وبلاگ

۳-۱-۱-۴-۱- توتروباهی
اثر عصاره دودی بر طول ریشهچه در سطح آماری ۱ درصد معنیدار شد (جدول ۳-۱). در غلظت ۲/۰ عصاره دودی، طول ریشهچه به طور معنیداری افزایش یافت. در مورد سایر غلظتها، به جز غلظت ۱ که طول ریشهچه بذور تحت تیمار را نسبت به شاهد کاهش داد، غلظتهای مختلف عصاره دودی از نظر تأثیر بر طول ریشهچه اختلاف معنیداری با همدیگر و با شاهد نشان ندادند (شکل ۳-۴).
شکل ۳-۴: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر طول ریشهچه سه گیاه توت روباهی، بابونه و اکیناسه.
۳-۱-۱-۴-۲- اکیناسه
شکل ۳-۴ نشان می دهد که غلظت های ۲/۰ و ۱ عصاره دودی بدون اختلاف معنیدار با همدیگر، بیشترین اثر را بر افزایش طول ریشهچه داشتند. غلظت ۱/۰ بعد از دو غلظت فوق، باعث افزایش طول ریشهچه نسبت به شاهد شد و غلظت های ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ به طور معنیداری طول ریشهچه را در مقایسه با شاهد کاهش دادند. که در این میان، میزان این کاهش توسط غلظت ۰۰۲/۰ عصاره دودی، بیشتر از غلظت ۰۱/۰ بود.
۳-۱-۱-۴-۳- بابونه
اثر عصاره دودی بر طول ساقهچه گیاهچه بابونه، در سطح احتمال آماری ۰۱/۰ درصد معنیدار بود (جدول ۳-۳). طول ساقهچه نیز توسط غلظت ۱/۰ و ۲/۰ در مقایسه با شاهد و سایر غلظتها، به طور معنیداری افزایش پیدا کرد. غلظتهای ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱ نیز گرچه توانستند تغییراتی در طول ساقهچه ایجاد کنند ولی این تغییرات از لحاظ آماری معنیداری نبودند (شکل ۳-۴).
در مورد گیاه توت روباهی، به نظر میرسد که با افزایش غلظت عصاره دودی تا غلظت ۲/۰ تعادل ترکیبات بوتنولاید تحریک کننده و بازدارنده به نفع بوتنولاید تحریک کننده بود. به طوریکه غلظت ۲/۰ عصاره دودی، طول ریشهچه را افزایش داد و با افزایش غلظت عصاره به بیش از این حد، این تعادل به نفع ترکیب بوتنولاید بازدارنده به هم میخورد و به کاهش طول ریشهچه منجر میشود. شواهد نشان می دهد که ترکیب تحریک کننده جوانهزنی موجود در دود، می تواند باعث القای زودتر فعالیتهای چرخه سلولی شود و در نتیجه ظهور ریشهچه را در بذرهای در حال جوانهزنی شتاب ببخشد (جاین و استادن، ۲۰۰۶). ما^[۱۱۸] و همکاران (۲۰۰۶) بیان کردند که بوتنولاید ممکن است به روشی مشابه اکسینها عمل کند و می تواند جایگزینی برای اکسین ۲-۴-D در رویان زایی سوماتیکی گیاه Baloskion tetraphyllum باشد. اکسینها گروه کوچکی از هورمونهای گیاهی هستند که نقش محوری در تنظیم رشد و نمو ریشه و گیاه ایفا میکنند (سیتبون^[۱۱۹] و ریچنمن^[۱۲۰]، ۱۹۹۷). با تأمین این هورمون، رشد و توسعه ریشه و به ویژه ریشه های فرعی در گیاه افزایش مییابد و در نتیجه بخش هوایی گیاه نیز تقویت خواهد شد (مارچنر^[۱۲۱]، ۱۹۹۵). مقاومت گیاه اکیناسه به غلظتهای بالای عصاره دودی و حساسیت آن به غلظتهای پایین را میتوان به وضوح در شکل ۳-۴ دید. همان گونه که محققین نشان دادند، پاسخ به دود یک ویژگی وابسته به گونه گیاهی است. یعنی یک گونه گیاهی ممکن است پاسخی متفاوت از گونه های دیگر از خود بروز دهد (براون و همکاران، ۱۹۹۴: دیکسون و همکاران، ۱۹۹۵: راچ و همکاران، ۱۹۹۸: موریس، ۲۰۰۰: توماس و همکاران، ۲۰۰۳: مریت و همکاران، ۲۰۰۶: نورمن و همکاران، ۲۰۰۶).

