وبلاگ

۳٫ ارزش افزوده قابل توجه در تولیدات صنایع دستی.
۴٫ کاربردی بودن تولیدات صنایع دستی در صورت توجه به برآورده کردن نیاز اولیه.

دسته­بندی ضعف­های صنایع دستی

۱٫ هدایت نشدن تولیدات صنایع دستی با هدفی متمرکز.
۲٫ نداشتن شناسنامه کیفی و مشخصات فنی محصولات صنایع دستی که باعث خواهد شد، مشتریان در اطمینان و انتخاب محصول مورد نظر دچار سردرگمی شوند.
۳٫ تزیینی شدن بیشتر صنایع دستی در حال حاضر و کم شدن کاربردی بودن آن.
۴٫ گران بودن محصولات صنایع دستی دارای درجه کیفیت عالی و در نتیجه کم­شدن قدرت خرید مشتری با توج به ارزش هنری آن.
۵٫ نبود تضمین کیفیت و سایر تعهدات زمان سفارش تا تحویل متعارف در دنیا برای صنایع دستی.

۶٫ نبود خلاقیت در انتخاب طرح، رنگ و … که نتیجه آن دچار شدن صنایع دستی به سکون می­باشد.
۷٫ عدم آگاهی از بازارهای داخلی و خارجی و تولید بدون توجه به نیاز اولیه، کاربرد بخصوص، کیفیت مطلوب، قیمت موجه و تیراژ منطقی.
۸٫ عدم وجود قانون کپی رایت برای حمایت از طرح­ها و تولیدات جدید و خلاق.
۹٫ عدم برخورد با تولیدات بی­هویت و بی اصالت.
۱۰٫ عدم شناخت مردم نسبت به بسیاری از تولیدات صنایع دستی، که ناشی از عدم معرفی و ایجاد آگاهی از طریق رسانه ­ها می­باشد.

دسته­ بندی تهدیدهای صنایع دستی

۱٫ تهدید اصلی از طرف کشور چین است. چین با کپی کردن از صنایع دستی ایران با کیفیتی نامطلوب، تولیدات خود را با قیمتی بسیار پایین در سرتاسر دنیا با نام ایران به فروش می­رساند.
۲٫ عدم تطبیق صنایع دستی با زندگی امروز و در نتیجه حذف شدن تدریجی آن.
۳٫ منسوخ شدن بسیاری از شاخه­ های صنایع دستی و افزایش این روند در مورد سایر شاخه­ها.

دسته­بندی فرصت­های صنایع دستی

۱٫ در صورت تغییر نگاه متولیان صنایع دستی از جنبه هنری به تجاری بودن آن، صنایع دستی ایران قابلیت جذب سرمایه ­های سرمایه ­گذاران و تاجران بسیاری را دارد.
۲٫ تأثیر مثبت بر اقتصاد ملی.
۳٫ وجود جمعیت جوان و آماده به کار.
۴٫ وجود بازار بزرگ ۱۰۰ میلیارد دلاری صنایع دستی در دنیا.

