- هويت : هويت در شبكه‌هاي اجتماعي به سمت واقعي‌تر شدن پيش مي‌رود چون هيچ كس مايل نيست فرد ناشناس را به ليست دوستان خودش اضافه كند ، شما در ليست دوستانتان در فيس بوك با افراد واقعي طرف هستيد . اما مثلاً در عصر وبلاگ‌ها اين مسأله تا حد زيادي قابل پنهان كردن بود.
- به اشتراك گذاري و يادگيري : افراد علاقمند هستند هر چه سريع‌تر اطلاعات يا محتوايي را كه توليد كرده‌اند به اشتراك بگذارند . اين محتوا ممكن است خبر ، فيلم ، عكس يا مقاله يا طنز يا ديدگاه شخصي يا تجربيات آن‌ها باشد.
- بسيج‌كنندگي و سازماندهي : شبكه‌هاي اجتماعي قدرت بسيج‌كنندگي دارند يعني مي‌توانند افراد را در يك زمان و يا مكان در محيط واقعي گرد هم آورند ، يا در محيط مجازي به كمپين بپردازند . طرح شبکه‌های اجتماعی خودجوش و خودمختار بی‌شمار و گسترده در سطح جامعه را بايد از بديع‌ترين اقدامات او دانست که می‌تواند تجربه و رويکردی نو در تشکيلات و سازماندهی در ايران معاصر محسوب شود.
- دوستي : تعميق دوستي‌ها بين جنس مخالف، بين همكلاسي‌ها، همكاران، هم عقيده‌ها، دوستي با دوستان دوستان .
- اعتماد : قابليت اعتماد به شبكه‌هاي اجتماعي بيش از وب سايت‌ها است چون اطلاعات، فيلتر نشده و خام منتقل مي‌شود ، قدرت اعتماد به شاخص بودن يا مشهور بودن فرد توليد كننده‌ی اطلاعات بستگي دارد .
- حلقه‌هاي مخاطبان : به جاي مخاطبان انبوه، حلقه‌هايي كوچك و بزرگ از مخاطبان شكل مي‌گيرد.اين حلقه‌ها در جاهايي با يكديگر همپوشاني دارد . تأثيرگذاري هر شبكه بر هر حلقه به تناسب تخصصي بودن يا گرايش خاص آن شبكه است.
- قدرت كندوسازي : قابيلت لينك‌دهي، ترك بك و دنبال كردن علايق مشترك يعني كندوسازي.
- استناد و تعميم : فيلم، عكس، صدا و متون اصلي رسانه‌ها، قابليت استناد و تعميم را بالا برده است. شنيدن كي بود مانند ديدن ؟
- چند رسانه‌اي : استفاده از چند رسآن‌هاي‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي ، قابليت جديدي است كه قدرت اين نوع رسانه‌ها را بالا برده است . فيلم، صوت، عكس، انيميشن، متن، گرافيك و لينك .
- ادغام فن‌آوري‌ها : شبكه‌هاي اجتماعي محصول ادغام فن‌آوري‌هاي جديد وب 2 هستند ،Ajax ، XML ، HTTPS، RSS.
- پرستيژ : امروزه افراد، مجريان تلويزيون، اساتيد دانشگاه، دانشجويان، روزنامه نگاران، سياستمداران و هنرمندان به جاي آدرس ايميل يا وب سايت يا وبلاگ، شناسه فيس‌بوك خود را اعلام مي‌كنند . حتي برنامه‌هاي تلويزيوني نيز آدرس فيس‌بوك دارند.
- گپ : شبكه‌ها قابليت گپ يا همان چت كردن را با خود به همراه دارند .
- نقد بي‌رحمانه : شبكه‌هاي اجتماعي فضاي تعاملي جسورترين آدم‌هايي است كه سرشان درد مي‌كند و فعاليت در اين شبكه‌ها را نوعي فعاليت مدني و حتي مبارزه‌ی مدني مي‌دانند . لذا از نقد بي‌رحمانه‌ی حاكميت ، سياستمداران؛ رسانه‌هاي رسمي ابايي ندارند . به همين جهت زبان آن‌ها متفاوت با ساير رسانه‌ها به نظر مي‌رسد .