۳-۱-۱-۵- وزن تر گیاهچه
۳-۱-۱-۵-۱- توتروباهی
تیمار عصاره دودی در سطح احتمال آماری ۱ درصد بر وزن تر گیاهچه مؤثر واقع شد (جدول ۳-۱). به جز غلظت ۱ که وزن تر گیاهچه را نسبت به شاهد کاهش داد، سایر غلظتهای عصاره دودی به طور معنیداری باعث افزایش وزن تر گیاهچه شدند (شکل ۳- ۵).
شکل ۳-۵: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر وزن تر گیاهچه توت روباهی، بابونه و اکیناسه.
۳-۱-۱-۵-۲- اکیناسه
غلظتهای ۱/۰ و ۲/۰ عصاره دودی، از لحاظ صفت وزن تر گیاهچه بیشترین اختلاف معنیدار را با شاهد داشتند و وزن تر گیاهچه را به طور چشمگیری افزایش دادند. غلظت ۱، کمتر از دو غلظت فوق وزن تر گیاهچه را افزایش داد، در حالیکه غلظت ۰۱/۰ عصاره دودی، نتوانست اثر معنی داری بر این صفت داشته باشد و غلظت ۰۰۲/۰ وزن ترگیاهچه را در مقایسه با شاهد، به طور معنیداری کاهش داد (شکل ۳-۵).
۳-۱-۱-۵-۲- بابونه
تیمار عصاره دودی در سطح احتمال آماری ۰۱/۰ درصد بر وزن گیاهچه بابونه مؤثر بود (جدول ۳-۳). مقایسه میانگینها نشان میدهد که غلظتهای ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰، وزنتر گیاهچه بابونه را افزایش دادند و از این لحاظ، تفاوت معنیداری با شاهد داشتند، اما سایر غلظتها نتوانستند به طور معنیداری وزن گیاهچه را تحت تأثیر قرار دهند (شکل ۳-۵). وزن تر گیاهچه عبارت است از وزن تر مجموع ساقهچه و ریشهچه و در نتیجه تمامی عواملی که بر رشد ساقهچه و ریشهچه مؤثر است، بر این صفت (وزن تر گیاهچه) نیز تأثیر میگذارد.
۳-۱-۱-۶- بنیه گیاهچه
۳-۱-۱-۶-۱- توتروباهی
اثر عصاره دودی بر بنیه گیاهچه در سطح آماری ۱ درصد معنیدار شد (جدول ۳-۱). غلظت ۱ عصاره دودی، تفاوت معنیداری با شاهد نشان نداد، اما سایر غلظتها باعث افزایش معنیداری در بنیه گیاهچه شدند (شکل ۳-۶).
شکل ۳-۶: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر بنیه گیاهچه توت روباهی، بابونه و اکیناسه.
۳-۱-۱-۶-۲- اکیناسه
غلظتهای ۰۱/۰ و ۱ عصاره دودی، اثر معنی داری بر بنیه گیاهچه اکیناسه نداشتند و غلظت ۰۰۲/۰، این صفت را به طور معنی داری کاهش داد. در حالیکه غلظت ۲/۰ و ۱/۰ بنیه گیاهچه را افزایش دادند و افزایش این صفت توسط غلظت ۲/۰ بطور معنی داری بیشتر از غلظت ۱/۰ بود ( شکل ۳-۶).
۳-۱-۱-۶-۳- بابونه
در سطح احتمال آماری ۱ درصد، بنیه گیاهچه تحت تأثیر تیمار عصاره دودی قرار گرفت (جدول ۳-۳). در میان غلظتهای مورد بررسی عصاره دودی، تنها غلظتهای ۱/۰ و ۲/۰ توانستند بنیه گیاهچه را در مقایسه با شاهد، به طور معنیداری افزایش دهند. سایر غلظتها از نظر آماری اختلاف معنیداری با شاهد نداشتند (شکل ۳-۶).
