وبلاگ

سیستمها و فرایندها
سیستمها و فرایندها بین تمام ادارات و وزارتخانه ها در کل کشور و جهان ارتباط داردن. یک بانک اطلاعاتی مشترک و واحد، عامل اساسی موفقیت دولت الکترونیکی است. اطلاعات دولتی دراختیار کسی قرار می گیرد که حق استفاده از آن را داشته باشد. بعضی اطلاعات باید توسط سیستم های با امنیت زیاد و فن آوری رمز نگاری محافظت شوند^[۳۶].
۲-۳-۵-۵ تجربه آمریکا
روند ایجاد دولت الکترونیک بدین صورت بوده است که در طول نیمه دوم دهه ۱۹۹۰، بخش خصوصی آمریکا مسئول خلق خدمات الکترونیکی شد. وجود فناوری وب (WEB)، به برانگیختن برخی اقدامات تجاری در شرکتها منجر گشت و لذا نتایج خوب و قابل سنجشی از این اقدامات حاصل شد.
مهمتر از آن، این بود که کارکنان هرچه بیشتر اثربخش شدند به طوری که در بازده کاری آنها افزایش قابل ملاحظه ای پدید آمد. برای مثال، در سال ۱۹۹۹، میانگین بازده کاری هر ساعت فرد، پنج درصد افزایش پیدا کرد. لذا بدین طریق، بذرهای کارایی به واسطه به کارگیری این چنین فناوریها پاشیده شد و لذا فناوری وب به تغییراتی در شغل، شاغل و ارتباطات منجر شد.

درنتیجه سرف^[۳۷] که به عنوان یکی از پدربزرگهای اینترنت مشهور است این پیشنهاد را به رهبران دولتی داد که «لطفاً از فناوری اطلاعات استفاده کنید. اجازه دهید که خدماتتان، بیشتر دردسترس باشد. همچنین، هرگز از فناوری وب نهراسید، اما همواره برای آن برنامه ریزی کنید».
ازجمله نتایج موردانتظار از چنین فرایندی، کاهش فساد اداری و شفافیت بیشتر امور، بالارفتن میزان مسئولیت، دائمی شدن بهبود روندها و فرایندها، راحتی بیشتر، رشد منابع و کاهش هزینه خدمات است. جهانی شدن نیز دولتها را وادار می سازد تا به منظور فروش کالا و خدمات خویش و همچنین صدور فرهنگ و شناساندن خویش به سایر فرهنگها و تمدنها، اقدام به تاسیس دولت الکترونیک کنند^[۳۸].
درگاه الکترونیکی ایالات متحده آمریکا به طور کلی امکان دسترسی به بیش از ۱۰۰ سرویس آن‌لاین وجود دارد: اطلاع تغییر آدرس منزل، خرید از دولت، پیداکردن انواع مراکز آموزشی، فروشگاه‌ها و کلینیک‌های نزدیک منزل، ثبت کپی رایت برای محصول، اطلاع از مشکلات محیطی، درخواست انواع وام، پیداکردن و درخواست شغل‌های دولتی، انواع اطلاعات و فرم‌های گذرنامه و مهاجرت، اطلاعات و فرم‌های خدمات پستی، پیداکردن کد پستی، انواع اطلاعات و فرم‌های مالیات و… فهرست سرویس‌های آنلاین به طور مداوم به روز رسانی می‌شود. برای نمونه به بخش دانشجویان دانشگاه^[۳۹] می‌رویم. در این بخش همه اطلاعاتی که دانشجویان به آن نیاز دارند، از مقررات تحصیل گرفته تا امکان تحصیل آنلاین و پیداکردن مرکز آموزشی مناسب جمع آوری شده است. (امکان دقیق‌تر کردن جستجو با مواردی نظیر محل دقیق، هزینه تحصیل، نوع رشته و… نیز وجود دارد).