- دنبال‌كردن و دنبال‌شدن : فالوشدن و فالوكردن افراد امري لذت‌بخش است . شما نيز دوست داريد دنبال شويد. شخصي نگاري يا روزنگاري در وبلاگ‌ها بر همين اساس اتفاق افتاده است. مانند توئيتر.
- باز انتشار : در محيط شبكه‌ها به خصوص سايت‌هاي لينكدوني، خبرها پالايش و انتخاب شده و باز انتشار مي‌شوند .
- خرد جمعي : همه چيز را همگان دانند و همگان هنوز از مادر زاده نشده‌اند : حكيم بزرگمهر. اما در عصر شبكه‌ها همگان در حال زاده شدن است. گرايش عمومي را مي‌شود از اين فضاها سنجيد. شبكه‌هاي اجتماعي بهترين فضاي افكارسنجي هستنند.
- جهاني بودن (مترجم گوگل) : حذف مرزهاي زباني مهم‌ترين اتفاقي است كه در فضاي جديد وب اتفاق افتاده است.
- سرگرمي : سرگرمي، ظنر، خنده، شوخي، سركار گذاشتن، سوتي و گاف‌گرفتن، كارهاي مونتاژي و فتوشاپي كردن، دست انداختن سياستمداران و معما طرح‌كردن، از ويژگي‌هاي اين شبكه‌ها است.
- سفارشي شدن : هرزه‌گردي و ولگردي در فضاي وب در حال حذف شدن است. شما محتوا را سفارش مي‌دهيد. با بهره گرفتن از فيدها، خروجي‌ها و ريدرهاي آنلاين و آفلاين.
- جستجو شدن : از طريق تركيب موتورهاي جستجو با بسياري از شبكه‌ها شما مي‌توانيد در اين فضاها همزمان جستجو كنيد و جستجو شويد.
- اطلاع‌رساني و خبررساني : رسانه‌هاي شهروندي، خبرنگاران شهروند. از سونامي تا رخدادهاي انتخاباتي.
- رسانه‌ی نسل جوان : نو بودن، خلاق بودن و ابتكاري بودن باعث جذب جوان‌ها به اين پديده شده است.
- رسانه‌ی جايگزين : نقش رسانه‌هاي جايگزين را ايفا مي‌كنند در مقابل رسانه‌هاي جريان اصلي.
- تركيب با موبايل : اغلب اين فن‌آوري ها يا نسخه‌ی موبايل دارند، يا با بهره گرفتن از موبايل قابل انتشار و دسترسي هستند. مستندات محتوايي اين رسانه‌ها نيز توسط موبايل توليد مي‌شود.
- شفاف شدن بيش از گذشته : درون خانه‌هاي شيشه‌اي زندگي مي‌كنند؛ از كوچك‌ترين رخدادهاي همديگر مطلع مي‌شوند .
- ابتكار و خلاقيت : نوآوري در ذات شبكه‌ها است . ارتباطات افقي، پيشنهادات خلاقه، طوفان‌هاي مكرر فكري در اين محيط‌ها اتفاق مي‌افتد .
- ساختار دمكراتيك : مانند بالاترين، ويكي پديا، گوگل زمين، وبلاگ‌ها، فروم‌ها و همه برابرند.
- قدرت سرمايه اجتماعي : فوکوياما : سرمايه اجتماعي مجموعه‌ی معيني از ارزش‌هاي غير رسمي است که در ميان اعضاي گروه مشترک بوده و همکاري را در ميان آن‌ها بهبود مي‌بخشد.
- تحرك اجتماعي : جنبش‌های اجتماعی با تحرک[34] يا تجمع گروه‌هايی از افراد متولد می‌شوند. اين تحرک از يک سو به معنای جابجايی جمعيت است و از سوی ديگر به معنای سرعت يافتن ايده‌ها، ارتباطات و تماس‌ها است. در اين شرايط افرادی که کم‌تر محتمل بود با همديگر ارتباط داشته باشند يا پيوندی بين آن‌ها به وجود آيد، فرصت آن را خواهند يافت تا يکديگر را هميابی کنند. تحرک جغرافيايی يا جابجايی جمعيت امکان فراتر رفتن از محيط سنتی و قرار گرفتن در شرايط جديدی را مهيا خواهدکرد که ظرفيت‌های افراد را افزايش خواهدداد.
