کشور مذکور در تولید و صادرات آن کالا میشود(رحیم نیا و صادقیان).
۲-۴- مروری بر چند مدل صادرات
۲-۴-۱- مدل بالدوف
این مدل که توسط بالدوف، کراونس و واگنر برای اقتصادهای کوچک طراحی شده است این گونه بیان میدارد که عوامل اثرگذار بر عملکرد صادراتی پیرامون نیروهای داخلی و خارجی شرکت سازماندهی شدهاند(قاسمی، ۱۳۹۱).
پیش بینی کننده های پیشنهادی عملکرد صادراتی شامل عوامل محیطی، ویژگی های شرکت و استراتژی های بازرگانی میباشند. عملکرد صادراتی معمولاً با بهره گرفتن از شاخصهایی مانند موارد زیر اندازهگیری میشود:
فروش های صادراتی؛
رشد فروش های صادراتی؛
سودهای صادراتی؛
شدت صادرات؛
شکل۲‑۳- مدل بالدوف، منبع: قاسمی، ۱۳۹۱
در کل عملکرد صادراتی به عنوان نتایج حاصل شده برای شرکت از فروشهای بین المللی تعریف میشود. این نتایج شامل جنبه های استراتژیک و مالی عملکرد میشوند.
در زیر سه بعد از عملکرد صادراتی منظور شده است: ۱)اثر بخشی صادراتی؛ ۲)شدت صادرات؛ ۳)فروشهای صادراتی.
اثر بخشی صادراتی:
معیار اندازه گیری مورد استفاده برای اثر بخشی صادراتی ترکیبی است تا بر انتقادات وارده بر شاخص های تک موردی غلبه کند و ادراکات مدیران دربارۀ تغییرات در نتایج استراتژیک و مالی را به دست آوریم.
شدت صادرات و فروش های صادراتی:
این عوامل به ابعاد مالی بر می گردند و به عنوان معیارهای اندازه گیری عینی مورد استفاده هستند.
هدف در استفاده از ابعاد سه گانه غلبه بر جنبه های متفاوت عملکرد است.
محیط
محیط شامل عوامل خارجی می شودکه این عوامل موجب فرصت ها و تهدیداتی برای شرکت ها هستند و برای مدیریت غیر قابل کنترل می باشند
ابعاد اصلی محیط:
محیط سیاسی: محیط سیاسی شامل ابعاد اقتصادی (مثل نرخ مبادله) و قانونی (مثل محدودیت های واردات) می باشد.
محیط اجتماعی- فرهنگی: متشکل از مشتریان خاص، زبان ها و مذاهب کشورهای خارجی است.
ویژگیهای شرکت
ویژگیهای شرکت برای مدیریت در مقایسه با عوامل محیطی قابل کنترل تر هستند و توانمندیها و ضعف های شرکت ها را نشان می دهند. این عوامل شامل موارد زیر میباشند:
اندازه شرکت
تجربه صادراتی
توانایی بین المللی
استراتژیهای بازرگانی
زمانی که رفتار شرکتها مورد ارزیابی قرار می گیرد استراتژی های بازرگانی یا رقابتی سطح مناسبی برای تجزیه و تحلیل هستند.
