وبلاگ

در زمینه ی عوامل موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان های مختلف تحقیقات زیادی صورت گرفته است و در اکثر این تحقیقات به صورت کلی به فاکتور رهبری به عنوان یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر موفقیت مدیریت دانش اشاره شده است. اما در این تحقیقات به بررسی دقیق سبک های رهبری و در نهایت تعیین سبک رهبری توانمندساز مدیریت دانش پرداخته نشده است که این امر ضرورت پرداختن به این موضوع و انجام تحقیقات لازم در این حوزه را آشکار می سازد.
۴-۱چارچوب نظری تحقیق
دو عامل مورد بحث در این تحقیق سبک های رهبری^[۱] و مدیریت دانش^[۲] هستند که مدل های مورد استفاده در هر مورد به شرح زیر می باشند :
سبک های رهبری
در مورد سبک رهبری مدل های گوناگونی وجود دارد که در این تحقیق مدل چندگانه رهبری^[۳] بر اساس مطالعات محقق و به دلیل جدیدتر بودن برگزیده شده است.
باس^[۴] در سال ۱۹۸۵ مدل چندگانه را در زمینه ی رهبری تحول آفرین، تبادلی و رهبری عدم مداخله گر ارائه کرد، مدلی که رفتار رهبر را مبتنی بر پنج بعد رهبری تحول آفرین^[۵]، دو بعد رهبری تبادلی^[۶] و یک بعد رهبری عدم مداخله گر^[۷] بیان نمود.(شکل ۱-۱)
مدیریت دانش::
در رابطه با پیاده سازی مدیریت دانش بیش از بیست مدل ارائه شده است. این مدل ها شامل دو تا هشت مرحله هستند و از نظر محتوایی تقریباً مشابه یکدیگرند اما دارای واژه ها و فازهایی با ترتیبات متفاوت می باشند.که در این تحقیق مدل سنگ بنای مدیریت دانش به دلیل جامعیت بیشتر و مدنظر قرار دادن ابعاد درونی و محیطی سازمان انتخاب شده است .
مدل سنگ بنای مدیریت دانش ^[۸]
این مدل توسط پروست، رب و رومهارد^[۹] در سال ۲۰۰۰ ارائه گردید. طراحان این مدل، مدیریت دانش را به صورت سیکلی دینامیکی می بینند که در چرخش دائم است، اندیشمندان با توجه به جنبه ی کاربردی این مدل آن را به عنوان مدل نسبتاً کاملی که نکات مثبت همه ی مدل ها را تقریباً در بر می گیرد مورد توجه قرار می دهند. مراحل این مدل شامل هشت جزء متشکل از دو سیکل بیرونی و درونی است که در شکل ۲-۱ نشان داده شده است.
نحوه ی عملکرد پایه های این مدل به شرح زیر است:
الف) سیکل بیرونی
۱.تعیین هدف^[۱۰] های دانشی : هدف های مدیریت دانش باید از اهداف اصلی سازمان نشأت گرفته و در دو سطح استراتژیک و عملیاتی مشخص شوند.
سطح استراتژیک: در این سطح، تبدیل و نگهداری سازمان بر مبنای مدیریت دانش و همچنین ایجاد فرهنگ و سیاست های لازم در این زمینه انجام می شود.
سطح عملیاتی : در این سطح، با توجه به هدف ها باید نحوه شناسایی، استفاده، توزیع، کاربرد و نگهداری دانش مشخص و برنامه لازم برای دستیابی به آن ها در زمان معین، طراحی شود و به مرحله اجرا درآید.

2. 2. ارزیابی^[۱۱]دانش : نحوه ی رسیدن به هدف های معین و استفاده از نتایج آن به عنوان بازخور، برای تعیین یا اصلاح هدف، به این بخش مربوط است. با نگاه به نتایج بعضاً کیفی این فرایند، ضروری است، آن ها را با مد نظر قرار دادن نتایج کمی و هزینه های انجام شده در این زمینه مورد ارزیابی قرار داد.

ب) سیکل درونی

1. 1. شناسایی^[۱۲]دانش: با طرح این پرسش که « آیا می دانیم که چه می دانیم؟»، باید انجام این وظیفه مدیریت دانش؛ یعنی مرحله کشف دانش را آغاز کرد. بسیاری از سازمان ها به خاطر نا آشنا بودن با دانش خود، در تصمیم گیری ها و هدف گذاری هایشان دچار مشکل می شوند، البته ناگفته نماند که شناسایی منابع درونی و بیرونی سازمان به همراه هم انجام می شود.

1. 1. کسب^[۱۳]دانش: در این مرحله باید دانش را از بازار داخلی و خارجی نظیر دانش های مربوط به مشتری، تولید، همکاران، رقبا و… از منابع شناسایی شده در مرحله کشف به دست آورد و نیز مشخص نمود چه قابلیت هایی را می توان از خارج سازمان خریداری یا تهیه کرد و مورد استفاده قرار داد.

1. 1. توسعه^[۱۴]دانش: چگونه می توان تخصص جدیدی ایجاد کرد ؟ توسعه ی دانش سنگ بنایی می باشد که مکمل فرایند کسب دانش است. تمرکز اصلی آن بر روی ایجاد مهارت های جدید، محصولات جدید و ایده های بهتر و فرآیندهای کاراتر می باشد. فرایند توسعه ی دانش شامل آن دسته از تلاش های مدیریتی است که به صورت آگاهانه با هدف تولید و ایجاد توانایی،که سازمان فاقد آن است انجام می گیرد.

1. 1. اشتراک^[۱۵]و تسهیم دانش: مسائلی همچون چگونگی به اشتراک گذاری دانش موجود و انتقال آن به محل مناسب و مورد نیاز و چگونگی انتقال دانش، به گونه ای که در سازمان قابل دسترسی و استفاده باشد و چگونگی انتقال دانش از سطح دانش فردی به سطح دانش گروهی و سرانجام سطح سازمانی، در دستور کار این بخش از مدیریت دانش قرار می گیرد.

1. 1. استفاده^[۱۶]از دانش: اطمینان به استفاده مفید از دانش در سازمان مربوط به این قسمت است. در این بخش موانعی که بر سر راه استفاده مفید از دانش جدید است، باید شناسایی و رفع شوند تا از آن بتوان، به طور عملی در ارائه خدمات و محصولات استفاده کرد.

