وبلاگ

نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم مدل پیشنهادی با بهره گرفتن از آزمون تک نمونه ای تی در جدول ۴-۲۵ نشان داده شده است.
جدول۴ -۲۵: نتایج حایل از آزمون تک نمونه ای تی برای فرضیه سوم مدل پیشنهادی

عدد معنا‌داری ۲.۴۶ ضریب تأثیر ۰.۸۵ H₀رد شده و فرضیه _۱ Hبا توجه به اینکه عدد معنا داری از ۲ -کمتر نیست و از ۲ بیشتر است، بنابراین فرضیه_۱ Hتأیید می‌شود. یعنی فرضیه سوم مدل پیشنهادی پذیرفته می‌شود.
۴-۵-۴ جمع‌بندی نهایی و اصلاح مدل پژوهش:
در مجموع، با توجه به نتایج حاصله از آزمون فرضیه‌های مدل می تواند مدل پژوهش را اصلاح نمود و مدلی مطابق با شکل ۴-۸ (براساس مدل سه شاخگی) پیشنهاد نمود‌.
شکل ۴-۸: مدل اصلاح شده پیشنهادی
در شکل مذکور، مقادیر ^۲R نشانگر درصد واریانس تبیین شده در سازه‌های درونزای مدل پژوهش می‌باشند. در واقع، مقدار ^۲R نشانگر میزان تغییرات توضیح داده شده در سازه‌های مدل براساس سایر متغیرهای پیشبین در مدل پژوهش می باشند. همچنین، مقدار ^۲R-1 نیز نشانگر میزان تغییراتی است که با بهره گرفتن از متغیرهای موجود در مدل تبیین نگردیده است، یعنی، این درصد واریانس در سازه‌های مدل توسط متغیرهایی خارج از مدل قابل توضیح می‌باشند.
۴-۶ خلاصه
در این فصل با بهره گرفتن از نرم افزارهای آماری اس. پی. اس. اس و لیزرل، داده های جمع آوری شده تجزیه و تحلیل شده و اطلاعات آماری به صورت جدول و شکل ارائه شده است. همچنین اعتبارسنجی و ارزیابی سازه های مدل پژوهش بررسی و در نهایت فرضیه های مطروحه در مدل مورد آزمون معناداری قرار گرفتند‌.
فصل پنجم
نتایج و پیشنهادات
۵-۱ مقدمه:
هر تحقیق علمی بر اساس هدف مشخصی انجام می‌شود، یعنـی هـدف محقـق از تحقیـق یـا مبنـایی و بنیادی است که به گسترش حوزه معرفت علم می‌ انجامد، یا کاربردی و عملـی اسـت کـه غـرض آن حل مسأله و معضل یا ارتقای سطح کیفیت و یا کمیت است. ازاین‌رو محقق باید با در نظر داشتن هـریک از هدف‌های مذبور و براساس نتایج حاصل از تحقیق، نظریه خود را اعلام دارد. این نظریه یا حالت تبیینی دارد و شناخت‌های جدیدی را در راسـتای توسـعه قلمـرو علـم و دانـش بیـان مـی‌کنـد یـا حالـت کاربردی دارد و راهکاری را برای حل مسأله و معضل پیشنهاد می‌کند. در این فصل محقـق ابتـدا نتـایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها را مرور کرده و سپس به تحلیل هر یک از نتایج می‌پـردازد و در نهایـت بـا توجه به نتایج و تحلیل آنها پیشنهاداتی را ارائه خواهد کرد.
۵-۲ مرور فرضیات و نتایج حاصل از آزمون فرضیات:
محقق جهت بررسی عوامـل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام‌نور ابتدا سه فرضیه زیر را مطرح کرد:
۵-۲-۱ اول فرضیه:
در فرضیه اول تحقیق بیان شد که عوامل ساختاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی دانشگاه پیام‌نور مؤثر است. از دیدگاه افراد جامعه آمـاری ایـن فرضـیه تأییـد شـد. لـذا بـر اسـاس نظرات جمع‌ آوری شده، عوامل ساختاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثر هستند
۵-۲-۲ دوم فرضیه:
درفرضیه دوم عنوان شد که عوامل رفتاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام‌نور مؤثر است. مطابق نظرات جامعه آماری، این فرضیه تأیید شد، بنابراین از دیدگاه جامعه آماری عوامل رفتاری نیز در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثر می‌باشد.
۵-۲-۳ سوم فرضیه:
در فرضیه سوم بیان شد که عوامل محیطی در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام‌نور مؤثر است، که از دیدگاه افراد جامعه آماری عوامل محیطی نیز در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثر است یعنی این فرضیه نیز مورد تأیید قرار گرفت.
با توجه به نتایج به‌دست آمده عوامل ساختاری اولویت اول، عوامل رفتاری اولویت دوم و محیطی دراولویت سوم، اولویت‌بندی عوامل سه گانه مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام‌نور قرار گرفته‌اند.
۵-۳ تحلیل نتایج فر ضیات:
۵-۳-۱ تحلیل نتیجه فرضیه اول:
شاخص‌های عوامل ساختاری از قبیل وجود استانداردهای لازم در عملیات مالی و وجـود سیستم های آموزشی مناسب، و سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری کافی و مناسـب، همگی از عوامل فیزیکی مؤثر در جهت کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی هستند و فقدان هر یک از این سیستم‌های کوچک منجر به افزایش خطاهای انسانی خواهـد شـد. دومین دسته از عوامل ساختاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی؛ وجود سیستم‌های اطلاعاتی مناسب، وجود سیستم‌های مالی لازم و امنیت شبکه اطلاعاتی در بخش‌های مختلف، تعیـین و تدوین استراتژی و سیاست‌های مناسب در عملیات مالی است. همچنین سومین گروه از عوامل ساختاری مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی، وجود سیستم‌های اداری کارآمد، ایجاد واحد پژوهش در زمینه کاهش خطاهای انسانی و ایجـاد وب سایت آموزشی در زمینه عملیات مالی می‌باشد.
۵-۳-۲ تحلیل نتیجه فرضیه دوم:
عوامل رفتاری یا زنده و انسانی دانشگاه همواره از عوامل ضروری برای دستیابی به اهداف و برنامه‌های کلان دانشگاه می‌باشند و کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام‌نور که می‌تواند جـزء از برنامـه‌هـا و اهـداف کلان دانشگاه باشد مطمئناٌ بدون حمایت مدیران ارشد دانشگاه، بدون وجود کارکنان آشنا به دانـش رایانه ای و استفاده از اینترنت به‌عنوان ابزار لازم جهت آشنایی کافی با عملیات مالی استاندارد و پذیرش آن توسـط کارکنان به‌عنوان یک تغییر مهم در دانشگاه، کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی امکان پـذیر نخواهـد بـود. از طرفی جلب حمایت مدیران ارشد به‌عنوان برنامه‌ریزان وسیاستگذاران دانشگاه در بـین عوامـل رفتاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که بدون جلب حمایت‌های مالی و مدیریتی مدیران ارشد، حمایت‌های مالی و مدیریتی ایشان متوجه پروژه‌های استقرار سیستم مالی استاندارد نخواهد شد.«یافته‌های تحقیق» در مرحله اول اذعان می دارد کـه ایجاد سیستم‌های مالی استاندارد(عامل ساختاری) با جلب حمایت مدیران ارشد سازمان (عامل رفتاری) قابل انجام است و در نتایج به‌دست آمده؛ چون که، افراد جامعه آماری از بین شاخص‌های عوامل ساختاری وجود استانداردهای لازم در عملیات مالی، واز بین شاخص‌های عوامل رفتاری، حمایـت مـدیران ارشد را به‌عنوان مهم‌ترین شاخص در میان کلیه شاخص‌های مربوط به عوامـل سـاختاری و رفتـاری مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام‌نور دانسته‌اند.
۵-۳-۳ تحلیل نتیجه فرضیه سوم:
سازمان‌ها به‌‌عنوان یک سیستم باز همواره با محیط اطراف خود در ارتباط می‌باشند و عوامـل محیطـی بـا تأثیر مستقیم و غیرمستقیم نقش بسزایی در تحقق اهداف سازمان‌ها دارند. با توجـه بـه شاخص‌های مطـرح شده در عوامل محیطی مشخص می‌شود تا زمانی که خطوط پـرسـرعت اینترنـت در کشور به‌عنوان زیرساخت و تکنولوژی های لازم و جدید جهت پیاده‌سازی سیستم مالی استاندارد وجود نداشته باشد و همچنین حمایت دولت از قبیل تامین بودجه و همکاری‌های لازم برای استقرار سیستم‌های استاندارد مالی نباشد؛ یک سازمان مانند دانشگاه پیام‌نور نمی‌تواند در جهت استانداردسازی لازم سیستم مالی و آموزش آن با بهره گرفتن از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای رایانه‌ای در جهت کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی حرکت نماید. و در مرحله بعد وجود رقبای فعال در زمینه ارائه خدمات عملیات مالی و وجود فضای رقابتی سالم میان آنها و همچنین چنانچه دولت با در اختیار داشـتن ابـزار قدرتمنـدی چون، وضـع قـوانین شـفاف و حمایـت‌کننـده در کشور، در این مقوله حمایت نکند، مطمئناً دو عامل دیگر ساختاری و رفتاری نمی‌تواننـد نقـش خـود را در جهت کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی ایفا نمایند.
هر چند نتایج به‌دست آمده از تحقیق انجام شده نماینگر تأیید تأثیر عوامل محیطـی در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی دانشگاه پیام‌نور توسط افراد جامعه آماری می‌باشد، اما براساس نتایج به‌دست آمده از اولویت‌بندی عوامل ساختاری ـ رفتاری ـ محیطی افراد جامعه آماری، عوامـل محیطـی را دارای کمتـرین تأثیر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی دانسته‌اند و این مساله شاید ناشی از شناخت ناکافی اکثریت افراد جامعه آمـاری از نقش عوامل محیطی در کاهش خطاهای انسانی باشد چرا که تنها مدیران ارشـد سـازمان به‌عنوان برنامه‌ریزان نسبت به نقش و تأثیر عوامل محیطی شناخت دارند و این مسأله در مصـاحبه‌هـای حضوری محقق با کارکنان رده های غیر مدیریتی نیز تأیید شد، درحالی‌که دانشگاه به‌عنوان یک سیستم باز همواره تحت‌تأثیر عوامل محیطی پیرامون خود می‌باشد.
۵-۴ پیشنهادات:
۵-۴-۱ پیشنهادات بر آمده از نتایج آماری:

از آنجا که رد پیوند در ماندگاری کوتاه مدت و بلند مدت بافتی موثر است، شناخت ژن­های دخیل در این پدیده بسیار حائز اهمیت بوده و مطالعات بسیاری در زمینه ژن­های ایمونولوژیک صورت گرفته، از جمله چند شکلی در ژن­های اینترفرون گاما و سایر ژن­های تولید کننده سیتوکین (Pawlik A et al, 2005, LU TM et al, 2011) اما علاوه بر عوامل ایمنی عوامل غیر ایمنی نیز در رد حاد پیوند موثر است. بافت پیوندی در معرض آسیب­های بافتی بسیاری از جمله پدیده ایسکمی و التهاب قرار می گیرد، همچنین داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند سیکلوسپورین A و تاکرولیموس که بر اساس مهار کلسینورین عمل می­ کنند با انواع عوارض جانبی همراه­اند به خصوص سمیت کلیوی که می ­تواند باعث بر هم خوردن هوموستازی بدن شده و میزان بقای طولانی مدت پیوند را در بیماران کوتاه کند. رادیکال­های آزاد اکسیژن و نیتروژن حاصل از استرس اکسیداتیو یک عامل خطر برای مولکول­های حیاتی همچون پروتئین ها و اسید­های نوکلئیک محسوب و منجر به فیبروز شدن و آسیب­های بافتی می­گردد. رادیکال­های آزاد ایجاد شده توسط آنزیم­ های آنتی اکسیدانت مهار می­شوند. CAT و NQO1 هم جزء آنزیم­ های آنتی اکسیدانت هستند که ارگانیسم­ها را از آسیب­های اکسیداتیو محافظت می­ کنند (Singh R et al, 2009, Boom H et al, 2000).

