وبلاگ

هدف از این تحقیق بررسی علل و انگیزه هایی است که جوانان را به رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد .پس از شناخت این عوامل در جهت توسعه و تقویت این انگیزه ها برآئیم ، به جهت این که هزینه ها و نیروی زیادی از سر مایه های کشور صرف تحصیلات این گونه از دانش آموزان می شود . شناخت برخی از ویژگی های فردی ، هنر جویان که گاهی با مشکلاتی در مدرسه ، یا محیط کار تواءم است ، ضروری است مثل :نداشتن انگیزه تحصیلی ، در رشته ای که تحصیل می کند ، انگیز ه های جسمی و روانی ،تفاوت هایی فردی ، نقایص و محدودیت های آمو زشی از نظر نور ، رنگ ، رطوبت ، و وسایل کار و نظایر آن نیاز مندی های آموزشی یکایک یاد گیرنده ها نقایص و اشکا لات سر پرستی و از جمله عواملی هستند که باید مورد دقت و شناسایی قرار گیرد و موجب بی رغبتی هنر جویان گردد. فرضیه های تحقیق : بین نوع شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستان رابطه وجود دارد ؟ بین تحصیلات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنر ستانی رابطه وجود دارد . گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به علاقه شخصی آنها دارد . گرایش دا نش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به مهارت و استعداد فنی دارد . تشویق افراد خانواده و دو ستان در انتخاب رشته های فنی و حرفه ای موءثراست . عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیرستان در انتخاب رشته های هنرستانی تاءثیر دارد. بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش نو جوانان به رشته های هنر ستانی رابطه وجود دارد . آسانی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنرستانی موءثر است. تعارف عملیاتی متغیر های تحقیق : گرایش به رشته : گرایش در لغت به معنی رغبت و تمایل می باشد،گرایش به رشته یعنی ،تصمیم به انتخاب رشته خاص .(عمید ۱۳۷۴ ) علاقه شخصی :میلی که دانش آموز را از درون مجبور به انتخاب می کند . شهرت فنی :انجام دادن کار با سرعت و دقت . استعداد فنی :ْآمادگی جسمی و ذهنی و روانی برای انجام دادن امور فنی . پیشرفت تحصیلی :معدل بالای ۱۵ دروس . تشویق دانش آموزان :به معنای وادار کردن و ایجاد رغبت کردن دانش آموز . مشاوران : کارمندانی که در مدارس متوسطه به عنوان مشاور یا دبیر راهنما مشغول به خدمت هستند . اولیا ء دبیرستان : منظور کسانی هستند که در تعلیم و تربیت محصلین نقش مستقیم دارند. رشته های هنرستانی :رشته تحصیلی که به نوعی تحصیل حرفه و فن قلمداد می گردد. ۱۰ - شغل: به معنی به کار واداشتن کسی است و آنچه مایه مشغولیت می باشد .(صافی ،۱۳۷۴ ) ۱۱-کار :فعل و عمل و کردار است و آن چه از شخصی صادر می گرددو خود را به خود مشغول می دارد . حرفه : به معنی صناعت و ساختن ماهراته است . مهارت :به مجموع توان های تجربی و تحصیلی که جهت تصدی و انجام وظایف هر شغل لازم است .(شفیع آبادی ،۱۳۷۱ ) فصل دوم : ادبیات و پیشینه پژوهش ادبیات تحقیق : نگاهی به نظرات علمای تعلیم و تربیت با بررسی نظرات تعداد کثیری از علمای تعلیم و تربیت به این باور می رسیم که این دانشمندان اکثرا ًمعتقد بودند که تعلیم و تربیت واقعی از راه علم نتیجه واقعی نخواهد داد .علمای تعلیم و تربیت مقدم به این مسئله توجه کمتری داشته اند و بیشترین توجه آنها به ذهنیات و مسائل معنوی بوده است .