۲-۳-۵-۶ تجربه ژاپن
دولت ژاپن تا به امروز موفقیتهایی داشته و پروژه های متعددی را نیز در این زمینه انجام داده است. هدف از این مطالعات این است که خدمات دولتی رایانه ای شده و به این ترتیب، خدمات دولتی با شتاب بیشتر و کیفیت بالاتری ارائه گردد. ساختار طرح جامع ژاپن شامل سه نوع ارتباط بود که عبارتند از:
معرفی نقش فناوری اطلاعات در ارتباط با رابطه بین دولت و شهروندان (G2C)؛
۲ - ارتباط بین دولت وبخش بازرگانی (G2B)؛
۳ - دیجیتالی کردن وزارتخانه ها و سازمانها یا دیجیتالی کردن عملکرد داخلی سازمانهای اجرایی (G2G).
فرایند ارتباطی دولت و شهروندان : رایانه ای کردن انواع فرایندهای مربوط به دولت
هدف از فرایند دولت و بخش بازرگانی، فوریت دادن به ترویج تجارت الکترونیک است.
همچنین دیجیتالی کردن ارتباط میان دولت و تجارت از اهمیت بالایی برخوردار است و به تبادل الکترونیک داده ها توجه خاصی می شود. در فرایند دولت به دولت، ایجاد سیستم هایی مانند مدیریت اسناد الکترونیک بین وزارتخانه ها، موسسات و یا عملکرد داخلی هر سازمان اجرایی موردنظر است.
به منظور دستیابی به این موارد، تدارک یک ساختار زیربنایی عمومی موردنیاز است. اول، ایجاد یک شبکه زیربنایی که دولت را با شهروندان و شرکتها پیوند دهد. اتصال بین ادارات دولتی نیز به همان اندازه لازم است. دوم، ایجاد ساختار حمایتی ضرورت دارد. برای حمایت از اطلاعات شخصی و اسناد اداری از فعالیتهای غیرقانونی مانند افشای اطلاعات، زدوبندها و غیره، محکم کردن ساختارهای کلیدی بخش عمومی بسیار مهم است. ارتقا و بهبود استانداردها نیز الزامی است. فرمت اسناد، قراردادها و موارد دیگر باید به صورت متحدالشکل درآمده تا ادارات دولتی، کارخانجات و شهروندان به طور عمومی از آن بهره گیرند. استانداریها نیز به عنوان یک نقطه ارتباطی مهم با شهروندان، نقش حائزاهمیتی دارند. در این مورد سعی شده است که هماهنگی های لازم به عمل آید تا دولت الکترونیک و استانداریهای الکترونیک هر دو ایجاد گردند.
به منظور ایجاد استانداریهای الکترونیک دو پروژه اصلی دردست وزارت کشور ژاپن است. در پروژه اول، تحت عنوان شبکه نقاط مسکونی به استانداریها این امکان داده می شود که اطلاعات شهروندان از قبیل نام، خانوادگی، جنسیت و… را با یک پایگاه داده ای که با استانداریهای دیگر در سطح کشور مرتبط است، نگهداری کند. در طرح دوم، شبکه ای با درجه بالای اعتماد ایجاد می شود که برای مبادله بسیاری از اسناد الکترونیک میان استانداریها و دولت مرکزی استفاده می گردد.
گذار سریع به سمت دیجیتالی شدن و اینترنت را می توان در بخش آموزش هم به خوبی مشاهده کرد. در دانشگاهها، شبکه های ارتباطی بین استادان، گروه های دانشجویی و غیره درحال فعالیت است. ایجاد دولت الکترونیک موضوع بسیار گسترده ای است که یک ساختار اطلاعاتی ملی را ایجاد می کند به گونه ای که دولت مرکزی، استانداریها، شرکتهای خصوصی، خانواده ها و افراد مختلف دیگر را دربر می گیرد (سازمان شهرداریهاو دهیاریهای کشور، ۱۳۸۸).