1. 1. نگهداری^[۱۷]دانش : ذخیره و نگهداری و روزآمد کردن دانش به این بخش مربوط می شود. این روش از نابودی دانش جلوگیری کرده و به آن اجازه می دهد که مورد استفاده قرار گیرد؛ البته در این راستا باید سازو کار مناسبی برای به روز کردن سیستم ایجاد کرد. سازمان ها اغلب از این نکته گلایه دارند که سازماندهی مجدد باعث شده است که آن ها بخشی از حافظه ی خود را از دست بدهند، لذا فرآیندهای مربوط به انتخاب، ذخیره و به روز کردن منظم دانشی که در آینده ارزشمند خواهد بود باید به دقت کامل سازماندهی شوند. اگر این کار انجام نگیرد این امکان وجود دارد که تخصص های ارزشمند به طور ناخواسته کنار گذاشته شوند.

سیکل مکمل : بازخور^[۱۸]
سبک های رهبری
بازخور
هدف های دانش
ارزیابی دانش
رهبری تحول آفرین
- رفتارهای آرمانی
- ویژگی های آرمانی
- انگیزش الهام بخش
- ترغیب ذهنی
- ملاحظات فردی
تسهیم دانش
استفاده از دانش
توسعه دانش
شناسایی دانش
کسب دانش
نگهداری دانش
رهبری تبادلی
-مدیریت بر مبنای استثناء
- پاداش مشروط
شکل ۲-۱: مدل سنگ بنای مدیریت دانش (Probst et al,2000)
رهبری عدم مداخله گر
(Bass,1985) شکل ۱-۱: مدل چندگانه رهبری
۵-۱سؤالات تحقیق
با توجه به چارچوب نظری تحقیق دو متغییر اصلی ما در این تحقیق سبک رهبری و مدیریت دانش هستند، که هدف این تحقیق بررسی رابطه بین این دو متغییر و مؤلفه های تشکیل دهنده ی آن ها می باشد، لذا با توجه به هدف تحقیق سؤالات اصلی و فرعی به شرح زیر مطرح می گردد:
۱-۵-۱ سؤال اصلی تحقیق
بین سبک رهبری و اقدامات مدیریت دانش در صندوق ضمانت صادرات ایران چه رابطه ای وجود دارد ؟
۲-۵-۱ سؤالات فرعی تحقیق
سؤال فرعی اول

در طول روز،
به‌هنگام آغاز عبور عابر و هم‌زمانی آن با گردش ‌به ‌چپ وسایل‌نقلیه و ترک تقاطع یا گردش‌ به ‌راست به هنگام زرد بودن چراغ راهنمایی،
هنگامی‌که پشت عابرین به سمت وسایل‌نقلیه می‌باشد،
عواملی که باعث افزایش خطر تصادف و زیر گرفتن عابرین پیاده می‌شود عبارتند از:
تعداد زیاد خط‌های ورودی ترافیک به تقاطع برای مثال، در محل یک تقاطع چهار‌راه، خطر تصادف ۵/۲ برابر یک مسیر یک خطه است،

