۲-۴-۲-۲- کاربردهای الکترونیکی
با توجه به توسعه رو به رشد صنعت میکروالکترونیک، ایجاد قطعات و تراشههای ریز جایگاه با اهمیتی دارد. از این رو علاقه به تولیدات نانویی مانند نانوخازن یا اتصالات رسانای نانوسیمی و یا موضوع مورد توجه در این پایان نامه یعنی نانومقاومت می تواند چشمگیر باشد.
بعنوان مثال بررسی رفتار دیودی نانوسیمهای مرکب Cu-Se ساخته شده درون حفرههای آلومینای آندیک متخلخل توسط بعضی محققان انجام گرفته است .
در ترانزیستورهای اثر میدان[۱۸] و با اتصالات قطبی نیز از نانوسیمها استفاده می شود.
همچنین نانوسیمهای فلزی چند قطعهای میتوانند اتصالاتی به صورت سه تایی فلز– فیلم آلی- فلز یا فلز- نانوذره- فلز را در یک تک نانوسیم ایجاد کنند، که برای مطالعه ویژگیهای ترابرد الکترون در نانوذرات یا در ساختارهای با تعداد کم الکترون استفاده میشوند .
۲-۴-۲-۳- کاربرد الکتروشیمیایی
در مطالعات آزمایشگاهی نانوسیمها امکان استفاده در محیطهای شیمیایی را نیز دارا میباشند. یک نانوسیم فلزی را میتوان بعنوان یک الکترود ریز در نظر گرفت که در فضاهای بسیار کوچک ملکولی مانند تک سلول زنده می تواند بکار رود . برای این کار باید امکانات جداسازی تک نانوسیم بدون شکستن آن و همچنین ایجاد اتصالات الکترونیکی حساس با سر سیمها رافراهم ساخت.
۲-۴-۲-۴- کاربردهای مغناطیسی
برای بررسی خواص مغناطیسی محیطهای مختلف در ابعاد زیرمیکرونی، میتوان از نانوسیمهای مغناطیسی به عنوان میکروسنسور استفاده کرد. نانوساختارهای فلزی شامل لایه های تناوبی از فلزات فرومغناطیس و غیرمغناطیس اغلب یک مقاومت مغناطیسی بزرگ به نامGMR ایجاد می کنند، درحالیکه ضخامت لایه حدود چند ده نانومتر است. چنین ساختارهایی برای آشکار سازی میدان مغناطیسی استفاده میشوند و کاربردهایی در هدهای خواننده و درایوهای دیسک سخت دارند .
آرایههای نانوسیمی بدلیل داشتن آرایش هندسی خاص خود و همچنین امکان کنترل شرایط جهت تغییر ساختار بلوری، امکان استفاده در حافظههای عمودی را پیدا کرده اند. اگر از این ساختار با حفظ قالب موجود در حین تشکیل آرایهی نانوسیمی استفاده شود، بدلیل ایجاد فاصله مابین سیمها بعضی برهمکنشهای مغناطواستاتیک نیز کاهش یافته و این آرایهها مناسب ساخت حافظههای گسسته خواهند بود .
۲-۴-۲-۵- کابردهای حسگری
نانوسیمها میتوانند حسگرهای خوبی باشند، که ابعاد کوچک آنها این خاصیت را افزایش میدهد. مثلا حسگرهای نوری برپایهی نانوسیم میتوانند فوتونهای بسیار اندک را هم تشخیص دهند.
از جمله حسگرهای گازی میتوان به نانوسیمهای SnO2 اشاره کرد.
در کاربردهای حسگری نانوسیمی، ایجاد اتصالات الکتریکی و مجتمعسازی الکترونیکی آنها جهت دریافت سیگنال از دقدقههای این رشته میباشد.
حسگری شیمیایی با نانوسیمها و نانولولهها معمولاً با رصد تغییر رسانندگی آنها با در معرض هدف شیمیایی قرار دادن آنها انجام میگیرد .
افزایش حسگری سیستمهای یک بعدی در محیطهای شیمیایی معمولاً به نسبت سطح به حجم بالای آنها مربوط میگردد.
بعنوان مثالی دیگر، از آرایش ترانزیستورهای اثر میدان (FET) متشکل از نانوسیمهای ZnO نیز برای حسگری شیمیایی استفاده میگردد. این پیکربندی نه تنها رصد تغییر رسانندگی را تسهیل میبخشد، بلکه همچنین از میدان الکتریکی عرضی جهت تنظیم رفتار حسگری شیمیایی استفاده می کند. زیرا یک میدان خارجی می تواند فعالیت جذب شیمیایی نانوسیم را از طریق تغییر پتانسیلهای شیمیایی تنظیم کند .
فصل سوم
خواص الکتریکی مواد کپهای و محدود شده
۳-۱- مقدمه
میدانیم که طبق جدول تناوبی، عناصر جامد به سه دستهی رسانا، نیمهرسانا و نارسانا تقسیم میشوند. امروزه اکثر ادوات حالت جامد موجود در بازار از مواد نیمههادی ساخته میشوند.
در این فصل خواص الکتریکی مواد، خصوصاً نیمرساناها در حالت کپهای و سپس در حالتی که این مواد تبدیل به نانوساختارها بویژه نانوسیمها میگردند، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و اثر محدود شدن اندازه ذرات بر روی خواص فیزیکی خصوصاً الکتریکی را بررسی خواهیم کرد.
۳-۲- ساختار فضایی جامدات و شبکه های بلوری
آرایش فضایی اتمها در درون هر ماده در تعیین خواص دقیق آن نقش عمدهای را ایفا می کند. جامدات از لحاظ آرایش اتمی درونشان به سه دستهی بزرگ تقسیم میشوند؛ یعنی بیشکل، چند بلوری و تک بلوری. یک ماده بیشکل مادهایست که در آن هیچگونه نظم بلند بردی در موقعیت اتمها یافت نمی شود. در یک آرایش تک بلوری، اتمها در حالت سه بعدی منظم شده اند. با داشتن هر بخشی از ماده تک بلوری، میتوان آرایش اتمی در هر قسمت دیگری از ماده را به آسانی بازسازی کرد. جامدات چند بلوری شامل یک حالت میانی هستند که در آن ماده جامد متشکل از بخشهای کوچکتر بلورین است که از یکدیگر جدا شده اند و یا نسبت به هم نامنظماند. در بررسی ادوات حالت جامدی که امروزه تولید میشوند هر سه ساختار مورد استفاده قرار میگیرند، اما نیمههادیهای تک بلوری کاربرد بیشتری دارند.
