وبلاگ

۲- بیان مسئله

امنیت و آسایش از جمله نیاز های بشری است که با جوهر هستی انسان پیوند ناگسستنی دارد. از این رو واژه امن و امنیت از قدمتی به دیرینگی تاریخ بشر برخوردار است و حتی از جهتی واژه امنیت بر مفهوم اجتماع و جامعه مقدم می‌باشد اما این نکته را نباید از نظر دور داشت که مفهوم امنیت در طرف اجتماع متبلور خواهد شد یعنی انسان‌ها به منظور بر آوردن نیازهای گوناگون زیستی خود از جمله در امان بودن از هر گونه تعرض زندگی با دیگر همنوعان خود را خواه از روی عقل و حسابگری و خواه از روی ناچاری پذیرفته اند همین خصیصه مدنی الطبع بودن بشر و نیاز او به زندگی با دیگر همنوعان خود تامین امنیت فردی را به امنیت اجتماعی وابسته ‌کرده‌است.

به هر حال مفهوم امنیت با گذشت زمان ابعاد گسترده و تازه ای پیدا ‌کرده‌است به طوری که امروزه امنیت نه تنها حوزه جغرافیایی و سرزمینی که مردم در آن زندگی می‌کنند بلکه شامل تامین سیاسی و اقتصادی ، فرهنگی و شغلی نیز خواهد شد و این امر توجه دانشمندان و قانون گذاران را به خود معطوف ‌کرده‌است. مطالعه تاریخ حقوق نشان می‌دهد که از زمانی که حکومتها پراکنده ملوک الطوایفی و امپراطورها ی بزرگ جای خود را به دولت های ملی یا کشور دولت‌ها داده‌اند و دولت‌ها به عنوان واحد اصلی با یکدیگر مناسباتی برقرار کرده‌اند ‌به‌تدریج‌ اصطلاح اهمیت با مفهوم ملی مصطلح و مورد توجه قرار گرفته است.

از این دیدگاه امنیت ملی عبارت از موقعیت خاص است که به یک کشور امکان می‌دهد تا با اینکه ‌بر قدرت ملی خود ؛ ضمن در امان بودن از تهدیدها ی گوناگون نظامی ؛ اقتصادی ؛ سیاسی ؛ فرهنگی دیگران فعالیت های بنیادی خود را برای پیشبرد توسعه اقتصادی ؛ اجتماعی ؛ فرهنگی و تامین وحدت ملی و سازندگی دنبال کنند .

با این ذکر مقدمه مسئله آسایش عمومی و فردی نیز در سایه استقرار نظم و امنیت میسر خواهد شد با این تعبیر مراد از آسایش به طور کلی این خواهد بود که افراد ملت با وجود استقرار نظم و امنیت ، قادر خواهد بود به هر نوع فعالیت های مشروع اقتصادی ، صنعتی ، فرهنگی ، اجتماعی و شغلی که مایل باشند در محیط زندگی خود اشتغال ورزند و زمینه شکوفایی و پیشرفت آن ها نیز فراهم می‌باشد.^[۱۲]

با گذار از نظام سنتی به نظم نوین جهانی ؛ مسئله امنیت و آسایش عمومی دچار تحول شده و تحولات ناشی از به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات جوامع بشری را در تمامی عرصه های اجتماعی با چالش های نوینی مواجه نموده است و حوزه ها و افقهای جدیدی را فرا روی بشر گسترده است بگونه ای که طراحان ساختارهای اجتماعی ، اقتصادی فرهنگی و حتی سیاسی نسل نوین ؛ ناگزیرند برای ایجاد مناسب‌ترین بستر و پویا ترین ابزار در فضایی قاعده مند و قانون مدارکلیه مقیاس ها و معیارهای موجود را به روز کنند^[۱۳]

