وبلاگ

۳- بین ادراک از غنی سازی و انگیزه شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار رابطه مثبت وجود دارد.
۴- از نظر متغیرهای جمعیت شناختی ادراک معلمان ابتدائی شهرستان شهریار از غنی سازی شغلی متفاوت می باشد.
۵- از نظر متغیرهای جمعیت شناختی انگیزه شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار متفاوت می باشد.
سپس در قسمت بعدی فصل پنجم محدودیت ها و مشکلات پژوهش و سپس پیشنهاد های مرتبط با یافته های پژوهش ارائه شده است .
کلمات کلیدی : غنی سازی شغلی ، انگیزه شغلی ، معلمان مقطع ابتدائی
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱ مقدمه
طراحی شغل مبحثی است از مباحث متنوع و کاربردی رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی که سعی دارد مناسبترین جایگاه را برای شغل و مشاغل مربوط مهیا نموده و در عرصه سازمان انگیزش کافی را در مشاغل ایجاد، و در عمل آن را اشاعه دهد. در سیر تحولات علم مدیریت یکی از موضوعات حائز اهمیت نحوه کاربرد طرحهای شغلی بوده که هدف آن از یک سو افزایش سطح انگیزش درونی افراد،رضایت شغلی و بهبود عملکرد کارکنان بوده و از سوی دیگر کاهش هزینه های پرسنلی ،غیبت ها، بی نظمی ها و نیز نقل و انتقال نا به جا می باشد.

یکی ازمشکلات ومعضلات موجوددرنظامهای اداری کشورهای جهان سوم و در برخی موارد سایر کشورهای جهان ، عدم توجه کافی به این مسئله بوده است که شاغل بایستی در شغلی قرار گرفته و انجام وظیفه نماید که متناسب باشرایط و ویژگیهای اوست و در صورت رعایت این مسئله ، شغل نیز بایستی چنان طراحی گردد که انگیزه و رضایت کافی را در شغل ایجاد نماید.
اصطلاح طراحی شغل در ارتباط نزدیک با دو واژه طراحی مجدد مشاغل و کیفیت زندگی کاری است و هر دو آنها در کنار یکدیگر به ارائه مطلوبتر طرح شغلی یاری می رسانند. طراحی مجدد مشاغل معطوف به مسئله تغییر و بهسازی است و عمدتاّ در پی آن است که شغل را جالب تر، جذاب تر، متنوع تر و بالاخره تلاش برانگیزتر نماید. در میان انواع طرحهای شغلی غنی سازی از جایگاه ویژه ای برخوردار است .
۱- ۲ بیان مسأله
یکی ازوظایف مهم مدیران درسازمان‌‌ها، شناسایی استعدادهای بالقوه کارکنان و فراهم نمودن زمینه‌های رشد و شکوفایی آنان است که زمینه ارتقای بهره‌وری را فراهم می‌کند. امروزه نمی‌توان بدون توجه به میزان بهره‌وری در تولید و بدون آگاهی از عوامل موثر برافزایش آن، به سوی توسعه پایدارگام برداشت. از آنجا که انسان در توسعه نقش کلیدی دارد و تحقق توسعه به دست انسان صورت می‌پذیرد، برطرف کردن نیازهای روحی و روانی افراد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین یکی از وظایف مهم مدیر، انگیزش افراد است، انسان‌هایی با نیازهای متعدد برای نیل به هدف‌های سازمانی. در یک طبقه‌بندی کلی انگیزه‌ها در سه گروه (فیزیکی،اجتماعی وروانی) قرار می‌گیرد. به بخشی از نیازهای انسان در محیط کار مانند تسهیلات رفاهی محیط کار (محل مناسب کار، هوا، نورو…) انگیزه‌های فیزیکی اطلاق می‌شود. به دسته هایی از نیازهای افراد که به رفتار دیگران به ویژه مدیریت سازمان ارتباط پیدا می‌کند و بیشتر نیازهای اجتماعی را بر طرف می سازد، انگیزه های اجتماعی می گویند و آن گروه از نیازهایی که رضایت روحی فرد را در پی دارد، جزء انگیزه‌های روانی محسوب می‌شود. اصطلاح انگیزش نخستین بار از واژه لاتین move^[1] که به معنی حرکت است گرفته شد. انگیزه را چرایی رفتار گویند. به عبارت دیگر هیچ رفتاری را فرد انجام نمیدهد که انگیزه ای یا نیازی محرک آن نباشد. انگیزش انسان اعم از خود آگاه یا ناخودآگاه، ناشی از نیازهای اوست. بنابراین در تعریف انگیزه میتوان گفت: انگیزه یا نیاز عبارت است از حالتی درونی و کمبود یا محرومیتی که انسان را به انجام یک سری فعالیت وامیدارد (سیدجوادین، ۱۳۸۶).