۳-۳- مواد نیمههادی
اغلب نیمههادیهایی که معمولاً مورد استفاده قرار میگیرند در جدول (۳-۱) فهرست شده اند. گروه مواد نیمههادی شامل نیمههادیهای تک عنصری از قبیل Si، نیمههادیهای مرکب از قبیل GaAs، و آلیاژها مانند GaAsXP1-X میباشد، که X کسری میان صفر و یک است. در میان بسیاری از نیمههادیهای شناخته شده، Si مهمترین آنها بوده و در حال حاضر بازار تجاری را تحت سلطه دارد.
جدول (۳-۱) نیمههادیهایی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرند.
نیمههادیهای تک عنصری | Si-Ge |
ترکیبهای III-V | GaAs-GaP-GaSb-InAs-InP-InSb-AlAs-AlP-AlSb |
ترکیبهای II-VI | CdS-CdSe-CdTe-HgS-ZnO-ZnS-ZnSe-ZnTe |
آلیاژها | GaAsXP1-X - Hg1-XCdXTe |
۳-۳-۱- الگوی نوار انرژی نیمههادیها
اگر N اتم منزوی به مجاورت یکدیگر آورده شوند، انتظار اصلاحاتی در حالات انرژی الکترونهای ظرفیت نسبت به حالات الکترونی اتمهای منزوی کاملاً معقول است. در تغییر حالت از N اتم منزوی به حالت بلوری، دقیقاً انرژی نیمی از حالات مجاز کاهش و انرژی نیمی دیگر افزایش مییابد.گذشته از این، اختلال باعث گسترش انرژیهای مجاز می شود و دو ناحیه یا نوار از حالات مجاز انرژی تشکیل میدهد، که با یک شکاف انرژی میانی از هم جدا میشوند. نوار حالات مجاز بالایی، نوار هدایت و نوار حالات مجاز پایینی، نوار ظرفیت و شکاف انرژی میانی، شکاف یا نوار ممنوع نامیده می شود. البته الکترونها در هنگام پر کردن حالات مجاز انرژی ابتدا به سمت پایینترین انرژیهای ممکن کشیده میشوند. با توجه به این که حالات انرژی هر کدام انحصاراً با یک الکترون تنها اشغال میشوند (اصل طرد پاولی) و بخاطر اینکه بعنوان مثال اگر اتمی نیمرسانا مانند Si چهار الکترون ظرفیت داشته باشد، ۴N حالت نوار ظرفیت فقط میتوانند آنچه را که قبلاً ۴N الکترون ظرفیت نامیده میشدند در خود جای دهند، در مییابیم که نوار ظرفیت تقریباً به طور کامل بوسیلهی الکترونها پر شده است و نوار هدایت عاری از الکترون میباشد. در حقیقت در دماهای نزدیک به K00= T نوار ظرفیت کاملاً پر و نوار هدایت کاملاً خالی است.
همچنین برخلاف الکترونهای ظرفیت در حالت اتم منزوی، الکترونهای نوار ظرفیت در حالت بلور به هیچ اتم خاصی پیوند نخورده یا مربوط نمیشوند و تنها با اتمهای همسایه به اشتراک گذارده میشوند. اختلاف پایینترین انرژی ممکن در نوار هدایت ،EC و بالاترین انرژی ممکن در نوار ظرفیت،EV برابر EG=EC-EV اندازه نوار گاف انرژی میباشد. بدین ترتیب الکترونها در داخل بلور در سطوح نواری جای میگیرند که ممکن است در باند ظرفیت و یا هدایت باشند، که با توجه به شرایط فیزیکی حاکم، تعداد آنها در این باندها تغییر می کند.
نگیا[58](2005)
کالا کوتا و رابینسون[59] در سال 2000، CRM را به عنوان یکپارچگی استراتژیهای فروش، بازاریابی و خدمات معرفی نموده و آن را عاملی برای جلوگیری از ایجاد دید تکبعدی درباره مشتریان میدانند.
کیم و همکاران[60](2010)
ایکس یو و والتون[61](2005)
مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان یک فرایند، متشکل از نظارت بر مشتری، جمع آوری دادههای مناسب، مدیریت و ارزشیابی دادهها و نهایتاً ایجاد مزیت واقعی از اطلاعات استخراج شده در تعاملات آنان است.
2-2-3- تقسیمبندی مدیریت ارتباط با مشتری
بهطورکلی بنابر تقسیمبندی شرکت مشاورهای و پژوهشی گروه متا[62] سه نوع فناوری(بخش یا مدل) مدیریت ارتباط با مشتری وجود دارد(زابلا و همکاران، 2004؛ ایکس یو والتون، 2005؛ میتاس و همکاران[63]، 2011؛ پپارد، 2002؛ چن و پوپوویچ، 2003؛ گرینبرگ[64]، 2002).
2-2-3-1-بخش مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی
مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی به کاربردهایی از مدیریت ارتباط با مشتری میپردازد که رو در روی مشتری قرار میگیرد و باعث یکپارچگی نیروهای ستاد(پسصحنه[65]) و صف(پیشصحنه[66]) شرکت میگردد. مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی شامل: خودکارسازی فروش، خودکارسازی بخش بازاریابی سازمان و بخش پشتیبانی و خدمات مشتری است. مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی در پی پیادهسازی مناسب رویههای سازمانی برای افراد در محیط کار است.
2-2-3-1-1- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی
یکی از نتایج حاصل از اجرای این مدل کسب رضایت بیشتر مشتری از راه بهبود کیفیت تماسها است. با پیادهسازی این مدل همچنین صرفهجویی در هزینهها از طریق یکپارچهسازی میانکارکردی، فرآیندها و پشتیبانی فرآیندها مدنظر میباشد. اهداف مربوط به صرفهجویی به همین جا ختم نمیشود بلکه با یکپارچهسازی عمیقتر ارتباطات با مشتریان به وسیله فرآیندهای داخلی شرکت، کاهش هزینهها مورد انتظار است(فینبرگ و رومانو[67]، 2003).
2-2-3-1-2- شاخههای مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی
مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی را میتوان به سه شاخه یا ناحیه تقسیم نمود. این شاخهها عبارتند از:
2-2-3-2-بخش مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی
مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی شامل کاربردهایی است که دادههای مشتریان را به منظور مدیریت عملیات تجاری تجزیه و تحلیل میکند. مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی بر انباره دادههای شرکت و مدیریت دانش تأکید دارد(چن[68]، 2003).
2-2-3-2-1- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی
در این بخش دادههای گردآوری شده داخل مدل مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی به منظور دستهبندی مشتریان و برای شناسایی پتانسیل فروش بالا[69] و فروش جانبی[70] مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. عملیات گردآوری و تجزیه و تحلیل دادهها به صورت فرایند مستمر و پیدرپی انجام میپذیرد. مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی بهطور جداناپذیری با معماری انباره دادهها آمیخته شده است و از کاربردهای تحلیلی به منظور بهکارگیری بهینه قابلیت کارکرد برای آنالیز و گزارشدهی استفاده میکند(چن، 2003).
2-2-3-2-2-ویژگیهای مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی
در این بخش از مدیریت ارتباط با مشتری میتوان انواع مشتریان را گروهبندی کرد. به عنوان مثال مشتریان به دو بخش کلی تقسیم میشوند، مشتریانی که کمترین احتمال خرید یک محصول را دارند و مشتریانی که بیشترین احتمال برای خرید محصول توسط آنها وجود دارد. قابلیت شخصیسازی نیز در این مدل وجود دارد. یکی از ویژگیهای مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی نظارت بر رویدادها میباشد(گرینبرگ، 2002).
2-2-3-3-بخش مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی
مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی تعاملهای میان مشتریان و شرکتها را تسهیل میکند و با خلق ارتباط ارزشی با مشتریان به افزایش دوره عمر مبادله آنان کمک میکند. مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی به معنی مشارکت بین تمامی کانالهای ارتباط با مشتری(برای مثال تلفن ثابت، تلفن همراه، اینترنت و…) است. در این بخش همچنین از هماهنگی بین تیم کارکنان و کانالها پشتیبانی میشود(پوراشرف، 1383).
2-2-3-3-1- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی
مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی راهحلی است که افراد، فرآیندها و دادهها را در کنار هم قرار میدهد در نتیجه شرکتها توانایی خدمترسانی بهتر به مشتریان و حفظ مشتریانش را پیدا میکنند. لازم به ذکر است که دادهها و فعالیتها میتوانند ذاتاً ساختاریافته، غیر ساختاریافته، محاورهای و یا تبادلی باشند(پوراشرف، 1383).
2-2-3-3-2-مزایای مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی
مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی موجب تعاملهای کارا و سازنده با مشتریان در طول کانالهای ارتباطی میگردد. در واقع با بهرهگیری از مدیریت ارتباط با مشتری مشارکتی و همکاری اینترنتی میتوان هزینههای خدمات مشتری را به نحو چشمگیری کاهش داد(پوراشرف، 1383).
2-2-4-ضرورت، ویژگیها و مزایای بهکارگیری مدیریت ارتباط با مشتری
یکی از مهمترین دلایلی که سازمانها از برنامههای کاربردی مدیریت ارتباط با مشتری استفاده میکنند، به دست آوردن، حفظ بلندمدت مشتریان و ارزشگذاری برای آنها میباشد. امروزه به منظور حفظ قدرت رقابتی، همه سازمانها به دنبال راهی برای حفظ و توسعه مجموعه بهنگامی از اطلاعات مشتری در طول مدت بازاریابی، فروش و خدمات پس از فروش میباشند که بر مدیریت ارتباط با مشتری استوار هستند(رانجان و باتناگار، 2009). همچنین با توجه به اهمیت مشتری به عنوان یکی از ارکان حیات یک سازمان و تأکید CRM به این عنصر، دلایل زیر را میتوان به عنوان ضرورتهای استفاده از CRM در یک سازمان(با توجه به پیچیدگی و گستردگی فعالیتهای هر سازمان) مطرح کرد(اسمیت[71]، 2006):
با توجه به تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با ویژگیهای CRM، ویژگیهای کاربردی مدیریت ارتباط با مشتری(CRM) را میتوان به صورت زیر عنوان کرد(پپارد، 2002):
بهکارگیری سیستم مدیریت ارتباط با مشتری منافع و مزایای زیادی برای سازمان به همراه دارد. با بررسی پژوهشهای مختلف، مزایای استفاده از سیستم مدیریت ارتباط با مشتری(CRM) در یک سازمان را میتوان با هدف کسب رضایت مشتریان و بقا در محیط رقابتی، در مواردی از جمله موارد زیر خلاصه کرد(آگاروال و هاردینگ[72]، 2004):
اقتدارگرایی شامل پذیرش کورکورانه قدرت است. افراد قدرت طلب، اعتقاد به اطاعت و فرمانبرداری از قدرت را دارند (حقیقی و دیگران ،۱۰۹ :۱۳۸۴). آثار اولیه «ادورنو[۴۹]» و همکاران وی (۱۹۵۰) نشان میدهد که این صفت اقتدارگرایی در مردم بسیار متفاوت است. گرایش اقتدارطلبانه، دارای چندین ویژگی است که تمامی آنها بر مشخصه های قدرت و موقعیت متفاوت افراد تکیه می کند. شخصیت اقتدارطلب در برابر مرئوسان، زیاده طلب، زورگو و کنترل کننده است. در برابر روسا، مطیع و فرمانبردار، از نظر ذهنی خشک و انعطاف ناپذیر، بیمناک از تغییر و تحول، بی اعتماد نسبت به دیگران و سرانجام اینکه به جای انتقاد، واکنش خصمانه دارد. در محیط های کاری، پیامدها و نتایج اینگونه تفاوت های فردی میتواند بسیار مهم باشد. برای مثال «وروم[۵۰]» پی برد که کارکنان قدرت طلب، تحت شرایط نظارت مطلق، کارآمدتر هستند.«شاو» پی برد که افراد قدرت طلب از قواعد و هنجارهای گروه متعلقه خود بهتر تبعیت می کنند. این افراد در برابر اجتماع گروهی بهتر از افراد دموکرات، سازش نشان میدهند( محمدزاده و مهرورزان،۱۳۷۵:۱۰۵).