۲-۴-۲- مدل لئویندو
لئویندو، کتسیکس و سامی عوامل اثرگذار بر عملکرد صادراتی را به پنج گروه تقسیم می نمایند که عبارتند از:
عوامل محیطی اثرگذار بر فعالیت و محیط های کلانی که صادرکنندگان در آن فعالیت می کنند
هدف گذاری- شناسایی، انتخاب و بخش بندی بازارهای بین المللی
متغیرهای آمیخته بازاریابی- محصول صادراتی، قیمت گذاری، توزیع و استراتژی ترفیع
در گذشته از وزن بدن برای سنجش وضعیت بدنی گاوها استفاده میشد، این صفت به تنهایی شاخص مناسبی از ذخایر بدنی نیست، زیرا تحت تاثیر عواملی نظیر تعداد زایش، مرحله شیردهی، اندازه اسکلت بدن، آبستنی، نژاد و مهمتر از همه محتوای دستگاه گوارش قرار میگیرد [۱۹]. وضعیت بدنی اولین بار توسط مورای [۹۹] به صورت نسبت چربی به ترکیبات غیر چربی در بدن یک حیوان زنده تعریف شد. اندازه گیری وضعیت بدن با این سیستم به دلیل نیاز به کشتار، مشکل و پرهزینه بود. بنابراین چندین سیستم برای ارزیابی ظاهری وضعیت بدنی گاوها اختصاص داده شد که اولین بار برای گاوهای گوشتی به کار برده شد [۸۸]. این سیستم شامل لمس زایده های ستون فقرات ، کمر و همچنین ناحیه ابتدای دم بود. در سال ۱۹۸۲ این سیستم برای گاوهای شیری براساس نمره دهی یک درجه بندی یک تا پنج انجام شد. در این سیستم نمره ۱ گاو بسیار لاغر و نمره ۵ گاو بسیار چاق بود [۱۳۴]. از مشکلات این سیستم نمرهدهی نیاز به مهار و لمس حیوان بود که در گلههای بزرگ انجام نمیشد. بنابراین در سال ۱۹۸۹ یک روش برای ارزیابی وضعیت بدن درگاو شیری ابداع شد، که فرد ارزیاب با در نظر گرفتن سه ناحیه شامل کمر، لگن و ابتدای دم می توانست به صورت دیداری و بدون نیاز به لمس بدن، گاو شیری را ارزیابی کند [۵۰]. این روش امروزه نیز استفاده میشود. نمره وضعیت بدنی به طور مستقل از وزن بدن و اندازه بدن محاسبه میشود، بنابراین برآورد صحیحی از چربی بدن میباشد. نمره وضعیت بدنی در زمان زایش میزان ذخایر بافت چربی بدن است که میتواند پیش سازی برای چربی شیر باشد [۱۲۰]. در گاوهای هلشتاین- فریزین ارتباط ژنتیکی بین تولید شیر و نمره وضعیت بدنی، همچنین بین تولید شیر و سلامتی وجود دارد. بنابراین انتخاب ژنتیکی برای افزایش تولید شیر، منجر به داشتن نمره وضعیت بدنی پایینتر در طولانی مدت و افزایش احتمال بروز بیماری میشود [۱۰۸].
به دلیل همبستگی بالای چربی زیرپوستی با کل چربی بدن، ضخامت چربی زیرپوستی شاخص مناسبی برای چربی ذخیره ای بدن محسوب میشود [۳۲]. استفاده از سونوگرافی به صورت یک جایگزین یا تایید نمره وضعیت بدنی نشان داده شده است [۱۱۴]. در یک تحقیق چربی زیرپوستی در گاوهای هلشتاین در شش ناحیه (ناحیه راست کمری، ناحیه چپ کمری، خاصره راست، خاصره چپ، بالای راست دم و بالای چپ دم ) اندازه گیری شد. هر یک از شش ناحیه مورد نظر، همبستگی متفاوتی با نمره وضعیت بدنی داشت (بین ۳۵/۰ تا ۶۵/۰) [۴۴]. همچنین اندازه گیری چربی زیرپوستی با روش اولتراسونیک برای تعیین نمره وضعیت بدنی، در بالای دنده ۱۲ و بین استخوان هیپ و پین در سیستم نیوزلندی توسط مک دونالد استفاده شد و ضریب همبستگی ۶۹/۰ برای دنده ۱۲ و ۸۲/۰ برای ضخامت چربی بین هیپ و پین محاسبه شد. بنابراین مناسب ترین ناحیه برای اندازه گیری ضخامت چربی بین هیپ وپین پیشنهاد شد [۹۰]. همچنین ضریب همبستگی بین نمره وضعیت بدنی و ضخامت چربی پشت بین ۸۲/۰ تا ۹۵/۰ محاسبه شد [۱۱و۱۱۴]. اسکرودر و استافنبیل کل ناحیه پشتی ستون فقرات را بررسی کردند و ناحیه ساکرال را به عنوان مناسبترین محل برای اندازه گیری ضخامت چربی پشت پیشنهاد کردند. چون این ناحیه بیشترین میزان بافت چربی در ناحیه پشتی را دارد و همبستگی بالایی (۹/۰) با کل محتوای چربی بدن دارد. همچنین در یک موقعیت ساده و قابل دسترس جهت بررسی قرار گرفتهاست [۱۱۴]. دومک و همکاران در سال ۱۹۹۵ نواحی ابتدای دم، کمر و بالای استخوان ران را برای اندازه گیری ضخامت چربی پشت بررسی کردند و مناسب ترین ناحیه را در در خط وسط بین هیپ و پین توصیه نمودند. آنها همبستگی بالایی(۸۶/۰) بین پهلوهای چپ و راست پیدا کردند، بنابراین پیشنهاد کردند که فقط یک سمت گاو برای ارزیابی ضخامت چربی پشت کافی است [۴۴].
