وبلاگ

هیدروتی بت ( ۱۹۸۹) با روش تجربی بر روی تعدادی آزمودنی پرخاشگر نشان داد که به کار گیری فعالانه مهارتهای مقابله ای نتایج درمان را افزایش می دهد . در این تحقیق بخوبی نشان داده شده که افرادی که بخوبی راهکارهای مقابله ای که شامل مهارتهای رد کردن ، آموزش جرات ورزی ، مهارتهای اجتماعی و آرامش عضلانی و کنترل استرس و روس حل مسئله را به کار بردند از ارتباط بهتر و سالمتری برخوردار شدند و میزان پرخاشگری انها کاهش یافت .
روانشناسی با نام شارپ در تحقیقی به این نتیجه رسیده که پسران بویژه زمانیکه همراه دختران باشند از دختران پرخاشگرترند . دختران نیز هنگامی که با پسران هستند از زمانی که همراه هم جنس خودشان پرخاشگرترند .
این تحقیق به دو نکته اشاره می کند :
الف : پرخاشگری پسران نسبت به دختران بیشتر است .
ب: در بروز پرخاشگری الگو نقش زیادی دارد .
۳۵-۱-۲: سخن آخر در مورد پرخاشگری :
پرخاشگری در برخوردهای گوناگون انسان و حیوان قابل مشاهده و بررسی است هنگامی که این گونه رفتارها تحت کنترل قرار می گیرند حرکت رشد طبیعی ، مطلوب می شود . اعمال و رفتار پرخاشگرانه ممکن است به صورت گوناگون بروز کند . مشکل های مختلفی مانند آزار و اذیت دیگران ، کتک زدن ، شکستن و پاره کردن وسایل و لوازم منزل یا جعبه دیگران دشنام دادن مخالفت ، پرت کردن اشیاء و لوازم و تمسخر دیگران ، بی ادبی ، غرغر کردن و فریاد زدن و گاهی به صورت انزوا ساکت شدن و … از این نوع هستند .
برای پرخاشگری علل و عوامل مختلفی ارائه شده است و دیدگاه های مختلفی در این زمینه وجود دارد . طرفداران زیست شناسی نقش دستگاه عصبی بدن مانند مغز و سلسله اعصاب ، غدد درون ریز ، ژن های انتقال دهنده صفات ارثی ، عصبی و نیز روابط مغز و رفتار تاثیر محیط وراثت را مطرح کرده اند .

از نظر طرفداران دیدگاه روان پویایی ، عوامل روانی به عنوان علل رفتار مورد توجه قرار می گیرند .
عده ای از روان شناسان بر این عقیده اند که پرخاشگری در انسان منشاء غریزی دارد و عوامل دیگر تشدید کننده ی پرخاشگری هستند . خود کم بینی یا عقیده ی حقارت و داشتن احساس های متعدد از جمله احساس نقص بدنی یا کمبود روانی در بوجود آوردن پرخاشگری موثر است
بالاخره تعصب به خصوص درایدئولوژیهای مذهبی و سیاسی می تواند موجب خشونت و پرخاشگری شود . عوامل خانوادگی در بروز پرخاشگری موثرند : عبارتند از نحوه ی برخورد خانواده با نیازهای کودک و نوجوان ، وجود الگوهای نامناسب تاثیر رفتار پرخاشگرانه ، تشویق رفتار پرخاشگرانه ، آشفتگی و ستیز در خانواده را می توان نام برد.
از میان انواع پرخاشگری می توان پرخاشگری فردی و جمعی را نام برد . پرخاشگری فردی نوجوان یا جوان نسبت به سن خود پرخاشگری نشان می دهد ولی این پرخاشگری در نهان به صورت فردی انجام می شود . در اینجا فرد نسبت به اطرافیان ، همسالان و اولیای مدرسه گستاخی می کند و همراه با آن به دروغ هم متوسل می شود . اما در پرخاشگری جمعی فرد سعی می کند با همجنس و همفکر خود اقدام به پرخاشگری نماید .
در هر صورت ناکامی را باید علت اصلی ایجاد پرخاشگری بدانیم ولی همه گونه پرخاشگری را نمی توان به ناکامی نسبت داد و هر ناکامی را همنمی توان به پرخاشگری نسبت داد .
برای درمان پرخاشگری ابتدا باید ریشه ی اصلی و عامل به وجود آورنده ی آن شناسایی شود بعد از شناسایی عامل می توان فرد را به مشاوره روان شناسی ، مددکار اجتماعی ، روان پزشک و حتی پزشک ارجاع داد تا با روش های دارو درمانی ، روان درمانی ، تخلیه فشارهای روانی ، فقر زدایی ، دادن آموزش به اولیاء و بالاخره بردباری به فرد نسبت به درمان وی اقدام کرد .