کاهش مسافت دید به‌هنگام ورود به تقاطع،
چراغ‌های راهنمایی متصل به سیستم یکپارچه کنترل ترافیک که تلاش بر بالا بردن سطح سرویس برای وسایل‌نقلیه عبوری از راه‌های با حق‌تقدم را دارند و افزایش تصادف از این واقعیت ناشی می‌شود که عابرین پیاده بیش از اندازه انتظار کشیده و درنهایت از چراغ قرمز عابر پیاده عبور می‌کنند،
چراغ‌های راهنمایی با قابلیت کنترل توسط عابرین پیاده بیش از اندازه، آن‌ها را در انتظار نگهداشته و در شرایطی که حجم ترافیک سبک باشد، عابرین پیاده از چراغ قرمز مخصوص عابر پیاده عبور می‌کنند و این اقدام درصورتی که سرعت وسایل‌نقلیه عبوری زیاد باشد، خطرناک خواهد بود،
فاصله زیاد بین محل عبور عابرین پیاده و تقاطع مجارو،
تعمیر و نگهداری نامطلوب چراغ‌های راهنمایی،
احتمال گردش‌ به ‌راست وسایل‌نقلیه به‌هنگام چراغ چشمک‌زن زرد، به ویژه زمانی‌که تعداد عابرین پیاده زیاد و سرعت‌ها کم باشند.
ب) تصادفات ناشی از گردش‌ به ‌چپ
عمده مشکلات ایمنی به‌هنگام گردش ‌به ‌چپ وسایل‌نقلیه عبارتند از:
مشکلات رانندگان به‌هنگام گردش‌به‌چپ برای پیدا کردن مسیر مناسب عبور،
مشکلات مربوط به فضای ذخیره وسایل‌نقلیه برای گردش‌ها،
ضعف در تشخیص وسایل‌نقلیه رو‌به‌رو، به‌ویژه در مورد وسایل‌نقلیه دوچرخ،
سرعت بالای خودروهای عبوری.
طولانی کردن زمان فاز “تمام – قرمز” در چراغ‌های راهنمایی، خطر تصادفات گردش ‌به ‌چپ را افزایش می‌دهد. زیرا تعداد خودروهایی که با جریان گردش‌ به ‌چپ از چراغ قرمز عبور می‌کنند، افزایش می‌یابد. فاز “تمام – قرمز” (به‌همراه چراغ زرد)، باید این امکان را فراهم نماید که تقاطع قبل از سبز‌شدن چراغ، کاملاً از وسایل‌نقلیه خالی شده باشد. کوتاه کردن زمان “تمام – قرمز” باید هم‌زمان با طولانی کردن زمان زرد باشد. زیرا بعضی از رانندگان تلاش خواهند کرد که در زمان زرد به جای ترمز کردن، سرعت خود را افزایش دهند تا با عبور از چراغ زرد مجبور به توقف در پشت چراغ قرمز نشوند.
ج) برخوردهای با زاویه قائم
این نوع از تصادفات بسیار شدید می‌باشند که علت آن می‌تواند عبور از چراغ قرمز و نامناسب بودن زمان‌بندی چراغ راهنمایی باشد (فواصل زمانی بین زرد و تمام – قرمز) در اکثر موارد وسایل‌نقلیه‌ای که رعایت چراغ قرمز را نمی‌کنند اغلب در حین خاتمه زمان سبز سعی در عبور دارند.
مشکلاتی که در وقوع این‌گونه تصادفات مؤثرند عبارتند از:
ناتوانی در تشخیص چراغ‌ها یا سایر علایم راهنمایی به‌دلیل سرعت، محیط راه یا بازتابش شدید نور،
سرعت‌های بیش از اندازه زیاد،
این باور که هنوز زمان کافی برای عبور از چراغ زرد وجود دارد،
ترس از اینکه وسیله‌نقلیه دیگری سپر به سپر با او حرکت نماید،
عدم‌توجه به سیستم چراغ راهنمایی به‌ویژه از سوی رانندگان وسایل‌نقلیه غیرموتوری،
چگونگی طراحی تقاطع و زمان‌بندی چراغ راهنمایی می‌تواند به‌دلایل زیر در بروز تصادفات مؤثر باشد:
عرض بیش از اندازه مسیر‌های منتهی به تقاطع،
چرخه زمانی کوتاه: اگر طول چرخه زمانی از ۱۲۰ تا ۳۰ ثانیه کاهش یابد، تعداد تصادفات دو برابر و تعداد برخوردها با زاویه قائم چهار برابر می‌گردد،
اما طراحی تقاطع و زمان‌بندی چراغ راهنمایی می‌تواند در کاهش تصادفات نیز مؤثر باشد:
ترکیب و شکل‌بندی تقاطع که رانندگان را به سرعت‌های مناسب تشویق می کند مثل انحراف اندک در مسیر عبوری از طریق جا‌به‌جایی در مسیرهای رو‌به‌رو،
ایجاد جزیره میانی،
کاهش فاز “تمام – قرمز” به‌حداقل چراغ‌های راهنمایی راه‌های مختلف یک تقاطع نباید نسبت به یکدیگر دید داشته باشند(نوری امیری و قربانی، ۱۳۸۴).
د) نقاط تداخل در تقاطع‌ها:
یک تقاطع بر حسب حرکت‌های موجود در آن، دارای یکسری نقاط برخورد می‌باشد و در یک طراحی مطلوب سعی می‌شود که شدت برخوردهای بالقوه در این نقاط به حداقل کاهش یابد. انواع حرکت‌های تداخلی را می‌توان به‌صورت ذیل طبقه‌بندی نمود که بر حسب افزایش شدت تصادف احتمالی ناشی از حرکت‌ها ارائه گردیده است:
الف)واگرایی: همراه با خط کاهش سرعت
ب)همگرایی: همراه با خط افزایش سرعت
ج)تلاقی: بایک رفوژ میانه مناسب، این حرکت‌ها می‌توانند در دو مرحله کامل شوند.
تعداد نقاط تداخل با افزایش تعداد مسیرهای منتهی به تقاطع افزایش می‌یابد. وضعیت ترافیک در تقاطع با اقدامات ذیل بهبود می‌یابد:
با کمترین تعداد نقاط تداخل، به‌ خصوص اگر حجم ترافیک در تقاطع بالا بوده باشد. در نتیجه سه راه‌ها نسبت به تقاطع‌های چهار راه ایمن‌تر هستند و برای تقاطع‌های با تعداد راه‌های بیشتر باید به دنبال راه‌ حل ‌های دیگر هم‌چون احداث میدان بود. جلوگیری از حرکات بدون رعایت حق‌تقدم یا گروه‌بندی دو حرکت با هم از تعداد نقاط تداخل خواهد کاست،
با ایجاد یک سیستم فاز‌بندی مناسب (تقاطع‌های مجهز به چراغ راهنمایی)،
با ایجاد فواصل بیشتر بین نقاط تداخل به وسیله ایجاد جزیره‌های ترافیکی یا خطوط اضافی،سرعت وسایل‌نقلیه و نیاز احتمالی به محل ذخیره باید در نظر گرفته شود. در تقاطع‌های چراغ‌دار،‌ تفکیک زمانی بین حرکات وسایل‌نقلیه، نیاز به تفکیک فضایی را کاهش می‌دهد،
زاویه‌ای که برخوردها صورت می‌پذیرد باید به صورت زیر کنترل شود:
زاویه بین مسیرهای همگرا یا واگرا باید خیلی کوچک باشد (کمتر از ۵ درجه) لذا نیاز به خط تغییر سرعت وجود دارد،
برای حرکت‌های عبور از عرض، زاویه بین مسیرها باید تا حد ممکن به صورت قائم باشد (بین ۷۵ تا ۱۰۵ درجه). این‌کار قابلیت دید و ارزیابی سرعت سایر وسایل‌نقلیه را بهبود می‌بخشد و از مسافت عبور از عرض‌راه می‌کاهد،
برای حرکت‌های تداخلی، زاویه مسیرها سرعت ورود به تداخل را کنترل می کند. این زاویه باید بین ۲۰ تا ۶۰ درجه باشد(بهبهانی، ۱۳۷۳).
طرح اندونزیایی
مخصوصاً در حالت وجود چراغ راهنمایی هر دو جریان گردش ‌به ‌چپ در راه‌اصلی (دارای حق‌تقدم) نباید مانع یکدیگر شوند. طرح اندونزیایی که در آن هر دو جریان گردش ‌به ‌چپ یکدیگر را قطع نمی‌نمایند در این‌زمینه مفید می‌باشد.
اگر حجم ترافیک به‌اندازه‌ کافی باشد خطوط انتظار گردش ‌به ‌چپ در تمام مسیرهای منتهی به تقاطع ایجاد می‌شوند. اما این طرح معمولاً به چراغ راهنمایی برای تعیین اولویت حرکت دو گردش به چپ نسبت به دو گردش دیگر نیاز دارد. بنابراین کاربرد این طرح بیشتر در مناطق شهری می‌باشد.
در تقاطع‌های چراغ‌دار که دارای حجم‌های سنگین گردش ‌به‌ چپ هستند احداث دو و بعضی اوقات سه خط ذخیره مرکزی گردش‌به‌چپ موجه خواهد بود، این آلترناتیوها دارای مزایا و معایبی هستند:

از لحاظ اهمیت دادن به زمان و ارزیابی هزینه فایده و صرفه جویی در مقیاس کلاً تا سال ۲۰۰۰ میلادی مبلغ ۱/۶ میلیارد دلار صرف پروژه های فناوری خود نموده اما در سال ۲۰۰۳ این رقم یکباره به ۲/۶ میلیارد دلار افزایش یافته و جهش الکترونیکی خود را آغاز میکند
(معمارزاده و دیگران،۱۳۹۱،۱۳۳).
در مقایسه زمانی و اقتصادی و منابع انسانی و کیفیت اجرا باید درنظر گرفت که تحقیق جاری تاکنون اقتصاد و زمان و آموزش منابع انسانی وتدارک زیرساخت لازم را قابل مقایسه به هیچ کشوری ندانسته است چون برنامه های جاری با اهداف نامناسب تعریف شده.
۵-۵-۲-۴ اتحادیه اروپا
گروه ۷ در سال ۲۰۰۵ جامعه اطلاعاتی اروپا را برای خدمات دولت الکترونیکی به ۲ گروه تقسیم کردشامل ۱۲خدمت به شهروندان ۸ خدمت به صاحبان مشاغل که در ۴ سطح خدماتی و دسترسی تعریف شده است که سطح ۳ و ۴ برای ادارات پشتیبان و یکپارچه سازی درنظر گرفته شده است (معمارزاده و دیگران، ۱۳۹۱، ۱۴۵).