جدول ۲-۱ ارتباط نمره وضعیت بدنی، ضخامت چربی پشت و کل محتوای چربی بدن با وضعیت حیوان [۱۱۴].
وضعیت حیوان | نمره وضعیت بدنی | ضخامت چربی پشت(میلی متر) | کل چربی بدن (کیلوگرم) |
خیلی لاغر | ۱ | ۵> | ۵۰> |
لاغر | ۵/۱ | ۵ | ۵۰ |
نسبتا لاغر | ۲ | ۱۰ | ۷۶ |
متوسط | ۵/۲ | ۱۵ | ۹۸ |
خوب | ۳ | ۲۰ | ۱۲۲ |
خیلی خوب | ۵/۳ | ۲۵ | ۱۴۶ |
پرسشنامه مربوط به تهاجم وتوهین می باشد.
۱-۶-۴-۵-تعریف نظری لجاجت وکینه توزی:
ازجمله خصوصیات و صفات زشت و رذایل اخلاقی در انسانها لجاجت وکینه توزی[۱۱] می با شد لجاجت یعنی پافشاری و سرسختی و اصرار بر امری و یا کاری و یا خواسته ای بدون در نظر گرفتن خوب یا بد آن وکینه توزی احساسی است که ریشه و خاستگاه آن احساس کمبود در خود از وجود نعمتی در دیگر است. به این معنا که شخص با توجه به وجود نعمتی در دیگری و فقدان آن در خود ، احساس می کند که چیزی از دیگری کم دارد. همین احساس کمبود موجب می شود تا نسبت به نعمت هایی که دیگری از آن برخوردار می باشد دچار رنجش وکینه توزی گردد(اکرمی ،۱۳۸۸).
۱-۶-۴-۶-تعریف عملیاتی لجاجت وکینه توزی:
میزان لجاجت وکینه توزی نمره ای که فرد از پرسشنامه پر خاشگری AGQ (1979 ) به دست می آورد، ماده های۲۳ تا ۳۰ این پرسشنامه مربوط به لجاجت وکینه توزی می باشد.
۱-۶-۵-تعریف نظری عود:
عود[۱۲]عبارت است از بر گشت ،فرد وابسته به مواد به مصرف مجدد مواد مخدر پس از اینکه به تعهد خود برای ترک مواد عمل کرد (بک،ترجمه:گودرزی ،۱۳۸۰ ).
عود فرایندی است که در آُن تغییراتی در افکار ،احساسات ،نگرشها و الگوهای رفتاری فرد به وجود آمده و فرد را مجددا” بسوی مصرف مواد مخدر ،یا الکل سوق داده ویا راجع به آن فکر یا صحبت می کند (مارلات و و گوردون[۱۳]، ۲۰۰۰).
۱-۶-۶- تعریف عملیاتی عود :
منظور از عود عبارت است از وجودمورفین در ادرار افراد وابسته به مواد که در سه مرحله قبل از آزمون ،پس از آزمون و مرحله پیگیری بعمل می آید.
۲-۱-مقدمه:
اعتیاد نیز همانند بیماری های مختلف از چندین عامل [۱۴]نشأت می گیرد. تلاش درجهت شناخت بیماری اعتیاد و پیشگیری و درمان آن امری است ضروری که باید از طریق آموزش های گروهی به عموم مردم صورت گیرد ( محمدی، ۱۳۸۷).
آمارهای منتشر شده از سوی سازمانهای بین المللی ،به خصوص سازمان جهانی مبارزه با مواد مخدر و سازمان یو نسکو حاکی از افزایش آمار مصرف این مواد در سطح جهان است، تنها تفاوت موجوددر بین تمام کشورها در رده های سنی متفاوت میل به مصرف مواد و نوع الگوی مصرف مواد است .بر هیچکس پوشیده نیست که افزایش مصرف ومیل به مصرف مواد تیشه به ریشه بنیادهای اخلاقی ، اقتصادی و اجتماعی یک جامعه می زند و آن را از درون دچار فساد کرده و در نهایت به انحطاط می کشد .این مشکل امروزه آن چنان خود نمایی می کند که هیچ کشوری نمی تواند خود را کاملا” از آن مصون بداند (پوراسلامی، ۱۳۸۳).
