وبلاگ

نوع وسائط حمل و نقل و زمان های حمل
جانشینی عوامل تولید
ارتباط صنایع با یکدیگر
قابل ذکر است که کلیه موارد فوق، پس از مسأله آلایندگی صنایع قرار دارد. به این مفهوم که نخست میزان آلودگی صنایع مدنظر قرار می گیرد و چنانچه از نظر قوانین مربوط به محیط زیست این صنایع اجازه استقرار در شهر یافتند، می توان در چارچوب این شاخص ها به تعیین و دسته بندی آنها پرداخت(یاری, ۲۰۱۱).
فضای مورد نیاز
شاخص فضای اشغال شده توسط این صنایع، نخستین و با اهمیت ترین شاخص هاست. میزان اشغال فضا توسط این فعالیت ها تا چه حد بلامانع است؟ پاسخ این سؤال از جنبه مباحث اقتصاد خرد بستگی به نوع تولید و تولید نهایی و هزینه نهایی ناشی از بسط فضای تولید دارد و این امر می بایست توسط صاحبان این صنایع بررسی شود. ولی از نظر شهری، فضای این کارگاه ها تا جایی که مزاحمتی برای زندگی شهری ایجاد نکند، می تواند گسترش یابد.

فعالیت اقتصادی شهر و نقش صنایع در آن
هر چه صنایع شهر نقش اساسی تری در روند فعالیت های اقتصادی شهر داشته باشند، دور کردن آنها از شهر هزینه های بیشتری را تحمیل می کند. گاه شهری به واسطه داشتن این صنایع، جذب کننده سرمایه های خارج از شهر است و این سرمایه به روند فعالیت گسترش خاصی می دهد و خارج کردن صنایع از آن، نتیجه ای جز کاهش توان اقتصادی در پی ندارد. میزان ارتباط این صنایع با دیگر فعالیت های شهر و بازار شهر نیز می تواند به عنوان یکی از شاخص های ساماندهی در نظر گرفته شود(خیرخواه, ۲۰۱۳).
تعداد کارگاه و صنعت در شهر
جهت خروج صنایع از شهر، رسیدن تعداد کل کارگاه های یک نوع صنعت و یا رسیدن کل کارگاه ها در صنایع مختلف تا یک سقف معین که بتواند پاسخ گوی هزینه های انتقال باشد ضروری است. این سقف را می توان مرز تشکیل صنف، که در چارچوب قانون مربوطه مفروض است و یا بنا به عرف به آن عمل می شود، قرار داد. در غیر این صورت، اولاً کارگاه ها توان سرمایه گذاری محدودی جهت احداث منطقه جدید ( از نظر پرداخت هزینه های آماده سازی و تأسیسات) ندارند، ثانیاً از نظر هزینه های عمومی نیز این نوع ساماندهی ( خروج شهر) مقرون به صرفه نیست.
ارتباط صنایع با یکدیگر
چنانچه ارتباط نیرومندی بین صنایع و تولیدات مختلف و دیگر عوامل متفاوتی که در جانمایی آنها در شهر موثر است؛ وجود داشته باشد، جابه جایی هر کدام از این صنایع می تواند اثری منفی در کل فعالیت های آنها در شهر داشته باشد. لذا لزوم شناخت ارتباطات بین صنایع توسط برنامه ریز و مجری نیز جزو موارد مهم به شمار می رود که در ساماندهی به صورت تجمیع، می بایست مورد توجه قرار گیرد.
در تعریف ساماندهی صنایع و خدمات شهری آمده است که ساماندهی به معنای بررسی و شناخت ویژگی ها و مشخصه های شهر و ارتباط آنها با مسائل شهری و ارائه الگوی پیشنهادی در جهت رفع آلودگی و مزاحمت صنایع و مشاغل است. در ساماندهی، شناخت روابط ماهوی پدیده مورد بررسی اهمیت اساسی دارد. ساماندهی به دنبال تأسیس و ایجاد چیزی نیست بلکه هدف آن اصلاح مناسبات وضع موجود و چیدمان دوباره پدیده و مطلوب کردن شرایط موجود است(سلطانی, ۱۳۷۱)
سلسله مراتب عملکردی صنایع و خدمات فنی
همان طور که اشاره شد، کاربری های شهری برحسب مقیاس عملکردی و نوع تقاضا برای کاربری، به
سه دسته کلی تقسیم می شوند:
مسکن و خدمات مورد نیاز حوزه سکونتی
شهر و خدمات مورد نیاز حوزه شهری
منطقه شهری و خدمات مورد نیاز حوزه ملی و منطقه ای
براساس تقسیم بندی سه گانه فوق، واحدهای صنعتی و خدمات فنی و تعمیراتی نیز دارای سه موقعیت استقرار و سه مقیاس تقاضا و عملکرد می باشند:
کارگاه ها و خدمات فنی و تعمیراتی و حوزه سکونتی
صنایع، کارگاه ها و خدمات فنی و تعمیراتی حوزه شهری
صنایع، کارگاه ها و خدمات فنی و تعمیراتی حوزه فرا شهری و ملی
در ادامه این مبحث « محل استقرار »،« انواع » و « مقیاس عملکردی » هر یک از تقسیمات فوق به اجمال بررسی می گردد(قراخانلو, ۱۳۸۰).