نتایج این فصل بیانگر تاثیر عوامل بسیار متعددی در بروز رفتار پرخاشگرانه است از جمله : عوامل زیستی وراثتی ، یادگیریهای محیطی و پردازش های شناختی هستند . مسئله ای که در اینجا با آن مواجه هستیم این است که آیا پرخاشگری قابل درمان است یا خیر ، با توجه به سوابق نظری و درمانی پرخاشگری و پیشینه های تحقیقاتی که ذکر گردید اکثر انها اثر بخشی شیوه درمانی ایجاد و افزایش عزت نفس را به عنوان یکی از تکنیکهای اصلی جهت درمان پرخاشگری بیان کرده اند . که در این پژوهش نیز رابطه عزت نفس با پرخاشگری مورد بررسی قرار گرفت .
فصل سوم
روش تحقیق
۱-۳ روش پژوهش :
روش این تحقیق توصیفی از نوع زمینه یابی است که با توجه به موضوع و اهداف پژوهش که درصد تشخیص نسبی همگامی متغیرها با یکدیگر در جهت منفی است و اینکه الزاماً شناسایی روابط علت و معلولی مد نظر نیست و از آنجایی که تعداد متغیرهای بازیگر در موقعیت آزمایش زیاد است طوریکه از طریق روش تحقیق تجربی کنترل و دستکاری آنها میسر نیست و روش و روش همبستگی ، سنجش و ارزیابی متغیرها و روابط بین آنها را در لحظه ای ویژه و در شرایط واقعی مقدور می سازد این روش صرفا درجات همبستگی و روابط متغیرها را که مد نظر است بررسی می کند همچنین متغیرهای مورد مطالعه از نوع پیوسته می باشند . لذا در این تحقیق از روش همبستگی استفاده می شود تا درجات همبستگی و روابط متغیرها مشخص شود . و برای مقایسه دختران و پسران در عزت نفس و پرخاشگری از روش علمی مقایسه ای استفاده می شود.
۲-۳ جامعه آماری :
جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق کلیه دانش آموزان ( دختر و پسر ) کلاسهای دوم و سوم پایه متوسطه شهر فیروزآباد به تعداد ۲۱۸۷نفر که شامل ( ۱۰۵۷ پسر و ۱۱۳۰ دختر در رشته های نظری ،کاردانش و فنی حرفه ای است .
۳-۳ نمونه آماری :
نمونه آماری در این تحقیق شامل ۱۵۰ نفر پسر و ۱۵۰ نفر دختر است که در پایه دوم و سوم متوسطه مشغول به تحصیل بودند .
۴-۳ روش نمونه گیری :
در این تحقیق گروه های نمونه به تفکیک دختر و پسر و با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند . بدین صورت که لیست دانش آموزان از مدارس و اداره ی آموزش و پرورش اخذ و به صورت تصادفی نمونه۳۰۰ نفری (به تفکیک ۱۵۰ پسر و ۱۵۰ دختر ) انتخاب گردید . لازم به یادآوری که گروه نمونه در ابتدا ۳۵۰ نفر بوده که ۳۳ نفر توسط مقیاس دروغ سنج و ۶ نفر بدلیل ناقص بودن پاسخنامه و تعداد ۱۱ نفر بدلیل غیبت در روز آزمون از دور تحقیق خارج گردیدند .
۵-۳ ابزار اندازه گیری :
در این تحقیق برای اندازه گیری عزت نفس دانش آموزان از پرسشنامه عزت نفس (فرم تجدید نظر شده پرسشنامه کوپر اسمیت )
و برای اندازه گیری پرخاشگری آن از پرسشنامه پرخاشگری (AQ) آرنولدراچ ،باس و مارک پری استفاده شده است .
۱-۵-۳ پرسشنامه عزت نفس (فرم تجدید نظر شده پرسشنامه کوپر اسمیت ):
کوپر اسمیت (۱۹۶۷)مقیاس عزت نفس خود را بر اساس تجدید نظری که بر روی مقیاس راجرود و دیموند (۱۹۵۴)انجام داد تهیه و تدوین کرد این مقیاس دارای ۵۸ ماده (سئوال ) که ۸ سئوال آن یعنی شماره های ۶،۱۳،۲۰،۲۷،۳۴،۴۱،۴۸،۵۵ دروغ سنجش است در مجموع ۵۰ ماده آن به ۴ خرده مقیاس ،عزت نفس یکی ، عزت نفس اجتماعی ، عزت نفس خانوادگی ((والدین ) و عزت نفس تحصیلی تقسیم شده است .
۲-۵-۳شیوه ی نمره گذاری پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت :
شیوه نمره گذاری این آزمون به صورت صفر و یک است به این معنا که ماده های شماره ۲،۴،۵،۱۰،۱۱،۱۴،۱۸،۱۹،۲۱،۲۳،۲۴،۲۸،۲۹،۳۰،۳۲،۳۶،۴۵،۴۷،۵۷ پاسخ بلی یک نمره و پاسخ خیر صفر می گیرد و بقیه سئوالات بصورت معکوس است یعنی پاسخ خیر آنها یک نمره و پاسخ بلی صفر نمره می گیرد .
بدهی است که حداقل نمره ای که یک فرد ممکن است بگیرد صفر و حداکثر ۵۰ خواهد بود چنانچه پاسخ دهنده از ۸ ماده دروغ سنج بیش از ۴ نمره بیاورد بدان معناست که اعتبار آزمون پایین است و آزمونی سعی کرده خود را بهتر از آن چیزی که هست جلوه دهد.
۳-۵-۳ اعتبار روایی پرسشنامه کوپر اسمیت :
این پرسشنامه از درجه بالایی از اعتبار و روایی برخوردار است و دارای اعتبار فرهنگی بودن است زیرا هم بر روی دانشجویان انگلیسی و هم بر روی دانشجویان عرب زبان در دانشگاه عربستان سعودی فرم گیری شده است .
در بررسی که برای تعیین اعتبار و روایی این پرسشنامه انجام شده از ۱۰۰ آزمودنی استفاده شده است این بررسی ها چندین صورت گرفته و فرم نهایی رسشنامه تهیه گردیده است . و پس از ۶ هفته مجددا مورد آزمون قرار گرفته است . سرانجام اینکه برای هر دو نمونه انگلیسی و عربی برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده (بیابانگرد ۱۳۷۰ )
در ایران نیز ضریب پایایی و ثبات این آزمون بر روی یک نمونه از دانشجویان و یک نمونه از دانش آموزان محاسبه گردید پس از شش هفته از اجرای اول آزمون مجدداً مقیاس مزبور بر روی ۵۰ نفر از دانشجویان انجامشد ضریب پایایی محاسبه گردید و عدد یک بدست آمد که نشان دهنده ثبات و تکرار پذیری و دقت مقیاس مزبور است .(ابراهیمی ۱۳۶۹)
۴-۵-۳ پرسشنامه پرخاشگری (AQ) آرنولداچ ،باس و مارک پری :
هدف : سنجش چهار جنبه از پرخاشگری :
توصیف پرسشنامه : این پرسشنامه ۲۹ سئوالی چهار جنبه از پرخاشگری را می سنجد ،پرخاشگری فیزیکی (سئوالات ۱،۵،۹،۱۳،۱۷،۲۱،۲۴،۲۶،۲۸)پرخاشگری کلامی (سئوالت ۲،۶،۱۰،۱۴،۱۸) خشم (سئوالات ۳،۷،۱۱،۱۵،۱۹،۲۲،۲۹) و خصومت (سئوالات ۴،۸،۱۲،۱۶،۲۰،۲۳،۲۵،۲۷)
پرسشنامه پرخاشگری پالایش شده پرسشنامه خصومت است که بیش از سی سال قبل توسط آرنولداچ ،باس تهیه شده و کاربرد وسیعی داشته است . پرسشنامه پرخاشگری از یک خزانه ۵۲ سئوالی استخراج شده که بسیاری از آنها از پرسشنامه خصومت با بهره گرفتن از روش تحلیل عاملی مولفه اصلی و تحلیل عاملی تاییدی برگزیده شده اند . این پرسشنامه با نمره کل سئوالات میزان پرخاشگری کلی (که موضوع این تحقیق است )می سنجد و نمرات خرده مقیاسهای آن تجلیات گوناگون پرخاشگری را نشان می دهد .
هنجارها : میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاسهای پرسشنامه پرخاشگری برای یک نمونه ۶۱۲ نفری از دانشجویان مذکور دوره کارشناسی از این قرار است : پرخاشگری فیزیکی = ۳/۲۴ (۷/۷)
پرخاشگری کلامی = ۲/۱۵(۹/۳) خشم = ۱۷ (۶/۵) خصومت = ۲/۲۱ (۵/۵) میانگین کل نمرات این گروه نمونه ۸/۷۷ با انحراف استاندارد ۵/۱۶ بود میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاسهای پرسشنامه برای یک نمونه ۶۴۱ نفری از دانشجویان مونث از این قرار است . پرخاشگری فیزیکی = ۹/۱۷ (۶/۶) پرخاشگری کلامی= ۵/۱۳ (۹/۳) خشم = ۷/۱۶ (۸/۵)و خصومت =۲/۲۰ (۳/۶ )
و میانگین کل نمرات ۲/۶۸ و انحراف استاندارد آن ۱۷ بود .
این پرسشنامه روی ۴۰۰ دانش آموز مهاجر و غیر مهاجر سال اول متوسطه در شهر بجنورد اجرا شد .(لنگری۱۳۷۸) میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاسهای این پرسشنامه در اجرای مقدماتی آن روی ۱۸ نفر از این دانش آموزان از این قرار است . پرخاشگری فیزیکی =۶۶/۲۵(۵/۷)و پرخاشگری کلامی= ۶۱/۱۴ (۹۶/۳) خشم = ۸۸/۱۹ (۷۳/۶)و خصومت =۵/۲۳ (۹۶/۵ )
و میانگین کل نمرات ۶/۸۳ و انحراف استاندارد آن ۶/۱۷ بود .
«نمره گذاری »
فوق العاده خلاف خصوصیت من است . ۱ نمره
تا حد خلاف خصوصیت من است . ۲ نمره
فقط کمی گویای خصوصیت من است . ۳ نمره
تا حدی گویای خصوصیت من است . ۴ نمره
فوق العاده گویای خصوصیت من است . ۵ نمره