بدن انسان در برابر ترکیبات خارجی (Xenobiotic) زیادی قرار می­گیرند که می­توانند به سلول­های انسان آسیب برسانند. در نتیجه بدن، سیستم آنتی اکسیدانی پیشرفته­ای دارد که قادر است تاثیر این مواد را قبل از اینکه بتوانند به اجزای ضروری سلول ها (DNA، پروتئین ها ولیپیدها) آسیب برسانند از بین ببرد (Rushmore TH et al, 2002). کاتالاز یک پروتئین تترامریک (tetrameric) 250 کیلو دالتونی است، که متشکل از چهار زیر واحد مشابه است و هر کدام شامل یک گروه هِم می باشد.(Nagem R et al, 1999, Zamochy M et al, 1999)
اگر چه نقش اصلی کاتالاز خنثی کردن (سم زدایی)H₂O₂ به آب و اکسیژن است؛ شواهد زیادی نشان می­دهد که کاتالاز در فرایندهای مختلف دیگر نیز دخالت دارد و با برخی از پروتئین­ها برهمکنش دارد ازجمله: گیرنده­ی فاکتور رشد متصل به پروتئین۲ (Grb₂) و یا پروتئین تیروزین فسفاتاز (SHP₂) و در نتیجه در سیگنالینگ اینتگرین شرکت دارد. (Vetrano AM et al, 2005, Yano S et al, 2004) چند­شکلی مورد مطالعه تبدیل سیتوزین به تیمین در نقطه ۲۶۲- پروموتر ژن CAT می­باشد که آللT در این چند شکلی باعث کم شدن فعالیت آنزیم کاتالاز می شود .(Ahn J et al, 2006)
در این مطالعه فراوانی ژنوتیپی و آللی بدست آمده برای ژنوتیپ های CC، CT و TT در بین بیماران پیوند کبد بدون رد حاد پیوند به ترتیب: ۹/۵۵%، ۰/۳۷% و ۱/۷% و آلل های C و T به ترتیب: ۲/۵۸% و ۸/۴۱% بود. در بین بیماران پیوند کبد با رد حاد پیوند فراوانی ژنوتیپ ها به ترتیب: ۰/۶۶%، ۸/۲۹% و ۲/۴% و فراوانی آللی آن به ترتیب: ۵/۶۹% و ۵/۳۰% بود که این دو جمعیت از لحاظ فراوانی ژنوتیپی و آللی اختلاف معنی­داری حاکی از افزایش خطر رد حاد پیوند با فراوانی آلل T را نشان نمی­دهد. با مقایسه دوگروه سالم و بیمار در جمعیت سالم توزیع ژنوتیپ های CC، CT و TT این ژن به ترتیب: ۹/۶۴%، ۲/۲۹% و ۹/۵% با فراوانی آللی C و T 4/79%و ۶/۲۰% بدست آمد و در بیماران پیوندی فراوانی ژنوتیپی این ژن به ترتیب شامل: ۰/۵۸%، ۵/۳۵% و ۵/۶% و فراوانی آللی: ۸/۷۵% و ۲/۲۴% بود که اختلاف معنی داری مشاهده نشد البته تحقیقی که توسط گروه آقای Ahn و همکارانشان در سال ۲۰۰۶ انجام شد که بیان می داشت تبدیل آلل C به T در ناحیه ۲۶۲- پروموتر ژن CAT سبب کم شدن بیان ژن کاتالاز می گردد و در نتیجه در چنین فردی ظرفیت آنتی اکسیدانی کاهش می یابد یا به عبارتی دیگر مقدار ROS افزایش می­یابد که این عامل در آسیب­های کبدی که در نهایت منجر به نارسایی شدید کبد که منجر به پیوند می­گردد نقش دارد. بر اساس مطالعاتی که ارتباط چند شکلی ژنتیکی CAT C-262T را با بیماری های مختلف بررسی کرده ­اند مشاهده می­ شود که فراوانی آلل T درکشور چین (جنوب شرقی آسیا) بسیار کم (۹/۴%) و فراوانی این آلل در بعضی از جمعیت های اروپایی مانند سوئد(۲۹%)، مجارستان(۴۱%) و روسیه (۸/۴۶%) زیاد می­باشد (Mak JC et al, 2006, Forsberg L et al, 2001, Chistiakov DA et al, 2006).
در بررسی ارتباط چند شکلی ژنتیکی CAT C-262T با بیماری های مختلف مطالعاتی صورت گرفته و نتایج مختلفی گزارش شده است. در مطالعات صورت گرفته رابطه معنی داری بین حضور آلل T و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه (Ahn J et al, 2006)، فشار خون بالا (Zhou XFet al, 2005) و بیماری ویتیلیگو(Casp CBet al 2002) مشاهده شده است. همچنین در کشور آلمان در سال ۲۰۰۷ گزارش شد افرادی که حامل حداقل یک آلل T از این چند شکلی ژنتیکی هستند با شروع زودرس بیماری pseudoxanthoma elasticum همراه می­باشند (Zarbock Ret al, 2007). اما ارتباط معنی داری بین چند شکلی ژنتیکی CAT C-262T با دیابت نوع اول، سرطان ریه و بیماران با مسمومیت حاد پاراکوات مشاهده نشده است (Pasak R et al, 2006, Ho JCet al, 2006, Hong J et al, 2010).
یکی از آنزیم های آنتی اکسیدان مهم که در فاز II مسیر قرار دارد NQO1 است. NQO1، یک آنزیم سیتوزولی است که باعث احیای کوئینون­ها، کوئینون ایمین­ها، نیتروآروماتیک ها ورنگ های azo می­شوند و از تولید رادیکال­های آزاد و گونه­ های فعال اکسیژن جلوگیری می­ کنند. (Dinkova Kostova AT etal,2010) از نظر ساختاری NQO1 یک فلاووپروتئین است که شامل دو زیر واحد یکسان است که وزن مولکولی هر زیر واحد آنDa 30،۰۰۰ می­باشد و از ۲۷۳ اسید آمینه تشکیل شده است (Chen S et al, 2000). محققان چندین فعالیت
شیمیایی این آنزیم را کشف کردند که بدین شرح می باشد: قدرت آنتی اکسیدانی آنتی اکسیدان­های داخلی (سلول) را حفظ می­ کند (Beyer RE, 1994). رادیکال­های آنیون سوپراکسید را حذف می­ کند .(Siegel D etal, 2004) وپروتئین ضد تومورP⁵³ را پایدار می­ کند. (Asher G etal,2002) پروتئینی که توسط هتروزیگوت CTژن NQO1 کد می­ شود نسبت به پروتئینی که توسط هموزیگوت CC کد می­ شود فعالیتش به نصف کاهش می­یابد .(Kuehl BL et al, 1995) و فرم هموزیگوت TT از پروتئین NQO1 فعالیت بسیار کم یا ناچیزی را در مطالعات گوناگون نشان داده است .(Sieqel D et al, 1999) بنابراین فقدان فعالیت NQO1 که توسط ژنوتیپ TT کد می­ شود و همچنین کاهش فعالیت در پروتئینی که با ژنوتیپ CT کد می­ شود باعث کاهش سم­زدایی مواد زنوبیوتیک و ترکیبات آروماتیک می­ شود.
چند شکلی مورد مطالعه بعدی مطالعه ما، تبدیل سیتوزین به تیمین در موقعیت ۶۰۹ اگزون ۶ ژنNQO1 می­باشد که باعث تبدیل آمینو اسید پرولین به سرین می­ شود. در این مطالعه فراوانی ژنوتیپ­های CC، CT و TT در بین بیماران پیوند کبد بدون رد حاد به ترتیب: ۷/۵۱%، ۲/۴۵% و۳/۳% و فراوانی آلل های C و T به ترتیب: ۴/۷۴% و ۶/۲۵% بود. در بین بیماران پیوند کبد با رد حاد پیوند فراوانی ژنوتیپ­های آن به ترتیب: ۷/۶۱%، ۶/۲۷% و ۷/۱۰% بود و فراوانی آللی آن به ترتیب: ۴/۷۵% و ۶/۲۴% بدست آمد. بررسی­های انجام شده نشان داد که در این دو جمعیت بین فراوانی ها اختلاف معنی دار وجود ندارد. با توجه به مطالعه­ ای که توسط Siegel و همکارانش انجام شد مشخص شد که با تبدیل آلل C به آلل T فعالیت آنتی اکسیدانی آنزیم NQO1 کم می­ شود، در نتیجه­ کم شدن فعالیت آنزیم، سطح ROSافزایش می­یابد که این عامل می ­تواند خطر رد حاد پیوند را افزایش دهد. در این مطالعه حضور حداقل یک آلل C در مقایسه با ژنوتیپ TT مورد بررسی قرار گرفت که اختلاف معنی دار مشاهده شد و طی آن نشان داده شد که ژنوتیپ TT میتواند خطر رد حاد پیوند کبد را به میزان ۹۲/۳ برابر افزایش دهد (۹۲/۳OR=، ۰۸/۱-۲۰/۱۴CI=، ۰۳۷/۰P=). توزیع ژنوتیپ­های ژن NQO1 در جمعیت سالم مورد بررسی به ترتیب: ۹/۵۳%، ۴/۴۱% و ۷/۴% با فراوانی آللی ۸/۷۲% و ۲/۲۷% بود و در بیماران پیوندی فراوانی ژنوتیپی این ژن به ترتیب: ۹/۵۳%، ۴/۴۱% و ۶/۴% و فراوانی آللی آن به ترتیب: ۶/۷۴% و ۴/۲۵% بدست آمد که اختلاف معنی­داری بین دو جمعیت سالم و بیمار وجود نداشت که می ­تواند دال بر این باشد که فراوانی آلل Tدر بروز بیماری­های کبدی منجر به پیوند نقشی ندارد.
در تحقیقات قبلی بررسی ارتباط چندشکلی NQO1 C609T با خطر ابتلاء به بیماری­های مختلف انجام گرفته است. در مطالعات قبلی نشان داده شد که ژنوتیپ هموزیگوت TT استعداد ابتلاء به انواع مختلفی از سرطان­ها از جمله سرطان مثانه (Park SJet al, 2003)، تخمدان (Olson SHet al, 2004)، ریه (Xu LL et al, 2001) لوکمیا (Smith MTet al, 2001)، روده بزرگ (Lafuente MJet al, 2000, Sameer ASet al, 2010) و معده را افزایش می­دهد (Zheng Yet al, 2010). همچنین این چند شکلی ژنتیکی در پیشرفت بیماری­های وابسته به سن از جمله آلزایمر(Capursu Cet al, 2008) و پارکینسون (Fong Cs et al, 2007,Jiang XHet al, 2004) مؤثر است.
۵-۲ پیشنهادات:
پیشنهاد می­ شود این مطالعه در سایر جمعیت­ها با تعداد نمونه­های بیشتر انجام شود تا بتوان بین جمعیت­ها مطالعات مقایسه­ ای انجام داد.
بهتر است رابطه چندشکلی­های ژنتیکی نقاط مختلف ژن آنزیم­ های CAT و NQO1 با رد حاد پیوند کبد نیز بررسی شود.
همچنین پیشنهاد می­ شود مطالعات آینده با در نظر گرفتن سایر عوامل موثر بر روی ابتلا به بیماری­های منجر به پیوند و رد پیوند کبد انجام شوند.
فهرست منابع
-Abbas A.k, Lichman A.H, Pillai S. Cellular and molecular immunology. Chapter 16th. Seventh edition, 2011. Published by saunders (ISBN-10: 1437715281/ ISBN-13: 978-1437715286).
- Abdollahi M, Ranjbar A, Shadnia S Nikfar S, Rezaiee A. Pesticides and oxidative stress: a review. Med Sci Monit 2004; 10: 141-147.
- Ahn J, Nowell S, McCann SE. Association beteen catalase phenotype and genotype: Modification by epidemiologic factor. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2006; 15: 1217-22.
- Ahn J, Gammon MD, Santella RM, Gaudet MM, Britton JA, Teitelbaum SL, Terry MB, Nowell S, Davis W, Garza C, Neugut AI, Ambrosone CB.Associations between breast cancer risk and the catalase genotype, fruit and vegetable consumption, andsupplement use.Am J Epidemiol ۲۰۰۵;۱۶۲: ۹۴۳-۵۲٫
- Allam RS, Kruger B, Mehrotra A, Schiano T, Schroppel B, Murphy B. The Association of IL28B polymorphism and graft survival in patients with hepatitis C undergoing liver transplantation. PLoS ONE 2013; 8: e54854.
-Al-rabia MW. Complement and hyper acute rejection. Saudi J Kidney Dis Transpl ۲۰۰۹; ۲۰:۳۶۲-۹٫- Amer J, Ghoti H, Rachmilewitz E, Koren A, Levin C, Fibach E. Red blood cells, platelets  and polymorphonuclear neutrophils of patients with sickle cell disease exhibit oxidativestress that can be ameliorated by antioxidants.Br J Haematol ۲۰۰۶; ۱۳۲: ۱۰۸-۱۳٫
- Aynali G, Dogan M, Sutcu R, Yuksel O, Yariktas M, Unal F, Yasan H, Ceyhan B, Tuz M. Polymorphic variants of MnSOD Val16Ala, CAT-262 C < T and GPx1 Pro198Leu genotypes and the risk of laryngeal cancer in a smoking population. J Laryngol Otol 2013, 127, 997–۱۰۰۰٫
- Asher G, Lotem J, Kama R, Sachs L, Shaul Y. NQO1 stabilizes p53 through a distinct pathway. Proc Natl Acad Sci U S A 2002; 99: 3099-3104.
- Banff Working Group, Demetris AJ, Adeyi O, Bellamy CO,Clouston A, Charlotte F, Czaja A, Daskal I, El-Monayeri MS,Fontes P, Fung J, Gridelli B, Guido M, Haga H, Hart J, Honsova E, Hubscher S, Itoh T, Jhala N, Jungmann P, Khettry U, Lassman C, Ligato S, Lunz JGIII, Marcos A, Minervini MI, Mo¨lne J,Nalesnik M, Nasser I, Neil D, Ochoa E, Pappo O, Randhawa P,Reinholt FP, Ruiz P, Sebagh M, Spada M, Sonzogni A,Tsamandas AC, Wernerson A, Wu T, Yilmaz F .Liver biopsy interpretation for causes of late liver allograft dysfunction. Hepatology 2006; 44: 489–۵۰۱٫
- Bitetto D, Fabris C, Falleti E, Fornasiere E, Avellini C, Cmet S, Cussigh A,Fontanini E, Pirisi M, Corradini SG, Merli M, Molinaro A, Toniutto P. Recipient interleukin-28B Rs12979860 C/T polymorphism and acute cellular rejection after liver transplantation: role of the calcineurin inhibitor used. Transplantation ۲۰۱۲; ۹۳: ۱۰۳۸-۴۴٫
- Barry H. Oxidative stress and cancer: have we moved forward?".Biochem J 2007; ۴۰۱: ۱–۱۱٫
- Beyer RE. The relative essentiality of the antioxidative function of coenzyme Q10 the interactive role of DT-diaphorase. Mol Aspects Med 1994; 15: 117-129.
- Boom H, Mallat MJ, de Fijter JW, Zwinderman AH, Paul LC. Delayed graft function influences renal function, but not survival. Kidney Int ۲۰۰۰; ۵۸: ۸۵۹-۶۶٫
- Briscoe DM, Alexander SI, LichtmanAH. Interactions between T lymphocytes and endothelial cells in allograft rejection.Curr Opin Immunol 1998;10:525-31.
- Capursu C, Solfrizzi V, Introno AD, Colacicco AM, Capurso SA, Bifaro L, Menga R. Short arm of chromosome 11 and sporadic Alzheimer’s disease: Catalase and cathepsin D gene polymorphisms. Neurosci Lett 2008; 432: 237-242.
- Casp CB, She JX, Mccormack WT. Genetic association of the catalase gene (CAT) with vitiligo susceptibility. Pigment Cell Res 2002; 15: 62– ۶۶٫
- Chang D, Hu ZL, Zhang L, Zhao YS, Meng QH, Guan QB, Zhou J, Pan HZ. Association  of catalase genotype with oxidative stress in the  predication  of colorectal cancer: modification  byepidemiological factors. Biomed Environ Sci ۲۰۱۲; ۲۵: ۱۵۶-۶۲٫
- Chapman JR, O’Connell PJ, Nankivell BJ. Chronic renal allograft dysfunction. J Am Soc Nephrol 2005; 16: 3015-3026.
- Chelikani P, I. Fita, P. C. Loewen. Diversity of structures and properties among catalases.Cellular and Molecular Life Sciences CMLSJanuary 2004; 61: 192-208.
- Chen H, Lum A, Seifried A, Wilkens LR, Le Marchand L. Association of the NAD(P)H:Quinone oxidoreductase 609CT polymorphism with a decreased lung cancer risk. Cancer Res 1999; 59: 3045-3048.
- Chen H, Ming Yu, Ming Li, Ruie Zha, Qihan Zhu, Wenrui Zhou, Ming Lu, Yufeng Lu, Taishan Zheng, Jiamei Jiang, Weijing Zhao, Kunsan Xiang, Weiping Jia, Limei Liu. Polymorphic variations in manganese superoxide dismutase (MnSOD), glutathione peroxidase-1 (GPX1), and catalase (CAT) contribute to elevated plasma triglyceride levels in Chinese patients with type 2 diabetes or diabetic cardiovascular disease. Mo
lecular Cell Biochem 2011; 22: 610-14.
- Chen S, Wu K, Knox R. Structure-function studies of DT-diaphorase (NQO1) and NRH:quinone oxidoreductase (NQO2). Free Radic Biol Med 2000; 29: 276-284.
- Chistiakov DA, Zotova EV, Savost’anov KV, Bursa TR, Galeev IV, Strokov IA, Nosikov VV. The 262T>C promoter polymorphism of the catalase gene is associated with diabetic neuropathy in type 1 diabetic Russian patients. Diabetes Metab 2006; 32: 63-68.
- Choi JY, Neuhouser ML, Barnett M, Hudson M, Kristal AR, Thornquist M, King IB, Goodman GE, Ambrosone CB. Polymorphisms in oxidative stress–related genes are not associated with prostate cancer risk in heavy smokers. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2007; 16: 1115-1120.
- Colvin RB, Nickeleit V. Renal transplant pathology. Philadelphia Lippincott-Raven 2006 ;1347–۴۹۰٫
- Citores M, Baños I, Noblejas A, Rosado S, Castejon R, Cuervas-Mons V. Toll-like receptor 3 l412f polymorphism may protect against acute graft rejection in adult patients undergoing liver transplantation for hepatitis c-related cirrhosis. Transplantation Proceedings Trans Pro 2011; 43: 2224–۲۲۲۶٫
- Colvin RB. Antibody-mediated renal allograft rejection: diagnosis and pathogenesis.J Am SocNephrol 2007;18:1046–۵۶٫
- Cornell LD, Smith RN, Colvin RB. Kidney transplantation: mechanisms of rejection and acceptance. Annu Rev Pathol 2008; 3:189-220.
- Crawfor DA, Fassett RG, Coombes JS, Kunde DA, Ahuja KDK, Robertson IK, Ball DP.Glutathione peroxidase, superoxide dismutase and catalase genotypes and activities and the progression of chronic kidney disease.Nephrol Dial Transplant ۲۰۱۱; ۲۶: ۲۳۰۶-۱۳٫
- Datta SK, Kumar V, Pathak R, Tripathi AK, Ahmed RS, Kalra OP, Banerjee BD.Association ofglutathione S-transferase M1 and T1 gene polymorphism with oxidative stress in diabetic andnondiabetic chronic kidney disease. Ren Fail ۲۰۱۰; ۳۲: ۱۱۸۹-۹۵٫
- Dhillon N, Walsh L, Krüger B, C. Ward S, H. Godbold J, Radwan M, Schiano T, T. Murphy B, Schröppe B. A single nucleotide polymorphism of Toll-like receptor 4 identifies the risk of developing graft failure after liver transplantation. Journal of Hepatology 2010; 53: 72-67.