۲-۳-۷ محصولات صنایع دستی
با مطالعه و بررسی و سیر تکامل و هماهنگی ویژگی­های کاربردی، هنری، فرهنگی و تکنولوژیکی در طراحی اشیاء صنایع دستی گذشته می­توان دریافت که یک شیء کاربردی که دارای ویژگی­های هنر سنتی است و از دیرباز توسط صنعتگران هنرمند طراحی و تولید گردیده و به دلیل کاربردی بودن آن در زمان حاضر؛ تولید آن هنوز ادامه دارد و این مهم می ­تواند اذهان را در این رابطه به درستی روشن نماید که یک هنر صنعت باید همچون چشمه­ای جوشان باشد. این که چگونه یک شیء خاص راه طولانی را از دل تاریخ تا این زمان پیموده است و بنا به کاربردش چه ویژگی­ها و خصوصیاتی را کسب کرده یا از دست داده است، شاید برای تفکر و الگوگیری مفید باشد. انواع آبریزها، تنگ­آب، پی­سوز، عود سوز، شمعدان، ظرف غذاخوری، دیگ، کاسه، جام، بشقاب، سینی و انواع ابزاری همانند چاقو، قیچی، قفل و امثالهم در طول زمان تغییرات زیادی را در خود پذیرفته­اند. بدون اینکه به ماهیت اصلی آنها خللی وارد آید.
«سیر تکامل و هماهنگی در موارد کاربردی، مواد، هنر، فرهنگ، تکنولوژی و اقتصادی در آثار صنایع دستی گذشته به خوبی قابل مشاهده است که طرح­ها به موازات گذشت زمان و تغییر زندگی و فرهنگ مصرفی مردم دستخوش تغییرات متعددی گشته بودند.»(گشایش، ۱۳۸۱، ۲۲۳)
به نظر می­رسد، در طراحی این اشیاء اولین عنصر مورد نظر، کاربرد آن بوده است. یک شی تیز شبیه چاقو بنا به کاربردی که داشته ابعاد، فرم و حتی جنس آن تعیین می­شده، سپس نوبت تزئین آن می­رسید که با توجه به سلیقه کاربر، این کار را با نقوش گیاهی، انسانی، حیوانی با خط یا تکنیک­های درخور و منطبق با شرایط و ویژگی­های کاری به طوری که کاربرد را تضعیف نکند انجام می­یافته و اینگونه است که در بدنه و دسته این اشیاء تزئینات بسیار زیبا و متنوعی را مشاهده می­کنیم که هرگز از کاربری آن نکاسته است.
در بررسی طراحی این اشیاء از چگونگی بکارگیری عناصر زیباشناسانه مانند فرم، رنگ، بافت، جنس، رویه، ابعاد، اندازه و مهمتر از همه موتیف­ها و کلیت طراحی آنها مطلع می­گردیم. البته بررسی خصوصیات و پیشینه هر شیء در دوره­ای خاص می ­تواند اساس الگوها و علل طراحی اشیاء آن دوره (فرهنگی ـ هنری ـ صنعتی ـ اقتصادی ـ اجتماعی ـ دینی و سیاسی) را مشخص نماید.
به نظر می­رسد، در محصولات صنایع دستی امروزه طرح­ها به ندرت دارای کاربرد فیزیکی و روانی مطلوب می­باشند، و به استثناء چند مورد (فرش و گلیم) ـ آنهم با تغییرات اندک ـ جنبه طرح با قدمت و اصالت بدوی خود را حفظ کرده ­اند.
«ساخت اشیاء صنایع دستی که بیشتر جنبه تزئینی دارند. حضور واقعی آنها را از بطن زندگی مردم کمرنگ کرده و میزان تقاضای آنها را محدود نموده است.» (گشایش، ۱۳۸۱، ۳۲۳). لذا اینطور به نظر می­رسد که، سودآوری پائین آمده و با این روند، متأسفانه احتمال نابودی این هنر صنعت را در آینده­ای نه چندان دور شاهد خواهیم بود. نشانه و پیامد این وضع نیز در ورود اشیاء صنایع دستی مرغوب هماهنگ با نیازهای روزمره واقعی یا کاذبی است که از کشورها و فرهنگ­های دیگر وارد کشور شده و در حال اوج­گیری نیز می­باشند به­خوبی قابل مشاهده است. «نیاز جوامع انسانی در چگونگی استفاده از اشیاء عامل اصلی ماندگاری یک شیء در جریان زندگی است، بنا به مقتضیات زمان و کاربرد روز آن وسیله است که چگونگی فرم و اجزای هر وسیله­ای مشخص می­گردد» (پانرو و رلینک، ۱۳۷۸، ۱۰)