کارگاه ها و خدمات فنی و تعمیراتی حوزه سکونتی
بنابر تعاریف ارائه شده، مسکن و کلیه خدمات اولیه: خدمات مورد نیاز حوزه سکونتی عبارت است از مورد نیاز ساکنان محله، از جمله خدمات آموزشی (تا حد راهنمایی یا متوسطه)، درمان سرپایی و تشخیص، « خدمات تعمیراتی، فنی و تجاری، فضای سبز و محل بازی بچه ها بر این اساس خدمات تجاری و فنی و تعمیراتی در حوزه سکونتی به قرار زیر تعریف و تقسیم بندی می شود:
خدمات توزیعی- خرده فروشی
خرده فروشی مواد غذایی
خرده فروشی پوشاک، کیف و کفش و …
خرده فروشی لوازم خانگی، برقی، قطعات یدکی و …
خرده فروشی مصالح ساختمانی و …
اغذیه فروشی، قهوه خانه، رستوران و …
خدمات اجتماعی، شخصی:
خدمات تعمیراتی فنی، ساختمانی، لوازم خانگی
خدمات ملکی، مالی (بانک)، بیمه و …
خدمات شخصی و خانگی (عکاسی، آرایشگاه، تعمیر کفش، فنی- تعمیراتی و …)
خدمات تولیدی نظیر نجاری، آهنگری، نانوایی، شیرینی پزی، خیاطی، ماستبندی و …
بنابر تقسیم بندی فوق کارگاه های تولیدی کوچک (خدمات تولیدی) و خدمات تعمیراتی فنی، ساختمانی و لوازم خانگی، بخشی از خدمات حوزه سکونتی بوده که به همراه سایر خدمات مورد نیاز حوزه سکونتی، با الگوی مختلفی در محدوده محلات استقرار می یابند(زیاری, ۱۳۷۲).
مشخصات کالبدی کارگاه ها و خدمات فنی و تعمیراتی در حوزه سکونتی
کاربری های مذکور به همراه سایر خدمات مورد نیاز حوزه سکونتی، دارای مشخصات کالبدی زیر است:
کارگاه های کوچک و خدمات فنی و تعمیراتی محله ای، بخشی از خدمات حوزه سکونتی است که مورد نیاز مستقیم و روزمره ساکنان است.
اندازه و مساحت کاربری ها، در حد میانگین قطعات مسکونی محله است.
این گونه کاربری ها امکان استقرار در واحدهای مسکونی موجود را داشته و نیازی به ساختمان ویژه تجاری یا خدماتی ندارند.
مقیاس عملکرد و شعاع خدمات رسانی این گونه کاربری ها محدود بوده و دسترسی به آن ها بر مبنای شعاع حرکت پیاده قرار گرفته است.
نحوه فعالیتاین گونه کاربری ها معمولاً با آسایش سکونتی محله تزاحم ندارد(Mokhtari, 2009).
مشخصات مدیریتی کاربری های خدمات تعمیراتی حوزه سکونتی
کارگاه ها و خدمات فنی و تعمیراتی در حوزه سکونتی، همانند اغلب کاربری های مورد نیاز حوزه، دارای مشخصات زیر می باشند:
این گونه کاربری ها توسط بخش خصوصی احداث و بهره برداری می شوند.
سرمایه ثابت(هزینه تملک ساختمان وخرید وسایل و تجهیزات) و در گردش(هزینه آب و برق، نیروی کار و…) این گونه کاربری ها محدود بوده و اداره واحدها معمولاً بدون تخصص کافی صورت می گیرد.
انگیزه احداث کاربری های فوق عمدتاً انتفاع اقتصادی سرمایه گذار می باشد.
بیشتر واحدها بدون کارکنان مزدبگیر فعالیت نموده وفعالیت های خدماتی توسط صاحب واحد انجام می شود.
احداث این گونه واحدها در حوزه سکونتی براساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد(فروزانفر, ۱۳۸۵).
علل همسانی کاربری فنی و تعمیراتی با سایر کاربری های حوزه سکونتی
در مقیاس حوزه سکونتی (محله) کارگاه های خدماتی- تولیدی و فنی- تعمیراتی با سایر کاربری های
خدماتی محله ای، دارای تجانس و تشابهات کالبدی کارکردی و مدیریتی زیادی می باشند. اهم مشابهت ها عبارتند از:
فعالیت های ناشی از کاربری های هر دو گروه، نیازهای اولیه و عاجل ساکنان محله را تامین می کنند.
هر دو گروه کاربری های عملاً جزئی از بافت مسکونی بوده و کارکردشان تزاحمی با آسایش سکونتی محله ندارد.
هر دو گروه توسط بخش خصوصی، با سرمایه اندک، کارکنان معدود، غیر تخصصی و با انگیزه اقتصادی، احداث می شوند.