معنویت غیر دینی:در برگیرنده معنویت های انسانگرا^[۷۶]،طبیعت محور^[۷۷] وزمین محور ^[۷۸] است. عقاید آنان ممکن است بر مبنای انکار وجود خدا باشد،آموزه های آنان در بر گیرنده عمل گرایی محیطی و اجتماعی است.
معنویت رازورانه (عرفانی):تجربه شخصی افراد است که ممکن است به عنوان شیوه ها یا فرقه های فردی یک دین ،مانند یهودیت ،مسیحیت ،و اسلام باشد و یا بیشتر شامل معنویت های شرقی شود(اشمیت – ویکس وهمکاران^[۷۹]،۱۹۹۶؛رستگار،۱۳۸۵، ۶۱(.
معنویت سبز فایل:در تجربه خود افراد از معنویت ریشه دارد.در معنویت سبز فایل،دین افراد شخصی است،فردیت بسیار حاکم است ،و بر جهانی بودن همه چیز اشاره داردو “معنویت سبز فایل،اعتراضی است به استیلای دین ،جهانشناسی و اقتصادی در قرن ۱۹ و نمادی است از پس زدن عقل گرایی غیر دینی و برداست مادی گرا از علم ،صنعت ،مصرف گرایی و دین رسمی"برمعنویت سبز فایل انتقادات بسیاری ،مخصوصا از طرف نهادها وسازمانهای رسمی دینی وارد شده است . یکی از انتقادهای مهم آن تمرکز بر فردیت و خود است که نوعی خود شیفتگی محسوب می شود (رستگار،۱۳۸۵،۶۲).به رغم انتقاداتی که از معنویت سبز فایل شده،این نهضت همچنان محبوبیت دارد. این نهضت به خاطر جهت گیری های فرافردی و انسان گرایی اش در روانشناسی جهانگرا،گسترش یافته است. با همه جانبداری یا مخالفت نسبت به تعالیم،آموزه ها و دیدگاه های آن ،اما قابل تامل است.
معنویت فرا دینی: عنوانی است که ممکن است به بسیاری از مناقشات و چالش های سبز فایل درباره معنویت پاسخ دهد. در واقع این معنویت ،حد ربط دو گرایش عمده است:از یک طرف معنویت مبتنی بر دین خاصی نیست و از طرفی دیگر ،برخی معنویت های عصر جدیدکه به خود اجازه می دهند هر چیزی را معنوی بدانندرا رد می کند. معنویت فرا دینی ،اولا دل بسته به سنت دینی خاصی نیست،ثانیا تاکید بر تعامل و تعاطی با معنویت های دیگر مکاتب و ادیان را نیز دارد(کاناواق،۱۹۹۹). معنویت فرا دینی معنویتی است نسبتا جامع تر وپذیرای سخن های دیگر معنویت.در معنویت فرا دینی توجه به “گوهر دین” است.توجه به گوهر هر دینی ما را به وحدت گوهر ادیان رهنمون می سازد،آن چه در معنویت فرا دینی مهم است ، آموزه ها وتعالیم عملی،زنده و پویایی است که در هر دین یا در هر مکتب حتی غیر دینی نیز ممکن است یافت شود.معنویت فرا دینی با رویکرد روانشناختی به ابعاد وجودی ؛زیستی ،اجتماعی ،روانی و معنوی می نگرد. بنابراین رویکرد تعریف معنویت در کار سنخ معنویت فرا دینی با رویکرد روان شناختی است(رستگار،۱۳۸۵،۶۴).