- ارتباطات غيررسمي : خارج از نهادهاي رسمي آموزشي، رسانه‌اي، حكومتي و سياسي .
به اين ترتيب، شبکه‌های اجتماعی يكي از انواع رسانههای اجتماعی محسوب می‌شوند. كاربردهاي سايت‌های شبکه اجتماعی آن است که کاربران را از طريق ايجاد پروفايل اطلاعات شخصی و دعوت کردن از دوستان و همکاران برای دسترسی به پروفايل و ايميلشان، قادر به اتصال با يکديگر و ارسال پيامهای لحظهای می‌کنند. اين پروفايلهای شخصی می‌تواند هر نوع از اطلاعات را از جمله عکس، ويدئو، فايلهای صوتی و وبلاگ‌ها شامل شود (کاپلان و هنلين؛2010: 63). ميان سايت‌های شبکه اجتماعی و ساير مفاهيم مانند جهان مجازی نيز مشابهتهايی به چشم می‌خورد. پاپ درخصوص اين مشابهت مینويسد: “سايت‌های شبکه اجتماعی مثل ماياسپيس، و لينکدين با جهآن‌های مجازی در عرضه کردن ميزان خاصی از تعامل و ارتباطات مجازی مشابه هستند و هنوز کاربران از خلق يک آواتار برای تعامل با ديگران بینيازند و بيشتر تعاملات به طور ناهمزمان با تأخير زمانی صورت می‌گيرد.” (پاپ[35]؛ 2009: 3). مثالهای مشهور اين نوع شبکه‌های اجتماعی، فيس‌بوک، ماياسپيس، تگد، سایورلد، هایفايو، زينگ، اورکات، و لينکدين هستند، اما از ميان اين سايت‌ها فيس‌بوک و ماياسپيس از جايگاهی خاص در ميان کاربران برخوردارند و ريشه‌ی اين دو سايت نيز به شبکه اجتماعی فرنداستر بازمیگردد. كه در اين پژوهش عضويت در شبكه اجتماعي فيس‌بوك مورد توجه قرار گرفته است.
“فرنداستر، فيس‌بوك و (ماي اسپيس) سه شبکه اجتماعی کليدی هستند که چشم‌انداز تجارت، فرهنگ و پژوهش را شکل داده‌اند.” (بويد[36]، 2007: 4). فيس‌بوک ، کار خود را از يک جمعيت ويژه آغاز کرد. فيس‌بوک به عنوان شبکه اجتماعي مخصوص هاروارد در اوايل 2004 شروع به کار کرد. کاربران با پيوستن به آن از يک آدرس پست الکترونيک با پسوند Harvard.edu برخوردار میشدند. فيس‌بوک در حمايت از دانشگاههای ديگر، همزمان با نياز به ارائه ايميل آدرس دانشگاهی مرتبط با آن مؤسسات سبب میشد دريافت کاربران از آن به عنوان يک جماعت صميمی و خصوصی باشد (بويد،2007: 7).
2-3-3 فیس‌بوک
با شروع سپتامبر 2005، فيس‌بوک در ميان دانش‌آموزان دبيرستانها، حرفهایهای درون شبکه‌های سازمانی و در نهايت همه، توسعه‌ی همگاني يافت. باز کردن عضويت به اين معنی نبود که کاربران جديد میتوانستند به راحتی به شبکه‌های بسته دسترسی داشته باشند، با اين حال دسترسی به شبکه‌ی دبيرستان به درخواست عضويت نياز داشت. تنظيم دسترسی به پروفايل و امکان شخصی‌سازی آن، اضافه کردن کاربردهايی به پروفايل از جمله امکانات فيس‌بوک است.