تعریف دیگر انگیزه به این شکل می باشد که «میل به کوشش فراوان در جهت تامین هدفهای سازمان به گونه ای که این تلاش در جهت ارضای برخی از نیازهای فردی سوق داده شود» (استیفن پی رابین^[۲]،۱۳۹۰).
یکی از زمینه های اصلی ارتقائ کیفیت زندگی شغلی، غنی سازی شغل است .این واژه توسط فردریک هرزبرگ در بیان نتیجه تحقیقاتش در مورد عوامل انگیزش و ابقا، به کاربرده شد. به طور خلاصه، غنی سازی شغل به مفهوم انگیزه های اضافی است که به کار افزوده می شود تا کار را مهمتر و قابل احترام تر نماید و همچنین این اصطلاح در مورد انسانی تر کردن کار نیز به کاربرده شده است. این واژه در پی واژه گسترش کار، تنوع بخشیدن به کار مورد استفاده قرار گرفته و مفهوم گسترش کار و تنوع بخشیدن به کار و اضافه نمودن کارهای جدید به کار قبلی است. وسیع کردن یا گسترش کار بیشتر به مواردی گفته می شود که کار از لحاظ کمیت افزایش پیدا میکند و انواع کار متعدد میشود. در حالی که غنی سازی شغل به محتوی شغل وافزایش کیفیت شغل بستگی دارد و در این مورد به کار میرود. آیا ادراک معلمان از غنی سازی شغلی با انگیزش شغلی آنان رابطه دارد؟
۱-۳اهمیت وضرورت پژوهش
غنی سازی شغلی^[۳]، از مفاهیم کلیدی در موفقیت کارکنان و سازمانها در هزاره سوم است. غنی سازی شغلی، ذخیره انباشت منابعی است ، مبتنی بر روابط که از طریق آن می توان اهداف سازمان را تحقق بخشید. در اینکه ” غنی سازی” در موفقیت یک سازمان و یک ملت اهمیت استراتژیک ویژه ای را دارا می باشد ، تردیدی نیست ، ولی این مسأله زمانی از اولویت بالاتری برخوردار است که منسجم و یکپارچه شود و این یکپارچگی در سایه همبستگی ، همکاری ، تعاون و اعتماد متقابل به وجود می آید و در این صورت است که غنی سازی شغلی، به سرمایه اجتماعی مبدل می شود و این سرمایه است که سینرژی زا است. در جامعه ای که فاقد غنی سازی شغلی کافی است سایر سرمایه ها ابتر می مانند و تلف می شوند. از این رو این موضوع به عنوان یک اصل اساسی برای نیل به توسعه پایدار محسوب شده و حکومت ها و دولتمردانی موفق قلمداد می شوند که بتوانند با اتخاذ سیاست های لازم و ارائه راهکارهای مناسب در ارتباط با جامعه به توسعه غنی سازی شغلی بیشتر نائل شوند( کلمن^[۴]،۱۳۹۰). بدین لحاظ ، غنی سازی شغلی، مانند سرمایه های دیگر بستر مناسب برای دسترسی به فرصت ها و اهداف زندگی را آماده ساخته و یکی از منابع مهم موفقیت سازمانی و اجتماعی محسوب می شود. در عصر حاضر برای توسعه ، مدیران بیش از هر عامل دیگری به شناخت عوامل غنی سازی شغلی در سازمانها نیازمندند. امروزه سازمان ها اغلب مدیرانی را استخدام می کنند که به غنی سازی شغلی اعتقاد داشته باشند و خود نیز دارای این سرمایه باشند. تعداد کارکنان موجود در سازمان ها که دارای انگیزش^[۵] بالا باشند کم و تقاضای سازمان برای به خدمت گرفتن آنها زیاد است، مدیران ارشد افراد کمی را پیدا خواهند نمود که دارای درجات بالایی از غنی سازی شغلی باشند. از این رو افراد برخوردار از این مهم، منابع کمیاب تلقی می شوند. چون این افراد توانایی حل مشکل بیشتری را دارند(تیمون^[۶]۲۰۱۰).
روش های مختلفی جهت ایجاد انگیزش از طریق طراحی شغل وجود دارد که عبارتند از:
-اغتنای شغلی:
بطور ساده میتوان گفت اغتنای شغلی یعنی این که از اول تا آخر کار بعهده کارکنان گذاشته شود بطوری که کارکنان نتیجه کار خود را مشاهده نمایند.
مدیریت میتواند با شناخت ابعاد اصلی شغل مثلا پنج بعد اصلی یاد شده :(تنوع کار- هویت کار-اهمیت کار- خودمختاری– بازخورد.)و اندازه گیری آن در هر شغل ظرفیت انگیزش شغل را تعیین کند و بداند که شغل مورد نظر به چه میزان متنوع با هویت مهم و خودمختاری است و تا چه حد اطلاعات مربوط به انجام کار به شاغل منتقل می گردد.
غنی سازی شغل به نفع دو طرف یعنی معلمان و مدیران سازمان است ولی اجرای آن بستگی به موقعیت ، وضع نیروی انسانی میزان کاربرد ، امکان پرداخت هزینه های تازه ، موافقت سازمان آموزش و پرورش و مانند آن دارد.