شاید به دلیل این بوده است که احساس نیاز به موضوع نمی شده و یا علم تعلیمی و تربیت هنوز قدم های اولیه خود را بر می داشته است .ولی متاٌ خرین به این نتیجه عالی دست یافته اند که به کودکان و نوجوانان از طریق عمل و تجربه تعلیم دهند ، و آنان را تربیت کنند.لذا دریافت این موضوع باعث شده که آنان در خصوص فوق نظراتی را ارائه و این نظرات به صورت نوشته ها و کتاب ها وقتی به صورت فلسفه های تعلیم و تربیت ظاهر شده و جوامع به اطا عت از اجرای آن نظرات تشویق شده اند. دیوئی عقیده دارد که ،دانش تجربه است و تجربه واقعی در عمل نهفته است .یک شئ برای چیست ؟ به کاربرد آن کدام است ؟ آیا یک معدن زغال سنگ یک مخزن فیزیکی است یا عملکرد ی دارد ؟اگر چنین است آن عملکرد چیست ؟این سواءل ها به تجربه انسان معنی می بخشد ، ولی بدون تجربه قبلی به آنها نمی توان پاسخ داد، عمل پیشاپیش دانش حرکت می کند . عمل پیش از تجربه یعنی دانش ، که مبنای تجربی نداشته باشد ،وجود خارجی ندارد . هر چه می دانیم ،از فعالیت های ما ناشی شده است ،کوشش های ما برای بقاءبه دست آوردن غذا ،مسکن و لباس ، موجب دانش اندوزی ما می شود .روشی که دیوئی برای دانش اندوزی زندگی توصیه می کند ،روشی تجربی است از نظر رژکرسن استانیز آلمانی (۱۹۳۲ -۱۸۵۴ )هدف آموزشی وپرورش دستیابی به ارزش های شهر وند است .وی معتقد بود که کودک بر اثر فرایندی که از یک رشد درونی بزرگ می شود ،آن چه کسب می کند، زمانی که با نوعی فعالیت شخصی جذب نشود .به طور واقعی جزء وجودی او نمی شود . به گفته او اگر هدف غائی را تعلیم و تربیت و تشکیل شخصیت بدانیم ، بهترین سازمان تربیتی آن خواهد بود . که فرصت های لازم را برای رشد شخصیت فراهم کند و با ید دانست که شخصیت تنها از راه عمل رشد می کند . تاًکید او بر عمل باعث شد .که او را بنیانگذار مدرسه فعالیت بدانند .او مدرسه خود را جایگاهی برای آزاد ساختن انرژی خلاق و بالقوه می دانست و اصل فعالیت را به مقیاس وسیع در مدارس دولتی مونیخ معرفی کرد. او البته فعالیت دوار صنعتی و دستی را آغاز کرد . لیکن بعداً مفهوم را گسترش داد و جنبه های ذهنی و اخلاقی رفتار نیز به آن افزود .(صفوی ،۱۳۷۵ ) شاگردان مؤسسه ما کار نکو به صورت گروه های دائمی در آمد ، و هر یک فرماندهی برای خود داشتند . تعداد اعضای هر گروه بین ۷ تا ۱۵ نفر بوده اند .عضویت در هر گروه به نوع کار بستگی داشت . به عنوان مثال ، تمام کسانی که در کار مراقبت از دام شرکت داشتند ،عضو یک گروه بودند . به همان ترتیب گروههایی برای آهنگری ، باغبانی و تجاری و نجاری ، تشکیل شد ، که فعالیت آنان در مجموع شامل برنامه منظمی برای کار مولد و آموزش رسمی بود ، که در عین حال با خواسته های جامعه مزبور ارتباط داشت .شاگردان برای خود کشاورزی ، خیاطی ، آهنگری نجاری و کارگاه های صنعتی ، سبک داشتند که از این طریق احساس موفقیت در امر تولید نصیبشان می شد .(صفوی ،۱۳۷۵ )هدف تعلیم و تربیت از دید گاه ماکارنکو :ماکارانکو ویژگی ها و وظایف زیر را برای انسان مورد نظر خود مشخص می کرد .(ما می خواهیم کارگر روسی با فرهنگ تربیت کنیم.) باید تربیتی اتخاذ کنیم که وی بتواند از تعلیم و تربیت به ویژه آموزش متوسط بر خوردار شود .می باید به او آموزش فنی و حرفه ای بدهیم .(صفوی ،۱۳۷۵ ) ادموند مولنیس (۱۹۰۷ -۱۸۲۵ )که یک جامعه شناس فرانسوی بود .با الهام ارزدی و با دلی اقدام به تاءسیس یک مدرسه نمود.