امروز صحبت از فضایی است که از آن با عنوان فضای تبادل اطلاعات ( فتا) یاد می‌کنیم ؛ هر چند صرفا” بستری برای فعالیت‌های بشری با بهره گرفتن از داده ها و اطلاعات است و از این منظر قرابت ها و تشابهات بسیاری با فضای فیزیکی کلاسیک دارد ؛ لیکن مقتضیات ؛ اوصاف و شرایط خاص خود را نیز دارا می‌باشد ؛ از بعد امنیت که از مهم ترین نیازها و دغدغه های بشری است نیز این دو فضا تفاوت هایی با یکدیگر دارد ؛ اگر چنانچه گفتیم امنیت را در ساده ترین مفهوم آن یعنی دوری از ترس ( بی بیمی ) و آسودگی خاطر در نظر بگیریم نیاز بشر به امنیت همچون نیاز او به خوراک و تنفس خواهد بود ؛ زیرا فقدان امنیت و فقدان هوا یا خوراک هر دو در این وصف اشتراک دارند که حیات و بقای او را به مخاطره می اندازند . ویژگی هایی که برای فضای تبادل اطلاعات بر شمردیم موید آن است که امنیت در این فضا بیشتر از فضای واقعی و کلاسیک دستخوش آسیب و تهدید است . چنین وضعیتی موجب می شود که هر گونه برنامه ریزی برای توسعه کاربردی ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی تحت الشعاع امنیت فضای تبادل اطلاعات قرار گیرد.^[۱۴]

با شیوع استفاده از رایانه در زندگی شخصی و روابط اداری، بزهکاری و تخلف در استفاده از رایانه نیز ؛ واقعه ای اجتناب ناپذیر است آنچه امروز تحت عنوان جرایم رایانه ای نام برده می شود مجموعه ای از همین تخلفات و بزهکاری هاست که از طریق رایانه یا مؤثر ترین رایانه اتفاق می افتد و مصادیق متعدی از آن نیز در ذهن ما نقش بسته است. چه بسا ساده ترین مصادیقی که به جهت کثرت اتفاق در ذهن داریم مواردی مانند هک پایگاهی در اینترنتی یا انتشار داده های محرمانه از طریق وب سایت هاست که اغلب با تصور تخلف در خلا قانون ؛ عدم امکان تعقیب افتاده است . این خلاء قانونی یا عدم شناخت قوانین مرتبط در حدی است که قربانیان این تخلفات همواره در یافتن پناهی برای تظلم خواهی عاجز می مانند.^[۱۵]

آنچه مطرح است آن دسته از جرایم رایانه ای است که امنیت و آسایش عمومی را تهدید می‌کند، زیرا چنانچه گفتیم مسئله امنیت مانند نیاز انسان به هوا یا خوراک است و با توجه به اینکه امروز امنیت از فضای کلاسیک به سوی فضای مجازی حرکت کرده و به مرزهای فیزیکی و زمینی محدود نمی شود توجه نمودن به آن دسته ‌از قوانین و مقررات که آسایش و امنیت عمومی را احصا کرده و حایز اهمیت بوده تا بتوان از طریق بررسی و نقد قوانین موضوعه و نگاهی به جرایم رایانه ای در حوزه امنیت و آسایش عمومی بپردازیم .

۳- اهمیت و ضرورت تحقیق

رایانه محصول حیرت انگیز فکر بشری طی سالیان اخیر است که امروزه به نحوی شگفت انگیز وارد ساختار زندگی انسان ها شده است . ورود این ماشین متفکر به عرضه حیات آدمی اساس زندگی وی را دگرگون ساخته و معضلات ناشی از زندگی در جوامع انسانی را که نیازمند حفظ و دسترسی به اطلاعات گسترده و نیز تسریع در تبادل این اطلاعات است ؛ با سرعت و دقتی بسیار بالا مرتفع ‌کرده‌است.

از سوی دیگر پیوند رایانه ها به هم در قالب شبکه های اطلاع رسانی ؛ بر شتاب گردش اطلاعات در جهان افزوده و قابلیت تحصیل اطلاعات را بسیار افزایش داده است گسترش انفجار سان و عطش روز افزون استفاده از اینترنت ؛ به طور غیر منتظرانه ای شرکت ها ؛ سازمان ها و افراد حقیقی با حسن نیت را در کابو س های بالقوه ای فرو برده است

بدین ترتیب باید بر آن بود که چون دنیای داده رایانه در عصر اطلاعات به نیازهای اطلاعاتی مردم ؛ گروه ها و سازمان ها به سرعت پاسخ می‌دهد و این امر به نوعی موجب ((وابستگی )) جوامع انسانی ‌به این دنیایی نوین شده است که هر لحظه نیز بر این وابستگی افزوده می شود.