۲-۲-تاریخچه مواد مخدر:
برای آشنایی با مواد مخدر نمی توان زمان مشخصی را عنوان کرد ولی بشر از آغاز زندگی برای تسکین و کاستن درد های خود از بوته هایی که مواد تخدیرکننده در برداشته استفاده می نمودند. مردم ارو پا از چهار هزار سال پیش بر اثر ات ضد درد و تخدیری با افیون آشنایی داشتند
سومریان این ماده را استعمال و آن را گیاه شادی می نامیدند . تریاک و ترکیباتش در تمامی
دوره های تاریخ بابل، مصر ،روم وجود داشته و بالاخره عده ای معتقدند که مجارستان اولین کشور
ارو پایی است که با خشخاش آشنا شده و گیاه شنا سان آنها ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد آن را شناخته اند و شیرابه اش را به کار می بردند. یونانیان در زمان سقراط به آثار مصرف تر یاک واقف بودند و از آن استفاده می کردند ،هندیان نیز در شمار نخستین ملتی هستند که به گیاه مخدر کوکنار (خشخاش) آشنایی پیدا کرده بودند ( پور اسلامی، ۱۳۸۳).
۲-۳-تعریف اعتیاد:
اعتیاد[۱۵] عبارت است از یک پدیده زیستی که به بدن این امکان را میدهد که خود را
تدر یجا” با پاره ای ازمواد سمی سازش دهد و مصرف روزمره از این مواد راکه برای یک موجود زنده به کل کشنده است تحمل کند (پور افکاری، ۱۳۸۴).
در سال ۱۹۸۴ سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسید که اصطلاح اعتیاد دیگر اصطلاح عملی نیست و اصطلاح وابستگی دارویی رابه جای آن توصیه کرد. مفهوم وابستگی مواد[۱۶] در
چند دهه معانی رسمی بسیار و فراوانی داشته است. اساسا” در ارتباط با تعریف وابستگی از دو مفهوم وابستگی جسمی[۱۷]، وابستگی رفتاری[۱۸] می توان یاد کرد. وابستگی : نوعی سندروم بالینی است که باعث تظاهرات رفتاری ، شناختی و فیزیولوژیکی می گردد وفرد مصرف مواد را به رفتارهای دیگر ترجیح می دهد (پورافکاری، ۱۳۸۴).
۲-۴-مراحل پیشگیری از اعتیاد :
۱- پیشگیری اولیه برای جلوگیری از شروع استعمال مواد مخدر
۲- پیشگیری ثانویه شامل شناسایی به موقع افراد وابسته به مواد و معرفی آنها برای مراکز درمانی و باز پروری
۳ -پیشگیری ثالث شامل درمان کسانی که تحت تأثیر مصرف شدید مواد مخدر قرار گرفته اند.(مناجاتی وهمکاران ،۱۳۸۴).
۲-۵-درمان بیماری اعتیاد :
الف -عملیات سم زدائی به وسیله متادون یا مواد غیر افیونی و ارتباط با پزشکان مربوطه
ب -عملیات باز توانی و باز پروری توسط متخصصان روان شناسی ،جامعه شناسی ،زیست شناسی ،مدد کاری اجتماعی برای بهبود بخشیدن به شرایط و کیفیت زندگی افراد وابسته به مواد و بکار گیری فعالیت های روان درمانی ،خانواده درمانی ،گروه درمانی،گروه های حمایت ازبستگان می باشد(زارع،۸۲).
۲-۶-تعریف گروه وگروه درمانی:
کلمه گروه[۱۹] معانی و کاربردها ی متعددی دارد و با کلماتی نظیرتوده ،انبوه خلق ،اجتماع ،سازمان و دسته بکار می رود. گروه تعاریف گوناگونی داردکه عبارتنداز:۱- تجمع دو نفر یا بیشتر که با یکدیگر ارتباط ومشارکت دارند ۲- تجمع عده ای از افراد که عملکرد مشترک و هدف مشخص دارند و از قوانین و مقررات درون گروهی خاصی تبعیت می کنند ۳- تجمع هدف دار دو نفر یا بیشتر که با یکدیگر نقش متقابل دارند ۴- مجموعه ای از افراد که در ارتباط با یکدیگر هستند و هر فرد از نقش های خود در درون گروه آگاهی دارد ( شفیع آبادی، ۱۳۷۲ ).