در این مدرسه هر کس باید کار عملی انجام می داد . زراعت در باغچه مدرسه ، فرصت هایی برای فراگیر ی کشاورزی ابتدایی فراهم می ساخت . کارهای پیشرفته تر کشاورزی در مدارس کشاورزی مجاور آموخته می شد .کارگاه های نجاری و آهنگری کاملاً مجهز بودند. مکانی برای تعمیر دوچرخه در نظر گرفته شده بود .که پسران در آن دوچرخه را تعمیر می کردند .تعدادی استودیو برای کارهای هنری تربیت یافته بود . در مدرسه روس ها هدف کارهای عملی تنها به خاطر دلایل آموزشی آن نبود ،بلکه ملاحظات اجتماعی نیز در نظر گرفته می شد. (صفوی ، ۱۳۷۵ ) پتالوزی و فرویل نیز ، برکشاورزی به عنوان یک ماده ی درسی تاءکید می کردند ، البته باغبانی نه به روش کتابی ، بلکه در عمل و آن چنان که مرسوم بود . پتالوزی می گفت : یادگیری باید بر اساس عمل انجام گیرد و پیشنهاد می کرد ، که بازی به عنوان یک ماده ی درسی در برنامه های کلاسی گنجانده شود . (فرجاد ،۱۳۷۳) سیر تحول آموزشی فنی و حرفه ای در ایران: در سال ۱۳۳۵ قمر ی(۱۲۹۳ شمسی ) مدرسه فلاحت در رشت تاءسیس شده است و در سال ۱۲۸۵ شمسی اولین هنرستان صنعتی با دو رشته درودگر وفلزکاری در تهران تاءسیس گردید و متعاقب آن در سال ۱۳۰۸ قمری (۱۲۶۹ شمسی ) مدرسه صنایع مستطرفه در تهران با شعبه های نقاشی ، حجاری و قالیبافی دایر گردیده است هر سال تحصیلی ۱۳۰۴ -۱۳۰۳ مدرسه صنعتی ایرانی و آلمانی سابق که دارای شعب صنعتی و علمی بوده است تاءسیس گردیده است . در این سال دبیرستان تجارت دایر گردید و مدت تحصیل آن را سه سال و دارابودن حداقل سن ۱۵ سال و حداکثر ۲۰ سال از ضوابط این مدرسه اعلام کرد ه اند. از سال تحصیلی ۱۴ – ۱۳۱۳ یک دبیر ستان کشاورزی و نه دبیرستان صنعتی در کشور دایر گردیده است .تعداد محصلین مدارس حرفه ای در این سال ۷۹۳ نفر ذکر کرده اند . بررسی سیر شناخت آموزش فنی و حرفه ای قبل از اجرای طرح اصلاح آموزش و پرورش کشورشان می دهد که آموزش فنی وحرفه ای از لحاظ در جات تحصیلی به سه دسته تقسیم شده است . دسته اول تعلیماتی است که در اردو های کار داده می شد . در این اردو ها اطفال علاوه بر تعلیم خواندن و نوشتن حرفه ای می آموختند . این حرفه ها متنوع بوده و شامل درود گری ، آهنگری ، لوله کشی ، سیم کشی ، جوشکاری ، رانندگی تراکتور ، بنائی ، قالی یا حصیر یا پارچه یا پتو بافی ، نانوایی ، صندلی سازی ، کفش دوزی ، آشپزی و …. بوده است . دسته دوم مدارس فنی را آموزشگاه های حرفه ای نامیده اند و شرایط ورود به آنها داشتن گواهینامه شش ساله ابتدایی بوده است . طبق اسا سنامه مصوب شورای عالی فرهنگ مورخه ۱۳۳۷ دوره آموزشگا ه حرفه ای۲- ۳ سال در رشته تحصیلی را درودگری ،فلز کاری ، برق و ساختمان ذکر کرد ه اند . هدف از آموزش های حرفه ای پسران را مصوب شهریور ۱۳۴۱ شورای عالی فرهنگ با رشته های خیاطی و طراحی ، آشپزی ماشین نویسی – منشی گری – اطو کشی –رخت شوی و کارهای دستی مانند : کلاه دوزی –کیف سازی – تزئین منزل به تناسب امکانات شرایط هر منطقه دایر شده است . مدت تحصیل در آموزشگاه ها ی حرفه ای دختران سه سال و در پایان هر که حال از آموختن رشته معینی باذکر مدت تحصیل و کار آموزی بوده است . در برنامه هر رشته لااقل دو ماه کارآموزی در آموزشگاه یا کارگاه های آزاد تاءکید شده است .