وبلاگ

شکل ۳-۲: جداسازی اندام های مختلف گیاه الف) برگ و ساقه، ب) ریشه، ج) گل و غنچه، د) میوه، و اندازه ­گیری وزن آن­ها پس از برداشت
۳-۲- صفات رشدی گیاهان
۳-۲-۱- وزن تر، وزن خشک و ارتفاع
پس از گذشت پنج ماه گیاهان برداشت شد، بلافاصله ریشه، ساقه برگ­ها و گل­ها جدا شده و توزین گردیدند. برای تعیین وزن خشک اندام­های هوایی و ریشه، نمونه­ها به مدت ۷۲ ساعت در دستگاه آون در دمای ۷۵ درجه سانتی ­گراد قرار داده شدند و پس از ثابت شدن وزن، نمونه­ها مجدداً توزین شدند. برای اندازه ­گیری ارتفاع نمونه­ها روش محمدی گلرنگ و همکاران (۱۳۸۷) مورد استفاده قرار گرفت. جهت کاهش خطا در اندازه ­گیری ارتفاع (ارتفاع عمودی) حد فاصل قسمت بالا و پایین گیاه محاسبه شد. اگر در گیاه چند ساقه داشتیم، ساقه­ای که از بقیه بلند­تر است در نظر گرفته شد. ساقه­ی اصلی را از قسمت طوقه جدا گردید و ارتفاع از محل طوقه تا نوک ساقه اندازه ­گیری شد.

۳-۲-۲- سطح برگ
سطح برگ به روش هاشمی دزفولی (۱۳۷۸) محاسبه شد. پس از برداشت گیاهان، برگ­های آن­ها را جدا و توزین گردید. از بین برگ­های هر گیاه تعداد معینی، مثلاً ۱۰ برگ را تصادفی انتخاب شد. یک ورقه­ی کاغذ تهیه وسطح معینی از آن را جدا و وزن شد. ۱۰ برگ را روی کاغذی از همان جنس گذاشته، برش زده و سپس با ترازوی دیجیتال (KERN, PRS 620-3) توزین شد. به وسیله یک تناسب سطح کاغذ­ها بدست آمد، این همان سطح ۱۰ برگ است. حالا سطح و وزن ۱۰ برگ و وزن کل برگ­های نمونه را مشخص است. سپس سطح کل با فرمول زیر حساب شد.
(۳-۱)
۳-۳- ارتباطات آب
۳-۳-۱- محتوی نسبی آب برگ (Rwc)
برای اندازه ­گیری محتوی نسبی آب برگ به روش Ritchie و همکاران (۱۹۹۰) از برگ تیمار­ها نمونه‌برداری و بلافاصله در یخ گذاشته شد، وزن تر آن­ها به وسیله­ ترازوی دیجیتالی اندازه ­گیری شد. سپس تمامی نمونه­ها را در آب مقطر قرار داده و ۲۴ ساعت در دمای ۴ درجه سانتی ­گراد می‌گذاریم. پس از آن وزن اشباع برگ­ها اندازه ­گیری شد. برگ­ها را به مدت ۴۸ ساعت در آون با دمای ۷۰ درجه سانتی ­گراد قرار داده و وزن خشک هر یک از نمونه­ها اندازه ­گیری می­ شود. با قرار دادن اعداد حاصل از توزین در فرمول زیر میزان درصد محتوای نسبی آب برگ بدست می ­آید.
(۳-۲)
۳-۳-۲- تراکم روزنه
تراکم روزنه در واحد سطح به روش Cowan (1977) محاسبه شد. نمونه­های برگ از پنجمین برگ تیمار های مختلف جدا و به وسیله­ تیغ به آرامی اپیدرم سطح برگ در مقیاس مشخص (۱×۱ میلی­متر مربع) جدا شد.­ اپیدرم را بوسیله آب مقطر روی لام کاملاً پهن کرده و تعداد روزنه در سطح اپیدرم برگ (D) به صورت زیر محاسبه می­ شود.