۲-۱-۷-۲- دیدگاه دوم:
دیوید بوژ تعاریفی که در زمینه معنویت در کار و سازمان یافته است در۶ پارادایم و استعاره مرتبط با موضوع طبقه بندی کرده است که عبارتند از:
انسانگرا^[۸۰] ؛
بوم شناس^[۸۱] (طرفدارمحیط زیست)؛
پست مدرن تصدیق آمیز^[۸۲]؛
مدیرمآب^[۸۳]؛
بنیادگرا^[۸۴]؛
پست مدرن ؛
شک گرا^[۸۵].
۲-۱-۷-۳- دیدگاه سوم:
برادلی وکواین (برادلی و کانوی،۲۰۰۳)،در تحقیقاتشان از یافته های بوژ استفاده کرده و برای بررسی و مطالعه تعاریف معنویت در کارو سازمان آنها را به ۵ پارادایم تقسیم کردند:
سنت گرا^[۸۶]: تعریف معنویت با توجه به وابستگی و تعلق داشتن به یکی از ادیان شناخته شده مثل بودا،اسلام،مسیحیت و…
آیین گرا^[۸۷]: تعریف معنویت با توجه به وابستگی و تعلق داشتن به یکی از ادیان سبز فایل مثل اعتقاد به جان داشتن اشیا،طبیعت گرایی و اعتقاد به عالم روح.
انسان گرا: تعریف معنویت بر حسب خود تحولی ،شفقت،صداقت،وعباراتی که بیانگر ارزش دادن به برقراری ارتباط با دیگران است.
پست مدرن تصدیق آمیز: معنویت با تعاریف آزادانه و مسامحه درباره واژه هایی مانند عشق ،احساس، خوب بودن و واژه هایی که بیانگر ارزش دادن به خود است.
پست مدرن شک گرا: داشتن نگرش کاملا منفی درباره معنویت ،احساس اینکه معنویت ابزاری است برای رهبرانی که پیروان خود را استثمار کنند یا مدیران کنترلی بیش ازپیش بر زیر دستان اعمال کنند (برادلی و کانوی^[۸۸]،۲۰۰۳، ۵۴۲)
۸-۱-۲- مزایای معنویت در محیط کار
مطالعات نشان می‌دهند که تشویق معنویت در محیط کار می‌تواند منجر به مزایای زیادی شود. یکی از حوزه‌های مدیریت که می‌تواند استفاده زیادی از معنویت داشته باشد، مدیریت تغییر سازمانی است که هدف آن کمک به تغییر رفتار افراد در سازمان و در نتیجه کسب اهداف عملکردی به صورتی اثربخش و سریع است. روش‌های سنتی تغییر افراد و فرهنگ سازمانی بر همسو کردن ساختارها و سیستم‌های سازمانی با رفتارهای مطلوب متمرکز است. این روش مستلزم تلاش و استمرار فوق‌العاده است. می‌توانیم این روش را «تغییر از بیرون به درون» بنامیم؛ زیرا در این روش، تغییر ابتدا از عناصری بیرون افراد آغاز می‌شود. در مقابل دانش معنوی پیشنهاد می‌کند که تغییر می‌تواند به صورت «از درون به بیرون» مدیریت شود. در واقع افرادی که زندگی معنوی را تجربه می‌کنند، می‌توانند با روش‌های سازگار با اهداف سازمانی موجب رشد و توسعه خود و سازمان شوند (هیتن ^[۸۹]و دیگران، ۲۰۰۴ ، ۷۵)
همچنین محققان بیان می‌کنند که تشویق معنویت در محیط کار می‌تواند منجر به مزایا و منافعی از قبیل افزایش خلاقیت (فرشمن، ۱۹۹۹،۳۲۰)، افزایش صداقت و اعتماد (وانگرمارش و کونلی^[۹۰]،۱۹۹۹،۲۹۶)، افزایش حس تکامل شخصی (بوراک، ۱۹۹۹،۲۸۳)،افزایش تعهدسازمانی(دلبک^[۹۱]،۱۹۹۹،۳۴۶)، بهبود نگرش‌های شغلی کارکنان همچون افزایش رضایت شغلی، مشارکت شغلی، و نیز کاهش نیات ترک محیط کار (میلیمن و دیگران، ۲۰۰۳)، افزایش اخلاق و وجدان کاری، انگیزش بیشتر (مارکز و دیگران،۲۰۰۵،۸۹) شود و همه اینها به صورت مستقیم و غیرمستقیم سبب بهبود عملکرد، سودآوری و اثربخشی سازمانی می‌گردند.
۹-۱-۲- ویژگی های معنویت در کار و محیط کار
معنویت درکار ومحیط کار،به طوربرجسته یک پدیده آمریکای شمالی است:این موضوع چه در حوزه های نظری وچه حوزه های آکادمیک ،در قالب مطالعات و تحقیقات ،از حوزه های علمی و آکادمیکی آمریکای شمالی سر بر تافته است. کلاسه شدن معنویت را در سازمان و مدیریت را می توان به آمریکای شمالی نسبت داد.
به لحاظ سازمانی ،پدیده ای نو پاست: مطالعات و تحقیقات معنویت در حوزه های مدیریت و سازمان به دهه اخیرباز می گردد.هرچند این تحقیقات در ابتدای راه است اما حرکت آن پر شتاب است.
متون اولیه ،عوام پسندانه است: آثار و نوشته های اولیه آن در این زمینه بیشتر عوام پسندانه اند و پشتوانه نظری و آکادمیکی قوی ندارند.
پدیده ای پلورالیستی است:معنویت درکار و محیط کار ،به ویژه معنویت گرایی جدید،به خود اجازه می دهد هرچیزی به هر طریقی را معنوی بداند.ورود معنویت در قلمرو سازمان و مدیریت ،هیچ جریان فکری و دینی وابسته نیست و از سوی دیگر پذیرای تمام جریانات فکری و فلسفی است و ورود هر یک را تحمل می کند.
ادبیات آن با یک آهنگ و لحن خوش بینانه و نگرش مثبت همراه است : اگر به بحث معنویت و دین در قلمرو و مدیریت پیشتر با دیدگاه بدبینانه نگریسته می شود ، اما با توجه به ویژگی های آن در سبز فایل،نگرش به آن مثبت است .
تاکید بر هوشیاری و آگاهی درونی: معنویت در کار و محیط کار برای کار کنان زمینه خوبی برای یافتن خویشتن خویش فراهم می آورد و کارکنان می توانند خود را بشناسند.
تاکید بر ارتباط موثر باهمکاران در محیط کار: ورود معنویت در کار و محیط کار ،به کارکنان کمک می کند تا با همکاران خود ارتباط موثری برقرار کنند و باهمدلی در ایجاد فضای مناسب بازخوری، درک متقابل و نگرش مثبت به یکدیگر در اهداف فردی و سازمانی مشترک شوند و دربرآوردن آن بکوشند.
تاکید بروجود وحضورنیروی برتر(خدا)در کار و محیط کار:حضور یک نیروی برتردر کار و محیط کار برای افراد زمینه های هدفمندی و معنا بخشی را در کار را فراهم می آورد وکارکنان خود را در مقابل نیرویی احساس می کنند که همواره ناظر و حاکم بر آنهاست که برای رضایت آن می کوشند.
تاکید بر همزیستی مسالمت آمیز کارکنان با طبیعت:معنویت در کار و محیط کار این باور را برای کارکنان به وجود می آورد که کارشان برای طبیعت مفید است و در هارمونی هستی موثر است. با این نگرش طبیعت در آغوش کارکنان قرار می گیردو استیلای بر طبیعت در نظر آنها منتقی می شود.
تاکید بر ارزش های انسانی و کمال جویی کارکنان:در مکاتب قبلی مدیریت مثل نئوکلاسیک ها ،توحه به انسان صرفا برای برآوردن نیازهای مختلف و رضایت مندی آنها بهره کشی بیشتر بود و کارکنان در سازمان در طی عمر سازمانی خویش تنها گاوهای شیرده راضی بودند امامعنویت در محیط کار به این نکته تاکید دارد که انسان باید در عمرسازمانی خویش نائل آید و برای رسیدن به کمال انسانی همواره تلاش کند. این امر میسر نمی شود مگر با ورود معنویت در کار ومحیط کار(رستگار،۱۳۸۴،۱۰۱).
۱۰-۱-۲- پیش فرضهای معنویت در کار
معنویت در کار ،مانند هر موضوع دیگری مبتنی بر فرضیه هایی است که ارائه آنها ضروری به نظر می رسد. هرچند این فرضیه ها بدیهی به نظر می آیند اما حوزه های حائز اهمیتی برای تحقیق یا جستجوی پژوهشگرانه راتشکیل می دهند. در این زمینه و قلمرو کاری افراد ،سه فریضه مهم برگزیده شده است که در جدول زیر آمده است. (گیبنز^[۹۲] ، ۱۹۹۹،۱۸۶)
علاوه بر این ۳مورد،مفروضات دیگری نیز پیرامون معنویت در کار وجود دارند که عبارتند از:
معنویت محیط کارضرورتاجدالی فرقه ای مذهبی است،بافت تاره ای درپوششی ازایمان است بحث روز جدیدی برای بهبودنیروی کارشرکت است.(گیاکالون و یورکیویکز^[۹۳] ،۲۰۰۳ ،۳۹۷)
جدول شماره ۲-۱: پیش فرضهای معنویت در کار(گیبنز، ۱۹۹۹،۱۸۶)