کاربران فيس‌بوک به طور ميانگين مسن‌تر از ساير شبکه‌های اجتماعی هستند. کاربران اين شبکه‌اجتماعی، 40% متأهل، 80% سفيدپوست‌و 6% بازنشسته هستند و در اين زمينه‌ها از ساير شبکه‌های اجتماعی آمار بالاتری دارند. کاربران فيس‌بوک از نظر بيشترين ميانگين درآمد ساليانه با 61 هزار دلار در رده‌ی دوم قرار می‌گيرند. فيس‌بوکی‌ها به طور ميانگين هر کدام با 121نفر در صفحات‌شان به‌عنوان دوست در تماس هستند. برای فيس‌بوکی‌ها علاقه‌ی مشترک عمده‌ای ديده نمی‌شود و حوزه‌ی علايق کاربران اين سايت بسيار متنوع است. دليل اين پراکندگی علايق، تعداد بسيار زياد کاربران اين شبکه اجتماعی با ويژگی‌های متفاوت است که بيشترين تعداد در بين سايت‌های مشابه است. کاربران فيس‌بوک همچنين نسبت به اين سايت بسيار وفادار هستند (گل‌زردي, 1388).
آمارها نشان مي‌دهد به دليل افزايش استقبال از اين شبكه اجتماعي، در برزيل و هند نيز تعداد كاربران اين شبكه اجتماعي افزايش تصاعدي يافته است. كشورهايي هم‌چون برزيل، مكزيك، اندوزي، آرژانتين و فيليپين قسمت اعظم كاربران فيس‌بوك را به خود اختصاص داده‌اند؛ نيمي از مردم آمريكا يعني 149 ميليون نفر عضو فيس‌بوك هستند و اندونزي نيز با 37 ميليون كاربر در رده‌ی دوم بيشترين كاربر فيس‌بوك قرار دارد.
بر اساس آمار، سه چهارم از كودكان اروپا در شبكه‌هاي اجتماعي عضو هستند و اين در حالي است كه يك نفر از پنج نفر كه داراي سن زير 13 سال است، كه اين موضوع محدوديت‌هاي سني فيس‌بوك را نقض كرده است. نظرسنجي جديدي كه از سوي كميسيون اروپا انجام شده نشان مي‌دهد كه 77 درصد از كودكان 13 تا 16 ساله و 38 درصد از كودكان 9 تا 12 ساله در اروپا در شبكه‌هاي اجتماعي عضو هستند. نتيجه اين نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه يك چهارم از آن‌ها پروفايل خود را در معرض ديد عموم قرار داده‌اند، بدين معنا كه هر فردي مي‌تواند به اطلاعات آن‌ها دسترسي داشته باشد كه همين امر آن‌ها را در خطر سوء استفاده از سوي برخي افراد قرار داده است. يكي از مقامات كميسيون اروپا كه مسؤول امور اينترنتي در اين كميسيون است، از شركت‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي خواست تا پروفايل كودكان را تنها در دسترس افراد تأييد شده قرار دهند و اين پروفايل‌ها را در موتورهاي جست‌وجوگر ناپديد كنند. اما موضوع قابل توجه اين است كه تعداد پروفايل‌هاي نوجوانان 13 تا 16 ساله در شبكه‌هاي اجتماعي در غرب اروپا بسيار زياد است، به طور مثال هلند با 70 درصد داراي بيشترين كودك زير 13 سال عضو در يك شبكه اجتماعي است و فرانسه با 25 درصد در انتهاي جدول قرار دارد. اين نظرسنجي همچنين نشان مي‌دهد كه فيس‌بوك محبوب‌ترين شبكه اجتماعي در 17 كشور از 25 كشور اروپايي است و 57 درصد از افراد 9 تا 16 ساله عضو اين شبكه اجتماعي هستند. با وجود محدوديت‌هاي سني، 20 درصد از كودكان 9 تا 12 ساله كه تحت نظرسنجي قرار گرفتند، اظهار كردند داراي يك اشتراك فيس‌بوك هستند. اما مقامات اين شبكه‌ی بزرگ اجتماعي مدعي شدند از راه‌كارهاي جديد امنيتي براي افزايش سطح امنيت كاربران استفاده كرده‌اند. (مشرق‌نيوز, 1390)
مدير رسانه‌اي فيس‌بوك اعلام كرد كه براي مقابله با كلاهبرداري از كاربران فيس‌بوك و ارسال هرزنامه‌ها به آن‌ها، تدابير امنيتي جديدي اتخاذ كرده‌اند. وي مدعي‌است كه فيس‌بوك روند ورود كاربران به اين شبكه اجتماعي را ارتقاء بخشيده و از ابزار جديدي براي افزايش امنيت لينك‌هايي كه در اين شبكه به اشتراك گذاشته مي‌شود، استفاده كرده‌اند. از سويي ديگر يكي از مديران فيس‌بوك اظهار كرده است كه اين شركت متعلق به ارائه فضاي امن به كاربران در اينترنت است.