تعداد روزنه شمارش شده زیر میکروسکوپ در هر قطعه اپیدرم برگ (n_s)
طول اپیدرم جدا شده (I)
عرض اپیدرم جدا شده (We)
(۳-۳)
۳-۴- عوامل فیزیولوژیک
۳-۴-۱- کلروفیل a و b و مجموع کاروتنوئید و گزانتوفیل
۳-۴-۱-۱- آماده ­سازی نمونه
برای اندازه ­گیری میزان رنگیزه­ها از روش Bruinsma و همکاران (۱۹۶۳) استفاده شد. ۱/۰گرم از بافت­تر برگ توزین شده وبا ۵ میلی­لیتر استون ۱۰۰% ساییده شده و صاف گردید. عصاره­ حاصل به مدت ۱۰ دقیقه با دور ۲۵۰۰ دور در دقیقه سانتریفوژ(Roto-UNI (BHG) , شده، اگر مقدار استون کاهش پیدا کرد مجدداً حجم آن را به ۵ میلی­لیتر می­رسانیم.

ب الف
شکل ۳-۳: الف) ساییدن نمونه گیاهی در استون جهت استخراج رنگیزه­ها، ب) عصاره آماده برای خواندن میزان رنگیزه­ها در غلظت­های مختلف شوری ۰، ۴، ۸ و ۱۲ دسی زیمنس بر متر
۳-۴-۱-۲- تعیین میزان کلروفیل و مجموع کاروتنوئید و گزانتوفیل
برای تعیین میزان کلروفیل a و b جذب محلول را در طول موج ۶۶۲ نانومتر و ۶۴۵ نانومتر و برای تعیین مجموع کاروتنوئید و گزانتوفیل جذب آن را در طول موج ۴۷۰ نانومتر به وسیله­ دستگاه اسپکتروفتومتر (WPA- Biowave П) خوانده و از فرمول­های زیر استفاده گردید.
(۳-۴)
 
ب الف
شکل ۳-۴: استخراج موم کوتیکولی الف) حمام آب داغ، ب) خواندن عدد جذب موم استخراج شده
۳-۴-۲- تعیین غلظت موم
۳-۴-۲-۱- تهیه و آماده ­سازی نمونه
قطعات جدا شده­ برگ را مطابق روش Eberconو همکاران (۱۹۷۷) در لوله­ی آزمایش قرار گرفت و ۱۵ میلی­لیتر کلروفرم به آن اضافه شد. بعد از ۱۵ ثانیه لوله­ها در حمام آب گرم با دمای ۹۰ درجه سانتی ­گراد قرار داده شد تا کلروفرم آن تبخیر شود. ۵ میلی­لیتر محلول دی­کرومات­پتاسیم به نمونه­ها اضافه و در حمام آب گرم قرار گرفتند. سپس لوله­ها با ۱۰ میلی­لیتر آب مقطر خنک شدند.
۳-۴-۲-۲- غلظت موم
پس از تکان دادن لوله­ها جذب آن­ها به وسیله­ اسپکتروفتومتر در طول موج ۵۹۰ نانومتر خوانده شد و غلظت­های (۰، ۱-، ۲-، ۳-، ۴- و ۵- بار) پلی­اتیلن­گلیکول ۶۰۰۰ (به وسیله فرمول Michel and Kaufmann, 1973 واحد بار به گرم تبدیل گردید) برای تهیه استاندارد استفاده شد. برای رسم نمودار استاندارد ابتدا محلول­های استاندارد را مطابق روش کار تهیه می­کنیم باید توجه داشت که در تهیه استاندارد، به جای نمونه گیاه از غلظت­های مختلف پلی­اتیلن­گلیکول ۶۰۰۰ استفاده می­ شود. با بهره گرفتن از بلانک (مشابه روش کار تهیه می­ شود، فقط نمونه گیاهی نداریم) عدد مربوط به شاخص دستگاه بر روی عدد صفر تنظیم شد. سپس جذب نوری محلول­های استاندارد در طول موج­ ۵۹۰ نانومتر به وسیله اسپکتروفتومتر خوانده شد. معادله خط استاندارد موم با نرم­افزار SPSS تعیین شد (شکل ۳-۵). سپس غلظت موم را در نمونه‏های مورد آزمایش محاسبه کرده و در نهایت بر حسب ‌گرم بر متر مربع گزارش گردید.