«ازْجُرِ الْمُسِی‏ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِن‏^[۱۱۶]
بدکار را با پاداش دادن به نیکوکار تنبیه کن »
در نظام مدیریت هر چند که ممکن است کارمندان یک مجموعه دیدگاه ها و نظرات متفاوتی نسبت به مدیرخود داشته باشند، اما تشویق چنین قابلیتی دارد که می تواند بهترین نیروی محرکه برای همه کارکنان می باشد به دو دلیل :

الف- آن بخش از کارکنان که با دید خوش‏بینانه به مدیر مى‏نگرند و از عملکرد مدیریتى او خشنودند، در صورت قدردانى و سپاس‏گزارى مدیر بر وفادارى و خشنودیشان افزوده می شود. چنان که امیرالمؤمنین ۷فرمود:
شکرک‏ للرّاضی‏ عنک یزیده رضا و وفاء^[۱۱۷]
قدردانی تو از کسی که از تو راضی است رضایت مندی و وفاداری او را زیادتر می کند
ب- آن بخش دیگر که از عملکرد مدیر ناراضى یا نگرانند، قدردانى و سپاس‏گزارى از کارهاى خوب و ارزشمند این گروه نیز، اثر بخش خواهد بود؛ روحیه آنان را تلطیف خواهد کرد و رابطه کارى آنان با مدیر و سازمان را اصلاح خواهد نمود. حضرت در این باره نیز مى‏فرماید:
«شُکْرُکَ لِلسَّاخِطِ عَلَیْکَ یُوجِبُ لَکَ مِنْهُ صَلاحاً وَ تَعَطُّفاً»^[۱۱۸]
قدردانى تو از کسى که نسبت به تو غضبناک است، موجب صلاح و مهربانى او نسبت به تو مى‏شود.
بنابراین در هر صورت ارج نهادن به زحمات و خدمات کارمندان مجموعه ، کارآیى و اعتبار مدیریت را افزایش مى‏دهد .
شرایط تشویق
البته تشویق شرایطی دارد که با رعایت آن می توان به اهداف مذکور دست یافت. در غیر این صورت، نه تنها نتیجه‏ای نخواهد داشت، بلکه به نتایج عکس و آسیبهای جبران ناپذیر شخصیتی و روحی و اجتماعی منجر خواهد شد.
۱ـ تشویق باید به جا، متناسب و متوازن با میزان و نوع عمل و روحیات و گرایش ها باشد تا بیشترین تأثیر رابگذارد. گاهی لازم است تشویق معنوی باشد و گاهی مادی، برخی مواقع، رفتاری و در بعضی موارد، گفتاری باشد.
۲ـ تشویق باید به اندازه باشد، نباید از حد تجاوز کند. زیرا اگر به صورت مکرر انجام شود، به تدریج خاصیت خود را از دست می دهد. چه بسا افرادی که به واسطه تعریف و تمجید زیادی که درباره شان می شود، مغرور شوند و یا بر اثر کم گذاشتن در تشویق گرفتار حسادت گردند.
امیرالمؤمنین ۷می فرماید:
«الثَّنَاءُ بِأَکْثَرَ مِنَ الِاسْتِحْقَاقِ مَلَقٌ وَ التَّقْصِیرُ عَنِ الِاسْتِحْقَاقِ عِیٌّ أَوْ حَسَدٌ ^[۱۱۹]
ستایش بیش از شایستگى چاپلوسى، و کمتر از آنچه لازم است درماندگى یا حسادت است .
ثواب‏ العمل‏ على‏ قدر المشقّه فیه‏^[۱۲۰]
پاداش کار به میزان رنجی است که در انجام آن تحمل می شود.»
۳ـ تشویق باید به فعل و عمل و صفت و ویژگی نیک شخص تعلق گیرد، نه به شخص، تا برانگیزنده و تقویت کننده باشد و موجب خودبینی و خروج از اعتدال شخص نشود، بلکه فرد را به سیر به سوی منازل و مراتب بالاتر ترغیب نمایدم. چنان که امیرمومنین ۷درباره نقش پاداش و کیفر الهی در تربیت آدمی می فرمایند:
«إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَضَعَ الثَّوَابَ عَلَى طَاعَتِهِ وَ الْعِقَابَ عَلَى مَعْصِیَتِهِ ذِیَادَهً لِعِبَادِهِ عَنْ نِقْمَتِهِ وَ حِیَاشَهً لَهُمْ إِلَى جَنَّتِهِ ^[۱۲۱]
خداوند سبحان پاداش را بر طاعت، و کیفر را بر گناه قرار داده، تا بندگان را از خشمش باز دارد، و آنان را به بهشتش روانه نماید »
۴ـ آشکار بودن دلیل تشویق : شخصی که تشویق می شود و هم کسانی که شاهد تشویق هستند، باید دلیل تشویق را بدانند .
۵ـ تشویق در حضور جمع باشد تا اثرگذاری اش بیشتر گردد و برای دیگران را هم ایجاد انگیزه کند .
۶ـ در تشویق نیز عدالت رعایت شود. چنانچه امیرالمؤمنین ۷فرموده است:
«ثُمَّ اعْرفْ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا أَبْلَى وَ لَا تَضُمَّنَّ بَلَاءَ امْرِئٍ إِلَى غَیْرِهِ وَ لَا تُقَصِّرَنَّ بِهِ دُونَ غَایَهِ بَلَائِهِ وَ لَا یَدْعُوَنَّکَ شَرَفُ امْرِئٍ إِلَى أَنْ تُعْظِمَ مِنْ بَلَائِهِ مَا کَانَ صَغِیراً وَ لَا ضَعَهُ امْرِئٍ إِلَى أَنْ تَسْتَصْغِرَ مِنْ بَلَائِهِ مَا کَانَ عَظِیما^[۱۲۲]
سپس کوشش هر یک از آنان را به دقّت بشناس، و زحمت کسى را به دیگرى نسبت مده، و در اجر و مزدش به اندازه رنجى که برده کوتاهى مکن، و مقام کسى باعث نشود که کوشش اندکش را بزرگ شمارى، و معمولى بودن شخص علت نگردد که کار بزرگش را اندک دانى.»
امیرالمؤمنین ۷حتی در تقدیر و تشویق عدالت را رعایت می کرد. حتى پس از عزل، جابه‏جایى و یا درگذشت کارکنان شان، خدمت هیچ کس را بدون قدردانی و پاداش نمی گذاشت. به عنوان مثال بعد از شهادت دو سردار سرافراز خویش با نهایت تأثر در طی سخنان جانسوزی از خدمات و زحمات آن ها قدردانی می کرد .
محمد بن ابى بکر که در سال ۳۶ هجرى و پس از عزل قیس بن سعد از حکومت مصر، حاکم مصر شد ولی مصریان دست از یارى کشیدند و او را تنها گذاشتند، معاویه از این فرصت، استفاده کرد و توانست با حیله‏گرى و خباثت، این یاور با اخلاص امام علیه السلام را فریب دهد و او را بکشد و بدین شیوه بر مصر، دست یابد.
امام علیه السلام با شنیدن خبر شهادت محمد، طى نامه‏اى به عبدالله بن عباس نوشت:
«أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مِصْرَ قَدِ افْتُتِحَتْ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی بَکْرٍ رَحِمَهُ اللَّهُ قَدِ اسْتُشْهِدَ فَعِنْدَ اللَّهِ نَحْتَسِبُهُ وَلَداً نَاصِحاً وَ عَامِلًا کَادِحاً وَ سَیْفاً قَاطِعاً وَ رُکْناً دَافِعا^[۱۲۳]
اما بعد، مصر به دست دشمن افتاد، محمّد بن ابو بکر که خدایش رحمت کند شهید شد، اجر این مصیبت را از خدا مى‏خواهم که او برایم فرزندى خیرخواه، کار گزارى سختکوش، شمشیرى برنده، و رکنى مدافع بود.»
اندوه حضرت در شهادت محمدبن ابوبکر و قدرشناسی از وی بسیار بود :
ِ « إنَّ حُزْنَنَا عَلَیْهِ عَلَى قَدْرِ سُرُورِهِمْ بِهِ إِلَّا أَنَّهُمْ نَقَصُوا بَغِیضاً وَ نَقَصْنَا حَبِیبا ً^[۱۲۴]
اندوه ما بر او به اندازه خوشحالى دشمنان به اوست، با این تفاوت که آنها دشمنى را از . دست دادند، و ما دوستى را امام ۷در مناسبت‏هاى مختلفى محمّد را مى‏ستود و او را به . نیکى یاد مى‏کرد»
در جایی فرمود:
« فَلَقَدْ کَانَ إِلَیَّ حَبِیباً وَ کَانَ لِی رَبِیباً^[۱۲۵]
او محبوب من و پسر همسرم بود»
من این پسر را که از خون ابوبکر بوجود آمده ولی در آغوش من پرورش یافته همچون فرزندی برومند و عزیز دوست می دارم. ^[۱۲۶]
همچنین بعد از شهادت مالک اشتر در نامه ای به محمد بن ابی بکر به تقدیر از مالک پرداخت :
«إِنَّ الرَّجُلَ الَّذِی کُنْتُ وَلَّیْتُهُ أَمْرَ مِصْرَ کَانَ رَجُلًا لَنَا نَاصِحاً وَ عَلَى عَدُوِّنَا شَدِیداً نَاقِماً^[۱۲۷]
مردى که او را به امارت مصر گماشتم براى ما مردى خیر خواه، و نسبت به دشمنانمان سختگیر بود. »
نمونه دیگر خبّاب ابن ارت است. او که ششمین مسلمان در مکه بود و شکنجه های فراوانی کشید، که خودش نقل می کرد، او در آتشی انداختند که چربی و آب گوشتهای بدنش آتش را خاموش می کرد .در جنگهای بدر و صفین و نهروان حضور داشت . او پس از بازگشت از جنگ صفین، در کوفه از دنیا رفت . ^[۱۲۸]امیرالمؤمنین ۷بر پیکرش نماز خواند و نخستین کسى است که امام ۷با دست خود او را دفن کرد و از خدمات ارزنده وی قدردانی کرد و فرمود:
« یَرْحَمُ اللَّهُ خَبَّابَ بْنَ الْأَرَتِّ فَلَقَدْ أَسْلَمَ رَاغِباً وَ هَاجَرَ طَائِعاً وَ قَنِعَ بِالْکَفَافِ وَ رَضِیَ عَنِ اللَّهِ وَ عَاشَ مُجَاهِداً^[۱۲۹]
خداوند خبّاب بن ارت را رحمت کند، از روى رغبت اسلام آورد، و به خاطر اطاعت از حق هجرت نمود، و به آنچه او را کافى بود قناعت ورزید، و از خداوند خشنود بود، و جهاد گر در راه حق زیست»
آن حضرت با سه صفت از اوصاف خوب ‏او را ستوده است:

• • اسلام آوردن از روى میل و رغبت که اسلام سودمندى است.

• • مهاجرت علاقه‏مندانه وى با پیامبر خدا (ص)، که هجرت کامل از روى میل و رغبت در راه خدا و پیامبر خداست.

• • زندگى خود را با پیامبر خدا در جهاد با کفّار و در زمان امام ۷در جهاد با سرکشان، خوارج و بیعت شکنان، گذراند. ^[۱۳۰]

۲ـ۲ـ۱ـ شیوه های تشویق امیرالمؤمنین۷
امیرالمؤمنین هر کسی را متناسب و شأن و جایگاه و کاری که انجام داده، با موقعیت شناسی دقیق، مورد تشویق و تفقد قرار می داد و از خدمات و زحمات هیچ فردی بدون قدردانی و تشکر نمی گذشت.
۲ـ۲ـ۱ـ۱ـ تشویق گفتاری
امیرالمؤمنین ۷در بسیاری از موارد برای تشویق افراد از روش بیان و سخن استفاده می کرد. در این شیوه کار خوب شخص را مورد تحسین قرار می دادند و حتی توصیه به روش تشویق زبانی می فرمودند :
«إذا قصرت‏ یدک‏ بالمکافات فأطل لسانک بالشّکر^[۱۳۱]
هرگاه دستت از جبران [اعمال و قدردانى عملى‏] کوتاه شد، با زبانت سپاسگزارى کن»
تشویق های زبانی در میان خطبه های نهج البلاغه و بیانات آن حضرت موجود است. که به چند مورد آن اشاره می شود :

خدمات اشتغال

اختلاف میانگین گروه ها

Sig.