از نظر قوانین و مقررات و سیاست گذاری توسعه اروپای الکترونیکی – چارچوب مقررات نوآوری در بخش تحقیق و توسعه نیز گنجانده شد که در پارلمان اروپا بصورت واحد رسیدگی و مقررات وضع گردید.
با توجه به تحقیق بعمل آمده اجرای زیرساخت در استان مرکزی اصلاً صورت نگرفته است و در کشور نیز بجز در ۲ استان بصورت پایلوت میباشد، که در مقیاس خود برای تعمیم دادن به دیگر استانها الگویی ارائه نشده است.
۵-۵-۲-۵ کشور ژاپن
این کشوراز نمونه های موفق توسعه دولت الکترونیکی است که ایران نیز در برهه ای از زمان با اعزام تیمهای تحقیقاتی به الگوبرداری از فرایندهای آن روی آورداما متوقف شد.
برنامه انفورماتیزاسیون اداری ژاپن ابتدا در سال ۱۹۹۳ پیشنهاد گردید و در سال ۲۰۰۳ با تخصیص بودجه اختصاصی یک پورتال جامع و یکپارچه تعریف و فرایند ترویج تجارت الکترونیکی وارائه خدمات عمومی به شهروندان بود که از نظر زیرساخت فنی و تکنولوژیکی شبکه زیربنایی لازم ایجادشد (سازمان شهرداریهاو دهیاریهای کشور، ۱۳۸۸).
اغلب کشورهای پیشرو از سال ۲۰۰۰ اقدامات مطالعاتی خود را شروع کردند و حد اکثر سال ۲۰۰۵ پروژه های خود را بهره برداری نمودند لیکن کشور ما نیز در سال ۱۳۸۱ مطالعات خود را شروع نمود که تقریبا همزمان بادیگر کشورهای پیشرو بود،لیکن نتیجه ای از اقدامات حاصل نشده است. براساس اطلاعات پرسشنامه ها ونتایج بدست آمده زیرساخت ایمنی و امنیتی وبستر تبادل اطلاعات الکترونیکی در استان مرکزی صورت نگرفته است.
۵-۵-۲-۶ کشور مالزی
در میان کشورهای جهان، کشور مالزی به‌عنوان یک کشور پیشرو در زمینه توسعه دولت الکترونیکی شناخته می‌شود.
از نظر حفظ حقوق شهروندی و حفاظت از اطلاعات شخصی افراد، اطلاعات از طریق یک بانک اطلاعاتی مشترک بین وزارتخانه‌ها و ادارات جریان خواهند یافت و سیستم‌های سازگار از طریق یک شبکۀ پرسرعت مطمئن به هم متصل خواهند شد. دولت مالکیت تمام داده‌ها را برای خود محفوظ می‌دارد و دسترسی به آن‌ها را به دقت کنترل می‌کند و هرگونه نقض قوانین را طبق قانون مجازات می‌کند.
از نظر کیفیت و زمان بندی پایه تغییرات ایجاد شده در دولت، تغییر فرهنگ دولت است. دولت به‌سوی شهروندمحوری حرکت خواهد کرد و فرآیندهای رسمی اهمیت کمتری پیدا می‌کنند؛ در مقابل، ارائه خدمات به شهروندان از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد. لیکن با توجه به نتایج بدست آمده امکان مقایسه نتایج از نظر فنی –منابع انسانی – اقتصادی- عملیاتی- کیفیت – قانونی و بعد زمان قابلیت مقایسه با هیچ یک از گروه کشورهای آ سه آن نیست^[۵۶].
۵-۵-۲-۷ کشورهای عربی خاورمیانه
دولت امارات از سال ۲۰۰۱ نسبت به ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان اقدام نموده است از لحاظ زیرساخت و آمادگی الکترونیکی، امارات به عنوان یکی از کشورهای پیشرو عربی در خصوص دولت الکترنیک محسوب شده
(مدیانیوز^[۵۷]، ۲۰۱۴).
۵-۵-۲-۸ کشورانگلستان
این کشور هم مانند دیگر همکیشان غربی خود در بهره گیری از فناوری اطلاعات برای اداره و ارائه خدمات دولتی پیشینه ای طولانی دارد ولی از سال ۲۰۰۰ به تغییرات نهادی و تاسیس وزارت الکترونیکی روی آورد اما در برون سپاری بخشی از خدمات دولتی به بخش خصوصی کندی بسیاری را اعمال نمود بعد درگاههای متعددی چون خدمات درمانی ملی – دولت – خودممیزی مالیات بردرآمد- حسابهای مالیاتی برخط – حمل و نقل وآموزش مهارت رانندگی ایجاد گردید. از نظر منابع انسانی بدلیل مهاجرت سیستم خدمات به روش الکترونیکی و کاهش مراجعات مردم ۸۴۰۰۰ نفر از نیروی انسانی خود را کاهش داد^[۵۸].
۵-۶ پیشنهادهایی برمبنای نتایج تحقیق
۵-۶-۱ پیشنهادهایی در زمینه بعد حقوقی – قانونی
با عنایت به سوال اول از سوالات فرعی تحقیق که بیان شده (آیا دستگاه های اجرایی استان برابر ماده ۴۶قانون برنامه پنجم توسعه پیش رفته اند؟) چنین بدست آمد که تنها در بین ۴۰دستگاه اداری مورد تحقیق استان مرکزی فقط ۴ دستگاه به شبکه فیبر نوری متصل هستند که پیشرفت ۱۰درصد برنامه را نشان میدهد و از بین دستگاه های موصوف ۸ دستگاه به شبکه ملی اطلاعات متصل شده اند که ۲۰درصد دستگاه های مورد تحقیق را شامل شده است و از نظر ایمنی و امنیت با عنایت به اتصال همزمان اینترنت و اتوماسیون ۱۳ دستگاه اتصال همزمان دوشبکه در یک بستر را بیان داشته اند و ۵/۳۲درصد دستگاه ها بوده که عدم رعایت موازین امنیت شبکه را بیان میدارد وعدم وجود شبکه مورد نیاز تبادل اطلاعات وایجاد نشدن برنامه های نرم افزاری مورد نیاز اجرای استعلام الکترونیکی بین دستگاه های دولتی استان مرکزی را با عدم موفقیت در اجرای برنامه مواجه ساخته است که علیرغم وجود دستورالعمل ها ی متعددو قانون برنامه پنجم توسعه، اجرای قانون معطل مانده است و سیستم نظارت قانونی لازم نیز در این مورد سکوت نموده است لذا پیشنهاداتی در این زمینه تقدیم میگردد:
الف – با توجه به لزوم نظارت نوبه ای پروژه های کلان ملی که حاصل صرف هزینه و زمان آحاد این کشور است پیشنهاد میشود دولت در پایان هرسال گزارش پیشرفت این پروژه ها و موانع احتمالی پیش روی اجرای برنامه را به قانونگذار که نماینده مستقیم آحاد کشور است گزارش داده و نیازهای قانونی لازم را بیان نماید.