۲-۳-۶ پیشینه میدانی تحقیق (در ایران)
با عنایت به اینکه حرکت جوامع اطلاعاتی سالهاست آغاز گشته و از اوایل دهه ۹۰به بعد شتابی فزاینده یافته است به گونه ای که سرعت این حرکت در کشورهای کمتر توسعه یافته ازجمله ایران به خوبی حس میشود به منظور برخورداری از مزایای دولت الکترونیکی در ایران اقداماتی صورت گرفته است. ازنظر توالی زمانی، اولین گام موثر توسعه دولت الکترونیکی در سالهای اخیر در ایران را میتوان تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۱ وپیرو آن مصوبه سال ۱۳۸۱ شورای عالی اداری برای خودکار سازی فعالیتهای اختصاصی و عمومی نظام اداری برشمرد این مصوبه در جهت تحقق قانون برنامه پنجساله سوم توسعه تدوین شده است. اما سرآغاز توسعه دولت الکترونیکی در ایران را میتوان در سیاستهای کلی رهبری در تاریخ ۱۱/۷/۱۳۷۷ دانست که در آن ایجاد، ساماندهی و تقویت نظام ملی اطلاع رسانی رایانه-ای، توسعه کمی و کیفی شبکه اطلاع رسانی ملی ذکر شده بود.
طرح تکفا، اولین طرح دولت الکترونیکی در زمینه توسعه کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات بود که در سال ۱۳۸۱ در راستای چشم انداز توسعه جمهوری اسلامی ایران اجرایی گردید … زیربرنامه های هفت­گانه تکفا که برای آنها بودجه درنظر گرفته شده بود عبارت بودند از: دولت الکترونیکی، مهارت دیجیتالی، نیروی انسانی، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات دراقتصاد، بازرگانی و تجارت، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات درقلمرو فرهنگ و هنر و تقویت خط و زبان فارسی که آیین نامه اجرایی آن در تیرماه سال ۱۳۸۲ تصویب شد که نقطه عطفی در تاریخ فناوری اطلاعات وارتباطات کشوربودکه اولین نتیجه آن تخصیص بودجه مستقیم به فناوری اطلاعات بود.لیکن در سال ۱۳۸۴ این برنامه متوقف شد و در سال ۱۳۸۶ با تدوین دو شورای مرتبط با فناوری اطلاعات یعنی اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات در دستور کار قرار گرفت و طرح تکفا ۲ توسط شورای اطلاع رسانی کشور با هدف بازنگری و ارتقای برنامه ملی توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورو استفاده از تجارب موفق جهانی در بهبود سیاست ها و راهبردهای ملی و بهره گیری از تجارب عملی حاصل از طرح تکفا تدوین شد.
پس از آن سند نظام جامع فناوری اطلاعات کشور طی ۱۲۰۰ ساعت فعالیت کمیته راهبری و ۲۱۰۰۰نفرساعت فعالیت کارشناسی تدوین گردید و در تاریخ ۵/۱۰/۱۳۸۶ در هیات دولت تصویب شد.
سند جامع دولت الکترونیکی با همکاری دستگاه های اجرایی توسط معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور در تحقق بخش ۳ بند ج ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه تهیه شده است که حوزه های متعددی ازجمله حوزه زیرساختها را نیز در بر میگیرد که از اساسی ترین چارچوبهای برنامه قلمداد میگردد (معمارزاده طهران و همکاران،۱۳۹۱،۲۲۹).
حوزه زیر ساخت ها:
۱- زیر ساخت دسترسی ۲- مراکز داده ۳- شبکه امن دستگاه های دولتی
زیرساخت شناسایی و تصدیق هویت(نام کاربری وپسورد، کارت هوشمند، اثر انگشت، موبایل و پسوند). otp)، شماره کارت های شناسایی وبانک ها(
یکپارچه سازی و تعامل اطلاعاتی بین دستگاهی
بانک های اطلاعاتی مورد نیاز
قوانین و مقررات مورد نیاز (حقوق پشتیبان فرهنگ استفاده و راحتی استفاده)