زمان کوتاهتر جوانهزنی (سرعت جوانه زنی بالاتر) به بنیه بیشتر گیاهچه و قدرت زنده مانی بالاتر منجر میشود و در نتیجه توانایی گیاهچه را برای رقابت در محیط افزایش می دهد (براون و استادن، ۱۹۹۷). اسپارگ (۲۰۰۵) با مطالعه ای که بر روی چندین گونه گیاهی دارویی انجام داد، نشان داد که دود ناشی از سوختن گیاهان، علاوه بر اثر بر جوانهزنی، میتواند صفات مرتبط با مرحله پس از جوانهزنی، از جمله بنیه گیاهچه را بطور معنیداری افزایش دهد. مکانیسم فیزیولوژیکی که منجر به افزایش بنیه گیاهچه میگردد به طور واضح مشخص نیست. با وجود این، دود ممکن است بذر و گیاهچه را در مقابل حملات میکروبی محافظت کند و این امر باعث زندهمانی بیشتر و ایجاد گیاهچه قویتر شود (راچ و همکاران، ۱۹۹۷). همچنین کولکارنی (۲۰۰۶) نیز در تحقیقی نشان داد که دود گیاهی می تواند باعث تحریک صفات رشدی گیاهچه برنج از جمله طول ریشهچه، طول ساقهچه، وزن گیاهچه و در نهایت بنیه گیاهچه گردد. نتایج تحقیق سوس و همکاران (۲۰۰۹) نشان داد که دود گیاهی به طور قابل توجهی میتواند بنیه گیاهچه و وزن خشک ذرت اینبرد لاین HMV5405 را افزایش دهد.
۳-۱-۱-۷- نسبت ریشهچه به ساقهچه
۳-۱-۱-۷-۱- توتروباهی
عصاره دودی بهطور معنیداری نسبت ریشهچه به ساقهچه را در سطح آماری ۱ درصد تحت تأثیر قرار داد (جدول۳-۱). به جز غلظت ۲/۰ که نسبت ریشهچه به ساقهچه را افزایش داد، سایر غلظتها تفاوت معنیداری را نشان ندادند (شکل ۳- ۷). البته این شکل نشان میدهد که غلظت ۱/۰ عصاره دودی، این نسبت را در مقایسه با شاهد، کاهش داده است و به نظر میرسد در این مورد، کاهش مشاهده شده ناشی از اشتباه آزمایشی باشد.
شکل ۳-۷: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر نسبت ریشهچه به ساقهچه سه گیاه توت روباهی، بابونه و اکیناسه.
۳-۱-۱-۷-۲- اکیناسه
نتایج این تحقیق نشان داد که در میان غلظتهای مختلف عصاره دودی، تنها غلظت ۱، توانست نسبت ریشه چه به ساقه چه را در گیاه اکیناسه به طور معنیداری افزایش دهد و سایر غلظتها در مقایسه با شاهد، اثر معنی داری بر این صفت نداشتند ( شکل ۳-۷).
۳-۱-۱-۷-۳- بابونه
اثر تیمار عصاره دودی بر نسبت ریشهچه به ساقهچه بابونه در سطح احتمال آماری ۰۱/۰ درصد معنیدار بود (جدول ۳-۳). اثر غلظتهای ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ بر نسبت ریشهچه به ساقهچه تفاوت معنیداری با شاهد نداشت اما از لحاظ آماری، غلظتهای ۱/۰، ۲/۰ و ۱ عصاره دودی، به دلیل اینکه طول ساقهچه را نسبت به طول ریشهچه، به میزان بیشتری افزایش دادند، باعث کاهش نسبت ریشهچه به ساقهچه، در مقایسه با شاهد گردیدند (شکل ۳-۷). نسبت ریشهچه به ساقهچه از صفات مطلوب و مهمی است که به ویژه با صفت مقاوت به خشکی در گیاهان در ارتباط است و همانطور که از اسم آن برمیآید، از تقسیم طول ریشهچه بر طول ساقهچه به دست میآید. عواملی که بر صفت طول ساقهچه و طول ریشهچه مؤثر هستند و در بخشهای مربوط به آنها بیان شده، بر این صفت نیز تأثیرگذار میباشند.
۳-۱-۲- صفات رشدی
۳-۱-۲-۱- ارتفاع گیاه
۳-۱-۲-۱-۱- توت روباهی
جدول ۳-۴: تجزیه واریانس صفات رشدی گیاه توت روباهی متأثر از غلظتهای مختلف عصاره دودی (میانگین مربعات).