به­نظر می­رسد در صنایع دستی حاضرمان اکثر اشیاء ساخته شده عینا همان اشیاء در گذشته می­باشند. با همان تعاریف و نیازهای مربوطه به دوره­ های قدیم، در حالیکه امروزه نیازها و کاربردها تغییر و تحول یافته و می­توان آن اشیاء را با بهره گرفتن از طراحی مناسب برای استفاده­گر امروز کاربردی نمود. در غیر اینصورت این اشیاء صرفا تزئینی بوده و این چنین است که عواقبی رکودی را در پی خواهند داشت. پرواضح است که شرایط فرهنگی جدید نیازهای جدیدی را برای استفاده­گر بوجود می ­آورد. امروزه استفاده­گر به جای صراحی، به انواع ظروف نگهداری آب در ابعاد کوچک، سبک با قابلیت حرارت نیازمند است که البته باید خصوصیات زیبایی­شناختی مخصوص به خود را نیز داشته باشد. انواع نمکدان­ها (خورجین) که قبلا به عنوان وسیله نگهداری لوازم، آنهم سوار بر مرکب بوده؛ دیگر به آن شکل قابل استفاده نیست و جای خود را با انواع کیف عوض کرده است. پیاله­ها و لیوان­ها به ظرف آب­خوری شخصی سبک، قابل حمل و کوچک با طول عمر بالا با موازین بهداشتی متعارف تبدیل شده ­اند. پوشش خیابان­ها با توجه به اقلیم متنوع مناطق، فرهنگ و پوشش روز و میزان پیاده­روی باعث شده نتوان از گیوه­ها به عنوان پای­افزاری مناسب هرجا استفاده نمود و باید انواع کفش با انواع کیفیت و طراحی­های مختلف برای نیازهای متفاوت طراحی کرد.
شناخته شدن اشیاء صنایع دستی به عنوان اشیایی تزئینی و اصطلاحاً دکوری و در نتیجه غیرکاربردی بودن آنها منجر به تقاضای محدود آنها می­گردد و دست­اندرکاران این حوزه از فعالیت­های اقتصادی را دلسرد و کم­کم منجر به حذف این اشیاء از صحنه عرضه خواهد شد. خصوصاً که اشیاء صنایع دستی با طراحی و ساخت کنونی در صورت تولید شدن هم به موازات اشیاء صنایع دستی خارجی متنوع با کیفیت مطلوب و نیز کالاهای دکوری جدید به روز شده قرار گرفته و قطعا میزان تقاضای استفاده­گر برای اشیاء خارجی بیشتر بوده و در نتیجه فروش محصولات صنایع دستی کارگاه­های کوچک و بزرگ دچار رکود مضاعف خواهند گردید.
رویکرد این بخش با مخاطبان کارگاهی و سرمایه ­گذاران دست­اندرکار صنایع دستی می­باشد که در این برهه شایسته است در جهت پیشبرد اهداف اقتصادی مجموعه­شان تسریع بیشتر و علمی­تری حاصل نمایند، چرا که رقبای خارجی سوار بر موج طراحی و ساخت مناسب بر سواحل فرهنگی ـ اقتصادی ما در حال تاختن­اند و آگاهانه اشیایی مناسب کاربرد زندگی ما را عرضه کرده ­اند، که در لایه­ های آن فرهنگ و باورهای خود را تبلیغ می­نمایند. (حسینی، ۱۳۸۳) اشیاء زنده و جاری در زندگی روزمره که از مواد اولیه ساده، ولی با ارزش افزوده بالا ساخته شده ­اند. چنین موفقیتی منشعب از بکارگیری روش­های علمی و هدفمند در طرح، ساخت و اقتصادی عمل کردن بوده است. برای مثال می­توان به عطردان­ها اشاره کرد. عطردان­ها از جمله اشیاء کاربردی و بسیار زیبا و ظریف بوده ­اند که در ایران تولید می­شده ­اند و تنوع طرح­های آن نشانه فرم­شناسی، طراحی کاربردی و قدرت فن­آوری هنرمندان سازنده آن بوده است.
فرم­های بکار رفته خاص در این اشیاء از نظر اسطوره­شناسی، نشانه شناختی و زیباشناسی قابل بررسی­اند. بافت، رنگ، رویه، خطوط و نوری که در این اشیاء به­کار گرفته شده است در عالی­ترین وضعیت مورد انتظار از یک محصول می­باشند.
به نظر می­رسد صنعتگر هنرمند آن یک طراح آگاه به مسائل کاربردی، زیباشناسی، فرهنگی، مواد و روش­های ساخت بوده است. ولی این مسئله امروزه به علت تخصصی شدن، علوم (که امر بسیار مطلوبی است) و نیز عدم ارتباط این متخصصان با یکدیگر (که بسیار نامطلوب است) به صورت جداگانه و به دور از هم­نشینی و هم­اندیشی صورت می­گیرد، و نقش طراحان در این دوره از صنایع دستی­مان از همه کمرنگ ­تر شده و توجه صرف به تکنیک منجر به ساخت اشیاء غیرکاربردی با تزئینات زیبا ولی بی­فایده می­گردد. از این جهت بی­فایده، که در زندگی روزمره جایگاه فعالی نداشته و تنها رنگ و لعاب گذشته را با خود همراه دارد.
مثال­هایی از این دست فراوانند که می­توانند مسئله عدم در نظرگیری نیاز استفاده­گر در شرایط امروزی را توضیح دهند.