ب – جهت پایش اجرای برنامه و نظارت برفرایند، سیستم یکپارچه گزارش دهی برای پروژه های کلان ملی تعریف و بجای توسل قانون گذاران به شیوه های جمع آوری اطلاعات که دقت و صحت برخی اطلاعات را نیز زیرسوال میبرد، به مراجع نظارتی و قانونگذار دسترسی بهره برداری از اطلاعات داده شود .
ج – با توجه به لزوم روان سازی اجرای برنامه های کلان ملی، قبل از تصویب قوانین موضوعه، نسبت به بررسی و رفع موانع قانونی و تعارض بین قوانین قبلی و قوانین مورد نیاز و حذف چالشهای بین قوانین و آیین نامه های وضع شده در سه قوه اقدام لازم بعمل آید.
د – قوانین و مقررات وضع شده با تقسیم بندی لازم در دولت، فرایند اجرا و آیین نامه اجرایی مربوطه تدوین و با تعیین مجریان مستقیم نسبت به ابلاغ و تعیین حوزه پاسخگویی به مراجع بالادستی اقدام گردد.
۵-۶-۲ پیشنهادهایی در زمینه بعدفنی و تکنولوژیکی
الف – با توجه باینکه اجرای زیرساخت سخت افزار و نرم افزاری و انجام شبکه فیبر نوری با سرعت مورد انتظار میسرنیست و امکانات نرم افزاری فراهم نشده و پروتکلهای امنیتی مورد نیاز فعال نگردیده پیشنهاد میگردد در گروه زیرساخت سخت افزاری از شبکه دولت با افزایش سطح پوشش دستگاه های دولتی وتقویت سرورهای موجود و افزایش پهنای باند مورد نیاز جهت تبادل اطلاعات ضروری بنظر میرسد.
ب - در گروه نرم افزاری با اجرای برنامه نویسی مورد نیاز نسبت به غنی سازی شبکه از حیث بومی سازی نرم افزارها ضرورت دارد.
ج - در گروه اجرای پروتکلهای امنیتی از سطوح امنیتی و کلاینت سرور بطور موقت تا انجام زیرساخت مورد انتظار استفاده شود. در خصوص امنیت شبکه پیشنهاد میگرددبا روش های نرم افزاری از اتصال سیستمهای غیر مجاز به شبکه جلوگیری شودو با تعریف مک آدرسهای مجاز در سرورها و محدود نمودن آی پی داخلی از کد نمودن سخت افزار مجاز در سرورها استفاده گرددواطمینان از استقلال شبکه بصورت سخت افزاری ونرم افزاری ضروری است.
د - در گروه شبکه مورد نیاز و استفاده از پهنای باند موجود همانند کشورهای دیگر از تقسیم زمانی بعد از ساعت اداری برای ارسال اطلاعات و دریافت پاسخ استعلامها بعنوان روش جایگزین میتوان استفاده نمود.
ح – پیشنهاد میگرددبا تقسیم بندی منطقه ای برای اجرای شبکه فیبرنوری و تبدیل بستر مورد نیاز براساس اجرای چند استان در هر سال، نسبت به جایگزینی شبکه کابل مسی به شبکه فیبر نوری پرسرعت قابل اجرا خواهد بود.
۵-۶-۳ پیشنهادهایی در زمینه بعداقتصادی
الف– با توجه به محدودیتهای اقتصادی موجود، در زمینه سخت افزاری پیشنهاد میگردد نسبت به بازسازی و بهسازی تجهیزات موجود و ارتقاء سخت افزاری با هزینه کم قابل انجام میباشد.
ب – در زمینه نرم افزاری پیشنهاد میگردد از ماژولهای ارتقاء و وصله های بهسازی نرم افزارها با هزینه کم استفاده شود و به موازات آن به تولید نرم افزار بومی مورد نیاز مبادرت شود.
ج – درمورد تامین منابع مالی پیشنهاد میگردد با تحمیل صرفه جویی برقسمتهای دیگر و هدایت منابع صرفه جویی سوخت در حوزه زیرساخت فناوری، نسبت به اصلاح زیرساخت اقدام و از برگشت هزینه های صرفه جویی شده در سیستم نظیر کاغذ بهره برداری شود.
د – در باره منابع انسانی مورد نیاز پیشنهاد میشود از نیروهای فناوری اطلاعات موجود دردستگاهها که در بخشهای غیر مرتبط بکارگیری شده اند استفاده شود و تمرکز نیرو ها در سطح حوزه فناوری اطلاعات براساس نیاز گسترش فنی و تخصصی امور دستگاه باشد و پرداختهای آنان نزدیک به هم در کلیه دستگاه ها باشد تا از مقایسه شغلی و درآمدی ودرنتیجه جابجایی بروز ننماید.
ح – باتوجه به افزایش قیمت ملزومات شبکه و نوسان غیرقابل کنترل پیشنهاد میگردد ملزومات زیرساخت شبکه در آغاز پروژه تامین و تدارک شود تا با نوسان مولفه های بازار، پروژه دستخوش رکود و سکون نشود وپیش بینی نوسانات احتمالی بازار برای مدیران و پیمانکاران جهت تسریع در فرایند اجرای پروژه ضروری بنظر میرسد.
۵-۶-۴ پیشنهادهایی در زمینه بعدمنابع انسانی
الف- با عنایت به تمایل دولت به گسترش خدمات الکترونیکی وتلاش وافر در راستای ارائه خدمات الکترونیکی، پیشنهاد میگردد از نظر آموزشی کاربری و اپراتوری نرم افزارهای سیستمهای مربوط به هر شاخه و گروه تحصیلی در دانشگاهها واحدهای لازم جزء سرفصل درسی ضروری باشد.
ب – با توجه به جذب ۸۹۰ هزار نفر کارمند دولت در سالهای قبل، بدنه سیستم دولتی بازسازی شده است که بنابر نظر مسئولین ۴۹۰هزار نفر آن خلاف قانون جذب شده (زمانی قمی، ۹۴).، پیشنهاد میگردد پستهای خالی رشته های شغلی فناوری اطلاعات در صدور مجوز استخدامها با اولویت بالا لحاظ گردد ودر جایگزینی سطح نیروهای هر دستگاه با جایگزینی نیروهای فناوری اطلاعات و رشته های مرتبط بجای بازنشستگان سطح مناسبی از موجودی منابع انسانی مورد نیاز را تامین نماید.
ج – بادر نظر گرفتن لزوم نگهداشت سطح نیروی انسانی موجود بدون افزایش، پیشنهاد میگردد با برگزاری کلاسهای آموزشی جهت کلیه کارکنان نسبت به آمادسازی نیروی انسانی موجود بصورت کوتاه مدت اقدام گردد.
د – با توجه به تمرکزنیروی انسانی در برخی ادارات شهرهابدلیل توجه استخدامی دولت وتراکم غیر ضروری نیروی انسانی، پیشنهاد میگردد نیروهای تشکیلات اقماری که در اداره معین خود تجمع نموده اند به محل خدمت خود سطح خدمت رسانی گسترش داده شودوبا جابجایی پستهای مکرر به ادارات و مکانهای ضروری، سطح خدمت رسانی گسترش یابد.
۵-۶-۵ پیشنهادهایی در زمینه بعد عملیاتی