«رابینز» معتقد است:در جایی که شغلی نسبت به احساسات دیگران حساس باشد و با موقعیتهای درحال تغییر و پیچیده، توانایی تطبیق داشته باشد، بین شخصیت اقتدارگرا و عملکرد، رابطه ای منفی ب موجود می آید. از طرف دیگر در جایی که تعداد مشاغل فراوان است و موفقیت به انطباق بسیار با قوانین و آیین نامه ها بستگی داشته باشد، بی گمان عملکرد کارمندان اقتدارگرا، عالی خواهد بود(رابینز، ترجمه فارسی ۱۳۷۳:۳۶).
به طور کل از نقطه نظر رفتار سازمانی می توان گفت، کارکنانی که در حد بالایی دارای قدرت طلبی هستند، اغلب تحت شرایط کنترل بالای مدیریت یا مدیریت غیرمنعطف بهتر عمل می کنند. در حالی که افرادی که از لحاظ خصیصه مذکور، در حد پایینی می باشند، تحت مدیریت مشارکتی بهتر و مطلوب تر رفتار می کند (سلطانی و روحانی ۱۳۸۱:۱۰).
۴- سازگاری با موقعیت[۵۱]
سازگاری با موقعیت یعنی توانایی فرد در هم سوکردن رفتار خود با عوامل خارجی و موقعیتی. کسانی که چنین خصوصیتی دارند، می توانند رفتار خود را با عوامل محیطی و موقعیتی وفق دهند. آنان نسبت به علایم و نشانه های خارجی، حساسیت زیادی نشان میدهند و در موقعیت های گوناگون، رفتار متفاوتی دارند (رابینز ۱۳۸۳:۱۴۹).
«راجرز» سازگاری را اینگونه تعریف کرده است: منظور از سازگاری، انطباق متوالی با تغییرات و ایجاد ارتباط بین خود و محیط به نحوی است که حداکثر خویشتن سازی را همراه با رفاه اجتماعی، ضمن رعایت حقایق خارجی،امکان پذیر سازد. به این ترتیب، سازگاری به معنی همرنگ شدن با جماعت نیست، سازگاری به معنی شناخت این حقیقت است که هر فرد باید هدف های خود را باتوجه به چهارچوب های اجتماعی و فرهنگی تعقیب نماید (شعاری نژاد، ۱۳۷۲:۲۲).
می توان گفت، ناتوانی در سازگاری شغلی مسأله اساسی در سازمانهای امروزی است. تخمین زده می شود که بین ٨٠ تا ٩٠ درصد سوانح صنعتی با عوامل شخصی مرتبط است. ترک خدمت، غیبت از کار، اعتیاد به مواد مخدر و…از مسایل رایج در بسیاری از سازمانهای معاصر است. اگر افراد نتوانند با محیط کار سازگاری داشته باشند، این رفتار غیر مولد ادامه خواهد داشت. در بررسی اینکه چرا افراد با مسایل سازگاری در محیط کار مواجه می شوند، «نف[۵۲]»(۱۹۸۶) چهار علت را مشخص میکند. به تبع تئوری تیپ شخصیت،«نف» میگوید که هر پنج تیپ معرف تصویری بالینی از انواع گوناگون « روان درمان شناسی» هستند:
تیپ ١: افرادی که فاقد انگیزش نسبت به کار هستند. این افراد مفهومی منفی از نقش کار دارند و سعی میکنند از آن اجتناب کنند.
تیپ ٢: افرادی که پاسخ غالب در آنها در برابر تقاضاهای مولد بودن، ترس و اضطراب است.
تیپ ٣: افرادی که پاسخ غالب در آنها، خصومت و پرخاشگری آشکار است.
تیپ ۴: افرادی که مشخصه اصلی آنها وابستگی (عدم استقلال) است. از مشخصات چنین افرادی، اظهار عجز، درخواست مشورت دایمی از دیگران و ناتوانی در ابتکار عمل می باشد.
تیپ ۵: افرادی که فاقد ادراک مورد نیاز به اجتناب از دیگرانند و درک نمی کنند که رفتار آنها موجب عکس العمل و تاثیر نامطلوب بر دیگران است. این افراد از استعداد اجتماعی بی بهره و از رفتار مناسب در موقعیتهای اجتماعی ناآگاه هستند.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل«نف» عبارتند از:
اول، آنکه ناسازگاری با شغل با جدول تنظیمی کار، منحصرا به این معنی نیست که فرد، تنبل یا احمق است. برخی مسایل عمیق روانی از سازگاری عادی افراد، در بسیاری از موارد جلوگیری می کند. دوم، فقط در تیپ ١ (از پنج تیپ)مساله انگیزش وجود دارد.
سوم، یک تیپ (تیپ پنجم)نشانگر نوعی اختلال شخصیت یا حداقل عدم بلوغ اجتماعی است. سه تیپ دیگر، اضطراب، پرخاشگری و وابستگی به شخصیت مرتبط هستند و بیشتر به ماهیت تاثیر شغل بر شخصیت ارتباط دارند، بنابراین سه علت از پنج علت ناسازگاری مربوط به شغل می باشد که منجر به کنار ه جویی فرد میشود (محمدزاده و مهرورزان ، ۱۳۷۵:۴۴۵).
به هرحال، مجموعه صفات و خصوصیات شخصیتی که در بالا مورد بحث قرار گرفتند، نقش عمده ای را در تعیین رفتار کاری بازی می کنند. بدون درک و فهم اصطلاح شخصیت، نمی توان اقدام به درک رفتار کارکنان در سازمان نمود. به عبارت ساده تر برای درک رفتار سازمانی مدیران و کارکنان سازما نها، ابتدا باید مفهوم شخصیت به خوبی فهمیده شود. مکانیسم تاثیرگذاری عوامل رشد شخصیت بر ویژگی های شخصیتی و تفاوت های فردی که از این بابت در رفتار پرسنل سازمان ها می توان مشاهده کرد، به خوبی در الگوی شماره (۲) نشان داده شده است (سلطانی و روحانی ،۱۳۸۱).
بنابراین میتوان گفت، هنر مدیریت در واقع کارکردن با دیگران و توسط دیگران است. برای اینکه بتوان با
دیگران خوب کار کرد و آنان را به کار واداشت، باید درست استخدام کرد، خوب پرورش داد و هرکس را
در جای صحیح خود به کار گمارد. علاوه بر این، لازم است که نیازها، خواست هها و آرزوهای افراد در محیط کار در نظر گرفته شود. دست زدن به چنین کارهایی بدون شناخت استعدادها، عواطف، نوع و سطح نیاز انگیز هها و شخصیت افراد امکا نپذیر نیست، زیرا رفتار هر فرد با دیگری متفاوت است و نحوه برخورد با وی نیازمند دقت و شناخت کافی از اوست (علوی ، ۱۳۷۴).
عوامل سازنده سازنده شخصیت | نمونه های تفاوت شخصیتی | نگرشهای مربوط به کار و رفتار در سازمان | ||
۱-عوامل فیزیولوژیک ۲-عوامل فرهنگی ۳-عوامل خانوادگی و گروهی ۴-عوامل به نقش ۵- عوامل موقعیتی |
۱- عزت نفس ۲-کارایی شخصیتی ۳-کانون کنترل ۴-قدرت طلبی ۵-سازگاری با موقعیت ۶-جرم اندیشی ۷-اطمینان پذیری |
نمودار ۲-۱: رابطه شخصیت با نگرش ها و رفتارهای کارکنان سازمان
۲-۱۱- تعهد سازمانی و عوامل موثر بر آن
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سا ل های گذشته مورد علاقه بسیاری ازمحققان رشته های رفتار سازمانی و روانشناسی خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است در دهه اخیر تحقیقات متعددی دراین زمینه و در ابعاد مختلف با آن انجام گرفته است این تحقیقات در دو مقوله دستهبندی می شوند.گروه اول سعی در شناخت ماهیت خود تعهد داشته اند و گروه دوم به بررسی عوامل مرتبط با تعهد پرداخته اند اگر چه این متغیر به نحو محسوس و کمی اندازه گیری نمی شود اما وجود آن علی الاخصوص دربرخی سازمان ها بسیارضروری است در این مقاله سعی شده به تعریف تعهد، انواع تعهد، دیدگاه های نوین درباره تعهد سازمانی، عواملی ازجمله خصوصیات شخصی وویژگی های شغلی که بر تعهد سازمانی کارکنان تأثیر گذاشته و تحقیقات صورت گرفته دراین مورد پرداخته شود.
تصور این است که در محیط سازمانی نگرش های شخصی با شخصیت[۵۳] انگیزش[۵۴] و سایر فرایندهای او ارتباط دارند . نگرش ها عبارتند از تمایل یا آمادگی برای پاسخگویی به گونه ای مطلوب یا نامطلوب. این ها احساساتی آموخته و ارزشیابی کننده نسبت به افراد، اشیاء و مفاهیم موجود در دنیای پیرامونمان هستند. نگرشها به گونه ای تنگاتنگ در بافت و ساختار روانی ما جا ی دارند آن ها با ارزش های اساسی تر مربوطند و باورهای ما را نسبت به موضوعات منعکس می کنند و اگر با د قت کافی سنجیده شوند و عوامل دیگر از قبیل هنجارهای اجتماعی نیز مورد نظر قرار بگیرند میتوانند پیش بینی های نیرومندی از رفتار باشند و شالوده دانش ما را برای تعامل با دیگران و دنیای پیرامونمان فراهم کنند (میچل [۵۵]۱۹۷۷). نگرش های متعددی در رابطه با فعالیت های ش غلی وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی [۵۶] اشاره کرد. بیشترین تحقیقات در این خصوص درباره خشنودی شغلی و بعد از آن درباره تعهد سازمانی بوده است(سال و نایت[۵۷] ۱۹۵۰). روانشناسان صنعتی و سازمانی[۵۸] و مدیران منابع انسانی به دلایل متعددی به نگرش های شغلی توجه داشته اند. از جمله دلایل عمده آن ها نیاز به شناخت متغیرها و عواملی بوده است که بر رفتارهای کار[۵۹] مثل عملکرد شغلی[۶۰]، ترک شغل[۶۱]، حضور[۶۲]،دیر آمدن[۶۳]،غیبت[۶۴]، و غیره اثر می گذارند (میشل ۱۹۷۷). بر اساس نظریه های که پایه بسیاری از تحقیقات شده اند، بین نگرش های شغلی با متغیرهای رفتار کار، رابطه معنی داری وجود دارد مثلا یفالدو و میو چینسکی[۶۵] در تحقیقاتشان نشان دادند که بین خشنودی شغلی و عملکرد شغلی رابطه معنی داری وجود دارد . یافته های تحقیقاتی که رابطه معنی دار بین نگرشهای شغلی با رفتارهای کار نشان داده اند، موجب گردیده اند که روانشناسان صنعتی و سازمانی به جستجوی متغیرهای برآیند که بر نگرشهای شغلی تأثیر دارند.آن ها اضافه میکنند که با به دست آوردن این یافته ها می توان نظریه ها و الگوهایی در خصوص نگرش های شغلی پایه ریزی کرد و یا در جهت تکامل آن ها اقدام به عمل آورد. علاوه بر این می توان از این یافته ها در جهت توصیه به مدیران منابع انسانی به منظور مطلوب ساختن نگرشهای شغلی و بالطبع بهبود رفتار کار و حذف رفتارهای کناره گیری[۶۶] استفاده کرد (ریچارز[۶۷]، ۱۹۸۵؛ کوهن و لوهنبرگ[۶۸]،۱۹۹۰) از جمله متغیرهای متقدم و موثر بر نگرش های شغلی می توان از خصوصیات شخصی هم چون سن، جنسیت ، وضعیت ، تأهل، تحصیلات، سابقه استخدام، سطح مهارت[۶۹]، اخلاق کار[۷۰]، نعداد فرزندان و ویژگی های شغلی مانند تنوع مهارت[۷۱] ، ه ویت وظیفه، استقلال وظیفه[۷۲]و خصوصیات سازمانی[۷۳] مانند اندازه سازمانی[۷۴] مرکزیت گرایی سازمانی[۷۵] ( تمرکز سازمانی) حالات نقش مانند ابهام نقش[۷۶]، تعارض نقش[۷۷]،گرانباری نقش[۷۸]و ده ها متغیر دیگر نام برد(ماتیو و زاجاک[۷۹]،۱۹۹۰) .