طبق اعلام شركت امنيتي سيمنتك[37]، اشخاص ثالث و كمپاني‌هاي مختلف اين فرصت را داشته‌اند كه به اطلاعات شخصي كاربران فيس‌بوك از جمله اطلاعات پروفايل‌ها، عكس‌ها و محتويات چت‌ها دسترسي داشته باشند و براي كاربران پيغام ارسال كنند. تخمين آن‌ها در اين باره اينگونه بوده كه از ماه آوريل سال 2011 نزديك به صد هزار برنامه[38]، افشاي اين اطلاعات را تسهيل كرده است. همچنين مشاهده شده كه در طول سال‌ها، صدها هزار برنامه به طور سهوي باعث افشاي اطلاعات كاربران فيس‌بوك و قرار گرفتن آن‌ها در اختيار اشخاص ثالث شده و ممكن است اشخاص ثالث خود به توانايي دسترسي به اين اطلاعات واقف نبوده‌اند و فيس‌بوك مطالب اعلام شده از سوي سيمانتك را تأييد كرد.
براي ميزان تأثيرگذاري اين شبكه مي‌توان نگاهي به اخبار كشته شدن بن لادن انداخت؛ پس از انتشار خبر كشته شدن اسامه بن‌لادن، صفحه‌ی مربوط به اين اتفاق به نام “اسامه بن‌لادن مرده است” در فيس‌بوك با استقبال چشم‌گير كاربران اين شبكه اجتماعي روبه‌رو شد. تنها ظرف چند ساعت پس از انتشار اين خبر، بيش از 200 هزار نفر صفحه‌ی “اسامه بن‌لادن مرده است” را Like[39] كردند. اما اين شبكه يا هدف جذب كاربران هر چه بيشتر، در تلاش براي تقويت بخش News Feeds خود در نظر دارد تا اخبار بيشتر و واقعي‌تري منتشر كند. براي همين منظور، فيس‌بوك چندي پيش به استخدام فردي براي ايجاد روابط ميان خبرنگاران و سازمآن‌هاي خبري پرداخت. اقدامات جديد فيس‌بوك همچنين به سازماندهي رويدادهاي رسانه‌محور كمك مي‌كند و قرار است يكي از اين رويدادها به زودي در دفتر فيس‌بوك در كاليفرنيا برگزار شود. واديم لاوروسيك كه مسؤول بخش برنامه‌هاي مرتبط با خبرنگاران در فيس‌بوك شده، مأموريت پيدا كرده است تا امكانات بيشتري در اين شبكه ايجاد كند تا اين‌كه بتوان از آن به عنوان يك ابزار خبري نيز استفاده كرد (ايسنا, 1390).
و اما طبق آمار (CIA world Fact book, 2011) و با توجه به گزارش آماري كه مديران فيس‌بوك در سال 2010 ميلادي منتشر كردند؛ جالب است بدانيم كه:
- تا سال 2010 ميلادي بيش از 500 ميليون كاربر فعال فيس‌بوك وجود دارد كه نصف آن‌ها هر روز به فيس بوك مي‌آيند. يعني به‌طور تقريبي از هر 13 نفر در جهان يك نفر عضو اين شبكه‌اجتماعي است. (اين آمار تا ماه جولاي سال 2011 ميلادي به بيش ار 700 ميليون نفر رسيده است).
- 48% از افراد بين 18 تا 34 ساله، صفحه‌ی فيس‌بوك خود را درست زماني كه از خواب بيدار مي‌شوند چك مي‌كنند.
- حدود 28% فيس‌بوك خود را با موبايل و قبل از خارج‌شدن از رختخواب چك مي‌كنند.
- آمارها نشان مي‌دهد 30% از كل كاربران فيس‌بوك بالاي 35 سال سن دارند.
- بالاترين رشد استفاده از فيس‌بوك در ميان 18 تا 24 ساله‌ها و كارمندان بوده‌است.
- فيس‌بوك دو سال متوالي سايتي بوده كه بيشترين جستجو را توسط كاربران به خود اختصاص داده‌است.
فرم در حال بارگذاری ...
