برجعلی (۱۳۸۹) پژوهشی با هدف بررسی مقایسه اثر روش های دلگرم سازی مبتنی بر نظریه آدلر ، آموزش رفتاری مبتنی بر نظریه بار کلی و دارو درمانی بر مهارت های خود کنترلی در کودکان با اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه انجام داد، نتایج تحقیق تفاوت معناداری میان آموزش آدلری و آموزش رفتاری مشاهده نگردید، اما میان هر یک از آموزش‌ها با گروه کنترل تفاوت معناداری یافت که این لزوم استفاده از درمان‌های مکمل در کنار دارودرمانی را نشان میدهد.
وثوقی و همکاران (۲۰۱۱) مداخله شناختی – رفتاری را بر افزایش جرئت ورززی دانش آموزان دختر دبیرستانی انجام داد، نتایج افزایش جرئت ورزی را بین آزمودنی ها نشان می‌داد.
صاحبان (۱۳۸۹) اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر کاهش نشانه های ADHD دانش آموزان ابتدایی را مورد بررسی قرار داد که نتایج اثربخشی این نتایج را تاًئید می‌کند.
مطالعات انجام شده در خارج از ایران
برطبق تحقیقاتی که توسط یاروچی، چان و سیپوتی(۲۰۰۱) صورت گرفته است کنترل ضعیف هیجانات ناخوشایند در افرادی که از خودکنترلی هیجانی پایین برخوردارند که موجب عدم سازگاری و انطباق ضعیف تر آنان خواهد شد.
ابیکوف در تحقیقات خود به این نتیجه دست یافت که آموزش شناختی رفتاری دارای جنبه‌های مثبت و قابل توجهی است ولی یافته های پژوهشی این پژوهش مفید بودن را برای کودکان چندان تاٌیید نمی کند.
در تحقیقی که توسط مینگر(۱۹۹۳) انجام شد، علاوه بر استفاده از دارو از روش های رفتار درمانی و شناختی رفتاری نیز استفاده گردید . نتایج نشان داد که استفاده از روش های درمانی متعدد اثر بیشتری بر رو.ی بهبود رفتار کودکان دارد تا اینکه بخواهیم از یک روش دارودرمانی استفاده کنیم.
کوهن و سالیوان (۱۹۸۱) تاٌثیر نسبی متیل فندیت ، درمان شناختی رفتاری و ترکیب آن ها را در کودکان بیش فعال کودکستان مورد ارزیابی قرار دادند. تعداد اندک کودکان در بهره مندی از آموزش های شناختی مفید بودن این درمان را مورد تردید قرار داد.
روزنبرگ(۱۹۵۶) دریافت افرادی که عزت نفس بالایی دارند تمایل به کارهای اجتماعی و تمرکز در کار دارند.
وود (۱۹۹۴) تاًثیر درمان شماختی – رفتاری را بر کودکان ADHD سنجید. ارزیابی با بهره گرفتن از چک لیست ها و ارزیابی معلمان انجام شد، این درمان بهبود قابل ملاحظه ای را در کاهش نشانه های این اختلال نشان داد.
واکر (۲۰۱۰) تاًثیر ریتالین و درمان شناختی رفتاری گروهی را در طولانی مدت (۱۹۹۵ -۲۰۰۵ ) بر کودکان ۶ و ۷ ساله آفریقایی ارزیابی نمود، که این دو درمان همراه هم بر پیشرفت تحصیلی مؤثر بودند.
در تحقیقی دیگر بار کلی (۱۹۹۰) به این نتیجه رسید که مداخله در سطح خانواده در مورد کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHA از طریق آموزس تحسین و توجه رفتارهای مثبت به والدین باعث کاهش رفتارهای مشکل ساز کودکان با این اختلال می شود.
در مطالعه تارور ، بهرینک ، بار کلی و کارلسون (۱۹۸۵) که تعاملات والد – کودک را در طی بازی و انجام وظایف در کودکان بیش فعال و خواهران و برادران طبیعی آنان بررسی کردند مشخص گردید که والدین الزامً فاقد مهارت‌های فرزند پروری نیستند بلکه نگرش والدین نسبت به کودکان بیش فعال منفی تر است.
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
مقدمه
در این فصل در خصوص طرح پژوهش، ویژگی های جامعه آماری، روش نمونه گیری، حجم نمونه، ابزار و آزمون‌های مربوط به اجرای پژوهش، روایی و پایایی ابزار اندازه گیری، روش نمره گذاری، روش اجرای پژ.وهش و شیوه های آماری مطالبی به شرح زیر ارائه گردیده است.
روش تحقیق
منظور از روش تحقیق روش انجام(اجرای) تحقیق است که مشخص می‌کند ما برای بررسی موضوع از چه روشی استفاده می‌کنیم . انتخاب روش تحقیق به هدف های تحقیق ،ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرای آن بستگی دارد . به طور کلی روش های تحقیق مختلفی نظیر روش تحقیق علمی،هم بستگی ،پس رویدادی، توصیفی، تاریخی و موردی وجود دارد . موارد استفادۀ هر کدام ازاین روش ها متفاوت می‌باشد.
با توجه به مطلب فوق می توان گفت که پژوهش حاضر با توجه به اهداف و ماهیت آن، یک تحقیق نیمه آزمایشی با گروه کنترل به شیوه ی مداخله ای می‌باشد.
متغیرهای تحقیق
متغیر یک مفهوم است که بیش از دو یا چند ارزش یا عدد به آن اختصاص داده می شود . ویژگیهایی را که محقق مشاهده یا اندازه گیری می‌کند متغیر نامیده می شود که می توان عدد یا ارزشی را جایگزین آن کرد ( سکاران، ۱۹۹۰ ، ترجمه صائبی، ۱۳۸۰ ).
متغیرها بر اساس نقشی که در تحقیق به عهده دارند به دو دسته تقسیم می‌شوند : یکی متغیر مستقل و دیگری متغیر وابسته.در پژوهش حاضر درمان رفتاری شناختی متغیر مستقلمی باشد و متغیر وابسته خودپنداره دانش آموزان بیش فعال / اختلال توجه می‌باشد.
جامعه آماری
به نظر اغلب محققان ، جامعه آماری عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقه مند هستیم یافته های پژوهش را به آن تعمیم دهیم(دلاور،۱۳۸۴).
جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان ابتدایی پسر مبتلا به اختلال بیش فعالی / اختلال توجه که در مدارس دولتی دوره ابتدایی شهرستان اسکو در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ مشغول به تحصیل بودند تشکیل میدهد.
نمونه آماری و روش نمونه گیری
مزیت انتخاب نمونه ازیک جامعه ، جلوگیری از اتلاف وقت یک محقق و صرفه جویی در منابع مالی است . زیرا ازطریق مطالعه یک نمونه به نسبت کوچک و با اجرای نمونه گیری صحیح ، پژوهشگر به نتایج تقریبأ درستی خواهد رسید (دلاور،۱۳۸۳).
در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. ابتدا از بین ۳ مدرسه دولتی پسرانه یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد سپس در مدرسه مورد نظر که شامل ۳۳۰ دانش آموز پسر است ابتدا جلسه ای با معلمین گذاشته شد و پس از توجیه آنان نسبت به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی و توضیح افتراقی این اختلال با سایر اختلالات به توزیع معیار تشخیصVII DSMدر بین معلمان اقدام کردیم.سپس کودکانی که بر اساس این معیار تشخیص داده شدند توسط یک مصاحبه با خود کودک و مشاهده رفتار وی توسط پژوهشگر و نیز مصاحبه با والدین آن ها کار غربالگری را به اتمام رساندیم.
یک گروه ۳۰ نفره از این کودکان که والدین آن ها هم تمایل به همکاری دارند انتخاب شده، سپس به طور تصادفی این ۳۰ نفر در دو گروه ۱۵ نفری(یک گروه بنام گروه گواه و گروه دیگر گروه آزمایش) قرار گرفتند.
روش های گردآوری داده ها
- پرسشنامه
در این تحقیق از پرسشنامه خودپنداره پیرز- هاریس استفاده شده است که به توضیح مختصر این پرسشنامه خواهیم پرداخت.
-
- مقیاس درجه بندی کانرز برای معلمین و والدین
- معیار تشخیص DSM IIV
از این معیار در کنار سایر ابزارهای تشخیص برای تشخیص کودکان بیش فعال ازسایر کودکان استفاده مینماییم(علیزاده،۱۳۸۳). توضیح این معیار به طور مبسوط در فصل دو آمده است.
- مشاهده و مصاحبه
مشاهده و مصاحبه از ابزار مهم در تشخیص و گردآوری اطلاعات در این پژوهش است.استفاده از این دو روش در فصل دو توضیح داده شده است.
روش مداخله ودرمان