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سا ل های گذشته موردعلاقه بسیاری از محققان ر شته های رفتار سازمانی و روانشناسی خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است . این نگرش در طول سه دهه گذشته دستخوش تغییراتی شده است که شاید عمد هترین تغییر در این قلمرو مربوط به نگرش
چند بعدی به این مفهوم تا نگرش یک بعدی به آن بوده است . هم چنین با توجه به تحولات اخیر در حیطه کسی و کار ازجمله کوچک سازی ها و ادغام های شرکت ها در یکدیگر عد ه ای از صاحب نظران را بر آن داشته تا اظهار کنند که اثر تعهد سازمانی بر دیگر متغیرهای مهم در حوزه مدیریت از جمله ترک شغل، غیبت و عملکرد کاهش یافته است و به همین جهت بررسی آن بی مورد است. اما عده ای دیگر از محققان این دیدگاه را نپذیرفته و معتقدند که تعهد سازمانی اهمیت خود را از دست نداده و هم چنان می تواند مورد تحقیق قرار گیرد از آنجا که طبق تحقیقات صورت گرفته رفتار کارکنان درسازمان می تواند متأثر از نگرش هایشان باشد، از این رو، آگاهی از آنها برای مدیران سازمان ها ضروری به نظر می رسد. با وجود این، بایستی اذعان کرد، آگاهی از همه نگرشهای کارکنان برای مدیران سازمان اهمیت چندانی نداشته و مدیران نیز علاقه ای به دانستن همه این نگرش ها ندارند . درواقع مدیران بیشتر علاقه مند به دانستن آن دسته از نگرش هایی هستند که با کار و سازمان مرتبط است. طبق تحقیقات انجام گرفته در این مورد سه نگرش عمده، بیشترین توجه و تحقیق را از سوی محققان به خود جلب کرده اند.
این سه نگرش عبارتند ا ز:
۱-رضایت شغلی[۸۰]
۲-وابستگی شغلی[۸۱]
۱-۶-۳-۲- دوره جریان خطی میانی[۳۱]
در بسیاری از موارد طول چاه افقی نسبت به ضخامت مخزن بزرگتر است که در این صورت رژیم جریان خطی می شود. در این جریان تأثیر مرز بالا و پایین در چاه احساس می شود و اگر طول چاه افقی در مقایسه با ضخامت مخزن زیاد نباشد توسعه پیدا نخواهد کرد. در شکل زیر این رژیم جریان به تصویر کشیدعه شده است.
شکل(۱-۱۶) رژیم جریان خطی میانی[۱۳]
۱-۶-۳-۳- دوره جریان شبه شعاعی انتهایی[۳۲]
بعد از سپری شدن دو رژیم قبلی در مدت زمان معینی، خطوط هم پتلنسیل همانند خطوط اطراف یک چاه قائم به شکل استوانههای قائم در میآیند. از آن پس، جریان به صورت شعاعی و در دایرههایی روی صفحات افقی در می آید. در این نوع رژیم شعاع جریان بزرگتر از طول چاه افقی است و نفوذپذیری قائم تأثیر زیادی دارد. هنگامی که مرزهای مخزن احساس شوند در این نوع جریان هندسهی چاه تأثیری در تولید ندارد و عملکرد چاه عمودی و افقی هیچ تفاوتی با هم ندارند. به شکل رژیم جریان توجه بفرمائید[۱۳].
شکل(۱-۱۷) جریان شبه شعاعی[۱۳]
۱-۶-۴- معادلات زمان رژیمهای مختلف در چاه افقی
محققین زیادی معادلاتی برای رژیمهای مختلف چاه افقی ارائه کردند از جمله گود[۳۳] تامباینایاگان[۳۴] اوده و بابو[۳۵] و جوشی[۳۶] می باشند در اینجا به معادلاتی که اوده وبابو ارائه کردند اشاره میکنیم[۱۴].
مدت زمان جریان شعاعی اولیه ممکن به طور تقریبی از معادله زیر به دست بیاید:
(۱-۳۷)
یا
(۱-۳۸)
مدت زمان شروع و پایان جریان خطی میانی
(۱-۳۷)
و
(۱-۳۸)
زمان شروع و پایان جریان شبه شعاعی
(۱-۳۸)
(۱-۳۸)
۱-۷- آنالیز فشار در چاه افقی
گوده و همکارانش در سال ۱۹۸۵ پس از محاسبه زمان هر دوره از رژیم جریان به آنالیز فشار در آزمایش های کاهش فشار و خیزش فشار در هر دوره پرداختند و معادلات زیر را ارئه کردند.