در بسیاری از موارد دیده شده که غنی سازی شغل میزان تاخیر و غیبت در کار را کاهش داده و باعث افزایش کارایی و کاهش ضایعات به میزان قابل توجهی شده است .
چنانچه ارتباطی بین ادراک معلمان از غنی سازی شغلی با انگیزش شغلی آنان وجود داشته باشد سازمان آموزش و پرورش می تواند با بهره گرفتن از تدابیر مختلف جهت غنی سازی شغلی و ایجاد انگیزش بیشتر و از بین بردن موانع ایجاد انگیزش و غنی سازی شغلی و ارائه راهکارهای مختلف جهت بهبود کیفیت آموزشی اقدام نماید.
۱-۴ اهداف پژوهش
اهدف کلی :
بررسی رابطه ادراک معلمان ابتدایی از غنی سازی شغلی با انگیزش شغلی آنان در مدارس ابتدایی شهرستان شهریار
اهداف جزئی:
۱ -بررسی ادراک معلمان ابتدایی شهرستان شهریار از میزان غنی سازی شغلی.
۲-بررسی میزان انگیزش شغلی معلمان ابتدایی شهرستان شهریار.
۳- بررسی رابطه ادراک از غنی سازی شغلی با انگیزش شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار.
۴- بررسی نقش متغیرهای جمعیت شناختی درخصوص غنی سازی شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار.
۵-بررسی نقش متغیرهای جمعیت شناختی درخصوص انگیزش شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار.
۱- ۵سؤالات پژوهش
۱-ادراک معلمان ابتدائی شهرستان شهریار از غنی سازی شغلی چگونه است؟
۲-میزان انگیزه شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریارچقدراست؟
۳ –آیا رابطه ای بین ادراک ازغنی سازی و انگیزه شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریاروجود دارد؟
۴-آیا از نظر متغیرهای جمعیت شناختی ادراک معلمان ابتدائی شهرستان شهریار از غنی سازی شغلی متفاوت است ؟
۵-آیا از نظرمتغیرهای جمعیت شناختی انگیزه شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار متفاوت است؟
۱-۶تعریف مفاهیم و اصطلاحالت پژوهش
۱-۶-۱تعاریف مفهومی:
۱-۶-۱-۱غنی سازی شغلی :
به مفهوم انگیزه های اضافی است که به کار افزوده می شود تا کار را مهمتر و قابل احترام ترنمایدو همچنین این اصطلاح در مورد انسانی ترکردن کار نیز بکار برده شده است .این واژه درپی واژه گسترش کار مورد استفاده قرارگرفته و مفهوم گسترش کار، تنوع بخشیدن به کارو اضافه نمودن کارهای جدید به کارقبلی است .وسیع کردن و یا گسترش کار بیشتر به مواردی گفته می شود که کار از لحاظ کمیت افزایش پیدا می کند و انواع کار متعدد می شود. در حالیکه غنی سازی شغل به محتوی شغل و افزایش کیفیت شغل بستگی دارد و در این مورد بکار می رود.(گموندن^[۷]،۲۰۱۰)
۱-۶-۱-۲انگیزش :
یک اصطلاح کلی است که بعضی اوقات به نیازها ، خواسته ها ، تمایلات ، یا قوای درونی افراد اطلاق می شود . انگیزه را چرایی رفتار گویند . به دیگر سخن هیچ رفتاری را فرد انجام نمی دهد که انگیزه ای یا نیازی محرک آن نباشد . انگیزش انسان اعم از خود آگاه یا ناخودآگاه ناشی از نیازهای اوست . بنابراین در تعریف انگیزه می توان گفت : انگیزه یا نیاز عبارت است از حالتی درونی و کمبود یا محرومیتی که انسان را به انجام یک سری فعالیت وا می دارد(کاردان،۱۳۸۵) .
۱-۶-۲ تعاریف عملیاتی:
۱-۶-۲-۱غنی سازی شغلی:
در این پژوهش غنی سازی شغلی روش و یا موضوعی است که از نظر فرد ،گروه و یا نظام ، جدید تلقی گردد، تا آنجا که به رفتار بشر مربوط می شود. جدید بودن ایده از نظر عینی نسبت به طول زمان به اولین کاربرد و یا کشف آن بستگی چندانی ندارد، بلکه برداشت و یا تازگی ذهنی ایده است که واکنش فرد یا گروه را در مقابل آن تعیین می کند اگر ایده به نظر فرد یا گروه جدید باشد نوآوری به شمار می آید. برای پی بردن به غنی سازی شغلی معلمان ابتدائی شهرستان شهریار از پرسشنامه استاندارد شده پورابراهیمی استفاده می شود تا میزان ادراک معلمان ازغنی سازی شغلی مشخص شود.
۱-۶-۲-۲انگیزش شغلی: