۲.حسابداری منابع انسانی
حسابداری منابع انسانی یکی از روش‌های مهم قدیمی است که به دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی بر می‌گردد این روش برخی شباهت‌ها با مفهوم سرمایه فکری و نیز اندازه گیری آن دارد حسابداری منابع انسانی از کارهای پیشگام در حوزه سرمایه فکری است که حاوی برخی روش‌ها جهت محاسبه ارزش منابع انسانی است ولی به نظر می‌رسد که این روش‌ها هیچ اثری بر عملکرد شرکت ندارند و این یکی از نقاط منفی این روش‌ها است بنابر تعریف فلیم هولتز[۲۳] (۱۹۸۵) حسابداری منابع انسانی شامل اندازه گیری هزینه‌های متحمل شده توسط واحدهای کسب و کار و سازمان‌هاست وقتی که در خصوص دارایی‌های انسانی کارمندیابی گزینش آموزش و توسعه را به انجام می‌رسانند
۳٫ ترازنامه نامرئی
ترازنامه نامرئی بعنوان یکی از روش‌های پیشتاز در حوزه دارایی‌های نامشهود توسط اسویبی در سوئد مطرح گردید اسویبی در آن زمان نسبت به ناتوانی سیستم‌های حسابداری سنتی در جهت تدارک اطلاعات مناسب برای ارزش گذاری دانش فنی واکنش نشان داد و چهارچوبی را جهت گزارشدهی دارایی‌های نامشهود توسعه داد که ترازنامه نامرئی نام گرفت.
۳۵ شاخص غیر مالی به منظور کامل کردن گزارش مالی با اطلاعات مرتبط به کارکنان از قبیل پایداری دانش توانایی اثربخشی پتانسیل ایجاد درآمد پیشنهاد گردید در ترازنامه نامرئی تفاوت بین ارزش بازار سهام یک شرکت و ارزش دفتری خالص بوسیله سه طبقه به هم وابسته از سرمایه‌ها تحت عنوان سرمایه انسانی سرمایه سازمانی (ساختاری) و سرمایه مشتری توضیح داده می‌شود.
۴٫ کارت امتیازی متوازن
این روش که توسط کاپلان و نورتون[۲۴] (۱۹۹۲) توسعه داده شد سعی می‌کند اهداف بلند مدت و کوتاه مدت اندازه‌های مالی و غیر مالی شاخص‌های پیشرو و پسرو و نیز جنبه‌های داخلی و خارجی سازمان را متعادل نماید بطور کلی چهار منظر مشتری مالی فرآیندهای داخلی و نیز یادگیری و رشد جهت ترجمه سطوح بالای استراتژی به معیارهای واقعی بکار گرفته می‌شوند و همراه با هر منظر اهداف شاخص‌ها معیارها و مقدمات مورد نیاز فهرست می‌گردند همچنین ارتباط مابین هریک از این جنبه‌های چهارگانه می‌باید ملاحظه گردد.
در مقایسه با اندازه‌های حسابداری سنتی کارت ارزیابی متوازن کانون توجه را از سوی شاخص‌های مالی به نحوی تغییر داده است که سه اندازه کلیدی موفقیت غیر ملموس را دربر گیرند این‌ها تقریباً معادل با سه بخش سرمایه فکری هستند که سرمایه انسانی (تجربه و دانش افراد) سرمایه ساختاری (دانش نهفته در سیستم‌ها وفرآیندهای سازمان) و سرمایه مشتری (ارتباطات مشتری) نام دارند.
۵٫ سرمایه فکری مستقیم
تأکید این روش اندازه گیری ارزش سرمایه فکری ابتدا بر شناسایی اجزای مختلف آن و سپس ارزیابی هر یک از این اجزا قرار گرفته است با تعیین اجزای سرمایه‌های فکری (نظیر سرمایه مشتری نظیر وفاداری مشتریان مالکیت فکری نظیر حقوق اختراعات دارایی‌های فنی نظیر دانش فنی دارایی‌های انسانی نظیر آموزش و دارایی‌های ساختاری نظیر سیستم‌های اطلاعاتی) و تعیین ارزش هر یک از اجزا می‌توان ارزش کلی سرمایه فکری شرکت را محاسبه نموداین روش پیچیده‌ترین امادقیق‌ترین ابزار اندازه گیری سرمایه فکری کارکنان است.
۱٫جهت‌یابی اسکاندیا
اسکاندیا یک شرکت خدمات مالی سوئدی است که بدلیل جلودار بودن در امر اندازه گیری دانش خود به خوبی برجسته شده است اسکاندیا برای اولین بار بصورت داخلی گزارش سرمایه فکری خود را توسعه داد و در سال۱۹۹۴ بعنوان اولین شرکت بزرگ گزارش سرمایه فکری خود را به پیوست صورت‌های مالی سنتی به سهامداران عرضه کرد (ادوینسون[۲۵] ۱۹۹۷).
۲٫حسابداری و هزینه‌یابی منابع انسانی
این روش که توسط جوهانسون توسعه داده شدهزینه‌های مرتبط با اثرات مخفی منابع انسانی که سود شرکت را کاهش می‌دهد محاسبه می کند سرمایه فکری بوسیله محاسبه میزان مشارکت دارایی‌های انسانی تقسیم بر هزینه‌های حقوق سرمایه گذاری شده اندازه گیری می‌شود گروجر و جوهانسون تأکید می‌کنند که حسابداری و هزینه‌یابی با دامنه گسترده‌ای از کاربردها همراهند.
-بعنوان ابزار سیاسی جهت نشان دادن سوء تدبیر منابع انسانی و سپس بحث در جهت سرمایه گذاری بیشتر و یا مدیریت بهتر
- بعنوان ابزار آموزش برای تحلیل ساختاردهی و بنابراین فهم بهتر حل مشکلات پرسنل از یک منظر کاربردی و بنابراین توانایی بهتر جهت تعادل ارزشهای کاربردی در مقابل سایر ارزش‌ها
-بعنوان یک حامی تصمیم‌سازی جهت اطمینان از اینکه از نقطه نظر مدیریت روی منابع انسانی منطقی‌تر هستند (جعفری ۱۳۸۵).
۳٫کارگزار تکنولوژی
مدل کارگزار تکنولوژی توسط بروکینگ (۱۹۹۶) مطرح شد او دانش سازمانی را به چهار طبقه دارایی‌های انسان محور دارایی‌های زیرساختی دارایی‌های فکری و دارایی‌های بازار تقسیم بندی می‌کند و ارزش سرمایه فکری سازمان را طی فرایند ارزیابی مشخص می‌کندهر بخش از مدل بوسیله پرسشنامه‌های ممیزی مخصوص درباره متغیرهای مرتبط با طبقه دارایی بررسی می‌شود.
۴٫کنترل دارایی نامشهود
کنترل دارایی نامشهود توسط اسویبی توسعه داده شد و سه نوع از دارایی‌های نامشهود را که حاصل اختلاف بین ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت می‌باشد تعریف نمود این سه جزء دارایی‌های نامشهود شامل ساختار خارجی (مارک تجاری ارتباطات مشتری و تأمین کننده) ساختار داخلی (مدیریت قانون نظامنامه روش و رفتار نرم افزار) و شایستگی فردی (تحصیلات تجربه خبرگی) هستند. برای هر جزء دارایی نامشهود، سه شاخص بر رشد و بازسازی کارایی و نیز پایداری آن جزء متمرکز هستند وقتی که مدل جهت‌یابی اسکاندیا با فرهنگ و فلسفه مدیریت سازمان بعنوان بخشی از سرمایه انسانی برخورد می‌کند کنترل دارایی نامشهود آنها را تح ت ساختار داخلی طبقه بندی می‌کند بدلیل تأکید خاص این مدل بر انسان این مدل بر این فرض استوار است که انسان تنها عامل درست در کسب و کار است و سایر جنبه‌های ساختاری اعم از داخلی و خارجی در فعالیت‌های انسانی مستتر می‌باشد.
۱۰٫ارزش افزوده اقتصادی
ارزش افزوده اقتصادی بعنوان یکی از اندازه‌های عملکردی مبتنی بر ارزش در زمان پیدایش محبوبیتی فوق العاده بدست آورد این روش بطور نسبی یکی از جدیدترین روش‌های ارزیابی عملکرد سازمانی می‌باشد که توسط استیوارت و شرکت مشاوره نیویورک توسعه داده شد این روش بر حداکثر کردن ثروت سهامداران متمرکز است ارزش افزوده اقتصادی جریان نقدی ایجاد شده (پس از کسر مالیات) توسط شرکت منهای هزینه صرف سرمایه صرف شده جهت ایجاد آن جریان نقدی بوده بنابراین نشان دهنده سود واقعی در برابر سود روی کاغذ است.
۱۱٫ارزش بازار به دفتر
ارزش بازار به دفتر یکی از روش‌های عمومی شناخته شده جهت اندازه گیری دارایی‌های نامشهود و سرمایه فکری است این ارزش از طریق اختلاف بین ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت محاسبه می‌شود این روش علی‌رغم سادگی دارای برخی مشکلات در اندازه گیری و نیز تفسیر نتا یج می‌باشد ارزش دفتری بستگی به استاندارد ملی و یا بین المللی دارد که براساس آن حساب‌ها تهیه شده‌اند که ممکن است در عمل ارزش دفتری را دستخوش تغییر نمایند از طرف دیگر ارزش سهام در بازار همواره در حال تغییر است که نتایج حاصله را صرفاً برای زمانی کوتاه معتبر می‌سازد.
۱۲٫ ارزش نامشهود محاسبه شده
مدل ارزش ناملموس محاسبه شده بر پایه این فرض بنا شده است که درآمد مازاد یک شرکت برای مثال درآمد مازاد بر متوسط درآمد صنعت، از سرمایه فکری آن ناشی می‌شود به بیان دیگر با بکارگیری دارایی‌های فیزیکی درآمد یک شرکت حداکثر به متوسط درآمد آن صنعت نزدیک می‌شود و تنها با بکارگیری سرمایه فکری است که یک شرکت به درآمد مازاد دست می‌یابد.
داده‌های مورد نیاز در این روش از ترازنامه شرکت تهیه می‌شود اجرای این روش را می‌توان به شش مرحله زیر تقسیم بندی کرد.
-درآمد متوسط قبل از کسر مالیات شرکت مربوط به سه سال قبل را محاسبه کنید (α).
-متوسط دار ایی‌های فیزیکی پایان سال شرکت، در سه سال گذشته را محاسبه کنید (b).
-درآمد را بر ارزش دارایی‌های فیزیکی تقسیم نموده و از این طریق نرخ بازگشت دا ایی فیزیکی را بدست آورید (C= ).
-متوسط نرخ بازگشت به دارایی فیزیکی برای صنعت (d) در سه سال گذشته محاسبه کنید و در صورتی که از متوسط نرخ بازگشت شرکت کمتر است مراحل را ادامه دهید سپس نسبت متوسط مالیات بر درآمد در سه سال گذشته (e) راحساب کنید.
-مازاد بازگشت (f)را با رابطه * (۱-e) f=[ (a-d)* (b) محاسبه کنید.
سر انجام مازاد بازگشت را بر یک در صد مناسب برای مثال هزینه سرمایه شرکت تقسیم کنید.
۱۳٫جستجو گر ارزش
جستجوگر ارزش یک روش حسابداری است که توسط کا پی ام جی برای محاسبه و تخصیص ارزش به پنج دسته از دارایی‌های نامشهود پیشنهاد گردید این پنج دسته عبارتند از: دارایی‌ها و هدایا، مهارت‌ها و دانش ضمنی هنجارها و ارزشهای اجتماعی فناوری و دانش آشکار، فرایندهای اصلی و مدیریتی این روش بینشی نسبت به پتانسیل آینده دارایی‌های نامشهود با نگریستن به مواردی از قبیل: ارزش افزوده برای مشتریان رقابت پذیری پتانسیل پذیرش فرصت‌های جدید قدرت تحمل و قدرتمندی فراهم می‌کند اهداف این روش بر اساس اظهارنظر کا پی ام جی عبارتست از موارد زیر:
*کمک نمودن به سازمان‌ها در جهت فهمیدن و اندازه گیری مزیت‌های رقابتی و یا دارایی‌های نامشهود است که دارای اهمیت استراتژیک هستند
*ارزیابی قدرت‌ها و ضعف‌های نسبی دارایی‌های نامشهود با ملاحظه پتانسیل آینده
*تخصیص جریان در آمد سازمان در سر تا سر مزیت‌های رقابتی (جعفری ۱۳۸۵).
۱۴٫ نتایج امتیازی زنجیره ارزش
نتایج امتیازی زنجیره ارزش یک روش تحلیل اندازه گیری دارایی‌های نامشهود است که همچنان در فاز توسعه قرار دارد.
زنجیره ارزش با کشف محصولات
خدمات و فرایندها آغاز شده
سپس به سوی فاز امکان سنجی تکنولوژی و توسعه پیش می‌رود و در نهایت فاز بازار‌یابی محصول یا خدمت انجام می‌شود.
کارت امتیازی زنجیره ارزش
ماتریسی از شاخص‌های غیرمالی است که در سه طبقه متناسب با چرخه توسعه گرد آمده است: کشف و یادگیری اجراتجاری کردن (انوار رستمی، بی‌تا).
-فرمول‌های محاسباتی و روش‌های کمی جهت محاسبه ارزش فکری
برای پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان ارزش سرمایه‌های فکری را بصورت پولی محاسبه کرد چهار فرمول زیر آورده شده‌اند:
نتایج آزمون آماری بیانگر آن است که در سطح اطمینان ۹۵%
فرمول‌های شماره سه و چهار در سنجش ارزش سرمایه‌های فکری شرکت‌ها
همبستگی بالا و معناداری را (با مقادیر R بالاتر از ۹۷%) با ارزش سهام شرکت‌ها و صنایع بورس اوراق بهادار تهران نشان داده‌اند:
۱)
۲)
فرم در حال بارگذاری ...