۱-۷-۱- آزمایش کاهش فشار
پاسخ فشار در دوره جریان شعاعی قائم اولیه
(۱-۳۹)
پاسخ فشار در دوره جریان خطی میانی
(۱-۴۰)
(۱-۴۱)
پاسخ فشار در دوره جریان شبه شعاعی
(۱-۴۲)
از معادله بالا به دست می آید.
۱-۷-۲- آزمایش خیزش فشار
پاسخ فشار در دوره جریان شعاعی قائم اولیه
(۱-۴۳)
(۱-۴۴)
پاسخ فشار در دوره جریان خطی میانی
(۱-۴۵)
(۱-۴۶)
پاسخ فشار در دوره جریان شبه شعاعی
(۱-۴۷)
۱-۸- شبکه های عصبی
در سالیان اخیر شاهد حرکتی مستمر ، از تحقیقات صرفاً تئوری به تحقیقات کاربردی بخصوص در زمینه پردازش اطلاعات، برای مسائلی که برای آنها راه حلی موجود نیست و یا به راحتی قابل حل نیستند بوده ایم. با عنایت به این امر ، علاقه فزاینده ای در توسعه تئوریک سیستمهای دینامیکی هوشمند مدل-آزاد[۳۷]- که مبتی بر داده های تجربی هستند-ایجاد شده است. شبکه های عصبی مصنوعی[۳۸] جزء این دسته از سیستمهای دینامیکی قرار دارند، که با پردازش روی داده های تجربی، دانش یا قانون نهفته در ورای دادهها را به ساختار شبکه منتقل می کنند. به همین خاطر به این سیستمها هوشمند[۳۹] گویند، چراکه براساس محاسبات روی داده های عددی یا مثالها، قوانین کلی را فرا میگیرند. این سیستمها در مدلسازی ساختار نرو-سیناپتیکی[۴۰] مغز بشر میکوشند.
از مغز به عنوان یک سیستم پردازش اطلاعات با ساختار موازی و کاملاً پیچیده که دو درصد وزن بدن را تشکیل میدهد و بیش از بیست درصد کل اکسیژن بدن را مصرف می کند برای خواندن، نفس کشیدن، حرکت، تفکر و تفحص و کلیه اعمال آگاهانه و بسیاری از رفتارهای ناخودآگاه اسفاده می شود. اینکه چگونه مغز این کارها را انجام میدهد از زمانی مطرح شد که دریافتند، مغز برای محاسبات خودتد، از ساختاری کاملاً مغایر با ساختار کامپیوترهای متداول برخوردار میباشد. تلاس برای فهم این موضوع خصوصاً از سال ۱۹۱۱ قوت گرفت، زمانی که برای نخستین بار شخصی به نام سگال اعلام کرد که مغز از عناصر اصلی ساختاری به نام نرون تشکیل یافته است.
۱-۸-۱- ساختار مغز
هر نرون بیولوژیکی به عنوان اجتماعی از مواد آلی، گرچه دارای پیچیدگی یک میکروپروسسور میباشد، ولی دارای سرعت محاسباتی برابر یک میکروپروسسور نیست بعضی از ساختارهای نرونی در هنگام تولد ساخته میشوند و قسمتهای دیگر در طول مسیر حیات، مخصوصاً در اوایل زندگی بوجود میآیند و قوام میگیرند. دانشمندان علم بیولوژی به تازگی دریافتهاند که عملکرد نرونهای بیولوژیکی از قبیل ذخیره سازی و حفظ اطلاعات، در خود نرونها و ارتباط بین نرونها نهفته است. به عبارت فنیتر، یادگیری به عنوان ایجاد ارتباطات جدید بین نرونها و تنظیم مجدد ارتباطات موجود استنباط می شود.
PDscore : رتبه بندی افشا شرکت i در سال t
اقلام تعهدی اختیاری (DA) :
تعهدات اختیاری (DA) برای هر شرکت i در هر صنعتی بدین صورت تعریف می شود: تفاوت بین تعهدات کل (TA) و مقدار ثابت معادله (۲):
کهDA اقلام تعهدات اختیاری شرکت i در زمان t است.
جهت محاسبه اقلام تعهدی از مدل زیر استفاده خواهد شد :
- مدل جونزتعدیل شده ای که توسط دیچو ودیگران[۵۹] (۱۹۹۵) ارائه شد و اغلب درتحقیقات حسابداری مورد استفاده قرار میگیرد میتواند مورد استفاده قرار گیرد و مشخص شود که آیا شرکتهای دارای مدیران مشترک کیفیت سود کمتری دارند یا خیر. کل اقلام تعهدی بدینصورت رگرسیون میشوند:
که در این مدل :
TA= کل اقلام تعهدی برای شرکت i که با دارایی های کل در دوره t-1 ارزیابی می شود
∆REVt= درآمدها در سال t ، درآمدهای کمتر در سال t-1 برای شرکت i در زمان t-1 براساس دارایی های کل ارزیابی می شود
∆RECt= خالص حسابهای دریافتنی در سال t، خالص حسابهای دریافتنی کمتر در سال t-1 برای شرکت i در زمان t-1 براساس دارایی های کل ارزیابی می شود
PPEt= ماشین آلات و تجهیزات در سال t برای شرکت i که براساس دارایی های کل در زمان t-1 سنجیده می شود
At-1 = دارایی های کل در زمان t-1 برای شرکت i
α۱, α۲, α۳= پارامترهای خاص شرکت و
μ= ارزش باقیمانده ی شرکت i.
۳-۴-۲- متغیر مستقل
متغیر مستقل، آن متغیری است که محقق تأثیر آن را بر سایر متغیرها مورد سنجش قرار می دهد. متغیرهای مستقل این تحقیق عبارتند از :
interlock [هیئت مدیره مشترک] یک متغیر مجازی است. اگر مدیریت مشترک وجود داشته باشد مساوی یک قرار می گیرد و در غیر اینصورت مساوی صفر.
VOL : به ناپایداری سهام شرکت اشاره دارد که با بهره گرفتن از بتای سهام شرکت محاسبه می شود.