(تعلیم و تربیت ،۱۳۶۵ ) دسته سوم : مدارس متوسط فنی و حرفه ای بوده است که دارندگان کارنامه قبولی سال سوم متوسط در آنها وارد می شده اند ، مدارس متوسط فنی و حرفه ای طبق اساسنامه های مصوب شورای عالی فرهنگ توسط وزارت آموزش و پرورش یا وزارتخانه و صاحبان صنایع دایر گردیده است . این مدارس شامل هنرستان های صنعتی ، دانشسراها ی کشاورزی ، دبیرستان های کشاورزی و بازرگانی ، آموزشگاه های پرستاری ، آمو زشگاه های بهیاری ، آموزشگاه های پست تلگراف ، هنر های زیبا و غیره بوده است . رشته تحصیلی هنرستان های طبق اساسنامه خرداد ۱۳۳۷ مصوب شورای عالی فرهنگ عبارت بوده است از فلز کاری ، برق ، درود گری ، مکانیک اتومبیل ،ساختمان ، رنگرزی و نساجی که به تناسب نیلز و در محل تاءسیس می شده است . دوره تحصیل در این هنرستان ها ۳ سال است که در سال اول برنامه همه رشته ها مشترک بوده و از سال دوم هنر جویان بر اساس ذوق استعداد تحصیلات خود را در یکی از رشته های مذکور ادامه می داده اند. به فارغ التحصیلان رشته های هنرستانی گواهینامه پایان تحصیلات رشته را گذارنیده بودند داده می شود که این گواهینامه از لحاظ استخدام و نظام وظیفه برابر با دیپلم کامل متوسطه بوده است . رشته های تحصیلی دبیرستان های کشاورزی ،طبق اساسنامه مصوب ۱۳۳۷ شورای عالی فرهنگ زراعت و دهداری ، دامپروری ، ماشین آلات کشاورزی ،هنر های روستایی ،باغبانی ،تربیت مروج کشاورزی، و بهیاری برای وزارت کشاورزی وبهداری بوده است . دوره تحصیل سه سال وبه فارغ التحصیلان گواهینامه متوسط کامل در کشاورزی داده می شده است . برنامه های درسی در ده سال اول مشترک ودر سال دوم براساس استعداد دانش آموزان و نیاز های محل و وجود امکانات مالی و وسایل و برنامه اختصاصی به تناسب رشته های مذکور تدریس می شده است . طبق اساسنامه مصوب اردیبهشت ۱۳۴۱ شورای عالی فرهنگ ،دوره گواهینامه متوسطه کامل در رشته بازرگانی داده می شده است .در برنامه ریزی این دوره تاًکید شده است که در تابستان هر سال دانش آموزان لااقل دو ماه در بانک یا موسسات ویا شرکت های تجاری کار آموزی نمایند .(تعلیم و تربیت ۱۳۶۵) در سال تحصیلی ۱۳۳۴-۳۵ طبق مصوبات شورای عالی فرهنگ در دوره دوم متو سطه تغییراتی حاصل شده است و شعب ادبی ،ریاضی ،طبیعی ،و خانه داری (برای دختران )در رشته های فنی و حر فه ای در دوره دوم متوسطه سه شال و ابتدا به فارغ التحصیلان مدارکی داده شده است که از نظر استخدام و نظام وظیفه معادل کامل متوسطه بوده است . ساخت آموزش متوسطه در مهر ماه ۱۳۸۳ سال اجرایی این دوره در طرح شماره چهار مر بوط به نظام آموزش متوسطه شاخه های تحصیلی این دوره رابه سر شاخه تحصیلات متوسطه نظری ،تحصیلات متوسطه جامع و تحصیلات متوسطه فنی و حرفه ای تقسیم کرده اندبرا ساس طرح مزبور ، فارغ التحصیلان دوره راهنمایی می توانند در تعلیمات متوسطه حرفه ای و فنی ادامه تحصیل دهند . فارغ التحصیلان دوره راهنمایی می توانند در تعلیمات متوسطه حرفه ای و فنی ادامه تحصیل دهند . مدت تعلیمات حرفه ای بر حسب نوع حرفه حداکثر دو سال بوده و هدف از این دوره تربیت کارگر و کشاورز ماهر در رشته ها و حرف و فنونی است که به تحصیلات عالی نیاز ندارند . مدت تعلیماتی فنی چهار سال ژیش بینی شده و هدف از این دوره تربیت استاد کار و تکنسین در صنایع و کشاورزی و خدمات اداری و صنعتی و بازرگانی است . تحصیلات فنی و حر فه ای شامل سه بخش کشاورزی ،خدمات و حرف روستایی بوده است (تعلیم و تربیت ،۱۳۶۵ )