پائین

متوسط
بالا

۳۸/۱-
۹۹/۹-

۸۱۲/۰
۰۰۱/۰

متوسط

پائین
بالا

۳۸/۱
۶۱/۸-

۸۱۲/۰
۰۰۱/۰

بالا

پائین
متوسط

۹۹/۹
۶۱/۸

۰۰۱/۰
۰۰۱/۰

مقایسه‌های تعقیبی با بهره گرفتن از آزمون توکی نشان داد که میانگین تأثیر خدمات اشتغال بر توانمندسازی کودکان خیابانی در سطح پائین از نظر آماری تفاوتی با خدمات اشتغال سطح متوسط ندارد، اما خدمات اشتغال سطح پائین متفاوت از خدمات اشتغال سطح بالا است، همچنین خدمات اشتغال سطح متوسط نیز متفاوت از خدمات اشتغال سطح بالا است.
۴-۴ محدودیت‌های تحقیق
- کمبود منابع علمی و کتابخانه‌ای پیرامون کودکان خیابانی بخصوص در رابطه با توانمندسازی: در زمینه توانمندسازی مطالعات کمی صورت گرفته است و پس از بررسی‌هایی که صورت گرفت مشخص شد که در این زمینه تنها یک طرح تحقیقاتی مرتبط با مددکاری اجتماعی در رابطه با توانمندسازی کودکان در وضعیت دشوار بوسیله جاوید سبحانی صورت گرفته است و اکثر تحقیقات در ایران در رابطه با توانمندسازی، در رشته مدیریت و در رابطه با مدیریت سازمانی بوده است.
- عدم وجود آمار صحیح از تعداد کودکان و همچنین تعداد موسسات در سطح تهران و منطقه ۱۲ و بخصوص از تعداد کودکان خیابانی در خانه‌های کودک.
- عدم درک درست از سوالات پرسش نامه که در این خصوص علی‌رغم اینکه محقق در مواردی به توضیح بیشتر سوالات بطور فردی و شفاهی پرداخت ولی کودکان در سنین پایین‌تر با توجه به درک کم درخصوص سوالات چندگزینه ای اکثراً به سوالات به صورت دو وجه ای جواب می‌دادند. البته سعی شد که برای رفع این نواقص، سوالات در حضور مادر کودکان و یا مددکار انجمن انجام شود تا نتیجه کار دقیق‌تر باشد.

فصــل پنجم
«نتیجه‌گیری و پیشنهادات تحقیق»
۵-۱ مقدمه
مسئله در این فصل ابتدا نتایج پژوهش جمع‌بندی خواهد شد و بعد از آن که خلاصهای از نتایج تحقیق بیان شد، نتایج با بهره گرفتن از تئوریها تحلیل خواهد شد و در نهایت نیز محدودیتها و پیشنهادهایی در رابطه با موضوع، برای سازمانهای مردم نهاد و افرادی که علاقه‌مند به پژوهش در حوزه توانمندسازی کودکان خیابانی هستند ارائه می‌شود و همچنین موضوعاتی که از نظر نگارنده می‌تواند برای تحقیقات آتی برای تمام کسانی که علاقه‌مند به تحقیق در این زمینه‌ها هستند، مناسب ‌باشد، مطرح می‌شود. امید است که مفید فایده واقع گردد.
۵-۲ نتیجه‌گیری
این پژوهش به دنبال بررسی و مقایسه عملکرد دو سازمان مردم نهاد خانه کودک ناصرخسرو و خانه کودک شوش در توانمندسازی کودکان خیابانی در دو بعد توانمندی روانی و توانمندی اجتماعی است. برای این منظور نمونهای ۲۰۰ نفری از میان کودکان ۷ تا ۱۸ ساله ساکن دو خانه کودک ناصرخسرو و شوش در شهر تهران با بهره گرفتن از نمونه‌گیری سهمیه‌ای انتخاب شده‌ است.
یکی از ویژگیهای زمینه‌ای مورد بررسی در این پژوهش، سن است. یافته های پژوهش نشان میدهد که کمترین سن پاسخگویان ۷ سال و بالاترین سن پاسخگویان ۱۸ سال می‌باشد. بیشتر پاسخگویان در گروه‌های سنی ۱۳ تا ۱۵ سال قرار داشتند. بیشتر کودکان خیابانی مورد بررسی دارای تحصیلات ابتدایی بودند و بعد از این سطح تحصیلی، سطح تحصیلی راهنمایی بیشترین فراوانی پاسخگویان را به خود اختصاص میدهد و نسبت پسران به دختران تقریباً برابر و پسران ۵۳ درصد و دختران ۴۷ درصد بوده‌اند.
بیشتر کودکان مورد بررسی(۷۲٫۵ درصد) کمتر از دو سال تحت حمایت این دو سازمان مردم نهاد بوده‌اند و تقریباً ۲۷٫۵ درصد این کودکان از ۲ سال به بالا تحت حمایت موسسه بوده‌اند که علت کثرت تعداد کودکان تازه وارد، ثبت‌نام‌های جدیدی بوده که این موسسات انجام داده‌اند. در طی تحقیق به مقایسه این دو گروه برای درک بهتر تأثیر میزان ارائه خدمات بر توانمندسازی پرداخته شد که براساس نتایج بدست آمده؛ میانگین نمرات میزان ارائه خدمات در سازمان مردم نهاد خانه کودک شوش(۸۷٫۴۳) بیشتر از میانگین نمرات ارائه خدمات در سازمان مردم نهاد خانه کودک ناصرخسرو(۷۸٫۹۵) می‌باشد که این میزان در کودکانی که مدتهای بیشتری توسط سازمانها به آنها خدمات ارائه می‌شود(۱۰۳٫۰۲) بیشتر از میانگین کودکانی است که مدت کمتری است خدمات دریافت می‌کنند(۹۴٫۴۴) که این خود موجب تفاوت در توانمندسازی کودکان از نظر ابعاد توانمندی روانی و توانمندی اجتماعی در این دو موسسه شده است.
از لحاظ بیشترین درصد میزان ارائه خدمات حمایتی توسط سازمانهای مردم نهاد، میزان ارائه کمکهای مالی به کودکان و خانواده‌هایشان، توجه به نیازهای اولیه کودکان، نحوه درست فکر کردن برای افزایش قدرت تصمیم‌گیری، محیط مساعد، آموزش‌های گروهی، انجام کارهای گروهی به صورت تا حدی پاسخ داده شده است ولی دوره‌های آموزشی مهارت‌یابی در آینده و ارتباط بین مددکار اجتماعی و موسسه و کودک خیابانی به صورت زیاد پاسخ داده شده است.
از لحاظ بیشترین درصد میزان ارائه خدمات آموزشی توسط سازمانهای مردم نهاد، دوره‌های آموزشی دور شدن از موقعیتهای خطرناک، کسب مهارتهای زندگی، توجه به بعد تئوری آموزش نسبت به بعد عملی آموزش، اطلاعات کامل در مورد مهارتهای مورد آموزش، توجه به کیفیت دوره‌های آموزشی و ارائه آزمونهایی در انتهای دوره برای بررسی میزان توانمندی کودکان خیابانی به صورت تا حدی است ولی از لحاظ دوره‌های آموزشی کسب مهارتهای فنی و حرفه‌ای به صورت زیاد و از لحاظ آموزش سوادآموزی، ارائه دوره‌های آموزشی به صورت منظم و دوره‌های آموزشی متناسب با جنسیت به صورت خیلی زیاد پاسخ داده شده است.
از لحاظ بیشترین درصد میزان ارائه خدمات بهداشتی توسط سازمانهای مردم نهاد، آموزش مسائل بهداشتی و آموزش آن، بیمه‌های خدمات درمانی و حمایت در برابر بیماری‌های خاص به صورت تا حدی و در زمینه آموزش مسائل بهداشتی به صورت زیاد پاسخ داده شده است و از لحاظ بیشترین درصد میزان ارائه خدمات اشتغال توسط سازمانهای مردم نهاد، هر سه عبارت، پیگیری برای اشتغال کودکان، تناسب دوره‌های آموزشی با نیازهای کودکان برای کار در آینده و برگزاری کلاس‌های عملی بعد از دوره‌های آموزشی به صورت تا حدی پاسخ داده شده است.