در مورد افعال ناقص دستور نویسان سخنان فراوان و متفاوتی بیان فرمودهاند. در باب افعال ناقص فرشیدورد چنین میفرماید: «فعل ناقص یا فعل ربطی یا فعل اسنادی آن است که تام نباشد و معنیش به وسیلهی صفت اسنادی یا کلمهای که جانشین آن است تمام شود.» (فرشیدورد، ۱۳۸۲: ۲۵۷)
فعلهای ناقص بر دو قسمند: یکی لازم و دیگر متعدی.
۳-۳-۱-۱- فعلهای ناقص یا فعلهای ربطی لازم در مرزباننامه
فرشیدورد فعلهایی را که دیگران ربطی میدانند، فعلهای ناقص یا ربطی لازم میداند. و دستور پنج استاد در مورد فعل ربطی چنین مینویسد: «هرگاه فعل، دلالت بر وقوع و وجود مطلق کند و بر کار و عمل مخصوصی دلالت نداشته باشد آن را فعل عام یا فعل ربطی نامند، مانند: بودن، استن، شدن و در صورتی که بر کار و عمل مخصوصی دلالت داشته باشد، آن را فعل خاص گویند.» (قریب و …، ۱۳۸۰: ۲۲۹)
بررسی صفحات ۶، ۷ و ۸ هر باب مرزباننامه بیانگر این است که حدود ۲۰% از افعال مرزبان نامه به صورت ربطی و ناقص است. علاوه بر افعال ربطی معمول امروزی (است، بود، شد، گشت و گردید) افعالی نظیر آمدن، افتادن و نمودن نیز در مرزباننامه به صورت رابطه به کار رفتهاند. آمار افعال ربطی و ناقص مرزباننامه به ترتیب کارکرد بدین گونه است: استن ۴۲%، بودن ۱۲%، شدن ۱۲%، رابطه مخفف ۸% ، باشیدن به جای استن ۷% ، آمدن ۷% ، گردیدن ۵%، افتادن ۲%، گشتن ۲% ، بودن به جای استن ۲% و نمودن ۱% . نمونه های زیر از این کاربرد:
پنداری به جهت ذکا و کیاست و دها و فراست نام تو زیرک افتاد. (۴/۳۵۶)
در این شاهد مثال افتادن در معنی فعل ربطی شدن میباشد.
سوادی پیدا آمد، از بیاضِ نسخه فردوس زیباتر و از سواد بر بیاض دیده رعناتر. (۱۲/۱۰۵)
فعل آمدن در این شاهد مثال درمعنی فعل ربطی شدن به کار رفته است.
یادآوری: «م (ام)، ای، ایم، اید، اند (ند) در منم، تویی، اوست، یابیم، شمایید، ایشانند، در اصل یا در معنی: استم، استی، است و استیم، استید، استند بوده که در تخفیف به صورت ضمیر در آمده است و از این جهت آن را رابطه مخفف مینمایم.» (قریب و… ، ۱۳۸۰: ۲۳۰)
رابطه مخفف در مرزباننامه حدود ۲% به کار رفته است که بیشتر آن به شکل شناسهی سوم شخص جمع است. و از این نمونه:
به مناجزت و مبارزت نام بردار جهانیم. (۳۱/۴۸۸)
بعضی خود در سلک اختصاص به خدمت شیر منتظماند. (۲۸/۴۸)
نوعی دیگر از دوستان آنها اند که چون بلائی نازل شود، مرد به ابتلاء دوستان آزادیِ خویش طلبد. (۳/۱۴۳)
خانلری در مورد افعال ناقص نظری دگر گونه دارد و دراین باب چنین میفرماید: «فعل ناقص (یا غیر شخصی) به آن گونه از فعلها گفته میشود که همهی صیغههای ششگانه از آنها به کار نمیرود؛ یا یکی از موارد استعمال آنها چنان است که به شخص معینی نسبت داده
میشود. مانند: بایستن، شایستن، زیبیدن، سزیدن و برازیدن در مورد نخستین؛ و توانستن در مورد دوم.» (ناتل خانلری،۳۴۸:۱۳۸۷)
۳-۳-۱-۲- فعل ناقص متعدی در مرزباننامه
فعل ناقص متعدی فعلی است که با داشتن مفهومی مستقل، برخلاف دیگر افعال تام تنها با فاعل و مفعول صریح یا غیر صریح نمیتواند جمله تشکیل بدهد، بلکه به عنصر دیگری نیز دارد تا معنی تمام شود و جمله کامل گردد. فرشیدورد این گونه افعال ناقص را چنین تعریف
میکند: «فعل ناقص متعدی فعل ناقصی است که مفعول هم داشته باشد و مکمل آن، مفعول را وصف کند.» (فرشیدورد، ۱۳۸۲: ۲۵۹)
فعلها و گروه های فعل ناقص متعدی در مرزبان نامه عبارتند از:
«یافتن»، «دیدن»، «گردانیدن»، «شماردن»، «آگاهی دادن»، «پنداشتن»، «ساختن»، «یافتن» که از این تعداد بیشترین کارکرد را «گردانیدن» و «یافتن» دارند و بقیه به صورت موردی به کار رفتهاند.
یافتن
من چون صحیفه احوال تو مطالعه کردم، قاعده ملک تو مختل یافتم. (۸/۴۸)
اتفاقاً باغبان را نیز به استراحت جای خود خفته یافت. (۶/۲۴۳)
امروز که اشارت شاه بر آن جمله یافتم. (۱/۵۰)
دیدن
فعل دیدن دارای دو معنای تام و ناقص میباشد. خیامپور در این مورد چنین مینویسد: «به جز عدّهی بسیار کمی مانند «پنداشت» و «انگاشت» که همیشه ناقصند، بقیه گاهی ناقصند و گاهی تام و این حال بسته به اختلاف معنی است، چنانکه مثلاً «دید» در معنی رؤیت به چشم تام است و در معنی رؤیت به فهم و باطن ناقص، و همچنین «گردید» به معنی سیر کردن، چرخ زدن تام است و به معنی صیرورت ناقص.» (خیامپور، ۱۳۸۸: ۷۴)
و قضیه عدل مهمل دیدم. (۱/۴۹)
گردانیدن
شگال را در دام بلا آورد و به زخم چوبش بیهوش گردانید.
بعد ازین از درون دلها دَرَن عداوت و خباثت دخلت با یکدیگر پاک گردانیم و عقده موالات و مؤاخات را واهی نگردانیم. (۴/۳۸۳)
شماردن و انگاشتن
همه را جنگی و به کار آمده انگارد و شایسته روز حرب شمارد. (۱/۴۹۸)
پنداشتن
القصه مار افسای نیک تأمل درو نگاه کرد، مرده پنداشت. (۹/۵۸۹)
پنداریم که زادن بچگان ما و خوردن عقاب یکی از آنها است (۴/۶۶۰)
ساختن
شگال خود را مرده ساخت. (۱۱/۸۱)
یادآوری: انوری و گیوی افعالی را ناقص میدانند که تمام صیغههای آنها صرف نشود و افعالی را که فرشیدورد ناقص لازم میداند را فعل ربطی مینامند.
۳-۳-۲- فعل معین
فعل معین فعلی است که در ساخت مورد نظر، خوداسقلال ندارد و به کمک دیگر افعال میآید تا زمان، نمود و وجه تازهای بسازد. فرشیدورد در این مورد چنین میگوید: «فعل معین آن است که معنی اصلی خود را از دست داده باشد و برای ساختن زمان مرکب و صرف کردن فعل دیگر و نشان دادن زمان، نمود، وجه و جهت آن به کار رود.» (فرشیدورد، ۱۳۸۲: ۴۱۵-۴۱۶)