به اعتقاد اولسن[۲۰](۱۹۷۰)گروه درمانی یک سلسله فعالیت های سازمان یافته است که گاهی یک وهنگامی دو مشاور با تقریباهشت تا ده نفر شرکت کننده دور هم می نشینند وتلاش می کنند به تجزیه وتحلیل موضوع خاصی بپردازند تابتوانند راه حل مناسبی برای مشکل گروه بیابند.از اینروهدف گروه درمانی در وهله اول معمولا حل مشکل ودر مرحله بعد جلوگیری از بروز مشکلات می باشد (شفیع آبادی،۱۳۸۶).
گروه درمانی آموزش مهارت حل مسئله برای افراد مشروح زیر مناسب می باشد :
۱ -افرادی که بعد از دریافت یک در مان مناسب سوء مصرف مواد مخدر نتوانند پاک بمانند.
۲-افرادی که با وجود حضور پیوسته در گروه های معتادین گمنام هنوز نمی توانند پاک شوند. ۳-افرادی که پس از یک مدتی پاکی دوباره به مصرف مواد مخدر روی می آورند.
۴-افرادی که به شکل پیوسته و دوره ای بین پاکی و عود حرکت می کنند(زارع،۱۳۸۳).
۲-۷-دیدگاه های مختلف درموردعلل وعوامل موثر پرخاشگری درافراد وابسته به مواد:
۲-۷-۱-دیدگاه زیستی:
میزان همگامی ارثی بالاتری درخانواده های افرادخشن دیده می شود وعوامل زیستی متعددی مانند تاثیر داروها وسوءمصرف مواد،سطح هورمونها،صدمه به مناطق خاص مغز وناقلان عصبی به تناوب در فرایند خشونت دخیل دانسته شده اند(بردبار،۸۶).
۲-۷-۲-دیدگاه فروید:
پس از بروزجنگ جهانی اول،فروید غریزه ای به نام انیروی مرگ عنوان کرد که انرژی آن درجهت تخریب زندگی است.درواقع پرخاشگری درافراد به طور عمده ازتغییر جهت غریزه خود تخربی گر مرگ به سمت دیگران ریشه می گیرد(همان منبع).
۲-۷-۳-دیدگاه یادگیری اجتماعی:
خشونت،رفتاری است که مثل سایر فعالیتها اکتساب وحفظ می شود.از نظر این دیدگاه خشونت فردی ریشه درعواملی چون تجربه گذشته فرد پرخاشگر ،یادگیری وطیف وسیعی از عوامل مربوط به موقعیت بیرنی اودارد. تجربه رفتارهای متضاد والدین،مصرف مواد درمنزل،فقدان کارکردهای مناسب خانواده ،مشاهده مصرف مواد توسط والدین وخشونت آتی می تواند احتمال ارتکاب کودکان به خشونت خانوادگی ونیز مصرف مواد رادربزرگسالی افزایش دهد که تداوم بین نسلی اعتیاد وخشونت را همراه باتغییرات ساختاری خانواده به دنبال دارد ودراین شرایط رواج دورباطل اعتیاد وخشونت خانوادگی افزایش می یابد(همان منبع).
۲-۷-۴-دیدگاه اسناد:
اسنادهای همسران وکودکان درمورد شرایط زندگی ،به رضایت وخشونت آنها ازخانواده بر می گردد.همسران افراد معتاد ،احتمالاًمشکلات زناشویی ورفتارهای منفی وپرخاشگرانه شوهر یاهمسر معتاد رابه وبژگی های شخصیتی کلی اونسبت می دهند واین رفتارها راتعمدی،بابدخواهی ومستحق سرزنش می دانند.ازعوتقب اسنادهای منفی ونامناسب،کاهش رضایت خانوادگی وکیفیت سیستم حمایتی خانوادگی است که خود رابطه مستقیمی با خشونت های خانوادگی دارد(همان منبع).
۲-۸-عوامل خطر ساز(فردی،خانوادگی،محیطی) درشکل گیری پرخاشگری واعتیاد:
۲-۸-۱-عوامل فردی:
ویژگی های شخصیتی ورفتارهای مرتبط با اعتیاد وخشونت خانوادگی که باهم ،همپوشی زیادی دارند،ازجمله :بیش فعالی،مزاج دشوار،دلبستگی آسیب دیده نسبت به مادر،فعالیت جنسی زودرس،رفتارهای ضد اجتماعی ،فرار از خانه ،بازداری اجتماعی پایین،مشکلات تعاملی باهمسالان،انزوای اجتماعی ومحرومیت اجتماعی باعث شکل گری اعتیاد وپرخاشگری در افراد می گردد(بربار،۸۶).