میزان جذب نوری
پلی­اتیلن­گلیکول ۶۰۰۰ (بار)
y=786/276x+009/0
R²=981/0
شکل ۳-۵: استاندارد موم پس از اندازه ­گیری میزان جذب نور توسط اسپکتروفتومتر
۳-۵- انباشتگی یون­های سدیم و پتاسیم
۳-۵-۱- تهیه و آماده ­سازی نمونه
برای سنجش پتاسم و سدیم از روش Bajracharya و همکاران (۱۹۹۸) استفاده شد. ۰۵/۰ گرم نمونه­ گیاهی مورد نظر را به مدت ۲۴ ساعت در آون ۸۰ درجه سانتی ­گراد قرار داده، سپس نمونه­ها را ۶ ساعت در حرارت ۵۵۰ درجه سانتی ­گراد در کوره (DEM-ERD F.69) قرار می­دهیم تا خاکستر شوند. یک سی­سی اسید­استیک خالص روی نمونه­ها می­ریزیم و پس از ۲۴ ساعت حجم نمونه­ها را به وسیله­ آب مقطر به ۱۰ سی­سی می­رسانیم تا رقیق شوند.
۳-۵-۲- غلظت پتاسیم وسدیم
اندازه‌گیری میزان سدیم و پتاسیم به وسیله دستگاه فلیم­فتومتر JENWAY مدل PFP7 انجام گرفت. برای این کار ابتدا باید محلول­های استاندارد سدیم و پتاسیم تهیه گردد. برای سدیم ۵۴۱/۲ گرم کلرید سدیم را با آب مقطر به­حجم ۱ لیتر رسانیده شد و از آن به‌عنوان محلول مادر حاوی ۱۰۰۰ میلی‏گرم در لیتر(ppm) سدیم استفاده گردید. سپس با برداشت ۲، ۴، ۶، ۸ و ۱۰ میلی‌لیتر از محلول مادر و رساندن هر یک به حجم نهایی ۱۰۰ میلی‌لیتر، به­ترتیب اقدام به تهیه محلول‏های ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ میلی‏گرم در لیتر کلرید ­سدیم شد. برای رسم نمودار استاندارد ابتدا با بهره گرفتن از آب­مقطر به عنوان شاهد (بلانک)، عدد مربوط به شاخص دستگاه بر روی عدد صفر تنظیم شد و سپس با محلول ۱۰۰ میلی‏گرم در لیتر کلرید ­سدیم به‌عنوان بالاترین غلظت سدیم در ترسیم نمودار استاندارد با بهره گرفتن از پیچ تنظیم دقیق^[۱] موجود برروی دستگاه، عدد مربوطه بر روی شاخص ۱۰۰ تراز گردید. در ادامه با خواندن مقدار تشعشع ساطع شده نور مربوط به میزان سدیم محلول­های استاندارد، اقدام به رسم نمودار و تعیین معادله خط نمودار استاندارد غلظت سدیم نموده (شکل ۳-۶) و سپس بلافاصله بعد از اتمام نمونه‌های استاندارد، عدد مورد نظر در نمونه‌های مورد آزمایش خوانده شد. در حین خواندن نمونه‌ها باید توجه شود که بین تک‌تک نمونه‌های مورد سنجش، مکنده دستگاه با آب مقطر شستشو داده شود. در پایان غلظت یون سدیم نمونه‌ها محاسبه و در بر­حسب میلی‌گرم بر گرم وزن خشک گیاه گزارش شد. مراحل مشابهی برای یون پتاسیم انجام شد. به­این­نحو که محلول مادر کلرید­پتاسیم ۱۰۰۰ میلی‌گرم در ­لیتر پتاسیم با افزودن ۹۰۷/۱ گرم از کلرید­پتاسیم به ۱۰۰۰ میلی‌لیتر آب دیونیزه (۱۹۰۷/۰ گرم از کلرید پتاسیم در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب) تهیه شد. مقادیر۲۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۸۰۰ و ۱۰۰۰ میکرولیتر از محلول مادر را برداشته و به حجم نهایی۱۰۰ میلی‌لیتر رسانیده شد، تا محلول‌های استاندارد ۲، ۴، ۶، ۸ و ۱۰ میلی‏گرم در لیتر پتاسیم به دست آید. مشابه سدیم نمودار استاندارد (شکل ۳-۷) رسم شده و معادله خط استاندارد غلظت پتاسیم تعیین شد. سپس غلظت یون پتاسیم را در نمونه‏های مورد آزمایش محاسبه کرده و در نهایت بر حسب میلی‌گرم بر گرم وزن خشک گیاهان گزارش گردید.
میزان نشر نور
y=3/11x - 4
R²=992/0
پتاسیم (میلی­گرم بر لیتر)
شکل ۳-۶: استاندارد پتاسیم پس از اندازه ­گیری میزان نشر نور توسط فلیم فتومتر
میزان نشر نور