اقسام فعل معین: افعال معین برحسب نقش صرفی آنها به اقسامی تقسیم میشوند از این قرار:
۳-۳-۲-۱- فعلهای معین مجهول ساز در مرزباننامه
فعلهای معین مجهول ساز امروز منحصر به «شدن» است.اما در گذشته چنین نبوده و برای ساختن فعل مجهول از دیگر افعال معین نیز استفاده میشد.
در مرزباننامه علاوه بر آن از فعلهای معین مجهول ساز «گردیدن»، «گشتن» و «آمدن» نیز استفاده شده است که شدن با حدود ۴۷% و آمدن با ۲۶% بیشترین کارکرد را دارند و گشتن و گردیدن نیز هر کدام ۵/۱۳% به کار رفتهاند. نمونه را:
اینک شخصی بر دست من کشته شد. (۸/۱۶۹)
چون تن پوشیده گشت، اندوه برهنگی مبر. (۹/۱۹۷)
حفرهای بغی و طغیان است که به معاول اکتساب شما کنده آمد. (۳/۵۵۰)
۳-۳-۲-۲- افعال معین زمان ساز در مرزباننامه
به فعل معینی که کمک میکند تا زمان خاصی ساخته شود، فعل معین زمان ساز گویند. امروزه فعل معین زمان ساز مخصوص صیغههای خواستن است که بر زمان آینده دلالت دارد و صورت موردی به کار رفتهاست.
پشت بر آفتاب کرد و بخفت، از آن بی خبر که شش جهت کعبتین تقدیر از جهت موش موافق خواهد آمد و چهارگوشهی تخت نرد عناصر بر روی بقای او خواهد فشاند. (۳/۲۴۳)
۳-۳-۲-۳- افعال معین نمودساز در مرزباننامه
فعلهای معین نمودساز افعالی هستند که برای ساخت انواع فعل ماضی به کار میروند که عبارتنداز: بعضی از صورتهای فعل «بودن» یعنی: بودم، بودی و …،ام،ای،است و …، باشم، باشی و…
در مرزباننامه فعل معین نمودساز «استن» با کارکرد ۶۹% بیشترین کاربرد را دارد و «بودن» ۲۵% و باشیدن ۶% به کار رفتهاند.
به دامی که از لعاب عنکبوت گرد زوایای خانه تنیده باشد،نسر طایر نتوان گرفت.(۱/۲۴۲)
اکنون من آمده ام تا ما را ملاقاتی باشد.(۶/۲۵۱)
دیو هر چه شنیده بود، باز گفت. (۷/۲۵۲)
۳-۳-۲-۴- فعل معین مرکب در مرزباننامه