INDChair : یک متغیر مجازی است که اگر در شرکت مدیر مستقل وجود داشته باشد عدد یک را می گیرد و در غیر اینصورت مساوی صفر قرار می گیرد.
۳-۴-۳- متغیرهای تعدیل کننده یا کنترل
متغیر تعدیل کننده، یک متغیر ثانوی است که از نوع متغیر مستقل است و محقق میل دارد آن را کنترل کند؛ تا مشخص شود آیا این متغیر، رابطه متغیر مستقل و وابسته را تحت تأثیر قرار میدهدیا نه؟ و به همین جهت، محقق، متغیر تعدیل کننده را هم چون یک متغیر مستقل، کنترل کرده، اثر آن را بر متغیر وابسته مورد مطالعه قرار میدهد. متغیرهای کنترلی این تحقیق عبارتند از :
Bsize: اندازه ی هیئت مدیره را ارزیابی می کند، که به لگاریتم طبیعی دارایی های کل تقسیم می شود.
(LEV) اهرم مالی = کل بدهی شرکت تقسیم بر کل دارایی ها
BKMK ارزش دفتری به بازار که بدین صورت محاسبه می شود: ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، به غیر از سهام ممتاز، تقسیم بر ارزش بازار شرکت در تاریخ ترازنامه.
Size : اندازه شرکت که عبارتند از لگاریتم طبیعی مجموع داراییها شرکت i
۳-۵- مدل های تحقیق
در مطالعه حاضر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات از دو مدل رگرسیون زیر بصورت دادههای پانل[۶۰] استفاده خواهد شد.
۳-۵-۱ مدل اول تحقیق
۳-۶- روش تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیات
در این تحقیق برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده است. روش آماری مورد استفاده در این تحقیق روش داده های پانل می باشد. در ادامه ابتدا روش داده های پانل و آزمونهای مربوط به آن تشریح می گردد. سپس آزمون های مربوط به معنی دار بودن کل مدل و معنی دار بودن متغیرهای مستقل توضیح داده می شود. در آخر نیز پس از تشریح آزمون های مربوط به مفروضات رگرسیون کلاسیک، نحوه تصمیم گیری در مورد رد یا پذیرش فرضیه های تحقیق بیان می گردد. لازم به ذکر است در این مطالعه برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Eviews و SPSS بهره گرفته شده است.
۳-۶-۱- روش داده های پانل
مدل ها از لحاظ استفاده از اطلاعات آماری به سه گروه تقسیم می شوند. برخی از مدل ها با بهره گرفتن از «اطلاعات سری زمانی[۶۱]» یا به عبارتی طی دوره نسبتاً طولانی چند ساله برآورد می شوند. بعضی دیگر از مدل ها بر اساس «داده های مقطعی[۶۲]» برآورد می شوند یعنی متغیرها در یک دوره زمانی معین مثلاً یک هفته، یک ماه یا یک سال در واحدهای مختلف بررسی می شوند.
روش سوم برآورد مدل، که در این تحقیق نیز مورد استفاده قرار گرفته است ، برآورد بر اساس «داده های پانل[۶۳]» است. در این روش یک سری واحدهای مقطعی (مثلاً شرکت ها) در طی چند سال مورد توجه قرار می گیرند. با کمک این روش که در مطالعات سال های اخیر نیز زیاد استفاده شده است تعداد مشاهدات تا حد مطلوب افزایش می یابد. با توجه به اینکه مشاهده های ادغام شده باعث تغییرپذیری بالاتر، هم خطی چندگانه کمتر میان متغیرهای توضیحی، درجه آزادی بیشتر و کارآیی بالاتر تخمین کننده ها می شود، مطالعات پانل نسبت به مطالعات مقطعی و سری زمانی دارای مزیت است (بالتاجی[۶۴]، ۱۹۹۵، ص ۶-۳). در حالت کلی مدل زیر نشان دهنده یک مدل با داده های پانل می باشد:
که در آن نشانگر واحدهای مقطعی (مثلا شرکت ها) و نشانگر زمان است. متغیر وابسته را برای امین واحد مقطعی در سال نشان می دهد و نیز امین متغیر مستقل غیرتصادفی برای امین واحد مقطعی در سال ام است. جمله اخلال بوده و که فرض می شود دارای میانگین صفر ( ) و واریانس ثابت ( ) است.
پارامترهای مدل می باشد که واکنش متغیر مستقل نسبت به تغییرات امین متغیر مستقل در امین مقطع و امین زمان را اندازه گیری می کند. برای برآورد مدل بر اساس داده های پانل روش های مختلفی همچون روش اثرات ثابت[۶۵] و روش اثرات تصادفی[۶۶] وجود دارد که بر حسب مورد، کاربرد خواهند داشت.
۳-۶-۱-۱- روش اثراث ثابت:
در روش اثرات ثابت فرض بر این است که ضرایب مربوط به متغیرها (شیب ها) ثابت هستند و اختلافات بین واحدها را می توان به صورت تفاوت عرض از مبداء نشان داد. در این حالت اگر عرض از مبداء تنها برای واحدهای مختلف مقطعی متفاوت باشد اصلاحاً روش اثرات ثابت یکطرفه[۶۷] نامیده شده و مدل آن بصورت زیر می باشد:
و اگر عرض از مبداء هم مابین مقاطع و هم مابین دوره ها متفاوت باشد روش اثرات ثابت دوطرفه[۶۸] نامیده می شود و مدل آن بصورت زیر خواهد بود:
در مدل های فوق متغیری است که برای واحدهای مقطعی متفاوت اما در طول زمان ثابت می باشد و متغیری است که برای تمام واحدهای مقطعی در زمان مشابه یکسان بوده اما در طول زمان تغییر میکند. برای برآورد روش اثرات ثابت از مدل حداقل مربعات متغیر مجازی[۶۹] (LSDV) استفاده می شود. مدل اخیر یک مدل رگرسیونی کلاسیک بوده و هیچ شرط جدیدی برای تجزیه و تحلیل آن لازم نیست و از طریق روش حداقل مربعات معمولی[۷۰] قابل برآورد می باشد.