۷

شرکت نفت فلات قاره ایران

۱۶

شرکت نفت و گاز مارون

۸

شرکت نفت و گاز زاگرس جنوبی

۱۷

شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب

۹

شرکت نفت و گاز شرق

۱۸

شرکت مهندسی توسعه نفت

منبع:NIOC.ir
تعیین حجم نمونه به کمک فرمول کوکران و با توجه به نامعلوم بودن اندازه جامعه در حالت تقریبی به صورت زیر تعیین می‌گردد.
Z ^۲_{α /۲}× σ ^۲
= n
^۲ε
که در این رابطه
Z آماره توزیع نرمال است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد برابر ۱٫۹۶ است.
σ انحراف معیار داده‌های تحقیق است با توجه به استفاده از طیف پنج گزینه‌ای لیکرت جهت کمی سازی داده‌ها مقدار آن به طور تقریبی از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
Max (x_i)-Min (x_i)
≈ σ
۶

با قرار دادن مقادیر ۵ و ۱ به ترتیب برای max(xi) و min(xi) این مقدار برابر ۰٫۶۶۷ محاسبه خواهد شد.

ε دقت برآورد (سطح خطای مجاز) است که ۱۰ درصد در نظر گرفته‌شده است.
با قرار دادن این مقادیر در رابطه (۳-۱) اندازه تقریبی نمونه آماری به شکل زیر محاسبه می‌شود.
۱٫۹۶^۲ × ۰٫۶۶۷^۲
۱۷۰ = n=
۰٫۱^۲
ابزارها و شیوه جمع‌ آوری اطلاعات
با توجه به اینکه تحقیق حاضر یک تحقیق پیمایشی و از نوع میدانی است، جهت جمع‌ آوری داده از روش‌های زیر استفاده‌شده است.
۱. روش کتابخانه‌ای. جهت جمع‌ آوری اطلاعات به منظور تدوین مبانی نظری این تحقیق از مطالعه کتاب‌ها، مقالات تخصصی و پایان‌نامه‌های مرتبط با موضوع تحقیق استفاده‌شده است. همچنین برخی از مفاهیم و تعاریف مورد استفاده در تحقیق حاضر از طریق مطالعه پایگاه‌های اینترنتی و کتب لاتین موجود در آن‌ها استخراج گردیده است.
۲. روش میدانی. تکنیک مورد استفاده جهت جمع‌ آوری داده در تحقیق پیش رو استفاده از پرسشنامه است. پرسشنامه طراحی ‌شده شامل دو بخش است، بخش اول دربرگیرنده مشخصات کلی پروژه نظیر مبلغ قرارداد، سمت پاسخ‌دهنده و مواردی از این دست است، بخش دوم که شامل چند بخش مختلف است و جهت سنجش متغیرهای تحقیق تدوین شده است.
همچنین جهت کمی سازی متغیرها از طیف لیکرت پنج گزینه‌ای (به استثنا متغیرهای عملکرد پروژه و انتقال دانش به شکل صریح و ضمنی که طیف ۷ گزینه‌ای در مورد آن‌ها به‌کاررفته است) استفاده‌شده است.
قابلیت اعتبار (روایی) ابزار سنجش
منظور از روایی این است که ابزار گردآوری داده‌ها تا چه حد خصیصه یا مفهوم خاص مورد مطالعه را اندازه‌گیری می‌کند. بدون آگاهی از وضعیت اعتبار ابزار اندازه‌گیری نمی‌توان به دقت داده‌های حاصل از تحقیق اطمینان داشت. در تحقیق حاضر جهت تعیین روایی پرسشنامه از دو روش زیر استفاده‌شده است:
روایی محتوا^[۱۲۱]. روایی محتوا نوعی اعتبار است که معمولاً برای بررسی اجزای تشکیل‌دهنده‌ی یک ابزار به‌کاربرده می‌شود و به ما اطمینان می‌دهد که ابزار مورد نظربه تعداد کافی پرش‌های مناسب برای اندازه‌گیری مفهوم مورد سنجش در بردارد. هر قدر عناصر مقیاس گسترده‌تر و قلمرو مفهوم مورد سنجش را بیشتر در برگیرند، محتوا بیشتر خواهد بود. برای اطمینان از روایی محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوال‌های تشکیل‌دهنده‌ی ابزار معرف قسمت‌های محتوای انتخاب‌شده باشد، بنابراین روایی محتوا ویژگی ساختاری ابزار است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می‌شود. روایی محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می‌شود. از این رو روایی محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد (سرمد، ۱۳۷۶) . در تحقیق پیش رو جهت افزایش روایی محتوا پس از تعیین مصادیق هر مؤلفه از طریق مطالعه مقالات و کتب تخصصی مرتبط از نظر اساتید دانشگاهی و متخصصین و صاحب‌نظران در حوزه صنعت نفت و گاز کمک گرفته‌شده است. نهایتاً جهت حصول روایی بهتر پرسشنامه تهیه‌شده با پرسشنامه‌های معتبر و مورد استفاده در مقالات گذشته مقایسه و تغییراتی در آن اعمال گردید.
روایی سازه^[۱۲۲]. بر این امر دلالت دارد که نتایج به دست آمده از کاربرد سنجه‌ها تا چه اندازه با نظریه‌هایی که آزمون بر اساس آن طراحی ‌شده، سازگاری دارد، یکی از روش‌های معتبر علمی برای مطالعه ساختار داخلی مجموعه‌ای از شاخص‌ها اندازه‌گیری روایی سازه، روش تحلیل عاملی تابیدی^[۱۲۳] است که به برآورد بار عاملی و روابط بین مجموعه‌ای از شاخص‌ها و عوامل می‌پردازد. بار عاملی، معرف همبستگی شاخص با عامل مربوطه است و مانند هرگونه همبستگی دیگر تفسیر می‌شود. براساس این، هرچه بار یک شاخص در یک عامل بزرگ تر باشد، در تفسیر آن عامل باید وزن بیشتری به آن شاخص داده شود (پاول به ترجمه علیئی و میرسندسی، ۱۳۸۱) پرسشنامه این تحقیق دارای ۳۵ سؤال است که ۶ عامل کلی را مورد سنجش قرار می‌دهند. نتایج انجام تحلیل عاملی تابیدی در فصل چهارم ارائه خواهد شد.
قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه
در این تحقیق برای تعیین پایایی ابزار اندازه‌گیری از روش آلفای کرونباخ استفاده‌شده است، این روش که از شایع‌ترین روش‌های تعیین پایایی آزمون است بر همبستگی درونی ابزار اندازه‌گیری تاکید دارد. جدول ۳-۲ مقادیر آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق را نشان می‌دهد.
به منظور سنجش قابلیت اعتبار ابزار سنجش، پرسشنامه طراحی ‌شده بین ۲۳ نفر از اعضای جامعه تحقیق توزیع شد و پس از جمع‌ آوری تجزیه و تحلیل شد، ضریب آلفای محاسبه‌شده برای مجموعه سوالات (۸۵۶/۰) حاکی از پایایی مطلوب پرسشنامه طراحی ‌شده است.
ضریب آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق